1. Gạo 'ướp' bằng thuốc diệt mối
Để hạt gạo luôn bóng mượt, không bị mối mọt
và có hương thơm, nhiều người bán hàng đã
dùng các loại thuốc diệt mối, mọt và hóa chất
lạ phun thẳng vào gạo. Thông tin này khiến
nhiều người tiêu dùng hoang mang.
Bảo quản gạo bằng hóa chất độc hại
Trong một lần đi mua gạo ở phường 22, quận Bình
Thạnh, TPHCM, phóng viên được nghe câu chuyện
của một người chủ cửa hàng bán gạo và thương lái gạo
xoay quanh cách bảo quản gạo. Theo đó, muốn bảo
quản gạo khô, không bị mối mọt, nấm mốc hay chuột
bọ tấn công thì phải thường xuyên đánh thuốc diệt
mối mọt xung quanh nhà kho. Nếu mọt tấn công gạo
nhiều thì xịt trực tiếp thuốc vào gạo. Cách làm này
không chỉ trị được mọt mà hạt gạo cũng duy trì được
độ bóng bẩy dù có để lâu ngày.
Lần theo một số cửa hàng bán gạo khác để tìm hiểu
thực hư, được biết “công nghệ” bảo quản gạo này đã
có từ lâu, được áp dụng khá phổ biến ở các đại lý gạo.
Chủ vựa gạo rất kín tiếng trong việc “bật mí” cách bảo
quản. Theo họ, đó là “bí kíp” riêng để bán gạo chạy và

2. thu hút khách hàng. Đa phần dùng chiêu thức phun
thuốc diệt mọt để bảo quản gạo nhưng phun nhiều
hay ít tùy vào từng chủ vựa và từng thời điểm.
Chị Hằng, nhân viên bán gạo ở khu vực chợ Chiều,
Bình Thạnh cho biết: “Do là nhân viên bán hàng thuê
nên chủ bảo đánh thuốc thì chị phải làm theo. Gạo bị
đánh thuốc bảo quản nhìn rất ngon nhưng nấu hạt
cơm bở rục. Mua gạo Hương Lài khi nấu thì thấy mùi
thơm nhưng khi ăn thì đến mùi cơm cũng chẳng
còn”. Những cửa hàng có mặt bằng ẩm mốc hay gạo
quá hạn sử dụng luôn bị xịt nhiều thuốc. “Khi nấu
cơm, nhớ vo gạo cho kỹ để loại bỏ thuốc”, chị Hằng
nói nhỏ.
Ngoài việc bảo quản gạo khỏi mối, mọt, với những
loại gạo đã để quá lâu thường mất mùi thơm tự nhiên.
Để tái tạo hương cho gạo, chủ vựa dùng đến loại bột
tạo mùi…
Tràn lan hóa chất diệt mối mọt cho gạo
Qua lời giới thiệu của chị Hằng, chúng tôi tìm đến
chợ hóa chất Kim Biên (quận 5, TPHCM) để mua loại
thuốc bảo quản gạo. Như lời nhân viên ki ốt C.T giới
thiệu, thuốc bảo quản gạo thực ra là thuốc diệt côn
trùng, trị nấm, mối mọt. Trong ngổn ngang hóa chất
tẩy rửa toilet, hóa chất rửa tay còn có cả hóa chất diệt

3. mối mọt cho gạo. Ngoài ra chất tái tạo hương thơm
cho gạo là một dung dịch lỏng màu hồng, không
nhãn mác.
Ở khu chợ này, dân bán hóa chất rất kín kẽ với khách
lạ. Nhưng khi tôi giới thiệu muốn mở một đại lý bán
gạo và tìm mùi tạo hương, bà Dung, chủ ki ốt K.D,
liền đon đả bày “chiêu thức” làm ăn. Bà Dung bảo,
các đại lý bán gạo vẫn hay đến đây mua hương cho
gạo và nhiều mối ruột cứ đến tháng lại ra lấy hàng.
Vừa nói bà Dung vừa xách một can nhựa trắng, bên
trong đựng dung dịch lỏng màu hồng nhạt, không
nhãn mác đưa cho khách xem và nói đó là hóa chất
hương lài tạo thơm cho gạo.
“Chất này không chỉ tạo hương lài cho gạo mà còn
dùng tạo hương thơm cho các loại bánh đấy. Nếu em
thích hương lài thì chỉ việc xịt dung dịch vào là có
mùi thơm như ý, liều lượng tùy thích mùi nhiều hay
thoang thoảng…”, bà Dung quảng cáo một lèo.
Tại cửa hàng X.H bên cạnh, khi biết chúng tôi tìm
mua thuốc bảo quản gạo, anh chủ quán cho biết anh
là mối ruột của các vựa gạo lớn trong thành phố, kể cả
các vựa ở miền Tây cũng lên đây tìm mua hóa chất
bảo quản. Anh nhân viên đưa cho tôi một gói chống
ẩm và hướng dẫn: “Gạo mà đã ẩm là đi kèm mốc
vàng, vón cục rồi mối mọt sẽ xâm nhập ngay. Gói này

4. chỉ cần bỏ vào bao gạo như bỏ vào trong hộp bánh là
nó tự động hút ẩm giúp gạo luôn khô ráo, không vón
cục. Không thích dùng gói hút ẩm thì em dùng loại
thuốc bảo quản trộn hoặc phun trực tiếp vào gạo.
Phun xong đảm bảo gạo em để vài tháng vẫn khô tơi,
sờ tay vào hạt gạo thấy trơn tuột”.
Những viên thuốc màu trắng như bột sắn dây, kích cỡ
nhỏ hơn hạt gạo, nhìn rất bắt mắt. Anh nhân viên
hướng dẫn cách sử dụng khá đơn giản: Có thể trộn
đều luôn với gạo hoặc hòa tan trong nước phun trực
tiếp dạng phun sương vào gạo hay ngoài bao. “Với
loại thuốc này, đảm bảo gạo không bao giờ bị mối mọt
tấn công. Còn liều lượng thì tùy sử dụng…” - nhân
viên này khẳng định. Giá thuốc bán sỉ là 60.000đ/kg,
bán lẻ 80.000đ/kg. “Loại này em bán nhiều lắm rồi.
Có vựa gạo lấy cả vài chục kg về bảo quản hàng”, anh
bán hàng nói.
Khó xác định hóa chất bảo quản gạo
Thạc sĩ Bùi Quốc Anh - Phó Phòng Công nghệ sinh
học - Ban Quản lý Khu công nghệ cao TPHCM - cho
biết, chất tạo mùi cho các loại gạo hoàn toàn có khả
năng mua được ngoài thị trường. Gạo tốt, hương tự
nhiên thì ngoài mùi còn có vị và độ dẻo nhất định
mang tính đặc trưng của gạo đó. Nếu dùng gạo “dỏm”
pha thêm hương liệu thì chỉ có tính tạo mùi, còn bản

5. chất của gạo đó vẫn không thay đổi.
Về chất tạo hương cho gạo mà phóng viên phản ánh,
Thạc sĩ Bùi Quốc Anh cho rằng có thể đó là chất tạo
hương trong thực phẩm. Với loại chất này, nếu dùng
đúng thì tương đối an toàn với sức khỏe con người;
dùng quá liều có thể gây nguy hại. Ví dụ, hương hoa
nhài có loại dùng cho thực phẩm thì được nhưng
cũng có loại dùng trong sản xuất nhang, đèn (giá
rẻ)… thì sẽ ảnh hưởng sức khỏe.
“Dù gì đi nữa, với hình thức tái tạo hương cho gạo
cũng đã phạm vào hành vi gian lận thương mại. Hành
vi này không giúp thay đổi bản chất mà chỉ thay đổi
mùi hạt gạo, người tiêu dùng bị lừa khi bỏ tiền mua
gạo thấp cấp với giá cao. Nếu dùng hương liệu không
đúng theo tiêu chuẩn thực phẩm thì có nguy hại cho
sức khỏe con người”, Thạc sĩ Quốc Anh nói.
Về loại hóa chất dùng để phun lên gạo và nhà kho để
xua đuổi, diệt mối, mọt…, ông Ngô Văn Bình –
Chuyên viên nghiên cứu về công nghệ sau thu hoạch,
thuộc Phân Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ
sau thu hoạch tại TPHCM - cho rằng rất khó để xác
định đó là loại hóa chất gì. Ông Bình cho biết, hiện có
rất nhiều loại hóa chất từ Trung Quốc nhập về rồi pha
chế, hòa trộn lẫn nhau nên không dễ để phân tích,
xác định cụ thể. Cũng có nhiều hình thức xua đuổi

6. sâu, mọt bảo quản gạo nhưng việc dùng các loại hóa
chất lạ, không xác định rõ nguồn gốc là điều không
nên vì có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu
dùng.
Theo Tổng công ty Lương thực Miền Nam, các
phương pháp diệt mối mọt trong dân gian như bỏ tỏi,
ớt vào gạo… chỉ là giải pháp tạm thời. Nếu trong kho
chứa hàng ngàn tấn gạo thì việc bảo quản đầu tiên
phải là vấn đề kho bãi sạch sẽ, khô ráo, khử trùng kho
thường xuyên, nhiệt độ kho thoáng mát. Hiện nay
chưa có biện pháp nào để nhận biết gạo nhiễm hóa
chất diệt mối mọt, do đó người tiêu dùng khi mua gạo
nên mua ở những địa điểm, cơ sở có uy tín, nơi gạo
luôn được kiểm định trước khi đóng bao đưa ra thị
trường và lượng gạo lớn luôn lưu thông, không bị tồn
kho lâu ngày.
Theo Dân Trí