Sarrera

1. Psikologia.AixerrotaBHI
19-20 ikasturtea
1
1. Zer da psikologia?
2. Psikologiaren historia
3. Psikologiaren metodoak
a. Deskribatzailea
b. Korrelatiboa
c. Esperimentala
4. Psikologia ikerketa alorrak
a. Oinarrizko psikologia
b. Psikologia aplikatua
5. Psikologia eskolak
a. Psikoanalisia
b. Behaviorismoa
c. Gestalt
d. Psikologia humanista
e. Psikologia Kognitiboa

2. Psikologia.AixerrotaBHI
19-20 ikasturtea
2
 Psikologoekikaskuntza, oroimena, lengoaia, pentsamendua, emozioak eta motiboak
bezalako oinarrizko funtzioak aztertzen dituzte.
 Dibortzioa, bortxaketa, arrazakeria, sexismoa, biolentzia eta kutsadura bezalako
gizarte-gaiak aztergai ditu.
 Bizitzan zehar gauzatzen den garapena, jaiotzetik heriotzaraino ikertzen dute.
 Osasun arazoetan ere, psikikoak nahiz fisikoak, parte hartzen dute.
 Saiatzen dira, zein modutan sentimenduek, minbizia eta arazo kardiakoak bezalako
gaixotasun fisikoak sorrarazten laguntzen duten ulertzen.
 Emoziozko zailtasunak jasaten dituztenei laguntza eskaintzen diete. Eta pertsonekin
elkarrekintzan aritzen diren makinak asmatzera ere heldu dira.
 Psikologia, beste gizarte-zientziekin nahasten da, bereziki soziologiarekin:
 Soziologoak nagusiki giza taldeez eta prozesuez interesatzen diren
bitartean,
 Psikologoakgizataldeen eraginez norbanakoarengan arduratzen dira.
 PsikologiaBiologiarekinloturikaurkitzenda:
Psikobiologoak, jokabide eta gogamenaren funtzionamendua nola
erlazionatzen diren Biologiarekin aztertzera zuzentzen dira.
Garunak eta gainontzeko nerbio-sistemek oroimenean, lengoaian, amets-
egoeran, atentzioan, pertzepzioan, mugimenduan, haserrean eta gozaldian
betetzen duten zeregina ikertzen dute.
DEFINIZIOA
PSIKOLOGIA hitzagrezierako psykhé(arima,adimena, espiritua) eta logos (zientzia, ezagutza)
hitzen elkarketa da. Hitza XIX. mendean hasi zen erabiltzen zientzia autonomo bezala.
Teorialariak saiatu dira definizio bat ematen:
PsikologiaZIENTZIAbezala:
 : metodo hipotetiko-deduktiboa erabiltzen du.

3. Psikologia.AixerrotaBHI
19-20 ikasturtea
3
 : beste zientzia batzuk emandako datuak batzen ditu (biologia, soziologia,
antropologia).
 Bai gizakiarenbai animaliaren portaera ikasten du: animalien jokabideak zerikusia du
gizakionjokabidean eta erreferentzia bat da gizakiaren portaerak aztertzeko orduan.
 HELBURUA
Portaeraren oinarrian eta ezkutuan dauden zioak bilatzen ditu.
1. portaerari buruzko datuak batzea;
2. portaeraren zioak nolakoak diren asmatzen saiatzen da;
3. munduan gertatzen diren ekintzak ez dira kasualitatez gertatzen,
ingurugiro konkretua batean suertatzen dira, beraz gertakizunak aurresatea gure
ingurunea errezago moldatzeko oso baliagarria da;
4. : gizakiok gure portaera moldatu behar dugu gure ingurumenari;
SORRERA:
Grezia klasikoko sistema filosofikoetan oinarritzen da.
XIX. Mendearen aurretik, filosofiaren atal bat zen.
XIX. Mendean zientzia autonomoa bihurtzen da: metodo esperimentalak eta laborategiko
ikerketak erabiltzen hasten da.
WilhelmWundt(1832-1920) agertzenda psikologiaesperimentalarensortzailemodura(lehen
laborategi ofiziala sortu zuen)
INTROSPEKZIOA proposatu zuen metodo gisa. Introspekzioaren bidez kontzientziaren
prozesuak beren zati edo elementuetan banatzen zirela zioen. Norbera da protagonista,
norberak bere kontzientzia behatu behar baitu eta zehaztasun handiarekin.
William James (1842-1910) “funtzionalismo” izenaz ezagutzen den mugimenduaren liderra
izan zen.
Bere asmoa faktore fisiologikoakgogamen-prozesuetanduteneragina irakastea eta erakustea
izan zen. Psikologiaren alde praktikoaz arduratu zen: psikologiaren ezagutza eguneroko
bizitzara aplikatzeko korrontea sortu zuen.

4. Psikologia.AixerrotaBHI
19-20 ikasturtea
4
Beraz, Psikologiaren helburua: Kontzientziak eta beste gogamen-prozesuek gizakiari
esperientzietara moldatzen nola laguntzen dioten ulertzea. Gogamenak nola funtzionatzen
duen jakin behar da.
Zertan datza sasipsikologiaren eta psikologia zientifikoaren arteko diferentzia?
METODOLOGIAN
Psikologia metodo bati jarraituz, zuzeneko behaketa eta esperimentazioaren bitartez bere
helburuak lortzen ditu.
Aztertubehardirenfenomenoakzehatz-mehatzgordetzekoedodeskribatzekoerabiltzendiren
prozedurak. Honen barruan
1. kasuen azterketa: pertsona bat sakonean aztertu ondoren, orokorrean aplika
ditzakegun ezaugarriak aurkitzea.
2. Inkestak: talde bati bere jokabideari buruzko galderak egin eta lortutako datuekin
biztanle guztien jokabideari dagokion ezaugarriak zehaztu. Galderak argiak eta
zehatzak izan behar dira eta aukeratzen diren pertsonak ahalik eta aniztenak.
3. Behaketa zuzenak: pertsonen jokabidea behatzea eta erregistratzea.
Egoera artifiziala edo naturala izan daiteke. Laborategian emaitzak zehatzagoak dira baina
objektibotasuna galtzen da. Kalean ez dago manipulaziorik baina emaitzak ez dira hain
zehatzak. Metodo honen bidez, ezin da jokabidea azaldu, deskribatu baizik. Baina deskripzio
horrek balorazio bat bultzatzen du.
Korrelazioa = bi faktoreen arteko neurria adierazten du, ez du inoiz adierazten faktore bat
bestearen ondorioa denik.
1. korrelazio positiboa: bi faktore batera hazten edo txikitzen dira.
2. Alderantzizkokorrelazioa:faktore bat haztenbada,bestea txikitu egiten da.
 Esperimentuen bidezko ikerketa da.

5. Psikologia.AixerrotaBHI
19-20 ikasturtea
5
 Metodorik egokieena: jokabideak azalteko eta faktoreen zergatia eta eragina
aurkitzeko
 Egitura:gertaerabatekbeste gertaera bat dakar. Lehenengo aldagai manipulatzen da
bigarrena aldatzen den konprobatzeko eta horrela emaitzak aztertu.
Psikologiak bi norabide ditu: oinarrizko ikerkuntza eta psikologia aplikatua.
Horregatik,psikologobatzueklaborategianizakien jokaera ikertzen dute, pertsonen bereziki,
eta beste batzuek jakintza horien aplikazioa egiten dute hainbat testuingurutan, kasurako
hezkuntzan, arlo klinikoan, enpresa mailan edo kirolean.
 psikologia orokorra: prozesu psikologikoen izaera eta funtzionamendua ikertzen du,
pertzepzioa edo oroimena kasurako.
 psikologia esperimentala: metodo esperimentalaren bidez fenomeno psikikoak eta
jokabideakikertzenditu; ikertzaileak aldagai desberdinak manipulatzen ditu eta zioa
eta ondorioaren artean lotura finka dezake.
 psikofisiologia: Gizakiaren eta animalien portaeraren oinarri fisiologikoak aztertzen
ditu. Beste zientzialariekin harreman estuak izan ohi dituzte: biologoekin,
kimikalariekin...
 garapenaren psikologia: Gizakiaren jokabideak jaiotzatik heldutasunera arte izaten
dituen aldaketak aztertzen ditu. Helburua: Garapen fase bakoitzean ezaugarri
orokorrak zehaztea.
 ikaskuntza psikologia:ikertzendubehaketaren,esperientziarenetaaginduen bidezko
trebetasunak, jokaerak eta ezagutzak nola lortzen diren. Ikaskuntzak eragina du
animalien eta pertsonen egokitzapen portaeran.
 psikometria: diziplina metodologikoa da, bere helburu bezala du neurtzea
trebetasunak, jokabideak eta nortasunaren bereizgarriak. Horretarako, testak,
galdetegiak eta ebaluatzeko beste proba batzuk eraiki eta balidatzen ditu.
 nortasunaren psikologia: nortasunaren psikologoek pertsona definitzen dituen
ezaugarriak aztertzen dituzte, genetikak eta giroak zelako elkarreragina duten
pertsona bakoitzaren nortasunean, eta zergatik portatzen den modu batean eta ez
beste batean.
 psikologia soziala: Helburua da gizarte-taldeek eta komunikabideek gizakiaren
jokabidean duten eragina aztertzea

6. Psikologia.AixerrotaBHI
19-20 ikasturtea
6
 psikologia kulturala: aztertzen du kulturak zer-nolako eragina duen giza
pentsamenduanetajokabidean.Hitzegitendugunlengoaia, jasotzen dugun heziketa,
betetzenditugunarauaketabeste portaerabatzukhezi garen kulturarenaraberakoak
dira.
 genero psikologia: gizonen eta emakumeen arteko desberdintasunak ikertzen ditu.
Faktore biologikoek, hazkuntzak eta heziketak eragina dute genero
desberdintasunetan.
 hezkuntza psikologia: Heziketarekin zerikusia duten arazo psikologikoak aztertzen
ditu: eskola-psikologoek heziketa-prozesuan sor daitezkeen arazoak konpontzen
laguntzea dute helburu.
Proba psikologikoak egin eta interpretatzen dituzte ikasleei euren erabakietan
laguntzeko, eta gurasoak eta irakasleak orientatzea etekin akademikoa ahalik eta
onena izan dadin.
 psikologia klinikoa: Jokabidean eta emozioetan gertatzen diren nahasketak aztertu,
diagnostikoa eman eta terapia ezartzen du: buruko nahasteak, adimen-atzerapenak,
drogomenpekotasunak, depresioak.....
Bereiztu behar dugu:
Psikiatra: medikuntzan oinarritutako azterketak eta metodoak erabiltzen ditu
Psikologo klinikoa: terapeuta da eta jokabidean oinarritutako azterketak egiten
ondoren jokabide hori aldatzen saiatzen da terapia baten bidez.
 lanaren eta antolakuntzaren psikologia: Industria eta lanaren munduan gizakiaren
parte-hartzearen gorabeherak aztertzen ditu
Bere betebeharrak
1. pertsonak aukeratzea;
2. bakoitzaren gaitasunen arabera lan-taldeak eratzea;
3. langile bakoitzari lanpostua egokitzea dagozkion gaitasunen arabera
 psikologia juridikoa: askotariko jarduerak barne hartzen ditu, direla akusatuaren
ahalmenenebaluazioak,txostenak epaile eta abokatuei, eta epaitegietan gai batzuei
buruzko testigantzak.
 kirolarenpsikologia:psikologoenhelburuakirolariekberepotentzialfisiko,teknikoeta
taktiko osoa garatzea da.
(1856-1939) Eskola sortu zen XIX. mendearen bukaeran.
: haurtzaroanerreprimitutakoesperientziak inkontzientean gordetzen dira, eta
heldutasunean, gainditu ez badira, nahaste gisa ager daitezke.

7. Psikologia.AixerrotaBHI
19-20 ikasturtea
7
Bere zen jokabidearen esanahi inkontzientea kontzientera ekartzea, azal ere
daitezkeen arazoak konpondu ahal izateko.
Bere : Psikoterapia, psikoanalisiak pazientearen adimen-prozesuko osagai
inkontzienteen arteko harremanak bilatzen ditu.
Psikoanalisiak, kontrako amorratuak izan bazituen ere, nahiko arrakasta izan zuen garaiko
psikologoen artean.
Geroago, psikoanalisiaren barruan sartzen diren zenbait autorek (Jung, Lacan...) aldatu egin
zuten Freud-ek inkontzienteari buruz zuen ikuspegia, teoria pertsonal berriak eratu zituzten
inkontzientearenegituraetadinamikari dagokionez. , psikologia dinamikoa
da, eta emozioak, afektua eta irrikak ikertzeari ematen dio lehentasuna. Eta baztertzen du
psikologia estatikoak egiten duen ikerketa sentipenen, pertzepzioen eta abar ikerketen
inguruan. Baliatzen da , ideien elkarketa askeaz eta ametsen interpretazioaz
metodo terapeutiko gisa.
(1879-1958)
Psikologiakobjektiboa izan behar du, kontzientzia edo gogamena, introspekzioa eta antzeko
kontzeptuak baztertu egiten ditu.
Bere animalien psikologian erabiltzen diren metodoak eta printzipioak aplikatu
beharzaizkie gizakiei.Laborategianlanegitendute.Funtzionalismoan, animalien psikologian
eta oinarritzen da:
Erantzunegokiakindartuzdoazenbitartean,erantzundesegokiak,alferrikakoak, indargabetuz
doaz, desagertu arte. Beraz, ariketa hutsak ez du ikasten laguntzen; arrakasta duten ariketek
bakarrik ahalbidetzen dute ikaskuntza.
- Psikologia natur-zientzia adar bat da.
- Helburua: jokabidea aurreikustea eta kontrolatzea.
- Animalien eta gizakien artean ez dago etenik, jarraipena baizik.
- Kontzientzia ez dago zertan aipatu.
- Organismoaren jokabide behagarri eta ageri dagokio psikologiari.
- Psikologiapraktikoaizanbehar du, bizitzan oinarritutakoa eta gizartearentzako onuragarria.
Konduktismoaikaskuntzaren teorikoek garatu zuten: (baldintzapen klasikoa) eta
(baldintzapen eraginkorra).

8. Psikologia.AixerrotaBHI
19-20 ikasturtea
8
Konduktisten arabera portaera behatze eta kuantifikatze fenomeno bat da, eta portaera
zuzentzen duten legeak espezie guztietan daude.
XX. mendearen hasieran (Alemanian) sortu zen, Gestalt hitzak: osotasuna, eraketa edo
konfigurazioaesannahi du. aipatu
ahal ditugu korronte honen barruan.
Psikismoa ezin da osagaietan banatu, osotasun eratua baita eta osotasunean funtzionatzen
baitu.
Prozesu psikikoak osotasun bateratuak dira, eta ez ekintza edo osagai bakunen batura.
Bere : psikoanalisiarenetafilosofiaexistentzialistaren baliabide batzuk erabiltzen
ditu, baina orainaldiko bizikizunak aztertzen ditu, iraganak baino areago.
dira sortzaileak XX. mendeko berrogeita hamarreko hamarkadan.
Psikoanalisiaren eta behaviorismoaren kontra daude, lehenengoak jokabide patologikoak
baino ez dituztelako aztertzen eta bigarrenak psikologiatik urruntzen direlako.
Bere : pertsonaautorrealizatzeabakoitzakbere buruaonartuz:norkbere bokazioen
eta nahien arabera jokatuz gero autorrealizazioa lor daiteke. Gizakia ez da zoriontsua izango
berak nahi duena eta besteek berarengandik espero dutena kontrajartzen diren bitartean.
Bere pertsona bakoitzak mailakatutako balioak bete behar ditu, nork bere
bokazioarekin bat datorren garapen pertsonala bideratzeko.
Eskola baino gehiago, mugimendu bat da, honako ezaugarri komunak dituena:
o pertsona autonomoa da eta bere garapenerako hartzen dituen erabakien
erantzulea;
o pertsonen pentsamenduak, sentimenduak eta ekintzak zerbait osoa diren
neurrian, psikologiak norbanakoa bere osotasunean ikertu behar du;
o pertsonen bizitza testuinguru pertsonal baten barnean garatzen da.
Existentziaren zertarakoaren zentzua bilatzea eta giza balioak funtsezko
alderdiak dira pertsonentzat.
60ko hamarkadan zibernetikaren, teknikaren eta teoriaren gorakadak bide berri bat
zabaldu zuen gizakiok informazioa nola prozesatzen dugun azaltzeko: ordenagailuen

9. Psikologia.AixerrotaBHI
19-20 ikasturtea
9
laguntzaz, gogamen-prozesuen azterketarako metodo berriak proposatzeko aukera izan
zuten.
Bere : jokabideen azteketan datza, baina jokabide horiek bideratzen dituzten
gogamen-prozesuak ere aztertzen hasi dira, beraz aztergai: gogoamen-prozesuak (haien
egitura eta funtzionamendua).
Bere : gogamen-prozesuak identifikatzea eta jokabiderekin dituzten erlazioak
aztertzea. Gizakiok informazioaren prozesadore aktiboak gara.
Gogamenaosatzendutenegiturakdinamikoaketamoldagarriakdira.Egituronbetebeharra
sentsazioak, hautematea, interpretatzea eta aurretik ezagutzetara egokitzea da.
Ikuspegi kognitiboak eragin handia du gaur egun. Oroimenari, adimenari, pertzepzioari...
buruzegindituzten ikerketek garrantzi handia dute. zabalduena emozioei
eta sentimenduei garrantzirik ez emateari buruzkoa da.
Psikologo kognitiboak dute oinarri eta ikertzen dute zer
gertatzen den pertsona baten buruan zeregin jakin bat burutzen duenean (prozesu
mentalak) eta zein modutan biltegiratzen duen eta erabiltzen beraren jakintza (egitura
mentalak).