Trafikte Gençlik Hareketi Projesi kapsamında yer alan Veli Bilgilendirme Toplantısı Sunumu

2. • Çok katmanlı bir yapıya sahip olan trafik güvenliği, hepimizi ilgilendiren ve
ülkemiz açısından en önemli toplumsal/yaşamsal sorunlardan biri.
• Dünya Sağlık Örgütü’nün tüm dünyada yaptığı çalışmalar, trafik kazalarının
insan ölüm nedenleri arasında şu anda 9’uncu sırada yer aldığını gösteriyor.
• Ancak trafik güvenliği konusunda olumlu bir davranış değişikliği yaratmayı
başaramazsak, 2030 yılına geldiğimizde trafik kazaları yaşam kaybı
nedenleri arasında 5’inci sıraya yükselecek.
• Yine Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, 15-29 yaş arası kişilerin ölüm
nedenleri arasında trafik kazaları ilk sırada yer alıyor. Yani trafik
güvenliğinde gençler, en riskli grubu oluşturuyor.
• En verimli çağlarında, hayata en fazla katıldıkları dönemde gençlerin trafik
kazalarından korunması, onlarda yaratacağımız öz farkındalıkla ilişkilidir ve
yaşamsal önem taşıyor.
• Çünkü toplumumuzun yarınlarını oluşturacak olan gençler, aynı zamanda
trafik kültürünün olumlu yönde değişmesini sağlayacak en önemli güç ve
kaynak olacak.

3. Trafikte Sorumluluk Hareketi
Trafikte Sorumluluk Hareketi, TC Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
koordinasyonunda, trafik güvenliği alanında çalışma yapan kurum ve kuruluşlarla işbirliğinde,
TÜVTURK’ün desteğiyle trafikte can güvenliğini artıracak önlemler almak ve toplumda farkındalık
yaratarak, sorumluluk bilincini geliştirmek amacıyla hayata geçirilmiştir.
Proje 4 Mayıs 2010 tarihinde başlamıştır.
Koordinasyon
Alt projeler
Hedef gruplar

4. Trafikte Sorumluluk Hareketi
Paydaşlar

5. Trafikte Sorumluluk Hareketi
Üç alt proje ile çalışmalarına devam eden Trafikte Sorumluluk
Hareketi eğitim ve etkinlikleriyle bugüne dek
585 bin kişiye doğrudan ve 2 milyondan fazla kişiye de çeşitli
eğitim ve iletişim araçlarıyla ulaşıldı.
Güvenli Taşıt Hareketi ile 3 bin 500 kişiye doğrudan eğitim
verildi, saha etkinlikleri ile 225 bin kişiye ulaşıldı.
Can Dostları Hareketi ile Türkiye çapında 296 okulda 3 bin 200
sınıf öğretmeni, 100 bin öğrenci, 200 bin veli ve 6 bin okul servis
şoförüne doğrudan temas edildi.
Sorumlu Vatandaş Hareketi’nde ise 2 bin 500 usta öğretici
vasıtasıyla 50 binden fazla kişiye trafik güvenliği eğitimi verildi.

6. Trafikte Sorumluluk Hareketi
Şimdiye dek çalışmaların Can Dostları Hareketi, Güvenli
Taşıt Hareketi ve Sorumlu Vatandaş Hareketi alt
projeleri ile devam eden Trafikte Sorumluluk hareketi,
bugünden itibaren yeni bir hedef kitleye daha ulaşıyor.
Trafikte Sorumluluk Hareketi kapsamında
gerçekleştirilecek olan Trafikte Gençlik Hareketi ile
trafik güvenliği konusunda ortaöğretim öğrencilerine
yönelik eğitim ve etkinlikler düzenlencek.

7. Trafikte Gençlik Hareketi
• TC Ulaştırma , Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı koordinasyonu ve
TÜVTURK Araç Muayene İstasyonları’nın desteğiyle yürütülen Trafikte
Sorumluluk Hareketi kapsamında Goodyear Lastikleri’nin desteğiyle
hayata geçirilen Trafikte Gençlik Hareketi eğitim projesi, özellikle lise
döneminde bulunan gençlerimizde trafik güvenliği konusunda olumlu bir
davranış değişikliği yaratmayı amaçlıyor.
• Trafik ve İlk Yardım dersi kapsamında öğrencilere, trafikte tehlike
yaratmamak, tehlikelerden korunmak, sürücü, yaya, yolcu olarak trafik
kurallarına uymak ve duyarlı olmak, sorumlu davranmak konusunda
olumlu tutum kazandırmayı hedefleyen Trafikte Gençlik Hareketi, aynı
zamanda ortaöğretim öğrencilerinin Trafik Güvenliği ve İlk Yardım
Kulüplerinin faaliyetlerine gönüllülük esasıyla katılımlarını artırmayı da
amaçlıyor.

8. Trafikte Gençlik Hareketi
• Okulumuz, 2012-2013 ders yılında Trafik Güvenliği ve İlk
Yardım Kulübü etkinliği olarak «Trafikte Sorumlu
Davranıyorum» ve «Trafik Olimpiyatları’na Katılıyorum»
çalışmaları için pilot okul seçilmiştir.
• Bu projede öğrenciler, trafik konulu sosyal sorumluluk
kampanyaları hazırlayacak ve ulusal bir yarışmaya
katılacaklardır.
Bu projede sizlerin de gönüllü desteğinizi beklemekteyiz.

9. Trafikte kazaları...
• Dünyada her gün
3 bin 500 insan
• Her 3 dakikada
1 çocuk yollarda
ölüyor
http://www.makeroadssafe.org/Pages/home.aspx

10. Bir şeyler değişmeli…
• Türkiye’de sorun çok daha
ağır ve trafik kazalarında
dünyada ilk 10’da
• Her gün trafik kazalarında
20’den fazla kişi ölüyor
• Ailesinde, yakınları arasında
trafik kazası nedeniyle kayıp
yaşamayanımız yok
• Kazaların önlenmesi için
olumlu bir güvenlik
kültürünün yerleşmesi
gerekiyor

11. Dünyada ölüm nedenleri sıralaması
Trafik
kazalarında
ölenler kim?
15-29 yaş: 1. sıra
15-29 yaş: 1. sıra
5-14 yaş: 2. sıra
30-44 yaş: 3. sıra
45-69 yaş: 8.sıra
70 ve üstü: 20.sıra
Hayata katılımı daha
yüksek olan gençler
risk altında!

12. • Trafikortamında gençler daha fazla risk altında. Daha fazla kazaya uğruyor
ve zarar görüyorlar
• Trafik ortamı tehlike kaynakları ile doluysa da trafik kazaları önlenebilir
• Bu tehlikeleri, güvenli davranışları yaşamımızda istisnasız uygulayarak
önleyebilir ve trafik kültürünün oluşmasına katkı sağlayabiliriz

13. Liseyi bitiren ve ehliyet alan gençler
araç kullanmaya başlayacaklar
• Bu yeni bir durum
• Hayatımızdaki yeniliklere uyum sağlarken bir
süre acemilik çekeriz, çocuklarımız da çekecek
• Emniyet kemerini takmaya başladığımız ilk
zamanlarda bir süre onu yadırgamış ve
rahatsız olmuştuk, ama artık emniyet kemerini
araca biner binmez takıyoruz
• Öğrencilere yeni duruma uyum sağlarken rol
model olarak destek olmak ve denetim
sağlamak ebeveynlerin en önemli görevidir

14. • Sürücü belgesi olmadan araç kullanmak para ve hapis cezası ile
cezalandırılan bir suçtur
• Ehliyeti olmayan çocuklara araç kullanımı için izin veren veli de yasal
olarak sorumlu tutulmaktadır

15. Trafik güvenliğinin unsurları
– Yol
– İnsan
– Araç

16. Trafik ve insan
• Kendi kendine
yetemeyen/zorlanan birey:
- Çocuklar
- Engelliler
- Yaşlılar
• Kendi kendine yetebilen birey:
-Taşıt sürücüleri
- Bisikletliler
- Motosikletliler
- Yayalar
- Yolcular

17. Güvenli kullanalım
• Güvenli bir yolculuktaki en önemli rol, araç
sürücüsüne aittir
• Sürücü:
– Trafik kurallarına uymak
– Trafikteki tehlikeleri ayırt ederek güvenli sürüş
davranışlarında bulunmak
– Kendine yetemeyen bireylerin güvenliğini
sağlamak (çocuklar, engelliler gibi)
– Acil durumlar için hazırlıklı olmak zorundadır

18. Trafikteki tehlikeler
Kontrol edebileceklerimiz:
•Sürücü olarak kendi davranışlarım ve yaptığım hareketler
•Aracımın güvenlik açısından özellikleri ve bakımı
Kontrol edemeyeceklerimiz:
•Yol koşulları
•Hava koşulları
•Yayalar ve diğer yol kullanıcılarının davranışları
•Diğer sürücülerin davranışları ve yaptıkları hareketler
•Diğer sürücülerin araçlarının güvenliği ve bakımı

19. Neyi kontrol edebiliriz?
• “Ben”: Güvenlikteki kilit etken
– Kendi davranışlarımı ve yaptığım hareketleri
– Aracımın güvenlik açısından özelliklerini, bakımını
– Öğrenciler ve velileri, kendi kontrolleri altındaki faktörleri
yönetmeleri konusunda etkileyebilirim

20. Güvenli bir trafik ortamına katkı için
yapılması gerekenler
• Kurallara uyma bilinci
• Kuralların eksiksiz uygulanması
• Trafikte konsantrasyon
• Risk almadan hareket edecek şekilde karar vermek
• Trafik ortamı kamuya aittir, yani hepimizindir
• Trafik ortamının önemli araç gereçleri olan trafik işaretleri,
aydınlatma araçları ve trafik ışıklarına zarar verilmemelidir
• Trafik ortamına sahip çıkmak ve bunlara ait aksaklıkları
ilgililere bildirmek, trafiğe katılan bireylerin sorumlulukları
arasındadır

21. Trafik,
sadece otomobillere ait bir ortam değildir
• Trafikte yayaların, araçlara göre önceliği vardır
• Yaşlı, çocuk ve kendine yetemeyen bireylerin de trafikte
olmaya hakkı olduğu bilinci ile korunup kollanmaları gerekir
• Trafik ortamını güvenli hale getirecek ve davranışlarımızı
olumlu yönde geliştirecek toplumsal değerler
– Kurallara uyma
– Sabır
– Sorumluluk
– Saygı
– Hoşgörü
– Nezaket
– Yardımlaşma
– Ve duyarlılıktır

22. Trafik güvenliğini insanlar sağlar
Trafik güvenliğini sağlamada sonuçlara en
fazla insan davranışları etki eder
10 kazadan 9’unun, sürücülerin trafik
kurallarına uymamasından ve aracını
yanlış biçimde kullanmasından
kaynaklandığı belirlenmiştir

23. Ahlaki gelişim süreci
Hukuk Etik Özgür İrade
(Kanuni Standartlar) (Sosyal Standartlar) (Kişisel Standartlar)
Dış Kontrol Düzeyi
Yüksek Düşük

24. Ahlaki gelişim
Toplu ulaşım araçlarında uyulması gereken toplumsal
kurallar, tüm toplu yaşama alanlarında olduğu gibi
başkalarının hakkına saygı gösterme, kurallara uyma,
hoşgörü ve nezaket değerleri üzerine kurulmuştur
Bu kuralların kimilerine uyum hukuki bir zorunlulukken,
kimilerine uymak sosyal gelişim sonucu ulaşılan
kişisel kontrol düzeyinin artması (içselleştirme) ile sağlanabilir
İçselleştirmenin sağlanmasında ahlaki gelişim sürecinde
bireyin aldığı geribildirimler de önemli yer tutar

25. Duyarlılık kazandırılması gereken kavramlar
Dünya Sağlık Örgütü, düşük ve orta sosyoekonomik
düzeye sahip ülkelerde trafik kazalarına bağlı ölümlerle
baş
etmek için aşağıdaki faktörlere odaklanılmasını
önermektedir:
- Hız
- Alkol
- Emniyet Kemeri ve Çocuk Güvenlik Koltukları
- Kask
- Görünürlük
- Kolay Zarar Görebilen/Kendi Kendine Yetemeyen
Kişiler

26. Emniyet kemeri ve önlediği riskler
• Emniyet kemeri takmadığınızda kaza ve çarpışma
anında vücut araçla aynı hızda hareket eder
• Vücudun ileriye hareketini emniyet kemeri durdurur
• Emniyet kemeri takılmamışsa kişi aracın tavanı,
direksiyon simidi ya da cama çarpar, araçtan dışarı da
fırlayabilir
•Bunun sonucu ölüm ya da yaralanmadır

27. Emniyet kemeri
• Doğru takılmış bir emniyet kemeri insan
bedenini çarpma etkisiyle vücutta meydana
gelen sarsıntıdan korur
• Kemer, kaza anında meydana gelen çarpma
etkisini vücut yapısındaki en güçlü noktalara
yönelterek, çarpma etkisinin vücutta tek
noktada toplanmayıp dağılmasını sağlar
• Çarpma ve çarpışma anında koltuktan
fırlamayı engeller
• Hassas ve en önemli organların yer aldığı kafa
ve omuriliğin herhangi bir yere çarpmasını
önleyerek korur

28. Çocuk güvenlik koltuğu
Trafik kazasına bağlı ölümlerde 0-9 yaş arasındaki çocukların
yüzde 46’sı uygun koltuk ve bağlama sistemleri kullanılmaması
sebebiyle yaşamını yitiriyor
Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, doğumdan itibaren
çocuk oto güvenlik koltuğu kullanımının zorunlu olduğu gelişmiş
ülkelerde trafik kazalarında çocuk ölüm oranı yüzde 3’lere
geriliyor

29. Çocuk güvenlik koltuğu
• Boyu 150 santimetrenin, ağırlığı da
36 kilogramın altındaki çocukların
güvenlik koltuğunda seyahat
etmeleri zorunludur
Kendine yetemeyen bireylerin trafikte güvenliğinin
sağlanmasından hepimiz sorumluyuz

30. Güvenli sürüş için şartlar
•Tüm zihinsel süreçlerin yola ve araca yönlendirilmesi
gerekir
•Bu odaklanma, tehlikeleri erken fark etmek ve en kısa
sürede, doğru tepkileri vermek için gereklidir
•İki el koordinasyonu, direksiyon ve manevra hakimiyeti
için gereklidir. Her zaman direksiyonu iki elle tutarak
kullanmak gerekir. Diğer elle başka bir şeyi tutmaya
çalışmamak gerekir
•Cep telefonu ile görüşme ve mesajlaşma, güvenli sürüş
için gerekli şartları tamamen bozar

31. Sürücüleri olumsuz etkileyen bağımlılıklar
• Eylem bağımlılıkları
– Cep telefonu görüşmeleri
– Cep telefonu ile mesaj yazma
– Sigara
– Yemek
• Bağımlılığın geliştiği bir davranış uyarıldığında, kişi bu davranışı
göstermek zorundadır. Davranışı göstermese de bireyin dikkati artık bu
yöne kaymıştır:
– Örnek: SMS uyarı sesi. Sürücü bu sesi duyduğunda, bağımlılık söz konusu ise mesaja
cevap vermekten daha öncelikli bir şey yoktur
– Dikkati kesinlikle bu yöne kaymıştır

32. Cep telefonu
• Cep telefonlarından kaynaklanan kaza
olasılığı, alkollü araç kullanmaya bağlı
olasılık düzeyine yakındır:
– Telefon görüşmeleri, zihnin tamamen
konuşulan konuya kaymasına neden
olur
– Yola ve araca verilen dikkat kesinlikle
bölünür
– Araç kullanımı otomatikleşir
• Telefon görüşmelerinde araç kitlerinin
kullanımı aynı düzeyde dikkat
bölünmesine neden olmaktadır

33. Alkolün etkisi
FONKSİYONLAR UYARICI ETKİSİ YATIŞTIRICI ETKİSİ
Dürtüler Korkunun azalması Yorgunluk
Kendine güvenin artması Dikkatte azalma
Kavrama Alışkanlıklardan vazgeçme Hafıza kaybı
Kendini kontrol edememe Tepkilerde yavaşlama
Genel Cesaret artışı Dikkatsizlik
Davranışlar Düzensizlik, dengesizlik Uyuşukluk
Araç Kullanma Aşırı hız, tehlikeli manevra Tepki eksikliği, yanlış karar
Yetisi Acil durumda kontrol kaybı Acil durumda kontrol kaybı

34. Hız ve ölümcül yaralanmalar
• Dünyanın en güvenli otomobilleri, emniyet
kemeri takılı ve hava yastığı açıkken 70
km/saat hıza kadar can güvenliği Hıza bağlı olarak:
sunabiliyor •Çarpışma olasılığı artar
•Tepki mesafesi artar
•Durma mesafesi artar
•Çarpışmadan kaynaklanan kuvvet artar
•Yaralanmaların ciddiyeti yükselir
•Sürücü, hatalarını telafi edecek zaman
bulamaz
Speed management: a road safety manual for decision-makers and
practitioners.
Geneva, Global Road Safety Partnership, 2008

35. Hız ve fren mesafesi
Bunu biliyor muydunuz?
90 km/s hızla giderken
çarpışmanın etkisi, bir binanın
10’uncu katından düşmek gibi bir
etki yaratır • Yüksek hızda araç
13 kullanma davranışı, kaza
sayısı üzerinde doğrudan
etkide bulunan çok önemli
bir trafik ihlalidir
• Hız arttıkça aracın kontrol
edilmesi de o oranda
güçleşir
• Aracın hızını kontrol
etmek, kazaları önleyebilir
ve meydana gelebilecek
kazalarda oluşabilecek
Kaynak: Speed management: a road safety manual for decision-makers and
zararı ve kayıpları azaltır
practitioners. Geneva, Global Road Safety Partnership, 2008. • Güvenli takip mesafesi de
30 km/s hızla giderken 13 metre ileride yola bir çocuk
hızla orantılı katlanarak
çıkarsa, ona çarpmadan durabilirsiniz. Ama 40
artar
km/s hızla gidiyorsanız 13 metrede duramaz ve
çocuğa çarparsınız.

36. Düşük hızın faydaları
• Tehlikeli durumları fark etmek için sürücüye daha çok zaman tanır.
• Tehlikeli duruma tepki verilirken aracın kat ettiği mesafe azalmış olur.
• Frene bastıktan sonra durmak için ihtiyaç duyulan mesafe azalmış
olur.
• Çarpma öncesinde diğer yol kullanıcılarının, aracın hızını tahmin
edebilme imkanı artar.
• Diğer yol kullanıcılarının bir çarpışmadan kaçınmak için daha fazla
şansı olur.
• Sürücünün, aracın kontrolünü kaybetme ihtimali azalır.

37. Aracının güvenlik açısından özellikleri,
bakımı ve muayenesi sahibinin
sorumluluğundadır
• Her araç sahibi, aracının güvenliğini sağlamaktan sorumludur
• Kontrol edebildiği tek araç kendi aracıdır
• Diğer kullanıcıların araçlarıyla ilgili eleştiriler yerine, kendi
aracının periyodik muayene ve bakımını temin etmek şarttır
• Hedef, güvenli bir araç ile trafiğe katılmaktır

38. Araç bakımı
• Araç, mükemmel şartlarda
teslim edildiği günden itibaren
kullanıldıkça yorulmaya,
eskimeye başlar
• Önerilen dönemlerde aracın
bakımını sağlamak, mükemmel
şartların korunması sayesinde
trafik güvenliğine katkı sağlar,
ayrıca daha ucuzdur
• En iyi tamir, yetkililer tarafından
yapılan bakımdır

39. Lastikler neden önemli?
• Lastiklerin doğru şekilde şişirilmesi virajlarda aracın tutuş performansı
için çok önemlidir
• Fark edilmeyen basınç kaybı ve lastiğin az şişmiş olması durumunda
aracın ağırlığı, lastik sırtının dış kısmı üzerine biner ve basıncın lastiğin
genişliği boyunca eşit olarak yayılmasına engel olur
• Lastik döndükçe yan duvarın olması gerekenden daha fazla ısınması,
hem performansı hem de güvenliği olumsuz olarak etkiler
• Lastikleri az şişirmek basıncın, yol üzerinde eşit derecede dağılmaması
anlamına gelir. Bu durum, lastiklerin yol tutuşunu engeller ve özellikle
ağır yüke sahip araçların sürüşünü olumsuz etkiler. Durma mesafesi
uzar ve viraj alma becerisi azalır

40. Lastiklerin kontrolü
Lastikler tekmelenerek değil,
hava basıncı ve diş derinliği ölçülerek kontrol edilir
• Lastikler, günlük süreçler nedeniyle hava basıncını kaybedebilir. Yapılan araştırmalar,
araçların yüzde 64’ünden fazlasının lastiklerindeki hava basıncının az olduğunu
göstermektedir
• Sıcaklık: Yaz aylarındaki sıcaklık, lastiklerin hava basıncını da artırmaktadır. Bu nedenle
lastik basıncı sadece lastiklerin ‘soğuk’ olduğu durumlarda kontrol edilmelidir. Ayrıca araçta
lastiğin patlaması halinde veya lastik içerisindeki hava basıncının tamamen bitmesi
sonrasında bile maksimum 80km/saat hızla 80 kilometre yol gidebilen modern lastikler
kullanılmıyorsa, yedek lastiğin de havasının kontrol edilmesi gerekir
• Lastiklerin diş derinliği: Sürücüler hava basıncına ek olarak, lastiklerinin durumunu da
kontrol etmelidir. Yola çıkmadan önce lastiklerin dişlilerinin aşınıp aşınmadığını kontrol
edilmelidir. Özellikle aracın ıslak zemin üzerindeki performansı açısından yeterli derinliğe
sahip olduklarından emin olarak yola çıkılmalıdır
• Ağır yükler aracın manevra kabiliyetini azaltır: Tatile çıkmak genellikle ailenin ve ağır
bagajların araca yüklenmesi anlamına gelir. Sadece ağır yükler bile aracın manevra kabiliyetini
azaltır. Ağır yük, karavan veya römork çekme, araç ve lastiklere ekstra yük bindirir. Aracın
yolcu ve bagajlar ile tamamen doldurulmuş olması halinde, kullanım kılavuzu doğrultusunda
lastik basıncının artırılması gerekmektedir
• Az şişirilmiş lastikler masrafa neden olur: Az ya da fazla şişirilmiş lastikler, tüm dişli
alanını eşit oranda kullanamaz. Her iki durumda da lastiğin kilometre performansı düşerken
lastiğin dişlisi hızla ve düzensiz bir şekilde yıpranır. Normalden az hava ile şişirilmiş lastikler
daha fazla enerjiye ihtiyaç duyması nedeniyle yakıt tüketimini artırır

41. Araç muayenesi
Araç muayenesi, trafiğe çıkan tüm motorlu ve
motorsuz araçların teknik yeterliliklerinin muayene
ile tespit edilmesidir
Muayene süresi dolduğu halde muayene edilmemiş
araç kullanmak cezaya tabidir
Araç muayenesi ne işe yarar?
Araç muayenesi, tüm taşıtların güvenlik
seviyesinin topluca yükseltilmesini sağlar

42. Trafik güvenliğini
“paylaştığımız bir değer” haline getirebiliriz
• Trafik güvenliğinin artırılmasına en büyük katkı yaya, sürücü veya yolcu
olarak davranışlarımızla ilintili ortak anlayışımızın değişimiyle sağlanabilir
• Anlayış değişimi için öncelikle trafik kazaları ve yoldaki davranışlarımız
arasındaki ahlaki, duygusal ve zihinsel bağı kuracak bir kamu vicdanını
ve onu ayakta tutan güvenlik değer sistemini yaratmalıyız
• Hızlı araç kullanmak, kırmızı ışıkta geçmek, kaldırıma park etmek,
emniyet kemeri takmamak, çocukları ön koltuğa oturtmak gibi yaygın
ihlalleri yapanlar, bu davranışlarından dolayı yakınları tarafından
suçlanmıyorsa, kendileri de herhangi bir suçluluk hissetmiyorsa,
farkındalık ve değişim yaratmak mümkün değildir
Kaynak: SÜMER, N.Kent İçi Trafik Güvenliği: Problemler Ve Çözüm Önerileri, Turkish Journal of Transportation and Traffic Safety, 1(1): 5-9, (2007)

43. Katıldığınız için teşekkürler