"Leven in openbaarheid is de nieuwe standaard" "Transparantie zal privacy vervangen als sociale norm en ideaal" "Privacy is een voorbijgestreefd, kunstmatig product van het industriële tijdperk" Dit zijn enkele opmerkelijke quotes van privacy experten toen aan hen werd gevraagd te reflecteren over de toekomst van privacy. Is er dan nog plaats voor privacy in de 21ste eeuw of is het eerder iets voor de happy few? In deze keynote wordt dieper ingegaan op hoe privacy veelal als (luxe)goed wordt aanzien, eerder dan als een fundamenteel recht, en wat de consequenties hiervan zijn. Aan de hand van concrete voorbeelden en sociaal-wetenschappelijk onderzoek gaan we dieper in op verscheidene privacy dilemma’s en problemen met betrekking tot datacollectie en -gebruik.

1. PRIVACY…
MENSENRECHT OF LUXEGOED?
Prof. dr. Ralf De Wolf

2. I. WAT IS PRIVACY?

3. PRIVACY?!
“Living the public life is the new default”
“Transparency will replace privacy as the social norm and ideal”
“Privacy is a passing artifact of the industrial age”
3

4. PRIVACY?!
Privacy… als het recht om met rust gelaten te worden
(right to be let alone)
4
Warren, S., & Brandeis, L. (1890). The Right to
Privacy. Harvard Law Review, 4(5), 193–220.

5. PRIVACY?!
Privacy… als controle over persoonlijke informatie
“Privacy is the claim of individuals, groups, or
institutions to determine for themselves when, how, and
to what extent information about them is communicated
to others” (Westin, 1967, p. 7).
5
Westin, A. F. (1967). Privacy and freedom. New York: Atheneum.

6. NIEUWE MEDIA & DATA-GEDREVEN
TECHNOLOGIE
̶ Privacy als ruilgoed (‘gratis’ diensten)
̶ “Public by default, privacy through effort”
̶ Privacy rich/ privacy poor
6

7. 7

8. 8

9. 9

10. 10

11. 11

12. 2. PRIVACY VAN JONGEREN EN VOLWASSENEN

13. THE YOUNG AND THE RECKLESS?
̶ “Adults are concerned about invasion of privacy, while teens
freely give up information” (Barnes, 2006)
‒ “Tieners zijn lui en geven niet om hun privacy”
‒ “Kinderen zijn kwetsbaar en moeten beschermd worden”
̶ Privacy paradox
13
Barnes, S. B. (2006). A privacy paradox: Social networking in the United States. First
Monday, 11(9). Retrieved from http://firstmonday.org/ojs/index.php/fm/article/view/139

14. PARADOXAAL GEDRAG?
‒ ‘Pizza over privacy’ experiment
“To see whether a small incentive could influence a decision about privacy,
researchers offered one group of students a free pizza — as long as they
disclosed three friends’ email addresses. An overwhelming majority of the students
chose pizza over protecting their friends’ privacy”
= paradoxaal?
14
Athey, S., Catalini, C., and Tucker, C. (2017). The Digital Privacy Paradox: Small Money,
Small Costs, Small Talk. SSRN Electronic Journal. 10.2139/ssrn.2916489

15. CREATIEVE PRIVACY
“In a world in which posting updates is common, purposeful, and performative, sharing
often allows teens to control a social situation more than simply opting out. It also
guarantees that others can’t define the social situation. Sitting in an afterschool
program in Los Angeles, I casually asked a teen participant why she shared so many
embarrassing photos of herself on her profile. She laughed and told me that it was a lot
safer if she shared her photos and put them in context by what she wrote than if she did not
because she knew that her friends also had embarrassing photos. They’d be happy to
embarrass her if she let them. But by taking preemptive action and mocking herself by
writing dismissive messages on photos that could be interpreted problematically, she
undermined her friends’ ability to define the situation differently. After explaining her logic,
she continued on to explain how her apparent exhibitionism left plenty of room for
people to not focus in on the things that were deeply intimate in her life.”
15
boyd, danah. (2014). It’s Complicated: The Social Lives of Networked Teens (1 edition).
New Haven: Yale University Press.

16. (CREATIEVE) PRIVACY MANAGEMENT
16
̶ Gemeenschappelijke noemer aanpak
̶ Sociale steganografie
̶ Groep privacy management
De Wolf, R. (2016). Group privacy management strategies and challenges in Facebook:
A focus group study among Flemish youth organizations. Cyberpsychology: Journal of
psychosocial research on cyberspace, 10 (1), 1-16

17. CYNISME, FATALISME, DEFAITISME, GELATENDHEID …
17
̶ “What can I really do?” -> slechts 25%...
‒ Privacy fatalisme? (M=3.65; SD=1.22)
1. Als individu heb je maar weinig controle over je online privacy
2. Je persoonlijke privacyinstellingen aanpassen heeft maar weinig impact
3. Het is onmogelijk om als persoon alleen je persoonlijke informatie te controleren
4. Het is onmogelijk om te controleren wie persoonlijke informatie over je deelt
5. Over het algemeen heb ik het gevoel dat ik zelf maar weinig controle kan uitoefenen over mijn persoonlijke informatie
‒ Geen relatie met persoonlijke privacy management
‒ Positieve relatie met interpersoonlijke privacy management
De Wolf, R. (2020). Contextualizing how teens manage personal and interpersonal
privacy on social media. New Media & Society, 22(6), 1058-1075.

18. 18

19. PRIVACY MANAGEMENT VAN VOLWASSENEN
̶ Privacy management → contextueel
̶ Onvolledige profielen; alleen generieke informatie
delen; vrienden op Facebook, collega’s op LinkedIn
19

20. EIGEN PRIVACY EERST?
20
Privacy als…
‘individuele informatie controle’
‘individuele toegang beperking’

21. SHARENTING GEDRAG
̶ Veelal 1 ouder (moeder)
̶ Privacy management: preventief en correctief
̶ Vaders meer restrictief
̶ Meerderheid van de ouders vraagt geen toestemming
̶ 1/5 van de jongeren heeft problemen met het sharentingedrag
van hun ouders
21
https://netwerkmediawijsheid.nl/wp-
content/uploads/2018/07/onderzoeksrapport_apestaartjaren.pdf

22. SHARENTING DILEMMA’S
What is “their story to tell”?
̶ Regels over wat, waar en hoeveel wordt gedeeld
̶ Beïnvloedende factoren…
̶ Delen voor zichzelf
̶ Delen voor het kind (heden en toekomst)
̶ Delen voor andere ouders en kinderen
22
Blum-Ross A and Livingstone S (2017) “Sharenting,” parent blogging, and the
boundaries of the digital self. Popular Communication 15(2): 110–125.

23. CORONA ALERT
23

24. ̶ Enkele resultaten (link)
̶ 39% van de respondenten wil geen smartphone
app installeren om corona te bestrijden
̶ Hoe verregaander de app ingrijpt op het persoonlijke
leven, hoe meer weerstand er tegen de app is.
̶ Locatiegegevens en in het bijzonder de precieze gps-
gegevens gevoelig liggen. Minder nauwkeurige gegevens,
zoals een gsm-signaal, worden vaker als aanvaardbaar
beschouwd.
CORONA ALERT

25. 3. PARADOXALE OMGEVING EN BEGRENSDE RATIONALITEIT

26. 26

27. DATA SCHENDINGEN
̶ Focus ligt vaak bij overheden (bv. Prism programma) of
sociale media providers (bv. Cambridge Analytica)
̶ Maar wat met zogenaamde ‘social games’?
̶ Angry Birds (Rovio)
̶ FarmVille (Zynga)
̶ Candy Crush Saga (King)
̶ …
27

28. 28

29. 29

30. ZYNGA
̶ Zynga is eerder een ‘data analytics’ bedrijf dan een
‘gaming’ bedrijf’
̶ Winstmodel? Via advertenties en het verkopen van
virtuele goederen
“In 2012, Facebook, which takes a percentage of income
from third party users revealed that Zynga accounted for
12% of total profits in 2011.”
30
Michele Willson & Tama Leaver (2015) Zynga’s FarmVille, social games, and the ethics
of big data mining, Communication Research and Practice, 1:2, 147-158, DOI:
10.1080/22041451.2015.1048039

31. ZYNGA EN FACEBOOK
̶ Symbiotische relatie
̶ Data mining:
‒ In welke omstandigheden zijn gebruikers meer geneigd om
naar anderen te verwijzen?
‒ In welke omstandigheden zijn gebruikers meer geneigd om
geld uit te geven?
“Used to identify patterns and associations that can be used
for game design and enhance player experiences, but also…
to identify and harness players’ desires and wallets.”
31

32. HET CONTRACT
̶ Akkoord gaan met Terms of Service (Tos) -> dus iedereen
is volledige op de hoogte en goed geïnfomeerd?
̶ Moeilijke keuze:
“either they [users] accept in total and give away access to
the requested information and any further information as to
their in-game and across activities or they don’t play the
game; the game many of their friends may be playing.”
32

33. HET CONTRACT
̶ Moeilijk/ onmogelijk om te kijken naar de game zonder
akkoord te gaan met de data trade off (~kopen van
een auto zonder een testrit te doen)
̶ Belangrijke role van User Interface
̶ Je klikt niet gewoon op ‘akkoord’ maar op ‘play
game’
33

34. 34
Dubbele betekenis: ‘play
game’ en ‘akkoord gaan
met ToS’

35. TRANSPARANTIE PARADOX
35
The biggest lie on the internet...
Obar, J.A. and Oeldorf-Hirsch, A. (2020). The biggest lie on the Internet:
ignoring the privacy policies and terms of service policies of social
networking services, Information, Communication & Society, 23:1, 128-
147, DOI: 10.1080/1369118X.2018.1486870

36. CONTROLE PARADOX
36
Knijnenburg, B. P., Kobsa, A., & Jin, H. (2013). Preference-based
Location Sharing: Are More Privacy Options Really Better? In
Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in
Computing Systems (pp. 2667–2676). New York, NY, USA: ACM.
doi:10.1145/2470654.2481369

37. CONTROLE PARADOX
• Control paradox
37
- B = Block; C = City; N = Nothing;
E= exact location
- De exacte locatie (E) werd in een
2de bevraging toegevoegd.
- Verwacht: sommigen zullen
kiezen voor Exacte locatie
- Resultaat: Iedereen schoof op
(niet alleen B -> E)

38. TAKEAWAYS
̶ Privacy = complex en gelaagd
̶ Technologie ≠ probleem ≠ oplossing
̶ Gebruikers (en vooral tieners) worden veelal gezien als
onvoorzichtig/ roekeloos. Onderzoek schets genuanceerder
beeld
̶ Privacy geletterdheid als de ‘zilveren kogel’?
38

39. ralf.dewolf@ugent.be
Vragen?