Quản Lý Hoạt Động Bồi Dƣỡng Giáo Viên Trung Học Cơ Sở Huyện Yên Sơn, Tỉnh Tuyên Quang Theo Yêu Cầu Đổi Mới Giáo Dục Hiện Nay.doc

Nhận viết đề tài trọn gói – ZL: 0973.287.149 – Luanvanmaster.com
TẢI TÀI LIỆU KẾT BẠN ZALO 0973.287.149
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
VŨ THỊ THANH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TRUNG
HỌC CƠ SỞ HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG
THEO YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2017

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
VŨ THỊ THANH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TRUNG
HỌC CƠ SỞ HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG
THEO YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Cấn Thị Thanh Hƣơng
HÀ NỘI - 2017

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục này, tôi đã được sự giúp đỡ
của nhiều tập thể và cá nhân thầy giáo, cô giáo.
Quá trình học tập nghiên cứu là quá trình bản thân tôi được sự quan tâm giúp
đỡ của tập thể các thầy, cô giáo trường Đại học giáo dục, các phòng ban, các cấp
quản lý giáo dục. Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo trong trường Đại
học giáo dục, đã tạo điều giúp đỡ tôi trong học tập cũng như trong quá trình nghiên
cứu, hoàn thành luận văn.
Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc cô giáo TS. Cấn Thị Thanh
Hương, người đã tận tâm giúp đỡ tôi trong việc viết đề cương cũng như trong suốt
quá trình nghiên cứu khoa học để hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào
tạo huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang, Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, cán bộ giáo
viên các trường THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang đã tạo điều kiện thuận
lợi, giúp đỡ tôi có các thông tin tài liệu cần thiết để viết và hoàn thành luận văn.
Trong thời gian nghiên cứu, viết và hoàn thiện luận văn bản thân tôi đã có rất
nhiều cố gắng, nhưng không thể tránh khỏi thiếu sót. Kính mong các thầy giáo, cô
giáo cùng các bạn đồng nghiệp góp ý và chỉ bảo cho tôi.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội, tháng 01 năm 2017
Ngƣời thực hiện
Vũ Thị Thanh
i

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BD: Bồi dưỡng
BDGV: Bồi dưỡng giáo viên
CBQL: Cán bộ quản lý
CNH, HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
ĐNGV: Đội ngũ giáo viên
GD&ĐT: Giáo dục và Đào tạo
GDH: Giáo dục học
GV: Giáo viên
KT-XH: Kinh tế, xã hội
QLGD: Quản lý giáo dục
THCS: Trung học cơ sở
ii

MỤC LỤC
Lời cảm ơn...........................................................................................................i
Danh mục ký hiệu, các chữ viết tắt................................................................... ii
Danh mục các bảng ......................................................................................... vii
Danh mục các sơ đồ......................................................................................................................... viii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG GIÁO VIÊN THCS THEO YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO
DỤC HIỆN NAY ............................................................................................. 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề................................................................. 6
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ......................................................... 6
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước.......................................................... 7
1.2. Một số khái niệm cơ bản........................................................................ 10
1.2.1. Quản lý.......................................................................................... 10
1.2.2. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường .......................................... 12
1.2.3. Bồi dưỡng...................................................................................... 14
1.2.4. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên .................................................... 16
1.2.5. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ....................................... 17
1.3. Đặc điểm năng lực của giáo viên THCS và mục tiêu xây dựng đội
ngũ giáo viên THCS theo yêu cầu đổi mới giáo dục .................................. 18
1.4. Hoạt động bồi dƣỡng cho giáo viên THCS theo yêu cầu đổi mới
giáo dục........................................................................................................... 23
1.4.1. Mục tiêu bồi dưỡng....................................................................... 23
1.4.2. Nội dung bồi dưỡng...................................................................... 24
1.4.3. Phương pháp bồi dưỡng................................................................ 25
1.4.4. Hình thức tổ chức bồi dưỡng ........................................................ 25
1.4.5. Đánh giá kết quả bồi dưỡng.......................................................... 26
1.4.6. Lực lượng tham gia công tác bồi dưỡng....................................... 27
1.5. Nội dung quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo viên THCS theo yêu
cầu đổi mới hiện nay ..................................................................................... 27
iii

1.5.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng ............................................................... 27
1.5.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng ........................................ 29
1.5.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng ......................................... 31
1.5.4. Kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng ....................................... 32
1.5.5. Cơ chế phối hợp trong quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo
viên THCS............................................................................................... 32
1.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo viên THCS
...................................................................................................................................33
1.6.1. Những yếu tố chủ quan................................................................. 33
1.6.2. Những yếu tố khách quan ............................................................. 34
Tiểu kết chƣơng 1 ......................................................................................... 36
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
GIÁO VIÊN THCS HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG ..............37
2.1. Khái quát về giáo dục THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang.... 37
2.2. Tổ chức khảo sát..................................................................................... 40
2.2.1. Mục đích khảo sát......................................................................... 40
2.2.2. Đối tượng khảo sát........................................................................ 40
2.2.3. Phương pháp khảo sát................................................................... 41
2.2.4. Cách thức xử lý số liệu khảo sát................................................... 41
2.3. Thực trạng chất lƣợng đội ngũ giáo viên THCS ở huyện Yên
Sơn, tỉnh Tuyên Quang và mức độ đáp ứng theo yêu cầu đổi mới giáo
dục hiện nay ................................................................................................... 42
2.4. Thực trạng hoạt động bồi dƣỡng giáo viên THCS huyện Yên
Sơn, tỉnh Tuyên Quang................................................................................. 46
2.4.1. Mục tiêu bồi dưỡng....................................................................... 47
2.4.2. Nội dung bồi dưỡng...................................................................... 48
2.4.3. Phương pháp bồi dưỡng................................................................ 50
2.4.4. Hình thức bồi dưỡng..................................................................... 52
2.4.5. Kiểm tra, đánh giá......................................................................... 54
2.4.6. Các đối tượng tham gia hoạt động bồi dưỡng .............................. 56
2.5. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo viên THCS huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang......................................................................... 57
iv

2.5.1. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang......................................................... 57
2.5.2. Thực trạng tổ chức hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ................................................................... 59
2.5.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ................................................................... 62
2.5.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng giáo viên
THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ............................................. 64
2.6. Sự phối hợp quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo viên THCS huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang......................................................................... 65
2.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo
viên THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ......................................... 67
2.7.1. Những điểm mạnh......................................................................... 67
2.7.2. Những điểm hạn chế..................................................................... 67
2.7.3. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................. 69
Tiểu kết chƣơng 2 ......................................................................................... 70
CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
GIÁO VIÊN THCS HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG
THEO YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY..........................................72
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng
giáo viên THCS.............................................................................................. 72
3.1.1. Đảm bảo tính khoa học ................................................................. 72
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn.................................................................. 72
3.1.3. Đảm bảo tính hệ thống.................................................................. 73
3.1.4. Đảm bảo tính khả thi..................................................................... 73
3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả.................................................................. 73
3.2. Những biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo viên THCS huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay ..... 74
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt
động bồi dưỡng giáo viên theo yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai
đoạn hiện nay .......................................................................................... 74
v

3.2.2. Tổ chức điều tra khảo sát, đánh giá giáo viên THCS để quy
hoạch và lập kế hoạch cho hoạt động bồi dưỡng giáo viên.................... 76
3.2.3. Huy động nguồn lực tổ chức bồi dưỡng giáo viên ....................... 80
3.2.4. Tổ chức xây dựng nội dung chương trình bồi dưỡng giáo viên
theo yêu cầu đổi mới giáo dục ................................................................ 83
3.2.5. Chỉ đạo đa dạng hóa phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng
giáo viên THCS....................................................................................... 85
3.2.6. Xây dựng Website chia sẻ thông tin về hoạt động bồi dưỡng
cho giáo viên THCS trong toàn huyện ................................................... 88
3.2.7. Phát huy vai trò tự bồi dưỡng của cán bộ, giáo viên .................... 89
3.2.8. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng giáo viên ...................... 91
3.2.9. Xây dựng cơ chế phối hợp giữa Phòng GD&ĐT với các
trường THCS trong hoạt động bồi dưỡng giáo viên............................... 93
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp........................................................... 95
3.4. Kết quả khảo nghiệm về tính cấp thiết, khả thi của các biện pháp .. 96
Tiểu kết chƣơng 3 ......................................................................................... 98
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................... 99
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 103
PHỤ LỤC..................................................................................................... 106
vi

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Thống kê số liệu đội ngũ giáo viên THCS huyện Yên Sơn ....... 38
Bảng 2.2. Thống kê đối tượng khảo sát ...................................................... 41
Bảng 2.3. Thống kê tình hình đội ngũ GV THCS huyện Yên Sơn............. 43
Bảng 2.4. Những hiểu biết của giáo viên về nội dung định hướng đổi
mới giáo dục ............................................................................... 43
Bảng 2.5. Tự đánh giá của giáo viên về năng lực thực hiện các nội
dung đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay........................ 45
Bảng 2.6. Đánh giá nhận thức về các mục tiêu và mức độ đáp ứng của
mục tiêu theo yêu cầu đổi mới giáo dục..................................... 47
Bảng 2.7. Nội dung đã được chỉ đạo tổ chức bồi dưỡng............................. 49
Bảng 2.8. Đánh giá mức độ thực hiện, hiệu quả và sự phù hợp của các
phương pháp bồi dưỡng giáo viên.............................................. 51
Bảng 2.9. Đánh giá về các hình thức bồi dưỡng giáo viên ......................... 53
Bảng 2.10. Đánh giá các hình thức kiểm tra sau các đợt bồi dưỡng............. 55
Bảng 2.11. Thực trạng công tác lập kế hoạch bồi dưỡng.............................. 59
Bảng 2.12. Đánh giá việc tổ chức hoạt động bồi dưỡng giáo viên ............... 60
Bảng 2.13. Đánh giá việc chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng ............................... 62
Bảng 2.14. Đánh giá công tác quản lý việc kiểm tra, đánh giá hoạt động
bồi dưỡng giáo viên.................................................................... 64
Bảng 2.15. Đánh giá về sự phối hợp các lực lượng trong hoạt động bồi dưỡng66
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát về mức độ cấp thiết và tính khả thi của
những biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo yêu cầu đổi
mới giáo dục hiện nay................................................................. 96
vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Chu trình quản lý ........................................................................... 12
Sơ đồ 1.2. Các cấp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS ................ 17
viii

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng phát triển sự nghiệp giáo dục, coi
giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài. NQTW 2 khóa VIII đã nêu "Giáo viên là nhân tố quyết định chất
lượng của giáo dục và được xã hội tôn vinh. Giáo viên phải có đủ đức, đủ tài".
Trong những năm qua giáo dục Việt Nam đã đạt được những thành tựu
đáng kể góp phần to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Giáo dục
đã phát triển mạnh, tăng nhanh về quy mô, đồng thời chất lượng giáo dục và
đào tạo có tiến bộ và cải thiện ở một số mặt. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản
lý giáo dục phát triển cả về số lượng và chất lượng, tỷ lệ giáo viên và cán bộ
quản lý đạt chuẩn và trên chuẩn tương đối cao, với cơ cấu đội ngũ giáo viên,
cán bộ quản lý về trình độ, thâm niên, vùng miền… ngày càng hợp lý.
Quá trình đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn
hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế đòi hỏi sự nỗ lực của toàn xã hội. Trong
đó, đội ngũ giáo viên có vai trò quan trọng trong đổi mới giáo dục phổ thông ;
là lực lượng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ giáo dục, góp phần hoạch định chủ
chương, chính sách, đề án, chiến lược và các nhiệm vụ đổi mới giáo dục phổ
thông; là nhân tố quan trọng quyết định sự thành công của đổi mới giáo dục
phổ thông. Để thực hiện được mục tiêu đổi mới, một trong những giải pháp
được đề ra trong Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 Hội
nghị Trung ương 8 khóa XI về "Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào
tạo, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" là “Phát triển đội ngũ nhà giáo
và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo. Xây dựng
quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục gắn với nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh, quốc
phòng và hội nhập quốc tế. Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng
cấp học và trình độ đào tạo” [1].
1

Hiện nay, do việc đổi mới công nghệ và toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế
về giáo dục, trong nền giáo dục mới có sự chuyển đổi cơ bản vai trò, vị trí của
người thầy. Do đó, nhiệm vụ người dạy cũng cần phải thay đổi: Giáo viên
không chỉ là người dạy học trên lớp học, một người làm nhiệm vụ truyền thụ
kiến thức là chính, người cung cấp thông tin, mà trở thành người tổ chức,
hướng dẫn quá trình học của học sinh. Theo một số báo cáo, đội ngũ nhà giáo
và cán bộ quản lý giáo dục hiện còn bất cập về chất lượng, số lượng và cơ
cấu; một bộ phận chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, một
bộ phận nhỏ cán bộ giáo viên thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức nghề
nghiệp; Đầu tư cho giáo dục và đào tạo chưa hiệu quả; Chính sách, cơ chế tài
chính cho giáo dục và đào tạo chưa phù hợp; Cơ sở vật chất kỹ thuật còn
thiếu và lạc hậu nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn …
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, bậc THCS là cầu nối giữa Tiểu học
với THPT. Bậc giáo dục THCS có một vị trí rất quan trọng trong chiến lược
phát triển giáo dục đào tạo thời kì công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.
Không còn con đường nào khác cần phải tiếp tục bồi dưỡng giáo viên nhằm
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Những năm qua các trường THCS ở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang
đã tích cực, chủ động bồi dưỡng giáo viên, góp phần xây dựng đội ngũ giáo
viên có phẩm chất đạo đức và ý thức chính trị tốt, năng lực chuyên môn đạt và
trên chuẩn trình độ đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo. Tuy nhiên,
hoạt động bồi dưỡng giáo viên còn có hạn chế về chất lượng và hiệu quả do
việc xác định mục tiêu, hình thức và phương pháp bồi chưa phù hợp; đặc biệt
còn có những hạn chế, bất cập về quản lý hoạt động này. Ngay trong đội ngũ
giáo viên vẫn còn người nhận thức chưa đầy đủ về vị trí, vai trò của hoạt động
bồi dưỡng, tự bồi dưỡng. Chính vì vậy, ở các trường THCS của huyện Yên
Sơn, đội ngũ giáo viên chất lượng chưa cao, ảnh hưởng đến chất lượng dạy
học và giáo dục, chưa đáp ứng với nhu cầu phát triển ngày càng cao của xã
hội.
2

Theo báo cáo tổng kết các năm học 2012 - 2013, 2013 - 2014, 2014 -
2015 của Phòng giáo dục và đào tạo huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang, chất
lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo còn thấp so với yêu cầu, nội dung và
phương pháp giáo dục còn nặng lý thuyết, nhẹ thực hành. Do đó, học sinh sau
khi tốt nghiệp hạn chế về năng lực và kĩ năng sống. Tỉ lệ học sinh hoàn thành
chương trình THCS đạt 99%, nhưng kết quả thi vào 10 của học sinh thấp, học
sinh đạt điểm 5 môn Văn và môn Toán chỉ chiếm tỉ lệ 32.5% tổng số học sinh
dự thi của toàn huyện [26].
Xuất phát từ tình hình thực tế nêu trên, tác giả lựa chọn đề tài: "Quản lý
hoạt động bồi dưỡng giáo viên Trung học cơ sở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên
Quang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay".
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận, thực tiễn quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang nhằm đề xuất một số biện pháp
quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động bồi dưỡng giáo viên
THCS huyện Yên Sơn theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
THCS theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý
hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang.
3.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS huyện Yên Sơn, tỉnh
Tuyên Quang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3

5. Phạm vi nghiên cứu
Số liệu sử dụng trong luận văn được khảo sát qua các năm học: 2012 -
2013, 2013 - 2014, 2014 - 2015.
6. Câu hỏi nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS hiện nay đã và đang đặt
ra cho các nhà quản lý giáo dục huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang những vấn
đề gì và cần có những biện pháp quản lý nào để nâng cao hiệu quả hoạt động
bồi dưỡng giáo viên THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục?
7. Giả thuyết khoa học
Bồi dưỡng giáo viên là con đường hiệu quả để nâng cao chất lượng đội
ngũ trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Tuy nhiên, quản lý hoạt động
bồi dưỡng giáo viên THCS vẫn còn một số hạn chế và bất cập trong xây dựng
kế hoạch, tổ chức/chỉ đạo cũng như kiểm tra, đánh giá sau đợt bồi dưỡng.
Nguyên nhân của thực trạng này có thể do chưa có biện pháp quản lý thật hiệu
quả. Vì vậy, khi đánh giá đúng thực trạng và đề xuất các biện pháp thiết thực
thì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
THCS theo yêu cầu của đổi mới giáo dục hiện nay.
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
8.1. Ý nghĩa lý luận
Góp phần làm sáng tỏ những lý luận cơ bản về bồi dưỡng giáo viên và
vận dụng khoa học quản lý vào quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng
một số biện pháp quản lý hiệu qủa cho công tác này.
8.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho hoạt động bồi dưỡng giáo
viên THCS trong toàn tỉnh.
9. Phƣơng pháp nghiên cứu
9.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa các tài
4

liệu và các văn bản có liên quan đến đề tài nghiên cứu nhằm thu thập tư liệu
xây dựng cơ sở lý luận của quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS.
- Phương pháp nghiên cứu lịch sử vấn đề, phát hiện và khai thác những
khía cạnh mà đã được đề cập đến trước làm cơ sở cho việc nghiên cứu tiếp theo.
9.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn và tổng kết kinh nghiệm
- Phương pháp quan sát, điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn.
- Phương pháp khảo nghiệm.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.
9.3. Phương pháp bổ trợ
Được sử dụng trong quá trình phân tích, xử lý các số liệu điều tra, thu thập.
10. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận văn được trình bày theo 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
THCS theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
5

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
GIÁO VIÊN THCS THEO YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều coi hoạt động bồi dưỡng GV là
nhân tố phát triển cơ bản trong phát triển Giáo dục. Triết lý giáo dục của các
Quốc gia, nhà trường, ngành Giáo dục theo đuổi là học tập thường xuyên và
học tập suốt đời nhằm bổ sung kiến thức và đổi mới phương pháp hoạt động
phù hợp với sự phát triển KT-XH.
Ở Pháp, một trong những quốc gia có nền giáo dục phát triển ở Châu
Âu, Bộ Giáo dục quốc gia đã xây dựng 49 nguyên tắc mới cho giáo dục, trong
đó có đề cập đến vấn đề đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên.
Nguyên tắc chính yếu trong bồi dưỡng và đào tạo công chức, viên chức phục
vụ nền công vụ tập trung nhấn mạnh vào tính chủ động và thực tiễn. Cụ thể là
trong 3 năm, nếu công chức không được đào tạo, bồi dưỡng thì có quyền đề
nghị được đào tạo, bồi dưỡng hoặc đề nghị cơ quan quản lý giải thích vì sao
họ không được đào tạo, bồi dưỡng.
Trong những thập niên gần đây, Phần Lan là nước có nền giáo dục phát
triển nhanh. Theo kết quả của Dự án đánh giá học sinh quốc tế (PISA), trình
độ học sinh Phần Lan luôn xếp hàng đầu. Nguyên nhân của thành tựu giáo
dục ngoạn mục đó là nhờ Phần Lan chú trọng đào tạo và bồi dưỡng giáo viên.
Triết lí và quy trình đào tạo khoa học của họ đã giúp đào tạo ra được những
GV có trình độ cao mà ít quốc gia nào theo kịp. Nghề GV được xã hội rất coi
trọng. Ngành đào tạo GV đối với học sinh tốt nghiệp cấp 3 trở thành ngành
học rất được ưa chuộng. Những học sinh được chọn đào tạo trở thành GV đều
là các em đam mê, tâm huyết và đa tài, có kĩ năng sư phạm. Chương trình đào
tạo GV ở nước này, ngoài việc học về phương pháp giảng dạy, còn được trang
6

bị kiến thức khoa học về phát triển con người theo độ tuổi. Chính vì vậy, GV
Phần Lan không chỉ đơn thuần là một nhà giáo mà được xem là nhà nghiên
cứu về giáo dục độc lập [30, tr.160].
Ở Hàn Quốc, việc BDGV là bắt buộc. BDGV đương nhiệm nhằm trang
bị cho GV lý luận và phương pháp luận về giáo dục để nâng cao khả năng và
hiệu quả giảng dạy trong lớp học. Mỗi chương trình BD thường kéo dài 182
giờ. Các chương trình BD được thiết kế riêng cho từng đối tượng. Chương
trình cũng được phân loại cho phù hợp với mục đích BD, bao gồm: BD về
soạn thảo chương trình giảng dạy; đào tạo số hoá thông tin, dữ liệu; BD
chung; bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm,... Những người thực hiện chương trình
này sẽ quyết định nội dung và thời gian cho mỗi khoá BD. Nội dung BD
thường chú ý đến những kiến thức mới, những phương pháp giảng dạy tiên
tiến và phổ biến trên thế giới [17].
Tại Thái Lan, trung tâm học tập cộng đồng được chính phủ xác định là
nơi để mọi người có thể tiếp tục việc học theo hình thức giáo dục không chính
quy và phi chính quy. Việc khảo sát, đánh giá nhu cầu cộng đồng và nhu cầu
học tập của từng cá nhân là khâu then chốt để lập kế hoạch, xây dựng chương
trình, phát triển tài liệu, mở các khóa học đáp ứng được nhu cầu học tập của
người dân. Bắt đầu từ năm 1998, việc bồi dưỡng GV được tiến hành ở trung
tâm học tập cộng đồng nhằm thực hiện Giáo dục cơ bản, huấn luyện kĩ năng
nghề nghiệp và thông tin tư vấn cho mọi người dân trong xã hội [36].
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
Trong những năm gần đây, ở nước ta đã có nhiều nhà khoa học, quản lý
giáo dục, nghiên cứu về bồi dưỡng GV. Các tạp chí, tập san, chuyên san, báo
Giáo dục thời đại xuất hiện ngày càng nhiều và càng phong phú về nội dung,
vấn đề bồi dưỡng GV, phát triển đội ngũ GV.... Có thể nêu ra một số tác giả
sau đây mà công trình nghiên cứu của họ đã góp phần mạnh mẽ nâng cao chất
lượng đội ngũ GV.
Tác giả Trần Bá Hoành (2004), trong bài viết "Chất lượng giáo viên",
7

tác giả đã đưa ra cách tiếp cận chất lượng GV từ các khía cạnh như đặc điểm
lao động của người GV, sự thay đổi chức năng của người GV trước yêu cầu
đổi mới giáo dục, mục tiêu sử dụng GV, chất lượng từng GV và ĐNGV. Theo
tác giả, có 3 yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng GV, đó là: quá trình đào tạo -
sử dụng - bồi dưỡng GV, hoàn cảnh, điều kiện lao động sư phạm của GV, ý
chí thói quen và năng lực tự học của GV. Đồng thời, tác giả cũng đưa ra 3 giải
pháp cho vấn đề đào tạo, bồi dưỡng GV: phải đổi mới công tác đào tạo, công
tác bồi dưỡng và đổi mới việc sử dụng GV [22].
Tại Hội thảo Khoa học Chất lượng giáo dục và vấn đề đào tạo GV do
Khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức tháng 4/2004, nhiều báo
cáo tham luận của các tác giả như Trần Bá Hoành, Mai Trọng Nhuận, Nguyễn
Thị Mỹ Lộc, Đặng Bá Lãm, Đặng Xuân Hải… đã đề cập đến việc đào tạo, bồi
dưỡng ĐNGV trước yêu cầu mới [32].
Trong bài viết "Cải cách sư phạm và đổi mới mô hình đào tạo GV
THPT" (2011), tác giả Trần Khánh Đức đã nêu rõ những yêu cầu mới của xã
hội và nền giáo dục hiện đại đối với ĐNGV, mô hình tổng thể nhân cách
người GV và các đề xuất nội dung chuyển đổi mô hình đào tạo GV ở các
trường ĐHSP [15].
Tại Hội thảo do 5 Sở GD&ĐT của 5 thành phố trực thuộc trung ương tổ
chức tại Hà Nội vào tháng 10/2011, các đại biểu là cán bộ QLGD đã rất quan
tâm đề cập đến vấn đề xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD. Hội thảo
đã thảo luận sôi nổi, đưa ra nhiều giải pháp để xây dựng đội ngũ nhà giáo từ
việc nâng cao tư tưởng, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; đào tạo, bồi
dưỡng; quy hoạch, sắp xếp, bổ nhiệm, sử dụng; thi tuyển… đến việc thực hiện
các chế độ chính sách, cơ chế quản lí, sử dụng.
Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài: "Đánh giá thực trạng triển khai
chương trình bồi dưỡng thường xuyên cho GV phổ thông" do tác giả Cao Đức
Tiến làm Chủ nhiệm đề tài, đã đánh giá việc bồi dưỡng thường xuyên theo
chu kỳ đã tạo ra được một thói quen tự học tập, tự bồi dưỡng trong toàn thể
8

GV trên phạm vi cả nước. Nhu cầu được bồi dưỡng thường xuyên (đào tạo
tiếp sau đào tạo ban đầu) đã trở thành ý thức tự giác trong mỗi GV, nhằm cập
nhật hoá kiến thức, từng bước nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ để
đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục [31].
Luận văn tốt nghiệp cao học chuyên ngành Quản lý giáo dục của Vũ
Hoàng Chương với đề tài: "Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả
bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho GV trường THCS huyện Định Quán, tỉnh
Đồng Nai" đã đề xuất các giải pháp như xây dựng quy hoạch bồi dưỡng GV,
các biện pháp cho công tác bồi dưỡng thường xuyên, bồi dưỡng thay SGK, tự
bồi dưỡng. Đẩy mạnh công tác thanh tra GV. Chứng nhận lại trình độ nghề
nghiệp và nâng chuẩn lại GV. Có kế hoạch cụ thể sử dụng CNTT như là một
công cụ hỗ trợ việc dạy. Đồng thời với những biện pháp trên là sự đổi mới
thực sự về chế độ, chính sách đãi ngộ GV trong thời gian bồi dưỡng, tự bồi
dưỡng [9].
Luận văn tốt nghiệp cao học chuyên ngành quản lý giáo dục của Phạm
Hồng Quân với đề tài "Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ở các trường
Trung học cơ sở huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc" đã đề xuất các biện pháp
quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên phù hợp với điều kiện và nhu cầu bồi
dưỡng ở các trường THCS huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc [28].
Như vậy, những nghiên cứu ở nước ngoài cũng như ở Việt Nam đã đề cập
rất nhiều đến vai trò và tầm quan trọng của việc BD ĐNGV, đồng thời cũng đưa
ra được nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả và chất lượng công tác bồi dưỡng
đội ngũ nhà giáo. Tuy có nhiều bài viết và công trình nghiên cứu, luận văn về
quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên như đã nêu ở trên nhưng vấn đề bồi
dưỡng giáo viên THCS theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay vẫn chưa được
quan tâm nghiên cứu một cách đầy đủ, có hệ thống, cũng như chưa có công trình
nghiên cứu nào về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS huyện Yên Sơn,
tỉnh Tuyên Quang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Vì thế, tác giả thấy
rất cần thiết nghiên cứu đề tài này, từ đó đề xuất các biện pháp
9

quản lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường THCS trên địa bàn
huyện Yên Sơn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
F.W.Taylor (1856-1915) - người Mỹ và Henry Fayol (1841-1925),
người Pháp được xem như là cha đẻ của thuyết quản lý khoa học. Các ông đã
khẳng định hoạt động quản lý ở bất kì tổ chức nào cũng đều có các hoạt động
cơ bản liên quan đến các chức năng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra
trên cơ sở thu thập và xử lí thông tin.
Nói đến hoạt động quản lý, người ta thường nhắc đến ý tưởng sâu sắc
của C.Mác. Ông xem quản lý là kết quả tất yếu của quá trình phát triển lao
động xã hội. Ông viết: "Một người độc tấu vĩ cầm tự điều khiển lấy mình, còn
một dàn nhạc thì cần phải có một nhạc trưởng" [7, tr.480].
Theo từ điển Giáo dục học: "Quản lý là hoạt động hay tác động có định
hướng, có chủ định của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức
nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức" [34, tr.326]
Tác giả người Mỹ Harold Koontz, trong tác phẩm "Những vấn đề cốt
yếu của quản lý" đã đưa ra khái niệm: "Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó
đảm bảo phối hợp những nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm đạt được các mục
đích của nhóm (tổ chức)" [19, tr.49].
Các tác giả Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc đưa ra quan niệm:
"Quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận động tối đa
các chức năng kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra" [8, tr.1].
Quản lý là sự tác động liên tục có định hướng, có mục đích có kế hoạch
và có hệ thống thông tin của chủ thể quản lý (người quản lý, tổ chức quản lý)
đến khách thể quản lý (đối tượng quản lý) về các mặt chính trị, văn hóa, xã
hội, kinh tế...bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc,
các phương pháp và các biện pháp cụ thể nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các
tiềm năng, các cơ hội của tổ chức để đạt được mục tiêu đặt ra trong điều kiện
biến động của môi trường, làm cho tổ chức hoạt động có hiệu quả [13, tr.17].
10

Theo tác giả Trần Kiểm, quá trình quản lý diễn ra các hoạt động cụ thể
của chủ thể quản lý với sự tham gia tích cực của các thành viên trong tổ chức
với 4 chức năng: Lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo/chỉ đạo và kiểm tra.
+ Lập kế hoạch là chức năng cơ bản nhất trong tất cả các chức năng
quản lý vì nó gắn liền với việc lựa chọn chương trình hành động của tổ chức
trong tương lai. Nhờ công tác lập kế hoạch mà nhà quản lý sẽ tổ chức, chỉ đạo
và kiểm tra nhằm đảm bảo được tất cả các mục tiêu thông qua kế hoạch đã có
để đạt được mục tiêu đó.
+ Tổ chức là quá trình tạo lập các thành phần, cấu trúc, các quan hệ
giữa các thành viên, giữa các bộ phận trong một tổ chức nhằm làm cho họ
thực hiện thành công các kế hoạch và đạt được mục tiêu tổng thể của tổ chức.
Thành tựu của một tổ chức phụ thuộc rất nhiều vào năng lực của người quản
lý và sử dụng các nguồn lực của tổ chức. Quá trình tổ chức sẽ lôi cuốn việc
hình thành, xây dựng các bộ phận, các phòng, ban cùng các công việc của
chúng để thực hiện nhiệm vụ của tổ chức.
+ Lãnh đạo/Chỉ đạo bao hàm việc định hướng và lôi cuốn mọi thành
viên của tổ chức thông qua việc liên kết, liên hệ với người khác và khuyến
khích, động viên họ hoàn thành những nhiệm vụ nhất định để đạt được mục
tiêu của tổ chức. Tuy nhiên, hiểu lãnh đạo không chỉ sau khi lập kế hoạch có
tổ chức thì mới có lãnh đạo, mà là quá trình đan xen. Nó thấm vào và ảnh
hưởng quyết định đến các chức năng kia, điều hoà, điều chỉnh các hoạt động
của tổ chức trong quá trình quản lý.
+ Kiểm tra, đánh giá là chức năng mà thông qua đó, một cá nhân, một
nhóm hoặc một tổ chức theo dõi, giám sát các thành quả hoạt động và tiến
hành những hoạt động sửa chữa, uốn nắn cần thiết. Đó là quá trình tự điều
chỉnh, diễn ra có tính chu kì từ người quản lý đặt ra những chuẩn mực thành
đạt của hoạt động, đối chiếu đo lường kết quả, sự thành đạt so với mục tiêu
chuẩn mực đã đặt ra, điều chỉnh những vấn đề cần thiết và thậm chí phải hiệu
chỉnh, sửa lại những chuẩn mực cần thiết.
11

Tất cả các chức năng trên đều cần đến yếu tố thông tin. Thông tin đầy
đủ, khách quan, kịp thời, cập nhật, chính xác là một căn cứ để hoạch định kế
hoạch. Thông tin cũng cần cho các bộ phận trong cơ cấu tổ chức, là chất liệu
tạo quan hệ giữa các bộ phận trong tổ chức. Trong thông tin truyền tải mệnh
lệnh chỉ đạo (thông tin xuôi) và phản hồi (thông tin ngược) diễn biến hoạt
động của tổ chức. Và thông tin từ kết quả hoạt động của tổ chức giúp cho
người quản lý xem xét các mức độ đạt được mục tiêu của toàn tổ chức.
Các chức năng nêu trên xen nhau, tác động, bổ sung lẫn nhau để hoàn
thiện cả quá trình quản lý [23, tr.46].
Chức năng
kế hoạch
hóa
Chức năng
tổ chức
(nhân sự)
Chức năng
lãnh đạo
(chỉ đạo)
Chức năng
kiểm tra
Thông tin phục vụ quản lý
Sơ đồ 1.1. Chu trình quản lý
1.2.2. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường
1.2.2.1. Quản lý giáo dục
Giáo dục được hiểu theo nghĩa rộng nhất là lĩnh vực hoạt động xã hội,
nhằm đạt được những kinh nghiệm xã hội, lịch sử chuẩn bị cho thế hệ trẻ
thành lực lượng tiếp nối sự phát triển của xã hội, kế thừa và phát triển nền văn
hóa của loài người và của cả dân tộc.
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quát, là
hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể
quản lý trong hệ thống giáo dục, là sự điều hành của hệ thống giáo dục quốc
dân, điều hành các cơ sở giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu đẩy mạnh công
tác giáo dục theo yêu cầu phát triển của xã hội (Nâng cao dân trí, đào tạo nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài) [2, tr.28].
Theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc "Quản lý giáo dục là quá trình thực
12

hiện có định hướng và hợp quy luật các chức năng kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ
đạo và kiểm tra nhằm đạt tới mục tiêu giáo dục đã đề ra" [24, tr.15].
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: "Quản lý giáo dục là hệ thống
những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý
(hệ giáo dục) nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo
dục của Đảng, thực hiện được các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa
Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa
hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất" [29, tr.31].
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: "Quản lý nhà trường hay nói rộng ra là
quản lý giáo dục là quản lý hoạt động dạy và học nhằm đưa nhà trường từ
trạng thái này sang trạng thái khác và dần đạt tới mục tiêu giáo dục đã xác
định" [18, tr.61].
Như vậy, quản lý giáo dục được hiểu là sự tác động của chủ thể quản lý
đến khách thể quản lý trong lĩnh vực giáo dục bằng những tác động có hệ
thống, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản lý trong hệ thống giáo dục
quốc dân, cơ sở giáo dục. Nhằm thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo
nguồn nhân lực chất lượng cao và bồi dưỡng nhân tài.
1.2.2.2. Quản lý nhà trường
Nhà trường là thiết chế chuyên biệt của xã hội thực hiện chức năng giáo
dục và đào tạo cho người học nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục và hoàn thiện
nhân cách cho người học.
Nguyễn Ngọc Quang cho rằng: Quản lý nhà trường là "Tập hợp những
tác động tối ưu (cộng tác, tham gia, hỗ trợ, phối hợp, huy động, can thiệp…)
của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, học sinh và các cán bộ khác. Nhằm
tận dụng các nguồn dự trữ do Nhà nước đầu tư, lực lượng xã hội đóng góp, do
lao động xây dựng và vốn lao động tự có hướng vào việc đẩy mạnh mọi hoạt
động của nhà trường mà điểm hội tụ là quá trình đào tạo thế hệ trẻ. Thực hiện
có chất lượng mục tiêu và kế hoạch đào tạo, đưa nhà trường tiến lên trạng thái
mới" [29, tr.37].
13

Mỗi nhà trường đều có hình thức quản lý với chế độ một thủ trưởng,
tức là mỗi nhà trường đều có một hiệu trường là chủ thể quản lý trực tiếp vận
hành hệ thống giáo dục thực hiện các mục tiêu giáo dục chung.
Các chủ thể quản lý bên ngoài nhà trường: Các cấp quản lý, quản lý nhà
trường theo trách nhiệm và phạm vi quyền hạn của mình, trong đó các chủ thể
quản lý chủ yếu là các chủ thể nằm trong cơ cấu dọc của bộ máy quản lý giáo
dục theo phân cấp quản lý. Phân cấp quản lý giáo dục ở nước ta sắp xếp từ
cấp Bộ (Bộ GD&ĐT) rồi đến các Sở, các phòng giáo dục… hay còn gọi là
quản lý nhà nước về giáo dục.
Quản lý nhà trường (bao gồm các hoạt động: Quản lý giáo viên, quản lý
học sinh, quản lý quá trình dạy học - giáo dục, quản lý cơ sở vật chất trang
thiết bị trường học, quản lý tài chính trường học, quản lý mối quan hệ giữa
nhà trường và cộng đồng.
1.2.3. Bồi dưỡng
Theo từ điển Bách khoa Việt Nam: "Bồi dưỡng là làm cho tăng thêm
năng lực và phẩm chất" [33, tr.79].
BD là quá trình giáo dục có kế hoạch nhằm tăng giá trị con người, làm
biến đổi thái độ, kiến thức, kỹ năng thông qua việc thu thập, xử lý thông tin
thực tế trong một hoạt động hoặc chuỗi nhu cầu hành động nhằm nâng cao giá
trị nhân cách, nâng cao năng suất và hiệu quả công việc. Sau khi được bồi
dưỡng, năng lực cá nhân được gia tăng, đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn
nhân lực trong hiện tại và trong tương lai của tổ chức [25].
Theo tác giả Nguyễn Minh Đường: "Bồi dưỡng có thể coi là quá trình
cập nhật kiến thức và kĩ năng còn thiếu hoặc đã lạc hậu trong một cấp học,
bậc học và thường được xác nhận bằng một chứng chỉ" [16, tr.14].
Năng lực của con người là hữu hạn, trong khi đó, kiến thức, kỹ năng
của loài người là vô hạn và phát triển rất nhanh chóng. Để đáp ứng được với
sự biến đổi không ngừng của thế giới, đòi hỏi người lao động phải thường
xuyên, liên tục cập nhật và được cập nhật, bổ sung kiến thức, kỹ năng, thái độ
14

để nâng cao năng lực, phẩm chất của mình. Vì vậy, bồi dưỡng là việc làm rất cần
thiết. Theo các khái niệm này, bồi dưỡng là một hoạt động thuộc quá trình giáo
dục. Tham gia vào bồi dưỡng có chủ thể giáo dục (bồi dưỡng) và đối tượng được
giáo dục (bồi dưỡng). Chủ thể bồi dưỡng là người tác động đến đối tượng được
bồi dưỡng để giúp họ nâng cao năng lực, phẩm chất của mình.
Bồi dưỡng có thể coi là quá trình cập nhật kiến thức, kỹ năng vận dụng
kiến thức để bù đắp kiến thức còn thiếu hoặc đã lạc hậu so với nhu cầu phát
triển của xã hội, thường được xác định bằng chứng chỉ. Do đó bồi dưỡng có
những yếu tố cơ bản là:
- Mục đích/ mục tiêu bồi dưỡng: Nhằm nâng cao phẩm chất, chuyên
môn để người lao động có cơ hội củng cố, mở mang hệ thống tri thức, kỹ
năng, kỹ xảo để đạt được hiệu quả công việc đang làm.
- Nội dung bồi dưỡng: Tập trung vào các lĩnh vực kiến thức hoặc kỹ
năng mới.
- Phương pháp bồi dưỡng cần phù hợp với nội dung, thiết thực và hiệu
quả. Ngoài việc tổ chức nghe giảng còn tổ chức thảo luận, đối thoại, thực
hành thao giảng, tham quan thực tế, thực hành soạn bài.
- Hình thức bồi dưỡng: Thông qua các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuẩn
hóa và nâng chuẩn, bồi dưỡng thông qua sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn,
thông qua cách tự học.
- Kiểm tra, đánh giá, cấp chứng chỉ.
- Đối tượng được bồi dưỡng phải có một trình độ chuyên môn nhất định,
cần được bồi dưỡng thêm về kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, chính trị, tin học,
ngoại ngữ… để đáp ứng sự nghiệp giáo dục phục vụ CNH - HĐH đất nước. Họ
có thể là học sinh, giáo viên các cấp, người lao động ở mọi lĩnh vực.
- Chủ thể bồi dưỡng đòi hỏi phải là những nhà khoa học, nhà giáo, hoặc
CBQL, những chuyên gia có kiến thức chuyên môn sâu, rộng, có kinh nghiệm
thực tiễn trong lĩnh vực mà họ thực hiện bồi dưỡng
Tóm lại, bồi dưỡng thường chỉ cho hoạt động dạy và học nhằm bổ sung,
bồi đắp thêm những kiến thức về tri thức, kỹ năng cho đối tượng được bồi
dưỡng, làm giàu vốn hiểu biết, nâng cao hiệu quả trong quá trình lao động.
15

1.2.4. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên
Theo Từ điển tiếng Việt hoạt động được định nghĩa là: "Tiến hành
những việc làm có quan hệ với nhau chặt chẽ nhằm một mục đích nhất định
trong đời sống xã hội" [35, tr.536].
Trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo "Bồi dưỡng giáo viên là việc nâng
cao, hoàn thiện trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cho các
giáo viên đang dạy học", bồi dưỡng giáo viên là sự tiếp tục phát huy năng nực
tự học, tự đào tạo đã được tạo ra ở quá trình đào tạo ban đầu theo hình thức
bồi dưỡng từ xa, theo định hướng "tự đào tạo để dạy HS tự học" [21].
Hoạt động bồi dưỡng giáo viên là một hoạt động có chủ đích nhằm cập
nhật kiến thức mới tiến bộ hoặc nâng cao trình độ giáo viên để tăng thêm
năng lực, phẩm chất theo yêu cầu của từng bậc học. Công tác bồi dưỡng được
thực hiện trên nền tảng các loại trình độ đã được đào tạo cơ bản từ trước. Hoạt
động bồi dưỡng là việc làm thường xuyên, liên tục cho mỗi giáo viên, cấp
học, ngành học, không ngừng nâng cao trình độ của đội ngũ để thích ứng với
đòi hỏi của nền kinh tế xã hội. Nội dung bồi dưỡng được triển khai ở các mức
độ khác nhau, phù hợp cho từng đối tượng cụ thể [20].
Trong hoạt động bồi dưỡng giáo viên thì đối tượng được bồi dưỡng
chính là các giáo viên, có trình độ phù hợp để đảm nhận công việc giảng dạy
ở cấp học tương ứng. Họ cần được bồi dưỡng để cập nhật kiến thức về chính
trị, kinh tế - xã hội, về chuyên môn nghiệp vụ nhằm nâng cao nhận thức chính
trị, đạo đức lối sống, nâng cao tinh thần trách nhiệm và lương tâm nghề
nghiệp; phát triển năng lực dạy học, năng lực giáo dục và những năng lực
khác theo yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp giáo viên; nâng cao nhận thức và kĩ
năng triển khai và thực hiện các nội dung, nhiệm vụ năm học và yêu cầu phát
triển giáo dục của địa phương; tạo bước chuyển biến cơ bản trong việc nâng
cao chất lượng giáo dục - đào tạo của nhà trường.
Còn đối tượng bồi dưỡng là các nhà khoa học, nhà giáo, hoặc CBQL,
những chuyên gia có kiến thức chuyên môn sâu, rộng, có kinh nghiệm thực
tiễn trong hoạt động dạy và học.
16

- Hoạt động bồi dưỡng giáo viên gồm:
+ Bồi dưỡng chuẩn hóa và nâng chuẩn.
+ Bồi dưỡng thường xuyên, bồi dưỡng các phương pháp, biện pháp, kỹ
thuật dạy học tích cực.
+ Bồi dưỡng chính trị.
+ Bồi dưỡng tại cơ sở giáo dục (nhà trường), bồi dưỡng thông qua sinh
hoạt tổ, nhóm chuyên môn.
+ Tự bồi dưỡng của giáo viên.
1.2.5. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên là một nội dung trong quản lý
giáo dục, quản lý nhà trường, là một quá trình tác động có tổ chức, có hướng
đích của chủ thể quản lý lên hoạt động bồi dưỡng giáo viên bằng việc vận
dụng các chức năng quản lý (lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo/chỉ đạo, kiểm tra
- đánh giá), nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng và cơ hội của tổ
chức để đạt được mục tiêu bồi dưỡng giáo viên đề ra.
Đối với cấp học THCS, các cấp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
có thể khái quát dưới dạng sơ đồ như sau:
Phòng GD&ĐT
Hiệu trưởng
P.Hiệu trưởng
Tổ trưởng tổ KHXH Tổ trưởng tổ KHTN Tổ trưởng tổ BC
GV GV GV GV GV
Sơ đồ 1.2. Các cấp quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo viên THCS
17

Đối với cấp phòng: Chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng là Trưởng phòng
GD&ĐT, đối tượng quản lý là cán bộ quản lý và GV các trường THCS.
Đối với cấp trường: Chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng là Hiệu trưởng,
đối tượng quản lý là Phó Hiệu trưởng, Tổ trưởng tổ chuyên môn và GV.
Luận văn nghiên cứu quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS với
chủ thể quản lý là Trưởng phòng GD&ĐT. Nhưng trong quản lý hoạt động
bồi dưỡng GV thì Hiệu trưởng các trường THCS cũng đóng vai trò rất quan
nên trong luận văn tác giả cũng có đề cập đến chủ thể quản lý là Hiệu trưởng
các trường THCS.
Có hai tiếp cận quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên, đó là tiếp cận
theo nội dung và tiếp cận theo chức năng.
- Tiếp cận theo nội dung, quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
gồm: + Quản lý mục tiêu bồi dưỡng.
+ Quản lý nội dung bồi dưỡng.
+ Quản lý phương pháp bồi dưỡng.
+ Quản lý hình thức bồi dưỡng.
+ Quản lý các đối tượng tham gia bồi dưỡng (chủ thể bồi dưỡng và đối
tượng được bồi dưỡng).
- Tiếp cận theo chức năng, quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên
gồm: + Lập kế hoạch bồi dưỡng.
+ Tổ chức hoạt động bồi dưỡng.
+ Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng.
+ Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng.
Luận văn nghiên cứu quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS
theo tiếp cận chức năng.
1.3. Đặc điểm năng lực của giáo viên THCS và mục tiêu xây dựng
đội ngũ giáo viên THCS theo yêu cầu đổi mới giáo dục
Giáo viên THCS có vai trò quyết định đến chất lượng dạy - học và giáo
dục của nhà trường. Mọi cử chỉ, hành vi, lời nói, việc làm của GV đều ảnh
18

hưởng đến sự phát triển mọi mặt của học sinh. Do vậy, yêu cầu GV phải có
phẩm chất, đạo đức, nhân cách tỏa sáng, giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ.
* Năng lực của giáo viên:
Dựa trên thông tư 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009
của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định về chuẩn nghề nghiệp giáo
viên THCS và những yêu cầu mới về chương trình sách giáo khoa tiểu học
sau 2015, tác giả luận văn xác định những yêu cầu về năng lực cần có của
giáo viên THCS sau 2015 như sau:
- Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống
+ Phẩm chất chính trị
Yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; chấp hành đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tham gia các hoạt động chính trị -
xã hội; thực hiện nghĩa vụ công dân.
+ Đạo đức nghề nghiệp
Yêu nghề, gắn bó với nghề dạy học; chấp hành Luật Giáo dục, điều lệ,
quy chế, quy định của ngành; có ý thức tổ chức kỉ luật và tinh thần trách
nhiệm; giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo; sống trung thực, lành
mạnh, là tấm gương tốt cho học sinh.
+ Ứng xử với học sinh
Thương yêu, tôn trọng, đối xử công bằng với học sinh, giúp học sinh
khắc phục khó khăn để học tập và rèn luyện tốt.
+ Ứng xử với đồng nghiệp
Đoàn kết, hợp tác, cộng tác với đồng nghiệp; có ý thức xây dựng tập
thể tốt để cùng thực hiện mục tiêu giáo dục.
+ Lối sống, tác phong
Có lối sống lành mạnh, văn minh, phù hợp với bản sắc dân tộc và môi
trường giáo dục; có tác phong mẫu mực, làm việc khoa học.
- Năng lực tìm hiểu đối tượng và môi trường giáo dục
+ Tìm hiểu đối tượng giáo dục
19

Có phương pháp thu thập và xử lí thông tin thường xuyên về nhu cầu và
đặc điểm của học sinh, sử dụng các thông tin thu được vào dạy học, giáo dục.
+ Tìm hiểu môi trường giáo dục
Có phương pháp thu thập và xử lí thông tin về điều kiện giáo dục trong
nhà trường và tình hình chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội của địa phương, sử
dụng các thông tin thu được vào dạy học, giáo dục.
- Năng lực dạy học
+ Xây dựng kế hoạch dạy học
Các kế hoạch dạy học được xây dựng theo hướng tích hợp dạy học với
giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy học phù hợp với
đặc thù môn học, đặc điểm học sinh và môi trường giáo dục; phối hợp hoạt
động học với hoạt động dạy theo hướng phát huy tính tích cực nhận thức của
học sinh.
+ Đảm bảo kiến thức môn học
Làm chủ kiến thức môn học, đảm bảo nội dung dạy học chính xác, có
hệ thống, vận dụng hợp lý các kiến thức liên môn theo yêu cầu cơ bản, hiện
đại, thực tiễn.
+ Đảm bảo chương trình môn học
Thực hiện nội dung dạy học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng và yêu cầu
về thái độ được quy định trong chương trình môn học.
+ Vận dụng các phương pháp dạy học
Vận dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực,
chủ động và sáng tạo của học sinh, phát triển năng lực tự học và tư duy của
học sinh.
+ Sử dụng các phương tiện dạy học
Sử dụng các phương tiện dạy học làm tăng hiệu quả dạy học.
+ Xây dựng môi trường học tập
Tạo dựng môi trường học tập: dân chủ, thân thiện, hợp tác, cộng tác,
thuận lợi, an toàn và lành mạnh.
20

+ Quản lý hồ sơ dạy học
Xây dựng, bảo quản, sử dụng hồ sơ dạy học theo quy định.
+ Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh
Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh bảo đảm yêu cầu chính
xác, toàn diện, công bằng, khách quan, công khai và phát triển năng lực tự
đánh giá của học sinh; sử dụng kết quả kiểm tra đánh giá để điều chỉnh hoạt
động dạy và học.
- Năng lực giáo dục
+ Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục
Kế hoạch các hoạt động giáo dục được xây dựng thể hiện rõ mục tiêu,
nội dung, phương pháp giáo dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm
học sinh, phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện thực tế, thể hiện khả năng hợp
tác, cộng tác với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường.
+ Giáo dục qua môn học
Thực hiện nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, tình cảm, thái độ thông qua việc
giảng dạy môn học và tích hợp các nội dung giáo dục khác trong các hoạt
động chính khoá và ngoại khoá theo kế hoạch đã xây dựng.
+ Giáo dục qua các hoạt động giáo dục
Thực hiện nhiệm vụ giáo dục qua các hoạt động giáo dục theo kế hoạch
đã xây dựng.
+ Giáo dục qua các hoạt động trong cộng đồng
Thực hiện nhiệm vụ giáo dục qua các hoạt động trong cộng đồng như:
lao động công ích, hoạt động xã hội... theo kế hoạch đã xây dựng.
+ Vận dụng các nguyên tắc, phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục
Vận dụng các nguyên tắc, phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục học
sinh vào tình huống sư phạm cụ thể, phù hợp đối tượng và môi trường giáo
dục, đáp ứng mục tiêu giáo dục đề ra.
+ Đánh giá kết quả rèn luyện đạo đức của học sinh
Đánh giá kết quả rèn luyện đạo đức của học sinh một cách chính
21

xác, khách quan, công bằng và có tác dụng thúc đẩy sự phấn đấu vươn lên
của học sinh.
- Năng lực hoạt động chính trị, xã hội
+ Phối hợp với gia đình học sinh và cộng đồng
Phối hợp với gia đình và cộng đồng trong hỗ trợ, giám sát việc học tập,
rèn luyện, hướng nghiệp của học sinh và góp phần huy động các nguồn lực
trong cộng đồng phát triển nhà trường.
+ Tham gia hoạt động chính trị, xã hội
Tham gia các hoạt động chính trị, xã hội trong và ngoài nhà trường
nhằm phát triển nhà trường và cộng đồng, xây dựng xã hội học tập.
- Năng lực phát triển nghề nghiệp
+ Tự đánh giá, tự học và tự rèn luyện
Tự đánh giá, tự học và tự rèn luyện về phẩm chất chính trị, đạo đức,
chuyên môn nghiệp vụ nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học và giáo dục.
+ Phát hiện và giải quyết vấn đề nảy sinh trong thực tiễn giáo dục
Phát hiện và giải quyết những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn hoạt
động nghề nghiệp nhằm đáp ứng những yêu cầu mới trong giáo dục [3].
* Nội dung đổi mới giáo dục theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4
tháng 11 năm 2013 của BCH Trung ương Ðảng khóa XI về " Ðổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện
đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập
quốc tế":
Xây dựng nền giáo dục mở, dân chủ, thực học, thực nghiệp (dạy và học
thực chất, học đi đôi với hành), có cơ cấu và phương thức hợp lý, gắn với xã
hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng. Chuẩn hóa hệ thống
giáo dục, hội nhập quốc tế nhưng vẫn giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa
và mang đậm bản sắc dân tộc.
Cần chuyển mạnh quá trình giáo dục từ truyền thụ kiến thức sang phát
triển toàn diện năng lực và phẩm chất, phát huy tính tích cực, chủ động sáng
tạo cho người học.
22

Đổi mới nội dung giáo dục và đào tạo theo hướng tinh giản, cơ bản,
hiện đại, phù hợp với thực tiễn Việt Nam, gắn lý thuyết với thực hành ứng
dụng, phù hợp với từng cấp, bậc học.
Đổi mới phương thức kiểm tra, thi, đánh giá chất lượng giáo dục bảo
đảm trung thực, tin cậy; đánh giá kết quả hình thành năng lực, phẩm chất chứ
không dừng lại ở đánh giá mức độ lĩnh hội kiến thức của người học.
* Mục tiêu xây dựng đội ngũ giáo viên trong đổi mới giáo dục phổ
thông là theo hướng chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ
về cơ cấu; đặc biệt chú trọng tăng cường và phát triển năng lực chuyên môn,
nghiệp vụ, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp; bổ
sung kịp thời các kiến thức, kỹ năng, phương pháp, các kỹ thuật giáo dục, dạy
học mới, giúp đội ngũ nhà giáo hoàn thành tốt nhiệm vụ của nhà giáo và đáp
ứng triển khai tốt đổi mới giáo dục phổ thông.
1.4. Hoạt động bồi dƣỡng cho giáo viên THCS theo yêu cầu đổi mới
giáo dục
1.4.1. Mục tiêu bồi dưỡng
Xuất phát từ mục tiêu về xây dựng đội ngũ giáo viên trong đổi mới giáo
dục hiện nay thì mục tiêu bồi dưỡng giáo viên THCS cũng cần phải thay đổi,
để đáp ứng yêu cầu về tổ chức, thực hiện các hoạt động dạy học, giáo dục
theo yêu cầu đổi mới. Bồi dưỡng trang bị cho giáo viên những kiến thức, kĩ
năng mới về dạy học, giáo dục về phát triển chương trình giáo dục, các kỹ
năng tổ chức, quản lý lớp học, quản lý nhà trường và các kỹ năng bổ trợ khác.
Trên cơ sở đó hình thành ở giáo viên tính sẵn sàng tham gia hoạt động đổi
mới giáo dục THCS ở địa phương.
Phòng Giáo dục và Đào tạo đơn vị tổ chức bồi dưỡng quán triệt mục
tiêu bồi dưỡng trong suốt quá trình bồi dưỡng nhằm đảm bảo tính mục đích
trong quá trình bồi dưỡng và đem lại hiệu quả cho hoạt động bồi dưỡng. Nâng
cao trách nhiệm của từng thành viên tham gia nhằm đạt được mục tiêu bồi
dưỡng từ việc biên soạn tài liệu đến soạn giáo án, tổ chức tập huấn đến kiểm
23

tra, đánh giá kết quả đạt được của hoạt động bồi dưỡng đều phải quán triệt
mục tiêu bồi dưỡng cho giáo viên.
Các trường THCS dựa vào các căn cứ để xác định mục tiêu như cơ sở
pháp lý, cơ sở thực tiễn, thực trạng của đơn vị, khả năng đáp ứng các nguồn
lực. Từ đó, lựa chọn các mục tiêu khả thi, quán triệt mục tiêu bồi dưỡng tới
toàn thể GV trong đơn vị.
1.4.2. Nội dung bồi dưỡng
Công cuộc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đã đặt ra những yêu cầu
mới đối với hoạt động bồi dưỡng giáo viên, nội dung bồi dưỡng chuyển từ bồi
dưỡng nặng về kiến thức sang việc bồi dưỡng nâng cao năng lực.
Dựa trên những yêu cầu của chương trình giáo dục THCS và yêu cầu
của hoạt động bồi dưỡng giáo viên trong giai đoạn mới, khảo sát năng lực
hiện có của giáo viên THCS trên địa bàn, từ đó xác định các nội dung bồi
dưỡng xoay quanh các nội dung cơ bản sau đây:
- Bồi dưỡng những kiến thức, kỹ năng nền tảng nâng cao năng lực theo
Chuẩn nghề nghiệp
- Bồi dưỡng kỹ năng dạy học tích hợp và dạy học theo chủ đề
- Bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình giáo dục nhà trường ở
trường THCS.
- Bồi dưỡng kỹ năng phối hợp với cha mẹ học sinh, cộng đồng địa
phương và các tổ chức xã hội để tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo, hoạt
động giáo dục học sinh và quản lý học sinh.
- Bồi dưỡng về kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh.
- Bồi dưỡng năng lực dạy học theo mô hình trường học mới VNEN.
- Bồi dưỡng các phương pháp, biện pháp, kỹ thuật dạy học tích cực.
- Bồi dưỡng năng lực ứng dụng công nghệ thông tin, ngoại ngữ trong
dạy học, giáo dục và quản lý trường học nhằm khai thác tốt những tài liệu
chưa dịch sang tiếng Việt.
- Bồi dưỡng kiến thức về chính trị, về bộ môn phụ trách.
24

- Bồi dưỡng kỹ năng hoạt động xã hội cho giáo viên THCS.
- Bồi dưỡng kỹ năng hướng dẫn tư vấn học sinh THCS trong học tập,
sinh hoạt.
1.4.3. Phương pháp bồi dưỡng
Phương pháp bồi dưỡng phải phù hợp với từng nội dung, kết hợp các
phương pháp thuyết trình, thảo luận và thực hành. Dành nhiều thời gian cho
việc trao đổi theo nhóm, soạn bài tập giảng, sử dụng thiết bị, thiết kế kiểm tra
theo hướng đổi mới.
Lãnh đạo Phòng GD&ĐT, Hiệu trưởng các trường THCS tổ chức biên
soạn các tài liệu, học liệu bồi dưỡng đáp ứng nhu cầu tự học, tự bồi dưỡng của
đội ngũ giáo viên, xây dựng băng hình các tiết dạy minh họa sử dụng chung
đảm bảo thống nhất về chương trình, nội dung và phương pháp.
Tùy theo đặc điểm đối tượng người học và tình hình thực tế ở địa
phương, nhà quản lý có thể chỉ đạo giảng viên tham gia bồi dưỡng có thể lựa
chọn các phương pháp bồi dưỡng sau đây:
- Phương pháp diễn giảng
- Phương pháp nêu vấn đề
- Phương pháp dạy học bằng tình huống
- Phương pháp dạy học theo dự án
- Phương pháp cùng tham gia
- Phương pháp tự học, tự nghiên cứu của học viên và nhiều phương
pháp bồi dưỡng khác. Trong đó phát huy vai trò tự bồi dưỡng của mỗi giáo
viên và tăng cường phương pháp phản hồi thông tin từ đối tượng được bồi
dưỡng để điều chỉnh quá trình bồi dưỡng cho hiệu quả.
1.4.4. Hình thức tổ chức bồi dưỡng
Hình thức bồi dưỡng cần được lựa chọn căn cứ vào tình hình thực tế tại
các trường THCS và nhu cầu trực tiếp của từng phân môn, của mỗi giáo viên.
Có thể sử dụng các hình thức sau:
- Đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ (Đại học, thạc sĩ...)
25

- Bồi dưỡng tập trung, trực tiếp đối với các nội dung bồi dưỡng cần trao
đổi, bàn bạc thống nhất như các vấn đề mới, khó; những kỹ năng thực hành về
phương pháp, kỹ thuật dạy học;
- Bồi dưỡng qua mạng Internet nhằm phát huy tinh thần tự học, tự bồi
dưỡng trực tuyến nâng cao năng lực nghề nghiệp của giáo viên;
- Kết hợp giữa bồi dưỡng trực tuyến qua mạng Internet và bồi dưỡng
tập trung có tư vấn, hỗ trợ của giảng viên/ đội ngũ cán bộ cốt cán;
- Phối hợp với các sở giáo dục và đào tạo lựa chọn, tập huấn và hướng
dẫn đội ngũ giáo viên cốt cán trong quá trình bồi dưỡng, sinh hoạt chuyên
môn trong điều kiện mới;
- Giáo viên tự bồi dưỡng;
- Bồi dưỡng giáo viên tại cơ sở thông qua sinh hoạt tổ, nhóm chuyên
môn, dự giờ rút kinh nghiệm.
1.4.5. Đánh giá kết quả bồi dưỡng
Hiệu quả việc bồi dưỡng được đánh giá qua việc theo dõi giám sát
trong tất cả chương trình học tập. Kết quả của công tác bồi dưỡng cũng cần
được sử dụng trong quá trình đánh giá giáo viên thì hiệu quả của công tác bồi
dưỡng mới đích thực có giá trị.
Đánh giá kết quả bồi dưỡng phải đảm bảo tính khách quan, chính xác,
phản ánh đúng thực trạng bồi dưỡng, nâng cao vai trò tự đánh giá của giáo
viên tham gia bồi dưỡng để giáo viên tự hoàn thiện năng lực chuyên môn,
nghiệp vụ sư phạm của mình.
Xây dựng bộ công cụ đánh giá: Bộ công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả
nội dung bồi dưỡng theo hình thức tập trung; bộ công cụ kiểm tra, đánh giá
kết quả các nội dung bồi dưỡng theo hình thức qua mạng Internet.
Đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá: Phát huy vai trò của đội ngũ cốt
cán; các cơ sở đào tạo thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng trong việc kiểm tra, đánh
giá kết quả bồi dưỡng; việc kiểm tra, đánh giá được thực hiện đa dạng, phong
phú dưới nhiều hình thức: bài kiểm tra viết, bài thu hoạch, báo cáo
26

chuyên đề, phỏng vấn trực tiếp, trác nghiệm khách quan, quan sát trực tiếp lớp
học, trả lời câu hỏi,… Việc lựa chọn hình thức kiểm tra, đánh giá phụ thuộc
vào từng nội dung và đối tượng cũng như thời điểm bồi dưỡng.
Tổ chức cấp chứng chỉ đối với các khóa bồi dưỡng theo từng cấp học
và hình thức bồi dưỡng khác nhau.
1.4.6. Lực lượng tham gia công tác bồi dưỡng
- CBQL chỉ đạo, tổ chức hoạt động bồi dưỡng
- GV, chuyên gia bồi dưỡng:
+ Đội ngũ giảng viên của trường sư phạm có chuyên môn hiểu biết, có
trình độ chuyên môn vững, có năng lực sư phạm trong tổ chức bồi dưỡng.
+ Đội ngũ giáo viên cốt cán của Sở và phòng Giáo dục và Đào tạo đã
được trang bị kiến thức, kỹ năng về đổi mới giáo dục THCS, có kỹ năng tổ
chức tập huấn bồi dưỡng giáo viên.
+ Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên cốt cán trên địa bàn huyện.
- GV được bồi dưỡng:
Đội ngũ cán bộ, nhân viên của trường được chọn làm địa điểm tổ chức
bồi dưỡng cho giáo viên.
Giáo viên các trường THCS.
1.5. Nội dung quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo viên THCS theo
yêu cầu đổi mới hiện nay
1.5.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng
Kế hoạch bồi dưỡng GV là xác định hoạt động bồi dưỡng có mục tiêu,
đối tượng, nội dung, hình thức và tiến độ cụ thể trên cơ sở phân tích xem xét
đồng bộ thực trạng và nhu cầu bồi dưỡng nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao
năng lực sư phạm cho đội ngũ GV.
Công việc đầu tiên trong quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS
là lập kế hoạch bồi dưỡng, chức năng này do các cấp quản lý triển khai theo
quy trình gồm 4 hoạt động cơ bản:
(1). Xác định mục tiêu và phân tích mục tiêu
27

+ Dựa vào các căn cứ để xác định mục tiêu như cơ sở pháp lý, cơ sở
thực tiễn, thực trạng của đơn vị hoặc hệ thống giáo dục, khả năng đáp ứng các
nguồn lực.
+ Lựa chọn các mục tiêu khả thi
+ Xác định các biện pháp
(2). Xây dựng kế hoạch thực hiện mục tiêu
+ Xây dựng kế hoạch cho từng hoạt động
+ Thiết kế các bước đi, các biện pháp qua nguồn lực đã có và sẽ có.
+ Lập kế hoạch ở các cấp độ quản lý khác nhau (Cấp Phòng GD&ĐT
hoặc cấp trường)
(3). Triển khai thực hiện các kế hoạch.
+ Quán triệt việc thực hiện kế hoạch trong toàn trường.
+ Xây dựng lực lượng cốt cán và xác định rõ cơ chế hoạt động.
+ Triển khai, hướng dẫn, đôn đốc.
+ Giám sát để kịp thời điều chỉnh.
(4). Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch (đánh giá, tổng kết việc
thực hiện kế hoạch, báo cáo trước tập thể và cơ quan quản lý cấp trên).
+ Rút kinh nghiệm đánh giá tổng kết việc thực hiện kế hoạch.
+ Báo cáo kết quả trước tập thể và cơ quan quản lý cấp trên.
Để bản kế hoạch phù hợp, khoa học và mang tính khả thi thì Trưởng
phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng phải thực hiện tốt chức năng dự báo.
Khi dự báo phải biết rõ thực trạng của: Nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên; Kế
hoạch bồi dưỡng của cấp trên (Sở, Phòng); Nguồn lực đội ngũ giáo viên cốt
cán; điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị; năng lực tài chính.
Kế hoạch bồi dưỡng phải xác định rõ: Mục tiêu bồi dưỡng; Nội dung
bồi dưỡng; Thời gian bồi dưỡng; Giảng viên bồi dưỡng; Cán bộ quản lý chỉ
đạo bồi dưỡng; Đối tượng tham gia bồi dưỡng; Phương pháp, hình thức tổ
chức bồi dưỡng; Đánh giá kết quả bồi dưỡng; Các nguồn lực phục vụ bồi
dưỡng: Tài chính, cơ sở vật chất khác, địa điểm bồi dưỡng...
- Phòng GD&ĐT căn cứ vào hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục
28

trung học năm học và kế hoạch bồi dưỡng giáo viên của Sở GD&ĐT, tùy vào
tình hình thực tế của các trường THCS mà Trưởng phòng GD&ĐT xây dựng
kế hoạch sao cho phù hợp với nhu cầu của giáo viên tại các trường THCS trên
địa bàn huyện.
- Hiệu trưởng các trường THCS căn cứ vào kế hoạch bồi dưỡng giáo
viên của Phòng GD&ĐT, vào thực tế đội ngũ giáo viên, tiến hành lập kế
hoạch bồi dưỡng giáo viên ngay từ đầu năm học khi xây dựng kế hoạch hoạt
động chung của trường. Tùy theo yêu cầu của tổ, nhóm chuyên môn khác
nhau trong nhà trường mà Hiệu trưởng giao cho mỗi tổ nhóm hay cá nhân
những hoạt động bồi dưỡng khác nhau.
1.5.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng
Trong quá trình tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng đòi hỏi các cấp
quản lý phải làm tốt các công việc sau:
- Thành lập ban chỉ đạo bồi dưỡng giáo viên theo yêu cầu đổi mới giáo
dục.
- Thành lập tổ giáo viên cốt cán, đó là những cán bộ, giáo viên có trình
độ, năng lực chuyên môn sâu, nắm chắc về nội dung đổi mới.
- Tập huấn bồi dưỡng cho giáo viên cốt cán nhằm thực hiện gây ảnh
hưởng của họ tới toàn thể giáo viên tham gia tập huấn.
- Phân công, phân nhiệm rõ ràng trong quá trình tổ chức bồi dưỡng từ
người chỉ huy đến người điều hành và các chuyên viên chịu trách nhiệm phục
vụ, giám sát hoạt động bồi dưỡng giáo viên.
- Tổ chức công việc, sắp xếp công việc hợp lý, xây dựng các cơ chế
phối hợp để mọi người hướng vào mục tiêu chung.
- Chuẩn bị tốt các điều kiện tổ chức bồi dưỡng: Điều kiện về cơ sở vật
chất, trang thiết bị như phòng học, máy chiếu, thiết bị âm thanh, ánh sáng.
- Để đảm bảo cho công tác bồi dưỡng giáo viên, cần tích cực trang bị
cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học theo các yêu cầu như:
+ Đảm bảo tính đồng bộ, hệ thống, thực tế và đạt chất lượng cao, tạo
29

điều kiện đẩy mạnh hoạt động của người học trên cơ sở tự giác, tự khám phá
kiến thức thông qua thực hành, thâm nhập thực tế trong quá trình học tập.
+ Đảm bảo để nhà trường được trang bị những thiết bị dạy học ở mức
độ tối thiểu, đó là những trang thiết bị cần thiết không thể không có. Tăng
cường các thiết bị tự làm của giáo viên để làm phong phú thêm thiết bị dạy
học của nhà trường.
+ Tăng cường các phòng học bộ môn, trước hết là phòng học cho các
bộ môn thực nghiệm như: lý, hoá, sinh, tin, ngoại ngữ …
Vì trong hoạt động bồi dưỡng giáo viên thì cơ sở vật chất, trang thiết bị
có vai trò quan trọng, ảnh trực tiếp tới hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng.
Trong hoạt động bồi dưỡng giáo viên CBQL cần lưu ý đến việc bảo
quản, sử dụng và có quy định cụ thể để các điều kiện về cơ sở vật chất thiết bị
được giảng viên, giáo viên sử dụng một cách tối đa.
- Điều kiện về nguồn tài chính: Nguồn lực tài chính là điều kiện cần và
đủ để tiến hành hoạt động bồi dưỡng có hiệu quả, nguồn lực tài chính phải
được xây dựng cho mọi hoạt động bồi dưỡng từ khâu biên soạn tài liệu đến
chuẩn bị cơ sở vật chất và hỗ trợ giảng viên, học viên trong quá trình bồi
dưỡng nhằm tạo động lực cho hoạt động bồi dưỡng đạt hiệu quả.
Thực chất của việc tổ chức bồi dưỡng là thiết lập mối quan hệ, liên hệ
giữa con người với con người, giữa các bộ phận riêng rẽ thành một hệ thống
hoạt động nhịp nhàng như một thể thống nhất. Tổ chức tốt sẽ khơi nguồn cho
những tiềm năng, cho các động lực khác, tổ chức không tốt sẽ làm triệt tiêu
động lực và giảm sút hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng.
Trong quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, điều quan trọng nhất của
công tác tổ chức là phải xác định rõ vai trò, vị trí của mỗi cá nhân, mỗi thành
viên, mỗi bộ phận, đảm bảo mối quan hệ liên kết giữa các cá nhân, các thành
viên, các bộ phận tạo nên sự thống nhất và đồng bộ - yếu tố đảm bảo cho
thành công trong tổ chức bồi dưỡng giáo viên.
- Lựa chọn báo cáo viên tham gia bồi dưỡng tập huấn cho cán bộ giáo
viên phải có đủ các tiêu chí sau đây:
30

Nắm vững kiến thức chuyên môn và định hướng đổi mới giáo dục hiện
nay, nắm vững nội dung, chương trình bồi dưỡng giáo viên THCS.
Là người có uy tín, có khả năng cảm hóa người khác.
Có khả năng thuyết trình, tư vấn, hướng dẫn đồng nghiệp, có kĩ năng
sư phạm tốt.
Có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong bồi dưỡng, dạy học.
1.5.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng
Chỉ đạo trong hoạt động bồi dưỡng là những tác động đến GV giúp GV
làm việc đúng với kế hoạch, đúng với nhiệm vụ được phân công trong quá
trình bồi dưỡng. Tạo động lực để cho báo cáo viên, học viên tích cực hoạt
động bằng các biện pháp cầm tay chỉ việc, tư vấn, hướng dẫn, trợ giúp, giám
sát, động viên, khen thưởng, kể cả trách phạt …
Chức năng này có tính chất tác nghiệp điều chỉnh, điều hành hoạt động
bồi dưỡng một cách có hệ thống nhằm thực hiện đúng kế hoạch đã định, để
biến mục tiêu trong dự kiến thành kết quả thực hiện. CBQL cần chỉ đạo sát
sao và cụ thể từ xây dựng nội dung chương trình bồi dưỡng và thực hiện
chương trình, nội dung bồi dưỡng.
Chỉ đạo nâng cao năng lực báo cáo viên, giáo viên cốt cán thực hiện
nhiệm vụ bồi dưỡng cho giáo viên.
Chỉ đạo biên soạn tài liệu hướng dẫn bồi dưỡng, tự bồi dưỡng.
Chỉ đạo phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng sao cho phù hợp
với mục tiêu, nội dung, đặc điểm đối tượng bồi dưỡng.
Chỉ đạo quá trình tham gia bồi dưỡng của giáo viên
Chỉ đạo phối hợp các nguồn lực và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để
thực hiện mục tiêu, nội dung bồi dưỡng.
Chỉ đạo triển khai có hiệu quả mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình
thức tổ chức bồi dưỡng phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và đặc
điểm trình độ của giáo viên THCS. Chỉ đạo giám sát, đánh giá kết quả bồi
dưỡng và phản hồi thông tin tới giáo viên và người học về mức độ hiệu quả
của hoạt động bồi dưỡng đối với giáo viên.
31

Chỉ đạo điều chỉnh chương trình, nội dung, kế hoạch bồi dưỡng khi cần
thiết.
1.5.4. Kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng
Kiểm tra, đánh giá có vai trò vừa tạo động lực, điều chỉnh hoạt động
dạy, hoạt động học, quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên, vừa xác nhận sự
tiến bộ và thành tích học tập, nâng cao hiệu quả bồi dưỡng. Vì vậy, đánh giá
chất lượng bồi dưỡng cần phải cung cấp thông tin đúng, khách quan, kịp thời
cho việc điều chỉnh hoạt động bồi dưỡng. Các nội dung kiểm tra bao gồm:
Kiểm tra công tác chuẩn bị của báo cáo viên: Biên soạn tài liệu bồi
dưỡng cho học viên, thiết kế bài giảng, các phương tiện hỗ trợ hoạt động
giảng dạy trong quá trình bồi dưỡng.
Kiểm tra các nguồn lực phục vụ bồi dưỡng: Nguồn tài chính, cơ sở vật
chất, nguồn lực công nghệ thông tin...
Kiểm tra quá trình tham gia bồi dưỡng của giáo viên: Kiểm tra quá trình
tham gia hoạt động bồi dưỡng trên lớp và hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên.
Tổ chức lấy ý kiến phản hồi từ học viên về hoạt động bồi dưỡng để
hoàn thiện quá trình bồi dưỡng ở giai đoạn tiếp theo. Đánh giá kết quả bồi
dưỡng đạt được ở học viên để hoàn thiện quá trình bồi dưỡng, khen thưởng
động viên những CBQG, GV có thành tích, rút kinh nghiệm cho các hoạt
động tiếp theo.
1.5.5. Cơ chế phối hợp trong quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS
Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS chỉ mang lại hiệu quả
khi được tiến hành đồng bộ từ Sở GD&ĐT đến các trường THCS.
- Sở GD&ĐT quản lý việc thực hiện kế hoạch chương trình, tài liệu bồi
dưỡng, tổ chức quản triệt yêu cầu, nội dung bồi dưỡng hoặc tổ chức bồi
dưỡng đội ngũ giảng viên cốt cán đáp ứng yêu cầu triển khai đổi mới trên
phạm vi toàn tỉnh.
- Phòng GD&ĐT tích cực liên kết, phối hợp với các trường Đại học sư
phạm để triển khai kế hoạch bồi dưỡng giáo viên như bồi dưỡng chuẩn hóa và
nâng chuẩn, bồi dưỡng thay sách, phương pháp giảng dạy...
32

- Trường THCS căn cứ sự chỉ đạo của phòng GD-ĐT tiến hành rà soát
đội ngũ, sắp xếp, bố trí các GV tham gia bồi dưỡng, thực hiện đầy đủ chính
sách, động viên, khuyến khích nhiều GV tham gia đăng ký bồi dưỡng, đổi
mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục.
1.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động bồi dƣỡng giáo
viên THCS
1.6.1. Những yếu tố chủ quan
Những yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng
giáo viên đó là nhận thức, năng lực tổ chức, quản lý hoạt động bồi dưỡng của
Phòng Giáo dục và Đào tạo, đội ngũ báo cáo viên, cán bộ quản lý và đội ngũ
giáo viên các trường THCS.
Lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng các trường THCS
phải có năng lực lập kế hoạch bồi dưỡng, xác định mục tiêu, nội dung bồi
dưỡng, xây dựng chương trình bồi dưỡng giáo viên, lựa chọn báo cáo viên
tham gia bồi dưỡng, huy động mọi nguồn lực để tổ chức bồi dưỡng và đánh
giá kết quả bồi dưỡng một cách khách quan, công bằng. Quan trọng nhất là
mục tiêu, nội dung chương trình bồi dưỡng phải sát thực đáp ứng nhu cầu bồi
dưỡng của đa số giáo viên trên địa bàn, các phương pháp, hình thức tổ chức
bồi dưỡng phải phát huy được tính chủ động, tích cực, tự giác của giáo viên
trong hoạt động bồi dưỡng.
Phòng Giáo dục và Đào tạo cần có những biện pháp tổ chức, điều hành,
giám sát để mọi hoạt động bồi dưỡng tuân thủ theo những quy định đã đề ra
và quán triệt mục tiêu bồi dưỡng. Nhằm đảm bảo tính thống nhất trong hoạt
động bồi dưỡng giáo viên, phải tạo được môi trường bồi dưỡng để thu hút
giáo viên tham gia bồi dưỡng một cách tự giác, tích cực, chủ động.
Đội ngũ báo cáo viên được mời tham gia bồi dưỡng phải nắm vững mục
tiêu, nội dung chương trình bồi dưỡng, có phương pháp kĩ năng bồi dưỡng giáo
viên, hiểu về phong cách học tập của người lớn để lựa chọn phương pháp, hình
thức tổ chức bồi dưỡng phù hợp với đối tượng được bồi dưỡng.
33

Quản Lý Hoạt Động Bồi Dƣỡng Giáo Viên Trung Học Cơ Sở Huyện Yên Sơn, Tỉnh Tuyên Quang Theo Yêu Cầu Đổi Mới Giáo Dục Hiện Nay.doc

Quản Lý Hoạt Động Bồi Dƣỡng Giáo Viên Trung Học Cơ Sở Huyện Yên Sơn, Tỉnh Tuyên Quang Theo Yêu Cầu Đổi Mới Giáo Dục Hiện Nay.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Quản Lý Hoạt Động Bồi Dƣỡng Giáo Viên Trung Học Cơ Sở Huyện Yên Sơn, Tỉnh Tuyên Quang Theo Yêu Cầu Đổi Mới Giáo Dục Hiện Nay.doc

Similar to Quản Lý Hoạt Động Bồi Dƣỡng Giáo Viên Trung Học Cơ Sở Huyện Yên Sơn, Tỉnh Tuyên Quang Theo Yêu Cầu Đổi Mới Giáo Dục Hiện Nay.doc (20)

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Quản Lý Hoạt Động Bồi Dƣỡng Giáo Viên Trung Học Cơ Sở Huyện Yên Sơn, Tỉnh Tuyên Quang Theo Yêu Cầu Đổi Mới Giáo Dục Hiện Nay.doc