Γνωρίζοντας τους αστερισμούς

1. 6ο
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΟΛΟΥ
Ερευνητική Εργασία Β΄Λυκείου Τμήμα Β1
Γνωρίζοντας τους Αστερισμούς μέσα από
την Μυθολογία
Υπεύθυνη καθηγήτρια :Αναστασία Γιατρά ΠΕ19
Σχολικό Ετος 2014-2015

2. ΣΥΜΠΑΝ ΚΑΙ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ
ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΑΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΗΝΑΣ

3. ΣΥΜΠΑΝ
Ως σύμπαν εννοούμε το σύνολο των πραγμάτων που υπάρχουν, το σύνολο δηλαδή
των όντων. Σύμφωνα με την επιστήμη το σύμπαν αφορά το χωροχρονικό συνεχές,
στο οποίο περιλαμβάνεται το σύνολο της ύλης και της ενέργειας.
Το σύμπαν, στις μεγάλες διαστάσεις του, είναι αντικείμενο μελέτης της επιστήμης της
αστροφυσικής. Στις πολύ μικρές διαστάσεις το σύμπαν το εξερευνά η κβαντική
μηχανική. Ενδιάμεσα προσπαθούν να κατανοήσουν τη λειτουργία του και την
υπόστασή του όλες οι επιστήμες.
Το ορατό Σύμπαν περιέχει περίπου 3 ως 7×1022 άστρα, τα οποία είναι οργανωμένα
σε περίπου 8×1010 γαλαξίες και οι οποίοι με την σειρά τους συγκροτούν σμήνη και
υπερσμήνη. Ο αριθμός των ατόμων στο ορατό Σύμπαν υπολογίζεται σε περίπου
1080.
Όλα τα ουράνια σώματα του Σύμπαντος ανήκουν σε δύο συστήματα:
1.Το Ηλιακό σύστημα ή Κοπερνίκειο σύστημα στο οποίο περιλαμβάνονται ο Ήλιος, οι
Πλανήτες, οι δορυφόροι τους, οι Κομήτες, οι διάττοντες αστέρες, οι αερόλιθοι και οι
βολίδες.
2. Το Σύστημα των απλανών που περιλαμβάνει τους αστέρες και τα νεφελώματα.

4. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ

5. Η δημιουργία του σύμπαντος από το απόλυτο τίποτα.
Ο Alexander
Vilelkin δημοσίευσε ένα
άρθρο το 1982 στο οποίο
περιγράφει την δημιουργία
του σύμπαντος μέσω
κβαντικών διαδικασιών
«κυριολεκτικά από το
τίποτα», θεωρώντας όχι
μόνο την απουσία της
ύλης, αλλά ταυτόχρονα και
την απουσία ΧΩΡΟΥ και
ΧΡΟΝΟΥ!

7. BIG BANG
Η Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang, Μπιγκ Μπανγκ) είναι
κοσμολογική θεωρία σύμφωνα με την οποία το σύμπαν
δημιουργήθηκε από μια υπερβολικά πυκνή και θερμή
κατάσταση, πριν από περίπου 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Η
θεωρία αυτή για τη δημιουργία του σύμπαντος είναι η πιο
διαδεδομένη αυτή τη στιγμή στην επιστημονική κοινότητα. Ο
όρος Big Bang χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον
Φρεντ Χόυλ (Fred Hoyle) σε μια ραδιοφωνική εκπομπή του BBC,
το κείμενο της οποίας δημοσιεύτηκε το 1950. Ο Χόυλ δεν
χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει μία θεωρία, αλλά για
να ειρωνευτεί τη νέα ιδέα. Παρόλα αυτά ο όρος επικράτησε
αποβάλλοντας το ειρωνικό του περιεχόμενο.

8. ΑΣΤΕΡΕΣ
Κατά την Αστροφυσική ο κάθε αστέρας είναι ένα λαμπερό αέριο ουράνιο
σώμα που παράγει ενέργεια από πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης που
συμβαίνουν στον πυρήνα του. Όταν η μάζα του σώματός του είναι μικρότερη
από 0.08 φορές της μάζας του ήλιου οι πιέσεις και οι θερμοκρασίες που
αναπτύσσονται στο κέντρο του, δεν επαρκούν προκειμένου να αρχίσουν οι
πυρηνικές συντήξεις. Επομένως η μάζα όλων των αστέρων είναι μεγαλύτερη
από την ανωτέρω ποσότητα.Αστέρες γεννιούνται σε νεφελώματα, όταν μία
περιοχή καταρρεύσει από το βάρος της. Όταν το νεφέλωμα είναι αρκετά
πυκνό, αρχίζουν οι πυρηνικές αντιδράσεις, καθώς το υδρογόνο μετατρέπεται
σε ήλιο μέσω της πυρηνικής σύντηξης.

9. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΣΤΕΡΩΝ
Η δημιουργία ενός αστεριού ξεκινά με μια βαρυτική αστάθεια στο εσωτερικό
ενός μοριακού νέφους, που συχνά προκαλείται από τα κρουστικά κύματα
ενός υπερκαινοφανή (μαζική αστρική έκρηξη) ή τη σύγκρουση δύο γαλαξιών
(όπως σε έναν αστρογόνο γαλαξία). Μόλις μια περιοχή έχει φθάσει σε
επαρκή πυκνότητα ύλης για να ικανοποιήσει τα κριτήρια για τη δημιουργία
της αστάθειας Τζιν αρχίζει να καταρρέει κάτω από τη δύναμη της δικής του
βαρύτητας .
Καθώς το νέφος καταρρέει, μεμονωμένες συγκεντρώσεις της πυκνής σκόνης
και του αερίου αποτελούν αυτό που είναι γνωστό ως σφαιρίδιο του Bok.
Καθώς ένα σφαιρίδιο καταρρέει και η πυκνότητα αυξάνει, η βαρυτική
ενέργεια μετατρέπεται σε θερμότητα και η θερμοκρασία ανεβαίνει. Όταν το
πρωταστρικό νέφος έχει φτάσει περίπου σε υδροστατική ισορροπία, ένας
πρωτοαστέρας σχηματίζεται στον πυρήνα. Αυτοί οι προ Κύριας Ακολουθίας
αστέρες συχνά περιβάλλονται από ένα πρωτοπλανητικό δίσκο. Η περίοδος
της βαρυτικής συστολής διαρκεί περίπου 10-15 εκατομμύρια χρόνια.

10. EIΔΗ ΑΣΤΕΡΩΝ

Αμφιφανείς αστέρες

Αστέρας νετρονίων

Αφανείς αστέρες

Γίγαντας αστέρας

Διπλοί αστέρες

Ερυθρός νάνος

Ερυθρός γίγαντας

Λευκός νάνος

Μάγναστρα
Μεταβλητός αστέρας

Νάνος αστέρας

Παλλόμενοι μεταβλητοrs) ί αστέρες
(pulsating variable stars)

αστέρες τύπου T Ταύρου (T Tauri stars
ή TTS)

Υπεργίγαντες

Υπερκαινοφανείς αστέρες ή
σουπερνόβα (supernova)

Yπογίγαντας

Υπονάνος

Καφέ νάνος (ή καστανός νάνος)

11. ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ
Ο έναστρος νυχτερινός ουρανός όχι μόνο γοήτευε πάντα
τους λαούς της γης σε όλες τις εποχές αλλά και ερέθιζε
την φαντασία τους. Ετσι οι αρχαίοι λαοί άρχισαν να
αναζητούν στον ουρανό σχήματα και μορφές ενώνοντας
με νοητές γραμμές τα λαμπρότερα αστέρια.
Χρησιμοποιώντας την φαντασία τους παρομοίασαν τις
μορφές που σχηματίζονταν στον ουρανό με θεότητες,
μυθικούς ήρωες, ζώα και αντικείμενα. Ετσι γεννήθηκαν
οι αστερισμοί, δηλαδή ομάδες αστεριών στον ουρανό
που βρίσκονται κοντά μεταξύ τους.

12. ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ
Ολοι οι λαοί είχαν τα δικά τους ονόματα για τους
αστερισμούς ενώ οι πρώτες γραπτές αναφορές
εμφανίζονται από τους Βαβυλώνιους και ύστερα από
τους Ελληνες και τους Αραβες. Μεγάλες
προσωπικότητες της Αρχαίας Ελλάδας όπως ο
Ερατοσθένης, ο Ιππαρχος και ο Πτολεμαίος κατέγραψαν
σε κείμενά τους καταλόγους με τους αστερισμούς όπως
τους είχαν χωρίσει στην εποχή εκείνη μαζί με τους
μύθους που τους συνόδευαν.

13. ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ
Στη πορεία της ιστορίας τα αστέρια του ουρανού χωρίστηκαν σε
αστερισμούς με πολλές παραλλαγές ανάλογα με την εποχή και
το μέρος της γης, με διαφορους αστερισμούς να προστίθενται ή
να αφαιρούνται, να αλλάζουν οι μορφές ή τα όρια τους. Ετσι σε
διαφορετικά σημεία της γης υπήρχαν διαφορετικές εκδοχές του
ουρανού ενώ και ο κάθε ουρανογράφος έβαζε και την δική του
πινελιά στους χάρτες του και σχημάτιζε αστερισμούς με την δική
του φαντασία. Για να μπει μια τάξη στους αστερισμούς, το 1932
η Παγκόσμια Αστρονομική Ενωση συνεδρίασε και αποφάσισε να
υιοθετήσει σαν παγκόσμια αποδεκτή την εκδοχή για τους
αστερισμούς του Eugene Delporte ο οποίος είχε χωρίσει τον
ουρανό σε 88 αστερισμούς με σαφώς καθορισμένα σύνορα.

14. Διάκριση Αστερισμών
Στην Ελλάδα δεν είναι ορατοί όλοι οι αστερισμοί (αυτό συμβαίνει
μόνο στον ισημερινό) .
Αειφανείς αστερισμοί είναι οι ορατοί οποιαδήποτε στιγμή
καθόλη την διάρκεια του έτους. Είναι οι αστερισμοί που είναι
κοντά στον βόρειο ουράνιο πόλο (που δείχνει ο Πολικός
Αστέρας).
Αφανείς αστερισμοί είναι εκείνοι που βρίσκονται κοντά στον
νότιο ουράνιο πόλο (ο οποίος ποτέ δεν είναι ορατός στην
Ελλάδα) και δεν μπορεί να τους δει κανείς απο την χώρα μας.
Αμφιφανείς αστερισμοί, που είναι και οι περισσότεροι, και οι
οποίοι είναι ορατοί σε ορισμένες εποχές και αόρατοι σε άλλες.

15. Αειφανείς Αστέρες
ΘΩΔΗΣ
ΒΟΥΛΓΑΡΙΔΗΣ
ΑΖΑΡΙΑΔΗΣ
ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ
ΚΑΡΑΒΙΑΣ

16. Αειφανείς αστερισμοί
(ορατοί σε όλες τις εποχές)
Μεγάλη Αρκτος
Μικρή Αρκτος
Κηφεύς
Κασσιόπη
Δράκων
Καμηλοπάρδαλις

17. Αειφανείς Αστέρες
Ορισμός :
Ως αειφανείς αστέρες (ή αλλιώς παραπόλιοι
αστέρες) και κατ΄ επέκταση αειφανείς αστερισμοί,
χαρακτηρίζονται αντίστοιχα οι αστέρες και οι
αστερισμοί που παρατηρούνται συνεχώς, δηλαδή
σε όλη τη διάρκεια του 24ώρου.

18. Μεγάλη Άρκτος
 Είναι ο σπουδαιότερος αστερισμός του Βορείου
Ημισφαιρίου.
 Πήρε το όνομά της από τον μύθο που
σχετίζεται με την ερωτική σχέση του Δία και
της Καλλιστώς .
 Παρατηρείται το βράδυ στον Βορρά.
 Αποτελείται από 138 άστρα .
 Τα 7 λαμπρότερα άστρα της σχηματίζουν
σχήμα σαν κατσαρόλα

19. Μικρή Άρκτος
 Πήρε το όνομά της από τον Θαλή τον Μιλήσιο .
 Διακρίνεται στον ουρανό με κάποια δυσκολία γιατί τα
άστρα της είναι αμυδρά .
 Περιλαμβάνει 23 άστρα .
 Τα 7 λαμπρότερα άστρα της σχηματίζουν ένα σχήμα
παρόμοιο με αυτό της Μεγάλης Άρκτου , όμως είναι
μικρότερο και σε αντίστροφη θέση .
 Μοιάζει κι αυτό με μια μικρότερη κατσαρόλα, που
φαίνεται να χύνει το νερό της στη μεγαλύτερη
κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου.
 Είναι ο βορειότερος από όλους τους αστερισμούς.

20. Κηφέας
 Πήρε το όνομά του από τον μυθικό
βασιλιά Κηφέα της Αιθιοπίας .
 Περιλαμβάνει 89 άστρα αμυδρότερα του
2ου μεγέθους.
 Τα λαμπρότερα άστρα του σχηματίζουν
ένα τόξο που στρέφεται προς την
Κασσιόπη.
 Περιλαμβάνει ακόμα το νεφέλωμα Μ52.

21. Κασσιόπη
 Πήρε το όνομά της από τη βασίλισσα
Κασσιόπη(γυναίκα του Κηφέα)
 O αστερισμός της Κασσιόπης περιείχε τον περίφημο
νόβα του 1572 ή νόβα του Τύχωνα .
 Ως προς τον Πολικό είναι σε συμμετρική θέση προς τη
Μεγάλη Άρκτο.
 Αν στα 5 πιο λαμπρά άστρα της Κασσιόπης
προσμετρηθεί και το 4ου μεγέθους άστρο κ της
Κασσιόπης, το σύμπλεγμα των 6 άστρων μοιάζει σαν
Θρόνος πάνω στον οποίο υποτίθεται πως καθόταν η
μυθική βασίλισσα.

22. Δράκων
 Είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην
αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας
από τους 88 επίσημους αστερισμούς που
θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση.
 Βρίσκεται ολόκληρος στο βόρειο ημισφαίριο
της ουράνιας σφαίρας και συνορεύει με 8
διαφορετικούς αστερισμούς, τους: Μικρή
Άρκτο, Κηφέα, Κύκνο, Λύρα, Ηρακλή, Βοώτη,
Μεγάλη Άρκτο και Καμηλοπάρδαλη.
 Περιέχει τον Βόρειο Πόλο της εκλειπτικής.

23. Καμηλοπάρδαλη
 Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1624 από τον
Bartsch, και είναι ένας από τους 88 επίσημους
αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής
Αστρονομική Ένωση.
 Είναι ορατή όλο το χρόνο από το Βόρειο
Ημισφαίριο.
 Το όνομα του αστερισμού είναι άμεσα
συνυφασμένο με το σχήμα του: μακρύ και
λεπτό σαν το λαιμό μιας καμηλοπάρδαλης .

24. Μεγάλη και Μικρή Άρκτος , Κηφέας ,
Κασσιόπη.

25. Εικόνες αειφανών αστέρων.

26. Αμφιφανείς Αστερισμοί
Χειμερινοί αστερισμοί Θερινοί αστερισμοί Εαρινοί αστερισμοί Φθινοπωρινοί αστερισμοί
Ταύρος Κύκνος Πήγασος
Ηνίοχος Αετός Παρθένος Ανδρομέδα
Δίδυμοι Λύρα Λέων Υδροχόος
Ωρίων Σκορπιός Βοώτης Κριός
Ηριδανός Οφιούχος Θηρευτικοί Κύνες Κασσιόπη
Μέγας Κύων Τοξότης Καρκίνος Περσέας
Μικρός Κύων Ζυγός Κόμη Βερενίκης Ιχθείς
Λαγωός Ηρακλής
Πρύμνη

27. Ευφραιμίδη Άννα Ελευθερία
Γεωργουλά Κωνσταντίνα
Γράντζα Τριανταφυλλιά
Δημόπουλος Σταύρος
Αραπίδης Θεόφιλος

28. ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟΙ & ΘΕΡΙΝΟΙ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟΙ & ΘΕΡΙΝΟΙ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ

29. Θερινοί Αστερισμοί

30. ΖΥΓΟΣ
Ο Ζυγός είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο. Είναι
ο μοναδικός αστερισμός του Ζωδιακού Κύκλου που δεν αντιπροσωπεύει ζώο, αλλά μια
ζυγαριά. Συμβολίζει το ισοζύγισμα της ημέρας και της νύκτας σε ίσες διάρκειες. Η
γέννηση του Ζυγού ως χωριστού αστερισμού ίσως ξεκινά από τη Μεσοποταμία, όπου
ένας βωμός σχεδιαζόταν μπροστά από τον Σκορπιό. Το σχήμα μοιάζει πολύ με το
σημερινό σύμβολο του Ζυγού ως ζωδίου.
Μυθολογία
Οι Έλληνες συνέδεαν τα άστρα του Ζυγού με αυτά που βρίσκονται στις δαγκάνες του
Σκορπιού (τις λεγόμενες «χείλαι Σκορπιού») που τον ακολουθούν από την ανατολή.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο Σκορπιός είναι διπλό ζώδιο κι έτσι συμπληρώνονται οι
δώδεκα αστερισμοί του ζωδιακού.

31. ΟΦΙΟΥΧΟΣ
Οφιούχος είναι αστερισμός που
σημειώθηκε στην αρχαιότητα από
τον Πτολεμαίο και είναι ένας από
τους 88 επίσημους αστερισμούς που
θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική
Ένωση. Είναι αμφιφανής
στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τη
μυθολογία, ο Οφιούχος είναι ο
Ασκληπιός, ο θεός της ιατρικής. Το
διπλό άστρο του 70 Οφιούχου είναι
ορατό με ένα τηλεσκόπιο μεσαίου
μεγέθους. Με την πάροδο του
χρόνου όμως, τα άστρα του
απομακρύνονται με αργό ρυθμό.
ΚΥΚΝΟΣ
Απεικονίζεται ένας κύκνος που πετάει κατά μήκος του
γαλαξία με τα απλωμένα φτερά του και ο μακρύς
λαιμός του δείχνει προς το νότο. Σύμφωνα με τη
μυθολογία, ο Δίας μεταμφιέστηκε σε κύκνο για να
γοητεύσει τη βασίλισσα της Σπάρτης, τη Λήδα. Ο
Κύκνος είναι ένας αστερισμός που μπορεί να τον
εντοπίσει κανείς εύκολα λόγω του σχήματος του –
αναφέρεται και ως Βόρειος Σταυρός. Το λαμπρότερο
άστρο του είναι ο Ντενέμπ, σε απόσταση 3.230 ετών
φωτός, ο οποίος είναι ίσος και 250.000 φορές πιο
φωτεινός από τον Ήλιο.

32. ΗΡΑΚΛΗΣ
Ο ήρωας της ελληνικής μυθολογίας
Ηρακλής, που απεικονίζεται
κρατώντας ρόπαλο πάνω από το
κεφάλι του και φορώντας τη μαγική
λεοντή, είχε κάνει 12 άθλους. Ένας
από αυτούς ήταν ότι σκότωσε ένα
δράκο, που αναπαρίσταται στον
κοντινό αστερισμό του Δράκοντα. Ο
Ηρακλής απεικονίζεται να
γονατίζει, με το ένα του πόδι πάνω
στο κεφάλι του Δράκου. Το
σφαιρικό σμήνος Μ13 βρίσκεται
μέσα στα τέσσερα αστέρια που
ονομάζονται Θεμέλιο.
ΣΚΟΡΠΙΟΣ
Ο αστερισμός του Σκορπιού
βρίσκεται στο Γαλαξία μας,
ανάμεσα στο Ζυγό και τον Τοξότη.
Ένα τόξο από άστρα χαρακτηρίζει
την καμπύλη της σηκωμένης ουράς
του, ενώ το πύρινο κατακόκκινο
άστρο Αντάρης βρίσκεται ακριβώς
στο κέντρο του. Ο Σκορπιός
ανατέλλει στον ουρανό όταν ο
Ωρίων δύει, και έτσι οι δυο αιώνιοι
εχθροί δε συναντιούνται ποτέ.
Διαθέτει ένα σημαντικό αριθμό
εντυπωσιακών σμηνών, μερικά από
τα οποία είναι ορατά δια γυμνού
οφθαλμού.

33.
ΛΥΡΑ
Ο αστερισμός της Λύρας εντοπίζεται πολύ εύκολα, διότι σε αυτόν ανήκει ο Βέγας, το
πέμπτο πιο λαμπερό άστρο του ουρανού. Αν τον χρησιμοποιήσει κανείς ως οδηγό, θα
διακρίνει το παρακείμενο διπλό αστέρι Έψιλον Λύρας, που αποτελείται από 4
αστέρια – δύο διπλά. Αν φέρουμε μια γραμμή που να ενώνει τη Μεγάλη Aρκτο με
την Κασσιόπεια, και μια δεύτερη γραμμή κάθετη στην πρώτη που να περνά από τον
Πολικό Αστέρα, βρίσκουμε ένα λαμπρό αστέρι, το Βέγα. Ο Βέγας είναι μέρος του
αστερισμού της Λύρας που αποτελείται από το Βέγα και τέσσερα άλλα μικρότερα
αστέρια σε σχήμα ρόμβου.
Μυθολογία
Ο αστερισμός της Λύρας συμβολίζει τη λύρα του Ορφέα

34. ΤΟΞΟΤΗΣ
Ο αστερισμός του Τοξότη διαθέτει τη
μεγαλύτερη ποικιλία από αστρικά
πεδία, σμήνη και νεφελώματα. Το
κέντρο του Γαλαξία μας βρίσκεται
στα όρια του αστερισμού του
Τοξότη και έτσι η περιοχή αυτή
είναι πολύ φωτεινή. Σύμφωνα με τη
μυθολογία, ο αστερισμός αυτός
απεικονίζει τον Κένταυρο Χείρωνα
να ρίχνει το τόξο του για να
σημαδέψει ένα σκορπιό, τον
γειτονικό αστερισμό του Σκορπιού.
Ωστόσο, ο Τοξότης συνήθως
αναγνωρίζεται από μία ομάδα 8
αστεριών, που λόγω του σχήματος
της είναι γνωστή ως «Τσαγιέρα».
ΑΕΤΟΣ
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Αετός
μετέφερε τους κεραυνούς του Δία.
Το φωτεινότερο άστρο του είναι ο
Αλτάιρ, ενώ το Ήτα Αετού είναι
ένας μεταβλητός αστέρας. Οι
Κηφείδες πάλλονται κάποιες μέρες
και μεταβάλλονται το μέγεθος, η
θερμοκρασία και η φωτεινότητα
τους. Η λαμπρότητα του Ήτα Αετού
μεταβάλλεται σε μία περίοδο 7
ημερών.

35. Φθινοπωρινοί αστερισμοί

36. ΠΗΓΑΣΟΣ
Είναι ένα μεγάλο σχέδιο αστεριών που χαρακτηρίζονται από ένα μεγάλο
τετράγωνο – τέσσερα φωτεινά αστέρια που διαμορφώνουν το σώμα του
φτερωτού αλόγου. Το φωτεινότερο αστέρι στον αστερισμό Πηγάσου,
καλείται Markab, το οποίο σημαίνει «σέλα.» Είναι στη νοτιοδυτική γωνία
του μεγάλου τετραγώνου.
Μυθολογία
Μυθολογικώς, ο Πήγασος ήταν ολόλευκο φτερωτό άλογο, τέκνο
της Μέδουσας και του Ποσειδώνα αφού παράχθηκε από το αίμα της πρώτης
κατά διαταγή του Ποσειδώνα όταν την αποκεφάλισε ο Περσέας. Το όνομα
προέρχεται είτε από το Πηγαί, είτε από το επίθετο πηγός = ισχυρός

37. ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ
O αστερισμός πήρε το όνομά του για την
Ανδρομέδα, κόρη της Κασσιόπης, η οποία
καυχιόταν ότι η κόρη της ήταν πιο όμορφη από
τις Νηρηίδες, θαλάσσιες νύμφες ευλογημένες
με απίστευτη ομορφιά.
Η Ανδρομέδα Βρίσκεται νότια του
αστερισμού Κασσιόπη. Είναι αμφιθαλής στην
Ελλάδα. Η Ανδρομέδα είναι αστερισμός του
Βορείου Ημισφαιρίου. Βρίσκεται ανάμεσα
στους αστερισμούς του Περσέα και του
Πηγάσου. Τα τρία λαμπρότερα αστέρια της
Ανδρομέδας (Σιράχ, Αλμάχ, Μιράζ)

38. ΥΔΡΟΧΟΟΣ
Μπορεί να εντοπιστεί σχετικά εύκολα, από
τους τέσσερις αστέρες του γ, ζ, η και π, οι
οποίοι σχηματίζουν στον ουρανό ένα
κεφαλαίο Υ. Υδροχόος.
Μυθολογία
Το όνομά του σημαίνει «αυτός που
χύνει το νερό» και οφείλεται στο ότι
στην αρχαιότητα ο Ήλιος περνούσε
από αυτόν κατά την εποχή
των βροχών. Απεικονιζόταν σε όλο
τον κλασικό αρχαίο κόσμο, από
πανάρχαια ανάγλυφα της
Μεσοποταμίας ως άνδρας ή αγόρι που
χύνει νερό από μια στάμνα.

39. ΚΡΙΟΣ
Εχει 65 άστρα και το λαμπρότερο από αυτά
λέγεται α Κριού ή αλλιώς Χαμάλ, που στα
αραβικά σημαίνει πρόβατο. Κριός
Μυθολογία
Ο Κριός ταυτιζόταν με το μυθολογικό
κριάρι με το «χρυσόμαλλον δέρας», τη
χρυσαφένια προβιά, που μετέφερε τα
παιδιά του Αθάμαντος, τον Φρίξο και
την Έλλη, στην Κολχίδα για να
ξεφύγουν από την οργή της μητριάς του
Φρίξου, οπότε η Έλλη έπεσε στη
θάλασσα που σήμερα ονομάζεται εξ
αυτού Ελλήσποντος.

40. ΠΕΡΣΕΑΣ
Ακριβώς κάτω από την Κασσιόπη αρχίζει το μακρόστενο
σχήμα του αστερισμού του Περσέα, του πρωταγωνιστή των
φθινοπωρινών αστερισμών.
Βασικά αστέρια του Περσέα
1. Περσέα, Αλγκενίμπ ή Μιρφάκ. Σταχτής ως κυανός.
2. Περσέα, Αλ-Γκουλ, ο Δαίμονας ή «Το μάτι της Μέδουσας».

41. Από την εποχή των Βαβυλωνίων ο αστερισμός απεικονιζόταν με δύο ψάρια
που αντικρίζουν αντίθετες διευθύνσεις και είναι δεμένα με μια πετονιά από
το στόμα. Το ένα από τα ψάρια στρέφεται προς τον αστερισμό της
Ανδρομέδας και το άλλο προς τον αστερισμό του Υδροχόου.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΥ
Υπάρχουν δύο αστερισμοί με την ονομασία Ιχθύς και Ιχθύες και βρίσκονται
σε διαφορετικά σημεία του ουράνιου θόλου. Αποτελείται από δύο Ιχθύες οι
οποίοι σε παλαιότερη εποχή ήταν κοντά.
Ο ευρισκόμενος βορειοανατολικά βρίσκεται νότια της Ανδρομέδας ενώ ο
ευρισκόμενος νοτιοδυτικά βρίσκεται ανατολικά του Υδροχόου.
Ιχθύς

42. ΚΑΣΣΙΟΠΗ
•Σύμφωνα με τη παράδοση η Κασσιόπη ήταν σύζυγος του Κηφέα
και μητέρα της Aνδρομέδας. Επειδή η Κασσιόπη καυχήθηκε ότι
ήταν ομορφότερη από την Ήρα, προκάλεσε την οργή της, η οποία
ζήτησε από τον Ποσειδώνα να την τιμωρήσει. Όταν η Κασσιόπη
πέθανε έγινε αστερισμός. Η Κασσιόπη βρίσκεται στο βόρειο
ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας, ώστε να θεωρείται αειφανής
από την Ελλάδα.

43. &Χειμερινοί Εαρινοί
ΑΜΦΙΦΑΝΕΙΣ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ

44. Εύα Καμινέλλη
Μαριάννα Σαρήογλου
Χριστίνα Μακούχα
Αλεξάνδρα Χαρμάνη
Ευαγγελία Κακαλούλη
Χριστίνα Ζέρβα


45. ΕΑΡΙΝΟΙ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ

46. 
Εαρινοί Αστερισμοί
Παρθένος
Είναι βόρειος αστερισμός του Ζωδιακού Κύκλου, ο μεγαλύτερος από όλους τους ζωδιακούς
αστερισμούς σε έκταση, αλλά και ο μακρύτερος (καλύπτει περί τις 52 μοίρες).
Μυθολογία
Το όνομα στην αττική διάλεκτο (και ως μετάφραση) είναι Κόρη. Ο αστερισμός αναπαριστά
την Περσεφόνη, την κόρη της θεάς Δήμητρας.
Λέων
Ο Βασιλίσκος, ο η του Λέοντα, κι ο γ Λέοντος, μαζί με τους πιο αμυδρούς αστέρες ζ Λέοντος
(Adhafera), μ Λέοντος (Ras Elased Borealis) και ε Λέοντος (Ras Elased Australis), αποτελούν την
ομάδα αστέρων γνωστή ως το «Δρεπάνι». Οι αστέρες αυτοί αναπαριστούν το κεφάλι και τη χαίτη
του λέοντα. Ομάδα αστέρων που παλιότερα αναπαριστούσε τη φούντα της ουράς του λέοντα.
Μυθολογία
Ο Λέοντας κατά την μυθολογία δεν είναι άλλος από το Λιοντάρι της Νεμέας. Συνδέεται λοιπόν
άμεσα με τον μεγάλο ήρωα της αρχαίας Ελλάδας τον Ηρακλή.

47. 
Εαρινοί Αστερισμοί
ΛΕΟΝΤΑΣ
Ενας μεγαλοπρεπής αστερισμός που η παρουσία του
σηματοδοτεί την αρχή της άνοιξης. Ο Λέων είναι ο πέμπτος
ζωδιακός αστερισμός και "μπαίνει" στον ήλιο στις 23 Ιουλίου.
Ο αστερισμός αυτός από την αρχαιότητα είχε ιδιαίτερη
σημασία. Για τους Αιγυπτίους ήταν ιερός γιατί ήταν άμεσα
συνδεδεμένος με τις ευεργετικές πλημμύρες του Νείλου, οι
οποίες συνέβαιναν με την είσοδο του στον ήλιο.
Μυθολογία
Ο Λέοντας κατά την μυθολογία δεν είναι άλλος από το
Λιοντάρι της Νεμέας. Συνδέεται λοιπόν άμεσα με τον
μεγάλο ήρωα της αρχαίας Ελλάδας τον Ηρακλή.

48. 
Εαρινοί Αστερισμοί
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
Είναι ο αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον
Πτολεμαίο. Ο καρκινος είναι βόρειος και αμυδρός αστερισμός
που όμως εντοπίζεται εύκολα. Βρίσκεται ανάμεσα στο λέοντα
και στους διδύμους.
Μυθολογία
Ο καρκίνος είναι ο κάβουρας που συνέθλιψε ο Ηρακλής κατά
την μάχη του με τη Λερναία Ύδρα. Η Ήρα η οποία είχε στείλει
τον κάβουρα να δαγκώσει τον Ηρακλή τον ‘’καταστέρισε’’ τον
έκανε άστρο μετά τον θάνατο του.

49. 
Εαρινοί Αστερισμοί
ΘΗΡΕΥΤΙΚΟΣ ΚΥΩΝ
Το όνομά του σημαίνει «Σκυλιά του κυνηγιού», λαγωνικά, και
είναι από τους λίγους βόρειους αστερισμούς που δεν
ορίστηκαν από τους αρχαίους `Ελληνες
Μυθολογία
Είναι ένας μικρός αστερισμός, που δεν υπήρχε
καταγεγραμμένος στην αρχαιότητα, καθώς ο Πτολεμαίος
ταξινομούσε τους αστέρες του στη Μεγάλη Άρκτο.
Ονομάστηκε έτσι από τον Ιωάννη Εβέλιο (Hevelius) στην
«Ουρανογραφία» του το 1690 μΧ και αντιπροσωπεύει τα δυο
σκυλιά του Βοώτη, που ονομάζονται Αστερίων και Χαρά που
κυνηγούν την εντυπωσιακή Μεγάλη Άρκτο. Στην Ελλάδα
μεσουρανεί το Μάιο και το καλοκαίρι.

50. 
Εαρινοί Αστερισμοί
ΒΟΙΩΤΟΣ
Ο Βοώτης είναι μεγάλος αστερισμός του βορείου ημισφαιρίου,γνωστός από τα
αρχαία χρόνια,όπως μας μαρτυρούν οι αναφορές που κάνουν σ'αυτόν ο Ησίοδος
και ο Όμηρος.Εκτείνεται ανάμεσα στη Μεγάλη Άρκτο,την Παρθένο, το
ΒόρειοΣτέφανο,τον Όφι και τους Θηρευτικούς Κύνες.Βρίσκεται μακριά από το
γαλαξιακό επίπεδο και κατά συνέπεια δεν έχει ούτε πλανητικά νεφελώματα ούτε
αστρικά σμήνη και οι γαλαξίες στην περιοχή αυτή είναι πολύ αμυδροί.Έχει όμως
πολλούς ενδιαφέροντες αστέρες: απότο λαμπρότερο αστέρα του βόρειου
ημισφαιρίου,τον Αρκτούρο, μέχρι μια σειρά πανέμορφων διπλών αστέρων,πολλοί
από τους οποίους είναι γνωστοί με δικά τους ονόματα στους Άραβες.
Μυθολογία
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία , η θεά της γεωργίας, η Δήμητρα, είχε δυο γιους, το
Βοώτη και τον Πλούτο. Ο Βοώτης κληρονόμησε από τον πατέρα του, όταν αυτός πέθανε
,όλους τους αγρούς και τα πρόβατά του, ενώ ο Πλούτος πήρε τα υπόλοιπα. Ο Πλούτος όμως
ήθελε περισσότερη περιουσία κι έτσι ανάγκασε το Βοώτη και του τα έδωσε όλα εκτός από δυο
ταύρους. Ο Βοώτης , όμως , για να οργώνει πιο γρήγορα τα χωράφια του, επινόησε το άροτρο.
Έτσι, έζευξε τους ταύρους και κατάφερε να οργώνει ταχύτατα .Η Δήμητρα προσπαθούσε να
τον βοηθήσει να πάρει την περιουσία που σφετερίστηκε με τη βία ο αδελφός του. Ο Βοώτης
όμως αρνήθηκε, γιατί ήθελε να συνεχίσει να ζει ήρεμα και ειρηνικά. Έτσι, όταν πέθανε και
πήγαινε προς τον Άδη, ο Δίας έστειλε τον Ερμή για να τον οδηγήσει στον ουρανό έτσι ώστε να
τον θυμούνται όλοι για την καλοσύνη και την ευστροφία του.

51. ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΙ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ

52. Χειμερινοί Αστερισμοί
Δίδυμοι: Βρίσκεται μεταξύ του αστερισμού του Ινίοχου και του αστερισμού του Λέοντα. Τα
δύο πιο μεγάλα του αστέρια είναι ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης.
Μυθολογία
Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης ήταν δύο αχώριστοι φίλοι οι οποίοι
έμειναν φίλοι μέχρι το θάνατο.
Ωρίωνας: Ο Ωρίωνας ή αλλιώς ο Κυνηγός, είναι ένας από τους πιο γνωστούς αστερισμούς.
Βρίσκεται στον ουράνιο ισημερινό, γεγονός που τον καθιστά ορατό και αναγνωρίσιμο από όλα τα
γεωγραφικά μήκη και πλάτη. Ο Ωρίωνας μεσουρανεί το χειμώνα, αλλά είναι ήδη ορατός από το
φθινόπωρο νωρίς το πρωί μέχρι την άνοιξη. Κοντά του βρίσκονται οι αστερισμοί του Ταύρου, των
Διδύμων, του Μικρού και Μεγάλου Κυνός κ.ά.
Μυθολογία
Ο Ωρίωνας, κατά την ελληνική μυθολογία, ήταν κυνηγός και σύντροφος της θεάς Άρτεμης. Ο αδελφός της
Άρτεμης, Απόλλων, που ήταν δυσαρεστημένος από τη σχέση της αδερφής του με τον Ωρίωνα, ένα πρωινό,
ενώ ο Ωρίωνας κολυμπούσε, την προκάλεσε αν μπορεί να πετύχει με το τόξο ένα μικρό σημαδάκι βαθιά στη
θάλασσα. Η Άρτεμη έριξε και πέτυχε, αλλά το σημαδάκι που την είχε βάλει ο αδερφός της να πετύχει ήταν ο
Ωρίωνας. Όταν η Άρτεμη κατάλαβε τι έκανε, έβαλε τον Ωρίωνα για πάντα στον ουρανό.

53. Ταύρος
Αστερισμός του βορείου ημισφαίριου του ουρανού,
δεύτερος στο ζωδιακό κύκλο. Βρίσκεται ανάμεσα στους
αστερισμούς του Κριού, του Ωρίωνα των Διδύμων, του
Ηριδανού και του Ηνίοχου.
Αποτελείται από 188 ορατούς αστέρες. Στον αστερισμό του
Τ. περιλαμβάνονται οι Υάδες και οι Πλειάδες. Ο
λαμπρότερος αστέρας του αστερισμο Η μυθολογική ιδέα
για τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους ήταν κυρίως ο
ολόλευκος ταύρος στον οποίο μεταμορφώθηκε ο Δίας για
να απαγάγει την Ευρώπη.

54. ΑΦΑΝΕΙΣ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ
ΑΦΑΝΕΙΣ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ

55. Αγγελoπουλος Πετρος
Γιωργος Γιατσος
Μιχαλης Ευθυμιοπουλος
Αποστολος Βολαγκας
Σταθης Βογιατζης

56. Τι είναι αφανείς αστέρες?
Ως Αφανείς αστέρες και κατ΄ επέκταση αφανείς αστερισμοί, χαρακτηρίζονται αντίστοιχα οι
αστέρες και οι αστερισμοί που κατά τη φαινομενική περιστροφή της ουράνιας σφαίρας παραμένουν
σε όλη τη διάρκεια του 24ώρου, (διανύουν όλη την τροχιά τους) κάτω από τον ορίζοντα του τόπου
παρατήρησης,δηλαδή δεν παρατηρούνται, παραμένοντας έτσι συνεχώς αόρατοι.
Αφανείς αστέρες είναι όσοι έχουν ετερώνυμη απόκλιση και μεγαλύτερη των 90° - φ.
Για κάθε περιοχή της Γης υπάρχουν και οι αντίστοιχοι αφανείς αστερισμοί.
Αυτό δεν ισχυεί για τη ζωή του ισημερινού απ'οπου ειναι ορατοί και οι 88 αστερισμοί της ουράνιας
σφαίρας. Από την χώρα μας 14 αστερισμοί είναι αφανείς . Γενικά οι αφανείς είναι οι:
1. Γλυφείον(Caelum)
2. Διαβήτης(Circinus)
3. Δίκτυον(Reticilum)
4. Δοράς(Dorado)
5. Ινδός(Indus)
6. Ιχθύς Ιπτάμενος(Volans)
7. Μυία(Musca)
8. Οκτάς(Octans)
9. Οκρίβας(Pictor)
10. Πτηνόν(Apus)
11. Σταυρός Νότιος(Crux)
12. Ταώς(Pavo)
13. Τηλεσκόπιον(Telescopium)
14. Τουκάνα(Tucana)
15. Τράπεζα(Mensa)
16. Τριγώνου Νοτιων( Triangulum Australe)
17. Ύδρος(Hydrus)
18. Χαμαιλέων(Chamaeleon)
19. Ωρολόγιον(Horologium)

57. Οκτάς
Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 0° Β και 90° Ν.
Γαλαξίας: NGC 6438
Γαλαξίας: NGC 2573 (Polarissima Australi)
Άστρο: σ Octantis
Πρόκειται για το αντίστοιχο με Πολικό Αστέρα
άστρο του Νότιου ημισφαιρίου.
Βρίσκεται σε απόσταση 270 ετών από τη Γη.
Δοράς (Ξιφίας)
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 90° Β και 20° Ν.
Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1603
από τους Keyser και Houtman στην Ουρανομετρία τους.
Γαλαξίας Νάνος: Μέγα Νέφος Μαγγελάνου
Ακανόνιστος νάνος γαλαξίας συνοδός του δικού μας.
Βρίσκεται σε απόσταση 160 χιλιάδων ετών φωτός
από τη Γη και έχει μάζα 100 φορές μικρότερη απ' ότι ο δικός μας.
Αστρικό Σμήνος και Νεφέλωμα: NGC 2070(30 Δοράδος)
Σφαιρωτό Σμήνος: NGC 1978
Γαλαξίας: NGC 1672
Γαλαξίας: NGC 1566

58. Ύδρος
Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1603 από τους Keyser και Houtman.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 8° Β και 90° Ν.
Νεφέλωμα Εκπομπής: NGC 602
Άστρο: HD 10180
Ένα άστρο παρόμοιο με τον Ήλιο στο οποίο παρατηρήθηκαν 7 πλανήτες.
Απέχει 127 έτη φωτός από τη Γη.
Δίκτυον
Σημειώθηκε αρχικά από τον Isaak Habrecht και το 1763 από τον Lacaille.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 23° Β και 90° Ν.
Γαλαξίας: NGC 1313
Γαλαξίας: NGC 1543
Γαλαξίας: NGC 1559

59. Τράπεζα 0637-752
Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Γάλλο αστρονόμο Lacaille.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 5° Β και 90° Ν.
Γαλαξίας: Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου (LMC)
Νάνος Γαλαξίας, δορυφόρος του δικού μας, σε απόσταση 164-168.000 έτη
φωτός,
που περιέχει 10 δισεκατομμύρια άστρα. Είναι αόρατος από την Ευρώπη.
Κβάζαρ: PKS
Ιχθύς Ιπτάμενος
Το ιπτάμενο ψάρι (Χελιδονόψαρο).
Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1603 από
τους Keyser και Houtman στην Ουρανομετρία τους.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 14° Β και 90° Ν.
Γαλαξίες: NGC 2442/ 2434
Οι δύο Γαλαξίες αλληλεπιδρούν βαρυτικά μεταξύ τους.
Γαλαξίας: AM0644-741(Lindsay-Shapley Ring)
Το δακτυλίδι που σχηματίστηκε είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης
του Γαλαξία με έναν μικρότερα πριν από εκατομμύρια χρόνια.

60. Χαμαιλέων
Πρωτοεμφανίσθηκε στην Ουρανομετρία του Johann Bayer το 1603.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 0° Β και -90° Ν.
Πλανητικό Νεφέλωμα: NGC 3195
Γαλαξίας: NGC 2915
Σταυρός Νότιος
Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1603 στην Ουρανομετρία και διαχωρίστηκε
έτσι από τον Κένταυρο.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 25° Β και 90° Ν.
Νεφέλωμα: Coalsack
Ανοικτό Σμήνος: NGC 4755
Ανοικτό Σμήνος: NGC 4609

61. • Διαβήτης
• Η πυξίδα, ο διαβήτης.
• Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille.
• Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 19° Β και 90° Ν.
• Ανοικτό Σμήνος: NGC 5823
• Πλανητικό Νεφέλωμα: NGC 5315
• Γαλαξίας: ESO 97-G13
• Πηγή Ακτίνων Χ: Διαβήτη Χ-1
• Πρόκειται για ένα διπλό αστρικό σύστημα, αποτελούμενο
από ένα άστρο νετρονίων και ένα άστρο της κύριας ακολουθίας.
Μυία(Μύγα)
• Η μύγα.
• Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1603 από τους Keyser και Houtman στην
Ουρανομετρία τους. Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη
μεταξύ 14° Β και 90° Ν.
• Ανοικτό Σμήνος: NGC 4463
• Σφαιρωτό Σμήνος: NGC 4372
• Πλανητικό Νεφέλωμα: NGC 5189

62.  Τρίγωνον Νότιον
 Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1603 από
τους Keyser και Houtman.
 Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 19° Β
και 90° Ν.
 Ανοικτό Σμήνος: NGC 6025
 Πλανητικό Νεφέλωμα: NGC 5979
Πτηνόν
Το Παραδείσιο Πτηνό.
Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1603 από τους Keyser και Houtman στην
Ουρανομετρία τους.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη
μεταξύ 7° Β και 90° Ν.
Σφαιρωτό Σμήνος: NGC 6101
Σφαιρωτό Σμήνος: IC 4499
Γαλαξίας: IC 4633

63. Ταώς(Παγώνι)
Το παγώνι.
Η έναστρη ουρά του αναπαριστά το παγώνι το αφιερωμένο στην Ήρα,
την αθάνατη βασίλισσα των Ουρανών.
Σημειώθηκε από τους Keyser και Houtman μεταξύ 1595 και 1597 και
πρωτοεμφανίστηκε το 1603 στην Ουρανομετρία του Μπάγερ.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 30° Β και 90° Ν.
Σφαιρωτό Σμήνος: NGC 6752
Γαλαξίας: NGC 6744
Γλυφείον
Η σμίλη, το καλέμι.
Σημειώθηκε για πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 41° Β και 90° Ν.
Γαλαξίας: NGC 1679
Γαλαξίας: IC 2109

64. Οκρίβας
Ο ζωγράφος.
Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 26° Β και 90° Ν.
Γαλαξίας: NGC 1705
Άστρο: β Οκρίβαντα
Βρίσκεται σε απόσταση 63,4 ετών φωτός από τη Γη,
με μάζα 1,75 φορές τη μάζα του Ήλιου
και φωτεινότητα 8,7 φορές μεγαλύτερη
Ωρολόγιον
Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον αστρονόμο Lacaille.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 23° Β και 90° Ν.
Ανοικτό Σμήνος: AM1
Το πιο απομακρυσμένο σμήνος στο Γαλαξία μας.
Βρίσκεται σε απόσταση 398.000 ετών φωτός από τη Γη.
Γαλαξίας: NGC 1512
Σφαιρωτό Σμήνος: NGC 1261

65. •
• Τηλεσκόπιον
• Σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille.
• Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 33° Β και 90° Ν.
• Σφαιρωτό Σμήνος: NGC 6584
• Γαλαξίας: ESO 184-G82
Τουκάνα
• Το πτηνό Τουκάν.
• Σημειώθηκε το 1603 από τους Keyser και Houtman στην Ουρανομετρία
τους.
• Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 14° Β και 90° Ν.
• Γαλαξίας: Μικρό Νέφος Μαγγελάνου(NGC 292 ή SMC)
• Νάνος Γαλαξίας, δορυφόρος του Γαλαξίας μας,
σε απόσταση 200.000
• ετών φωτός αόρατος από την Ευρώπη.
• Σφαιρωτό Σμήνος: NGC 104 (47 Tuc)
• Σφαιρωτό Σμήνος: NGC 362

66. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Γραμματικάκης Γιώργος: «Η Κόμη της Βερενίκης», ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ , Ιδρυτική Δωρεά
Παγκρητικής Ενώσεως Αμερικής , ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1999
Θεοδοσίου Στράτος – Δανέζης Μάνος, Επίκουροι καθηγητές Παν/μίου Αθηνών:
«ΤΑ ΑΣΤΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΤΟΥΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΥΡΑΝΟΓΡΑΦΙΑ»,
Εκδόσεις ΔΙΑΥΛΟΣ
Storm Dunlop : «Τι θα λέγατε αν σας χάριζαν τον ...Ουρανό με τ’ άστρα;» - Ένας πλήρης πρακτικός οδηγός του νυχτερινού ουρανού, Μετάφραση:Παύλος
Μαργέλος, Τίτλος πρωτοτύπου: Night Sky,Leadercom 2003
Τομπουλίδης Χαρίτων ,Καθηγητής Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Στοκχόλμης: ΟΥΡΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΩΝ», Σειρά: Επιστήμη ,«Νέα
Σύνορα» Λιβάνη , Αθήνα 1993
ΠΗΓΕΣ INTERNET
www.astrovox.gr
www.wikipedeia.gr
www.yahoo.gr
www.google.gr