Լյուդվիգ վան Բեթհովեն

1. ԼՅՈՒԴՎԻԳ ՎԱՆ
ԲԵԹՀՈՎԵՆ

2. Բեթհովենը կլասիցիզմի և ռոմանտիզմի միջև ընկած
ժամանակաշրջանի արևմտաեվրոպական դասական
երաժշտության առանցքային գործիչ է, ամենահայտնի և
ամենակատարվող երգահաններից մեկը։
Մոցարտի և Հայդնի հետ միասին համարվում է վիեննական
դասական երաժիշտներից։ Ստեղծագործել է իր ժամանակ
գոյություն ունեցող գրեթե բոլոր երաժշտական
ժանրերում։ «Ֆիդելիո» օպերայի, «Պրոմեթևսի
ստեղծագործությունները» բալետի, երգչախմբային
ստեղծագործությունների, երգերի հեղինակ է։ Նրա
ժառանգության մեջ ամենակարևոր տեղն են զբաղեցնում
գործիքային ստեղծագործությունները՝ սոնատներ
դաշնամուրի, ջութակի և թավջութակի համար, կոնցերտներ
դաշնամուրի և ջութակի համար, լարային կվարտետներ,
նախերգանքներ, սիմֆոնիաներ։

3. Լյուդվիգ վան Բեթհովենի հայրական կողմի նախապապերը սերում էին ֆլամանդական
Բրաբանտ դքսությունից։ Ընտանիքում առաջին երաժիշտն էր նրա պապը՝ Լյուդվիգ վան
Բեթհովենը (1712–1773)։ Վերջինս 1733 թվականին բեկ-վոկալիստ էր Բոննում։ 1761
թվականին նոր դատավոր Մաքսիմիլիան Ֆրիդրիխը նրան հռչակեց Քյոլնի գլխավոր
նվագախմբի ղեկավար։ Նրա որդին՝ Յոհան վան Բեթհովենը մենակատար էր գլխավոր
երգչախմբում, սակայն աշխատում էր նաև որպես երաժշտության ուսուցիչ։ 1767 թվականի
նոյեմբերի 12-ին նա ամուսնանում է վաղ հասակում այրիացած Մարիա Մագդալենա Լեյմի
հետ։ Նրանց ամուսնության արդյունքում ծնվում են 7 երեխաներ, որոնցից միայն երեքը
կենդանի մնացին՝ Լյուդվիգը, Կասպար Կարլը և Նիկոլաուս Յոհաննը։ Նույնանուն եղբայրն
ունենալու փաստը տարաձայնությունների առիթ է դառնում Լյուդվիգի ծննդյան ամսաթվի
շուրջ։ Որպես ընտանիքի երկրորդ զավակ՝ Լյուդվիգը կնքվել է 1770 թվականի դեկտեմբերի 17-
ին՝ Բոննի Սբ. Ռեմիգիոս եկեղեցում։ Որպես նրա ծննդյան ամսաթիվ ընդունված է համարել
1770 թվականի դեկտեմբերի 16-ը։ Չնայած Լյուդվիգն ընդամենը երեք տարեկան էր, երբ նրա
պապը մահացավ, սակայն վերջինս Լյուդվիգի համար հանդիսանում էր ընտանիքի տիպիկ
ներկայացուցչի օրինակ:

4. Յոհան վան Բեթհովենը դեռևս վաղ տարիքում է
հայտնաբերել որդու անօրինակելի երաժշտական
տաղանդը և լավագույնս հոգ տարել նրա խորացված
երաժշտական կրթության համար, ինչում մեծապես
նպաստել են նաև երգչախմբի նրա կոլեգաները՝
օրգանիստ Գիլլես վան դեռ Էդենը, երգիչ Թոբիաս
Փֆայֆերը, ջութակահարներ Ֆրանց Գեորգ
Ռովանտինին ու Ֆրանց Անտոն Ռիզը և այլք։ Որոշ
տեղեկություններ են պահպանվել, ըստ որոնց՝
Լյուդվիգի հայրը նրա պարապմունքներն անց էր
կացնում ֆիզիկական բռնություն գործադրելով։
Սակայն արդյոք այս տեղեկությունները մշտակա՞ն,
թե՞ հատուկենտ դեպքեր են բնութագրում, հայտնի
չէ։ 1782 թվականին գլխավոր երգչախմբում
օրգանիստ վան դեռ Էդենին փոխարինելու
եկավ երգահան ու դիրիժոր Քրիստիան
Գոթլոբ Նեֆեն։

5. Նա Բեթհովենին ժամանակ առ ժամանակ դաշնամուրի և երգահանի դասեր էր տալիս և
հնարավոր դարձրեց նրա առաջին ստեղծագործությունների ներկայացումը։ Սակայն արդյոք
հենց նա է Բեթհովենի մասին գրականության մեջ ներկայացվող նրա վաստակաշատ ուսուցիչը,
վիճելի է: Վախճանված Մաքս Ֆրիդրիխի իրավահաջորդի՝ Մաքսիմիլիան Ֆրանցի
ներմուծած հոգևոր երաժշտության վերակազմակերպման հետ կապված
տարաձայնությունները հանգեցին Բեթհովենի և Նեֆեի հարաբերությունների խզման։
Որպես դաշնակահար՝ Բեթհովենն առաջին անգամ հանդես է եկել հանրության առջև յոթ
տարեկան հասակում։ 1782 թվականին նա փոխարինելու եկավ Նեֆեին՝ որպես օրգանիստ։
Դրանից բացի՝ նա հանդես էր գալիս նաև որպես կլավեսինիստ և ալտահար։ Բեթհովենի
դպրոցական ուսումնառությունը սահմանափակվում էր գրել, կարդալ և հաշվել սովորելով։
Սակայն նա ստանում էր նաև լրացուցիչ պարապմունքներ լատիներենից, ֆրանսերենից ու
իտալերենից։ Նրա հոգևոր զարգացմանը մեծապես նպաստել է Բոննի քաղաքացիական
հասարակությունը, մասնավորապես՝ Բժշկական համալսարանի ուսանող Ֆրանց Գերհարդ
Վեգլերը, ինչպես նաև՝ Բրոյնինգ ընտանիքը, որոնց հետ Բեթհովենը սերտ բարեկամական
հարաբերություններ էր պաշտպանում։ Ընկերական շփումները Շթեֆան ֆոն Բրոյնինգի ու
Վեգլերի հետ շարունակվել են ողջ կյանքի ընթացքում։