2. París: cidade do amor, da luz... da PAZ
Para moitas persoas dicir París é dicir a cidade do amor, do romanticismo, da
bohemia, da liberdade; París tamén é a capital de Francia a cidade da luz. Por iso,
os acontecementos ocorridos nesta cidade nos últimos días (ataque a unha revista,
ataque a un supermercado, policías e soldados nas rúas, temor e desconfianza da
poboación), chocan coa idea do noso imaxinario colectivo como unha cidade de
PAZ. E non estamos equivocados cando nun repaso breve aos últimos 300 anos da
historia do mundo comprobamos que París é, con toda seguridade, a cidade na que
nos tempos contemporáneos se teñen asinados máis tratados de Paz. As razóns
disto terán que ver cos conflitos nos que Francia participou con máis ou menos
responsabilidade, pero tamén, probablemente, co prestixio desta cidade coma un
lugar de convivencia onde resolver de xeito pacífico os desacordos. Velaí algúns
dos Tratados de Paz asinados nesta cidade.
3. Tratado de París de 1763
Este Tratado de París de 10 de febreiro
puxo fin á Guerra dos Sete Anos. Foi esta
unha guerra complexa, desenvolvida ao
mesmo tempo por terra e por mar, coa
participación de diversas grandes
monarquías europeas (austríaca, prusiana,
española...), pero entre as que destacan sobre
todo a inglesa (co rei Georges III) e a
francesa (co rei Louis XV), dirixidas polos
gobernos do duque de Choiseul e de William
Pitt, respectivamente. A sinatura desta Paz
marcou o declinar marítimo e colonial de
Francia (sobre todo en América do Norte) e
o aumento de poder de Inglaterra.
4. Paz de París de 1783
Esta Paz de París, que se coñece tamén
como Paz de Versalles, fixo posible a
sinatura do Tratado (que tamén
subscribiron España e Francia) polo que a
Gran Bretaña recoñecía a independencia
das súas colonias de América do Norte, o
que deu orixe ao nacemento dos Estados
Unidos. En 1787, catro anos despois, no
Congreso celebrado na cidade de
Filadelfia, os norteamericanos elixirían ao
seu primeiro Presidente, George
Washington. Ademais, con este Tratado de
Paz, Francia tomou o desquite fronte a
Inglaterra polo Tratado de 1763.
5. Tratados de París de 1814 e 1815
Son dous Tratados de Paz asinados en París
para “resolver” o período napoleónico e a súa
derrota. O primeiro, de maio de 1814, supuxo a
redución das fronteiras francesas ata as que tiña no
ano 1792, anteriores ás conquistas napoleónicas. O
segundo Tratado foi asinado despois de que
Napoleón retornara a Francia, reasumira o poder
durante o período chamado dos “Cen Días”, e fose
derrotado por un exército aliado de tropas
británicas, austríacas, rusas e prusianas na batalla
de Waterloo. Este Tratado de 1815, máis duro nas
súas estipulacións, esixiu a Francia indemnización
e lle impuxo un exército de ocupación.
6. Tratado de Paz de París de 1856
Este Tratado puxo fina á Guerra de Crimea, a
máis importante guerra europea desenvolvida nos
cen anos que transcurriron entre a derrota
napoleónica (1815) e o comezo da I Guerra
Mundial (1914). En Crimea apareceron por
primeira vez os correspondentes de prensa para
narrar a guerra “en directo”. A Guerra de Crimea
enfrontou a Rusia e Turquía, pero tamén
participaron nela Francia, Gran Bretaña, Austria e
o reino de Cerdeña. No Tratado de Paz acordouse,
en otras cousas, manter a integridade do Imperio
Turco, e declarar o Danubio rio internacional
aberto á navegación comercial de todas as
nacións. Crimea contribuiu tamén a facer posible
o triunfo dos movementos nacionais europeos:
unificación de Moldavia e Valaquia en Romanía,
unificación italiana, etc.
7. Paz de París de 1898
Foi asinada o 10 de decembro de 1898 entre
os gobernos de España (presidente Práxedes
M. Sagasta) e dos Estados Unidos (presidente
William Mckinley) para recoñecer -tras unha
breve guerra que durou dez semanas- a
independencia de Cuba e a cesión aos EEUU
dos “restos” do imperio colonial español
(Filipinas, Puerto Rico e a illa de Guam).
Cuba, non obstante, só logrou a
independencia nominal, pois permaneceu
baixo ocupación militar ata 1902 e desde ese
ano o goberno de Washington lle impuxo a
Emenda Platt que, incorporada á Constitución
cubana, permitía a intervención militar
estadounidense e a cesión dunha base naval
(Guantánamo).
8. Os Tratados de 1919
Ao longo deste ano asináronse os Tratados que, en
conxunto, constituíron a “Paz de París” coa que
rematou a Primeira Guerra Mundial: os de Versalles (con
Alemaña), St. Germain (con Austria), Trianon (con
Hungría), Neuilly (con Bulgaria) e, xa en 1920, o de
Sèvres (con Turquía); Tratados que trazaron un novo
mapa para Europa Oriental, desmembrando os imperios
ruso, austro-húngaro e turco, e creando novos Estados
independentes (Finlandia, Iugoslavia, Lituania...). De
todos os Tratados de París de 1919 o máis importante
con gran diferencia foi o Tratado de Versalles, un tratado
complexo, destinado a poñer fin ao poder alemán, pero
que non foi un tratado afortunado: os propios vencedores
estaban pouco convencidos da conveniencia de moitas
das súas cláusulas (os EEUU nunca o ratificaron), e os
alemáns consideraron unha “vergoña” asinalo, o
alcumaron de “diktat”, e o seu repudio permitiu gañar
apoios a axitadores como Adolf Hitler.
9. Os Tratados de 1947
A Segunda Guerra Mundial non rematou -tras a
derrota alemana- cun Tratado de Paz coma o de
Versalles, pois as condicións da paz foron
xurdindo episodicamente, incluso todavía en
tempo de guerra (Conferencia de Teherán...) e,
sobre todo, na fase final (Ialta e Potsdam,
1945). Alemaña foi desarmada e dividida, pero
nunca se chegou a asinar un tratado final de
paz; aínda que na Conferencia de Potsdam se
definiron, sen contar con ela, as novas
fronteiras alemanas, e se acordou a
desmilitarización, a “desnazificación” e o
castigo dos criminais de guerra, e tamén as
reparacións económicas. Ademais, en Potsdam
se decidiu a sinatura de tratados de paz cos
antigos Estados “satélites” de Alemaña: en
1947 asináronse estes Tratados en París con
Italia, Romanía, Hungría, Bulgaria e Finlandia.
10. ... PARÍS BEN VALE UNHA PAZ... PARÍS BEN VALE UNHA PAZ
Traballo colaborativo do Equipo de Biblioteca do IES “San Paio” - TUITraballo colaborativo do Equipo de Biblioteca do IES “San Paio” - TUI
para a Celebración da Xornada Escolar da Paz 2015para a Celebración da Xornada Escolar da Paz 2015
Moitas grazasMoitas grazas