1.
FryskLab

2.
Jeroen de Boer
Domeinspecialist nieuwe media Bibliotheekservice Fryslân
Bestuurslid Stichting FabLab Benelux
@jtdeboer
http://www.frysklab.nl
@frysklab

3.
"If you Googled Maker Space + Library 18
months ago, you might have found two hits,
but now you'll find it all over the Internet"
(Maxine Bleiweis, Westport Public Library)

4.
“It’s enabling libraries to transform
their relationship with communities
and to empower community
members of all ages to be
creatorsof information, not
just consumers.”
Barbra Stripling, president American Library
Association

5.
David Lankes:
“The Mission Of Librarians Is To Improve Society
Through Facilitating Knowledge Creation In Their
Communities”
Bibliotheek als Platform

6.
Minister Bussemaker bij behandeling
Bibliotheekwet:
“FryskLab past goed bij de vijf
functies van de bibliotheek”

7.
Een initiatief van Bibliotheekservice Fryslân
Mobiel BibliotheekFabLab

8.
Waarom?

9.
Educatief programma voor
PO, VO, MBO, HBO
Gerealiseerd dankzij bijdrage Fonds21
FryskLab Elements
http://www.frysklab.nl/onderwijs

10.
• Kennis te verwerven over en inzicht te verkrijgen in sleutelbegrippen uit het gebied van de levende en niet-levende
natuur, en leert deze sleutelbegrippen te verbinden met situaties in het dagelijks leven.
• Dat mensen, dieren en planten in wisselwerking staan met elkaar en hun omgeving (milieu), en dat technologische en
natuurwetenschappelijke toepassingen de duurzame kwaliteit daarvan zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden.
• O.a. door praktisch werk kennis te verwerven over en inzicht te verkrijgen in processen uit de levende en niet-levende
natuur en hun relatie met omgeving en milieu.
• Door onderzoek kennis te verwerven over voor hem relevante technische producten en systemen, leert deze kennis naar
waarde te schatten en op planmatige wijze een technisch product te ontwerpen en te maken.
Leerdoelen:
SPECIFIEKE LEERDOELEN:
• Dat ze zelf iets kunnen bijdragen aan hun
omgeving
• In groepjes te brainstormen en aan de hand
van informatie gezamenlijk tot een antwoord/
oplossing te komen
BENODIGDHEDEN:
Beamer om het filmpje op te laten zien, prints van
de 3 verschillende werkbladen.
CONTEXT EN ACHTERGROND:
Urban gardening en guerilla gardening zijn
stromingen van de laatste tijd waarbij individuen/
stadsbewoners zelf aan de slag gaan om hun
omgeving groener te maken. Naast dat dit een
stadse omgeving op kan fleuren heeft het ook
sociale gevolgen. Mensen die participeren aan
urban gardening projecten merken hierdoor dat
ze zelf invloed kunnen hebben op de omgeving
waar ze in leven, en voelen zich daar ook
verantwoordelijk voor. Als er sprake is van het
verbouwen van eetbare planten brengt het mensen
weer in contact met de herkomst van hun eten.
(meer info: http://www.ted.com/talks/ron_
finley_a_guerilla_gardener_in_south_central_
la.html)
Optioneel kan er voor deze lessenserie een
3D-printer worden ingezet. De ontwerpgroep gaat
dan aan de slag met de 3Dprinter om de vormpjes
van de zaadbommen te maken. Ook de komst
van deze techniek heeft sociale gevolgen. Waar
mensen bij urban gardening het gevoel krijgen
dat ze invloed hebben op hun omgeving kan met
de 3Dprinter een bewustzijn ontstaan over invloed
op de producten die wij gebruiken. Het geeft ons
namelijk de mogelijkheid om zelf na te denken
over wat we nodig hebben in ontwerp en functie.
Inleiding (10 minuten)
Vragen stellen aan de klas.
• Wat denken ze dat urban gardening en guerilla
gardening inhouden?
• Waar halen zij bij hun thuis hun eten vandaan?
Supermarkt? Waar groeien die groenten? Groeien ze
ook zelf groenten of kruiden?
• Wat is bij hun huis of school het dichtbijzijndste
gemeenschappelijke stukje groen? Zowel parken als
een boom in de straat. Wie zorgt daar voor?
filmpje kijken http://tinyurl.com/ojnbqar
Vragen stellen aan de klas
• Waarom vinden de mensen het leuk om dit te doen?
Mooiere stad, gezellig, gratis eten etc.
• Wat zijn de oplossingen waar ze mee komen?
• Wat is probleem wat urban gardening aanpakt?
Relatie met eten en sociale cohesie.
Uitleg opdracht
Wat moeten we weten? (30 min.)
In groepjes van 3 gaan de kinderen aan de
slag met het maken van zaadbommen. Elk
groepje bestaat uit een locatiescout een
(3d-print) ontwerper en een plantdeskundige.
Zo heeft iedereen binnen het team een eigen
Les 1 - Urban Gardening (Duur: 50 minuten)
lesbrief aadbommen
expertise. Eerst gaan ze in het groepje bespreken wie welke rol inneemt.
Vervolgens vormen de leerlingen per expertise een groep en zullen ze zich
verdiepen in hun gezamenlijke taak en de kennis die hierbij nodig is.
Locatiescout:
Deze groep gaat dieper in op de sociale aspecten van urban gardening. De omgeving
mooier maken, het gemeenschapsgevoel versterken en mensen bewust maken van
waar hun voedsel vandaan komt. Weten ze zelf een plek die hier profeit aan kan
hebben? In de buurt van de school of een andere plek die ze kennen? Ze kunnen of
ieder voor zich een eigen plek kiezen, maar het is ook leuk als ze ervoor kiezen om
gezamelijk één locatie aan te pakken.
Ontwerper:
Welke vorm moeten de zaadbommen aannemen? Welke vorm of figuur past bij de
doelstelling en kan helpen met het activeren van mensen.
Wanneer er een 3D-printer beschikbaar is zullen zij zich meer gaan verdiepen in de
mogelijkheden van ontwerp met de 3d-printer en een korte introductie krijgen in
doodle3D
Plantdeskundige:
Ze krijgen informatie over de verschillende zaadjes. Aan de hand van een fictieve
zaadbom-locatie moeten ze met z’n allen uitzoeken welke zaadjes hier geschikt voor
zijn en welke niet. Aan de hand van grondsoort en vochtigheid, seizoen, zonnig/
schaduwrijk etc.
Wat is de uitdaging? (10 minuten)
De locatiescout heeft een locatie gekozen en in de groepjes van drie formuleren ze
hun doelstelling (aan de hand van een duidelijke structuur) en geven hun team
een naam. Ook maken ze een afspraak om verder te werken aan de opdracht in het
groepje bij of in de buurt van de gekozen locatie.
Huiswerk
Leerdoelen, aan de hand van het
huiswerk leren de leerlingen:
• De kennis die ze in de les hebben
opgedaan toe te passen op hun
gekozen locatie
De resultaten van het huiswerk
moeten online ingevuld worden, dit
vormt meteen het verslag van de
opdracht dat kan worden upgeload
naar de GuerrillaGardeners
website. www.guerrillagardeners.nl
Locatiescout:
Op locatie de gegevens van de
locatie invullen en foto’s maken.
Ontwerper:
Vorm bepalen aan de hand van de
doelstelling en gegevens van de
locatie en een vragenlijst daarover
invullen.
Plantendeskundige:
Aan de hand van de doelstelling
en de gegevens van de locatie een
combinatie van zaadjes bepalen.
FryskLab Elememts
voorbeeld les

11.
DIY Waterkanon
Het bouwen
1 Neem de lasdoos en meet precies het midden van de
cilinder in de lasdoos en markeer dit punt.
2 Boor een gat in het midden van de lasdoos.
3 Monteer de as in dit gat.
4 Meet en ontwerp
(in het 3D design programma)
de bodemplaat waar je later je
schoepen op gaat bevestigen.
5 Meet en ontwerp ook je schoepen. Denk aan de grootte,
aantal en vorm van je schoepen.
6 Meet en ontwerp nu ook een deksel die je ‘huis’ waterdicht
moet maken. Zorg dat de deksel met de daarvoor
bestemde oogjes aan de lasdoos bevestig kan
worden.
7 Produceer al je ontwerpen met de lasersnijder.
8 Monteer je schoepen aan de bodemplaat
9 Monteer nu de bodemplaat in het ‘huis’
en bevestig de deksel.
werkblad
Water
Concept:
10 Monteer de as aan de boormachine en test (zonder water) of
je ontwerp goed werkt zoals je van te voren had bedacht.
11 Pas je model zo nodig aan.
12 Sluit de waterslang aan op je pomp.
13 Monteer nu ook de spuitkop aan de
andere kant van de pomp.
14 Voeg het water toe en doe je eerste test met de boormachine!
15 Meet ook hoeveel water je in een minuut pompt.
16 Documenteer je complete eindversie van je pomp, dus de
schoepenwaaier, de deksel en je verbruik.
Centrifugaalpompen verpompen een vloeistof doormiddel van
centrifugaalkrachten. De eenvoudigste centrifugaalpomp bestaat
uit een waaier die in een pomphuis ronddraait. Het pomphuis is
voor dit kanon een lasdoos. Op de waaier staan de schoepen, die in
deze workshop zelf ontworpen en geproduceerd moeten worden. Als
de waaier gaat draaien krijgt de vloeistof, die in de waaier zit, een
tangentiële snelheid (= snelheid in de richting van de cirkelomtrek).
De middelpuntvliedende kracht of ook wel de centrifugale kracht die
hierbij optreedt, zorgt ervoor dat de vloeistof naar de buitenomtrek
van de waaier gedrukt wordt en via de spuitkop uit het kanon schiet.
De vorm van de schoepen op de waaier zorgt voor de snelheid, dus
deze moeten zorgvuldig ontworpen en geproduceerd worden.
Achtergrond
Met een lasdoos als basis en aangedreven door
een boormachine, kun je je eigen waterkanon
maken. Het doel is om het kanon zo ver en hard
mogelijk te laten spuiten, maar tegelijkertijd zo
min mogelijk water te gebruiken. Dit doe je door
zelf het binnenwerk van je kanon te ontwerpen
en produceren. Hierdoor kun je het vermogen
en het verbruik van het kanon zelf beïnvloeden.
Materialen
• Lasdoos
• Tuinslang
• Gardena koppeling
• Slangenklem
• Water
• Lijm
• As
• 2 bouten + moeren voor montage deksel
• Acrylaat plaat (perspex, plexiglas)
• Gardena spuitkop
• Secondelijm
• Handschoenen (voor secondelijm)
Gereedschap
• Lasersnijder
• Boormachine
• Boor Ø 8mm
• Laptop met 3D design programma
- 123D Design (Autocad)
- Tinkercad.com
• Stift, pen
• Schuifmaat
• Ringsleutelset
FryskLab Elememts
voorbeeld workshop

12.
FryskLab Open Product
Design Challenge

13.
Open Product Design Challenge
Introductie

14.
Open Product Design Challenge
Business Model Canvas

15.
Open Product Design Challenge
design by tinkering

16.
Open Product Design Challenge
Maken in het lab

17.
Open Product Design Challenge
Prototyping

18.
Open Product Design Challenge
Pitchen

19.
Dank u!
http://www.frysklab.nl
Jeroen de Boer
@jtdeboer
@frysklab