1. 1. ANOREXIA ..................................................................................... 2
a. ZER DA ANOREXIA NERBIOSOA?............................................ 2
b. SINTOMAK ETA ZEINUAK........................................................... 2
c. TRATAMENDUA.......................................................................... 3
2. BULIMIA.......................................................................................... 4
a. ZER DA BULIMIA NERBIOSOA? ................................................ 4
b. ZEINUAK ETA SINTOMAK........................................................... 4
c. TRATAMENDUA.......................................................................... 5
3. NIRE LAGUN BATEK ELIKADURA ARAZOAK DITUELA USTE
BADUT, ZER EGIN DEZAKET? .............................................................. 6
4. BIGOREXIA .................................................................................... 7
5. ORTOREXIA.................................................................................... 7
6. NORK LAGUN NAZAKE? .............................................................. 8
7. WEBGUNE INTERESGARRIAK ....................................................... 9
2. 1. ANOREXIA
ZER DA ANOREXIA NERBIOSOA?
Gorputza pisu egoki batean mantentzeari uko egitea. Ikara ematen du
pisua irabazi eta lodi bihurtzea, eta itxurarekiko kezka gehiegizkoa da.
Norberaren buruarekiko daukagun iritzia itxura fisikoak mugatzen du.
Buru nahaste bezala sailkatuta dago (OMS – Osasunerako Mundu
Erakundearen arabera) depresio motako sentimendu eta pentsakerak
sortarazten direlako.
SINTOMAK ETA ZEINUAK
• Uko egiten zaio norbere adina eta altuerareriko pisu minimo egokia
mantentzeari.
• Elikadura ohituren alterazioa: gutxiago jan (batez ere grasa eta
kaloria gehien duten jakiak), fibra kopurua gehitu...
• Pisu galera garrantzitsua, argal egon arren, lodi gaudela pentsatuz.
• Baskulan pisua kontrolatzen da askotan.
• Urduritasuna jatorduetan, jatorduak kendu.
• Bakardadean jatea.
• Janariari buruz ingurukoekin gezurretan ibiltzea.
• Janaria ezkutatzea (boltsoan, patrikan,...)
• Gehiegizko interesa janari eta dietei buruzko iragarkietan.
• Janariaren ingurko ospakizunetan egoteari uko egitea.
3. • Tristura, gogoeza, depresioa, agresibitate eta suminkortasun handiko
momentuekin nahastuta.
• Ordenarekiko gehiegizko kezka, eta aktibitate gehitzea.
• Ariketa fisikoaren areagotzea.
• Elikaduraren behaketa etengabea, baita pisua, taila eta itxura
fisikoarena.
• Gehiegizko kezka besteek itxura fisikoari buruz esan dezaketenagatik.
• Inguru sozialarekiko etengabeko isolamendua: familia, lagun eta
kideekiko.
• Ikasketekiko gehiegizko arreta, baina errendimenduan zailtasun
handiekin.
• Nekea, ahultasuna, zorabiok, zurbiltasuna, ilearen erorketa, azkazal
urdinak, hotza eta idorreria.
• Nesken kasuan, hilerokoaren irregulartasun edo galera.
TRATAMENDUA
Tratamendu eraginkorrena, mediku, psikiatra, psikologo, endokrinologo
eta erizainek osaturiko disziplina anitzeko ekipo batek eginikoa da,
familiaren elkarlanarekin.
Familiak mediku taldea babestu behar du. Bere mesfidantza
gaixoarentzat oso kaltegarria gerta daiteke. Familiak kolaboratu egin
behar du, eta profesionalei tratamenduari buruzko informazioa eskatu,
baita eredu eta orientazioak ere, nola lagundu behar duten jakiteko.
Iturria: ACABE, www.acabeeuskadi.com
4. 2. BULIMIA
ZER DA BULIMIA NERBIOSOA?
Bulimia nerbiosoa elikagai gehiegi jatean datza, gero ezohiko jarrerekin
orekatzen saiatzen dena, okada, laxante eta diuretikoekin. Baita dieta
murriztaileen bidez, ohitura berriak sortuz eta pertsona gaixoaren jokaera
aldatzen amaitzen dutenak.
OMEk (Osasunerako Mundu Erakundeak) bulimia nerbiosoa jokaeren
buru nahaste bezala sailkatu du. Burukoa, elikaduran autokontrol ezak
eta loditzearen beldurrak depresio motako sentimendu eta pentsakerak
sortarazten baitizkie.
ZEINUAK ETA SINTOMAK
• Pisuarekiko gehiegizko kezka.
• Kontrolik gabe jatea, betekara handiak epe motzetan. Jaten gelditu
ezineko sentsazioa.
• Betekadak orekatzeko dieta zorrotzak edo baraualdiak egitea.
• Okada eragitea.
• Pisuaren gorabeherak (5 edo 10 kgr.ko gorabeherak denbora gutxian).
• Irudi osasuntsua itxuraz, gaixotasuna antzematea zailtzen duena.
• Laxante eta diuretikoen gehiegizko erabilera.
• Jatorduen ondoren sarritan joaten da komunera.
• Maiz pisatzea.
• Jatorduetan urduritzea.
• Ingurukoekin gezurretan ibiltzea elikadura eta jokaera desegokiei
5. buruz.
• Janaria objetu pertsonaletan ezkutatzea (poltsan, patrikan, eta abar).
• Jakiak desagertzen dira sukaldean.
• Ziurtasun eza, onespen beharra.
• Gehiegizko interesa erakustea janari eta dietei buruzko iragarkietaz.
• Erraz antzematen diren umore aldaketak.
• Izaera aldaketak: depresioa, errudun sentimendua, tristura, kontrol
ezaren sentsazioa…
• Autokritika zorrotza.
• Ordenaren inguruko gehiegizko kezka, eta aktibitatearen handitzea.
• Elikaduraren behaketa etengabea, baita pisua, taila eta itxura
fisikoarena.
• Gehiegizko kezka itxura fisikoari buruz besteek esan dezaketenagatik.
• Inguru sozialarekiko etengabeko isolamendua: familia, lagun eta
kideekiko.
• Janaria dagoen egoera publikoak ekiditea.
• Fisikoki: eztarriko narritadura kronikoa eta hortzaduran arazoak (okadak
sortuak), nekea eta min muskularrak, begi azpiko hauste baskularrak,
parotiden inflamazioa, nesken kasuan hilerokoaren irregulartasuna.
TRATAMENDUA
Tratamendu eraginkorrena, mediku, psikiatra, psikologo, endokrinologo
eta erizainek osaturiko disziplina anitzeko ekipo batek eginikoa da,
familiaren elkarlanarekin.
6. Familiak mediku taldea babestu behar du. Bere mesfidantza
gaixoarentzat oso kaltegarria gerta daiteke. Familiak kolaboratu egin
behar du, eta profesionalei tratamenduari buruzko informazioa eskatu,
baita eredu eta orientazioak ere, nola lagundu behar duten jakiteko.
Iturria: ACABE, www.acabeeuskadi.com
3. NIRE LAGUN BATEK ELIKADURA ARAZOAK
DITUELA USTE BADUT, ZER EGIN DEZAKET?
• Ez etsi, zure lagunak ez du onartuko arazoak dituenik, eta uko egingo
dio laguntza profesionalari. Horregatik, garrantzitsua da bere inguruko
norbaitekin (neba-arreba helduagoekin, gurasoekin, irakasleekin...) hitz
egitea. Ez itxaron berak laguntza eskatu arte.
• Saia zaitez informazioa eskuratzen, zer den, nora jo, ... zenbat eta
informazio zabalagoa, hobeto lagunduko diozu.
• Saia zaitez bere itxura fisikoaren gaineko komentariorik ez egiten:
“gero eta meheago zaude”, “hezurra besterik ez zara”, ... gehiago
arduratuko da bere itxura fisikoaz.
• Ez hitzegin dieten, elikagaien, edo kalorien gainean, ezta zuen
ingurukoak loditu edo argaldu diren. Erakutsi interesa bere bizitzaren
beste alor batzuegatik: ikasketak, lana, familia, bikotea...
• Zure lagunak autoestimu bajua eta besteak baino gutxiago dela
sentituko du ziurrenik. Horregatik garrantzitsua da esatea maite duzula,
eta zein garrantzitsua den zuretzako bere laguna izatea.
• Azpimarratu bere gauza positiboak, itxurarekin eta pisuarekin zerikusia
ez dutenak. Adieraziozu pertsona baten aberastasuna, bere alde onak
eta txarrak kontuan hartuta osatzen dela.
• Elkarrekin jaten baduzue, ez arretarik jarri zer edo nola jaten duen,
saiatu beste gai batzuen gainean hitz egiten.
7. • Ez du nahiko beste pertsonekin egotea. Saiatu taldeetan egoten,
deituiozu eta egin planak elkarrekin, etxean bakarrik gera ez dadin.
• Tratamendua luzea da, ez da segituan sendatuko, eta atzerapausoak
emango ditu. Hala ere, bide luze honetan zure laguntza behar du.
Iturria: http://www.masqueunaimagen.com/es04.php
4. BIGOREXIA
Bigorexia nerbio-anorexiaren aurkako gaitza da. Gaixotasun hau jasaten
duten pertsonak beraien gorputzarekin obsesionatuta daude.
Gorputzeko giharrak gutxi garatuta dituztela uste dute, edo eta
gorputzaren itxura fisikoa hobetu behar dutela. Horregatik, beraien
gorputza hobeto ikusteko, eta beraien gorputzarekin gustura sentitzeko,
ariketa fisikoa egiten dute. Arazoa, ariketak gehiegizko bihurtzen
direnean sortzen da. Gainera, kasu askotan, ariketa fisikoa egiteaz gain,
gaixoak anabolikoak eta esteroideak hartzen ditu.
5. ORTOREXIA
Ortorexia osasunaren ardura obsesiboaren ondorioz sortzen den
gaixotasuna da. Gaitza jasaten duten pertsonek janari garbia soilik jaten
dute. Osasuntsu jatearen ondorioz, haragiari uko egiten diote, ez dute
grasarik kontsumitzen eta sustantzia artifizialak dituzten jakiak alde
batera uzten dituzte. Garbi jatearen obsesioak, gorputzarentzat beharbeharrezkoak diren elikagaiak alboratzea dakar eta zenbait kasutan,
gorputzak behar horiek asetzen ez dituenez, gaitz larriagoak jasateko
arriskua ere badago.
Ortorexia duten pertsonak gizartetik isolatzen dira, beraien aburuz etxetik
at ezin baitute jan, eta horregatik, nahiago dute etxean bakarrik geratu.
Iturria: www.gazteaukera.net
8. 6. NORK LAGUN NAZAKE?
ACABE www.acabeeuskadi.com
ARABA
Pintor Vicente Abreu kalea, 7.
01008 Vitoria-Gasteiz.
Tel: 945 242 578
Faxa: 945 213 143
Ordutegia: 9:00 - 13:00h.
18:00 - 20:00h.
E-maila: contacto@acabe.es
BIZKAIA
Ronda kalea, z/g - 3º G (Ganbara)
48005 Bilbo
Tel: 94.6569203
Ordutegia: Arratsaldez 17:00etatik 21:00etara
E-maila: acabebi@telefonica.net
Web: www.acabebizkaia.com
Posta-kutxa: 1625-48080 Bilbo
GIPUZKOA
Donostia
Mons pasealekua, 32 behea (Intxaurrondo)
20015 Donostia -San Sebastián.
Tel: 943 326 250 - Fax: 943 326 249
Ordutegia: 9:00 -14:00 / 14:00-20:00h
E-maila: gipuzkoa@acabeuskadi.org
Arrasate
Jose Luís Iñarra pasealekua, 30-32 behea (Altamira Auzoa).
20500 Arrasate
Tel.: 943 796 927 - Fax: 943 796 927
E-maila: arrasate@acabeuskadi.org
ABAN. ASOCIACIÓN CONTRA LA BULIMIA Y LA ANOREXIA NERVIOSAS
Iruñea, Nafarroa
Tel. 948262163
E-maila: info@aban.es
