14 sprawozdanie finansowe

1. 1
2
2
3
3
3
3
4
5
6
6
6
7
8
9
9
10
Spis treści
Spis treści
Sprawozdanie finansowe jednostki
Sprawozdania finansowe – zasady ogólne
Elementy sprawozdania finansowego
Bilans
Rachunek zysków i strat
Informacja dodatkowa
Sprawozdanie z działalności jednostki
Zatwierdzenie sprawozdania
Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych
Zmiany dotyczące postaci i składania sprawozdań finansowych
Format sprawozdania
Badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta
Udostępnienie sprawozdania finansowego
Skonsolidowane sprawozdania finansowe
Uproszczone sprawozdania finansowe jednostek mikro
Uproszczone sprawozdania finansowe jednostek małych
1 / 11

2. Sprawozdanie finansowe jednostki
Zapraszam teraz do w czternastej, przedostatniej już, lekcji kursu „Zrozumieć pełną księgowość”. Zajmiemy się w niej
omówieniem zagadnień związanych ze sprawozdaniami finansowymi jednostki. Dowiecie się, jakie są terminy sporządzania
sprawozdania finansowego, co wchodzi w jego skład oraz na czym polega zatwierdzenie sprawozdania. Poruszymy również
kwestie badania i ogłaszania sprawozdań finansowych. Życzę Państwu przyjemnej lektury.
Sprawozdania finansowe – zasady ogólne
Sprawdźmy na początek, co wchodzi w skład sprawozdania finansowego. Zgodnie z art. 45 ust. 2 ustawy o rachunkowości
sprawozdanie finansowe składa się z:
bilansu,
rachunku zysków i strat,
informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i
objaśnienia.
Sprawozdanie finansowe podlegające corocznemu badaniu obejmuje ponadto zestawienie zmian w kapitale (funduszu)
własnym, a w przypadku funduszy inwestycyjnych – zestawie-nie zmian w aktywach netto oraz rachunek przepływów
pieniężnych.
Badaniu podlegają sprawozdania finansowe:
I. banków krajowych, oddziałów instytucji kredytowych, oddziałów banków zagranicznych, zakładów ubezpieczeń,
zakładów reasekuracji, głównych oddziałów i oddziałów zakładów ubezpieczeń, głównych oddziałów i oddziałów
zakładów reasekuracji oraz oddziałów zagranicznych firm inwestycyjnych;
II. spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych;
III. jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach
inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych w
rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w tym
uprawnionych do posługiwania się nazwą "EuVECA" albo "EuSEF";
IV. jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;
V. krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego;
VI. spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji;
VII. pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe,
spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:
a. średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
b. suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500
000 euro,
c. przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły
równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro.
Zagadnieniami związanymi z badaniem sprawozdań finansowych zajmiemy się nieco dalej.
Ważne!
Sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności jednostki sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej.
Dane liczbowe można wykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych, jednak tylko wtedy, gdy nie zniekształca to obrazu
jednostki zawartego w ww. sprawozdaniach. Mówi o tym art. 45 ust. 5 ustawy o rachunkowości.
Pamiętajmy, że sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, a także na inny dzień
bilansowy.
Przypomnę w tym miejscu, że przepisy ustawy o rachunkowości wskazują, że co do zasady księgi rachunkowe zamyka się:
na dzień kończący rok obrotowy,
na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym jej sprzedaży, zakończenia likwidacji lub postępowania
upadłościowego, o ile nie nastąpiło jego umorzenie,
na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,
w jednostce przejmowanej – na dzień połączenia związanego z przejęciem jednostki przez inną jednostkę, to jest na
dzień wpisu do rejestru tego połączenia,
na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku podziału albo połączenia powstaje
nowa jednostka, to jest na dzień poprzedzający dzień wpisu do rejestru połączenia bądź podziału,
na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości,
2 / 11

3. na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami.
Księgi należy zamknąć nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnienia tych zdarzeń.
Pamiętaj!
Zamknięcie ksiąg rachunkowych polega na nieodwracalnym wyłączeniu możliwości dokonywania zapisów księgowych w
zbiorach tworzących zamknięte księgi rachunkowe.
Wróćmy jednak do sprawozdań finansowych. Wskazałem wyżej, że sprawozdanie takie składa się z: bilansu, rachunku
zysków i strat oraz informacji dodatkowej.
Omówmy teraz kolejno najważniejsze elementy sprawozdania.
Elementy sprawozdania finansowego
Bilans
Wzór bilansu zawiera załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości. Bilans dla banków przedstawiony został w załączniku nr 2.
Załącznik nr 3 stanowi natomiast wzór bilansu dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji. W załączniku nr 4 do
ustawy określony jest zakres bilansu dla jednostek mikro sporządzających uproszczony bilans, a w załączniku nr 5 – dla
jednostek małych sporządzających uproszczony bilans. Załącznik nr 6 określa natomiast zakres bilansu dla jednostek, o
których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z wyjątkiem
spółek kapitałowych, oraz jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2 tej ustawy.
Ćwiczenie
Zapoznaj się z treścią załączników nr 1, 2, 3, 4, 5 i 6 do ustawy o rachunkowości. Sprawdź, czym różnią się od siebie
bilanse „zwykłych” jednostek gospodarczych od bilansów banków i zakładów ubezpieczeń i reasekuracji. Zwróć uwagę na
różnice w bilansach jednostek mikro i jednostek małych.
Uwaga!
Jednostki, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z
wyjątkiem spółek kapitałowych, oraz jednostki, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2 tej ustawy, mogą również sporządzać
bilans zawierający informacje w zakresie ustalonym w załączniku nr 1 do ustawy. Korzystanie z załącznika nr 6 nie jest
obowiązkowe.
W bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów na dzień kończący bieżący i poprzedni rok obrotowy. Warto jednak
zaznaczyć, że w razie sporządzania bilansu na inny dzień bilansowy niż koniec roku obrotowego w bilansie wykazuje się
stany aktywów i pasywów na ten dzień oraz na dzień kończący rok obrotowy bezpośrednio poprzedzający ten dzień
bilansowy.
Wykazana w aktywach bilansu wartość poszczególnych grup składników aktywów wynika z ich wartości księgowej,
skorygowanej o:
dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe oraz odpisy aktualizujące, w tym również z tytułu trwałej
utraty wartości składników aktywów trwałych,
odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych,
odpisy aktualizujące wartość należności.
Rachunek zysków i strat
W rachunku zysków i strat wykazuje się oddzielnie przychody, koszty, zyski, straty i obowiązkowe obciążenia wyniku
finansowego za bieżący i poprzedni rok obrotowy. Jego schemat znajduje się we wspomnianych przeze mnie załącznikach
do ustawy o rachunkowości.
Informacja dodatkowa
Informacja dodatkowa powinna zawierać istotne dane i objaśnienia niezbędne do tego, aby sprawozdanie finansowe
3 / 11

4. odpowiadało wszystkim warunkom wynikającym z ustawy. W szczególności powinna zatem obejmować:
wprowadzenie do sprawozdania finansowego, zawierające opis przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym
metod wyceny i sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo
wyboru, oraz przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnych zmian w stosunku do roku poprzedzającego,
dodatkowe informacje i objaśnienia:
do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku
przepływów pieniężnych za okresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniem finansowym,
proponowany podział zysku lub pokrycia straty,
podstawowe informacje dotyczące pracowników i organów jednostki,
inne informacje istotne dla zrozumienia sprawozdania finansowego.
Wprowadzenie do sprawozdania finansowego innych jednostek niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady
reasekuracji obejmuje w szczególności:
nazwę (firmę) i siedzibę, podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz wskazanie właściwego sądu lub innego
organu prowadzącego rejestr,
wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony,
wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym,
wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki wchodzą wewnętrzne jednostki
organizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdania finansowe,
stwierdzenie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności
gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na
zagrożenie kontynuowania przez nią działalności,
w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło połączenie – wskazanie,
że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone po połączeniu spółek, oraz wskazanie zastosowanej metody
rozliczenia połączenia (nabycia, łączenia udziałów),
omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji),
pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa
pozostawia jednostce prawo wyboru.
Zakres informacji dodatkowej dla jednostek małych sporządzających uproszczoną informację dodatkową określa załącznik
nr 5 do ustawy. Jednostka mała, która nie sporządza uproszczonej informacji dodatkowej, sporządza informację dodatkową
w zakresie nie mniejszym niż wskazany w załączniku nr 5 do ustawy.
Sprawozdanie z działalności jednostki
Sprawozdanie z działalności jednostki powinno zawierać informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenę
uzyskiwanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń, a w szczególności informacje o:
zdarzeniach istotnie wpływających na działalność jednostki, jakie nastąpiły w roku obrotowym, a także po jego
zakończeniu, do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego,
przewidywanym rozwoju jednostki,
ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju,
aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej,
udziałach własnych, w tym:
przyczynie nabycia udziałów własnych dokonanego w roku obrotowym,
liczbie i wartości nominalnej nabytych oraz zbytych w roku obrotowym udziałów, a w razie braku wartości
nominalnej – ich wartości księgowej, jak też części kapitału podstawowego, którą te udziały reprezentują,
w przypadku nabycia lub zbycia odpłatnego – równowartości tych udziałów,
liczbie i wartości nominalnej wszystkich udziałów nabytych i zatrzymanych, a w razie braku wartości nominalnej –
wartości księgowej, jak również części kapitału podstawowego, którą te udziały reprezentują,
posiadanych przez jednostkę oddziałach (zakładach),
instrumentach finansowych w zakresie ryzyka: zmiany cen, kredytowego, istotnych zakłóceń przepływów środków
pieniężnych oraz utraty płynności finansowej, na jakie narażona jest jednostka, a także przyjętych przez jednostkę
celach i metodach zarządzania ryzykiem finansowym, łącznie z metodami zabezpieczenia istotnych rodzajów
planowanych transakcji, dla których stosowana jest rachunkowość zabezpieczeń.
Sprawozdanie z działalności emitenta, którego papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na jednym z rynków
regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, powinno zawierać również – jako wyodrębnioną część –
oświadczenie o stosowaniu ładu korporacyjnego, którego zakres określają przepisy wykonawcze wydane na podstawie art.
60 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do
zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych lub regulaminy wydane na podstawie art. 61 tej ustawy.
Podkreślmy, że sprawozdanie z działalności jednostki powinno również obejmować – o ile jest to istotne dla oceny sytuacji
jednostki – wskaźniki finansowe i niefinansowe, łącznie z informacjami dotyczącymi zagadnień środowiska naturalnego i
4 / 11

5. zatrudnienia, a także dodatkowe wyjaśnienia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym.
Sprawozdanie z działalności spółki co do zasady powinno być sporządzone do dnia zwyczajnego zgromadzenia wspólników
(lub zwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy), które powinno odbyć się w terminie 6 miesięcy od zakończenia
roku obrotowego. Rokiem obrotowym jest zazwyczaj rok kalendarzowy. Większość spółek sprawozdanie finansowe i
sprawozdanie z działalności powinna zatem sporządzić do końca czerwca roku następnego po roku, którego sprawozdania
dotyczą.
Ważne!
Obowiązek sporządzenia sprawozdania z działalności dotyczy spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych,
towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, towarzystw reasekuracji wzajemnej, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, a
także tych spółek jawnych i komandytowych, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną
odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek
formie prawnej. Obowiązek ten dotyczy także specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych, funduszy
inwestycyjnych zamkniętych oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych.
Sprawozdanie z działalności jednostki podpisuje zarząd jednostki. Sprawozdania tego nie musi podpisywać osoba, której
powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych jednostki (art. 52 ust. 3 pkt 2 ustawy o rachunkowości.)
Zatwierdzenie sprawozdania
Każde sprawozdanie finansowe musi zostać zatwierdzone.
Zaznaczmy, że za sporządzenie sprawozdania finansowego odpowiada kierownik jednostki. W myśl art. 52 ustawy o
rachunkowości kierownik jednostki zapewnia sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego nie później niż w ciągu 3
miesięcy od dnia bilansowego i przedstawia je właściwym organom zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa,
postanowieniami statutu lub umowy.
Pamiętaj!
Sprawozdanie finansowe podpisują (podając zarazem datę podpisu): osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg
rachunkowych, i kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy – wszyscy członkowie tego organu.
Dodajmy, że w przypadku gdy osoby zobowiązane do podpisania sprawozdania finansowego mają uzasadnione podejrzenia
lub pewność, że informacje, które zostały przedstawione w sprawozdaniu finansowym, są nierzetelne, mogą odmówić
podpisania tego sprawozdania. Odmowa podpisu wymaga jednak pisemnego uzasadnienia dołączonego do sprawozdania
finansowego.
Ważne!
Roczne sprawozdanie finansowe jednostki podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający nie później niż 6 miesięcy od
dnia bilansowego. Zasada ta nie dotyczy jednak jednostek, w stosunku do których ogłoszona została upadłość lub otwarto
postępowanie restrukturyzacyjne, w którym ustanowiono zarządcę, chyba że dłużnikowi udzielono zezwolenia, na zasadach
określonych w ustawie Prawo restrukturyzacyjne. Zasada ta nie dotyczy również jednostek kontynuujących działalność
gospodarczą jako przedsiębiorstwo w spadku, działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym
przedsiębiorstwem osoby fizycznej.
Zwróćmy uwagę, że w sytuacji gdy po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem
jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach mających istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe lub powodujących, że
założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna zmienić to sprawozdanie i dokonać
jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy,
oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał.
Jeśli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to
odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej.
Jeżeli natomiast jednostka otrzymała informacje o tych zdarzeniach już po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania
finansowego, to ich skutki ujmuje w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te dostała.
Ważne!
5 / 11

6. Sporządzenie sprawozdania finansowego należy do obowiązków kierownika jednostki. Kierownikiem jednostki w przypadku
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej jest zarząd spółki. Obowiązek przygotowania sprawozdania z
działalności spoczywa na obecnym zarządzie, tj. zarządzie aktualnym na dzień sporządzenia dokumentu. Członkowie
zarządu przygotowujący sprawozdanie mają prawo domagać się od byłych członków zarządu, którzy zostali odwołani w
danym roku obrachunkowym bądź których mandaty w tym czasie wygasły, składania wyjaśnień obejmujących okres, w
którym osoby te sprawowały funkcję członka zarządu. Były członek zarządu ma dodatkowo prawo wglądu w treść
sprawozdania zarządu oraz sprawozdania finansowego wraz z odpisem sprawozdania rady nadzorczej lub komisji
rewizyjnej oraz biegłego rewidenta. Może on także wyrazić opinię na temat tych dokumentów. Stanowisko to powinien
przedstawić w formie pisemnej. Były członek zarządu jest ponadto zobligowany do wzięcia udziału w zwyczajnym
zgromadzeniu wspólników, ewentualnie walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, na którym sprawozdanie zarządu będzie
zatwierdzane.
Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy dokumentację przyjętych zasad rachunkowości, księgi
rachunkowe oraz sprawozdania finansowe, w tym również sprawozdanie z działalności jednostki, przechowuje się w
jednostce w oryginalnej postaci, w ustalonym porządku dostosowanym do sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w
podziale na okresy sprawozdawcze, w sposób pozwalający na ich łatwe odszukanie.
Zaznaczmy jednak, że zbiory dokumentów mogą być również przechowywane poza jednostką, w przypadku gdy zostaną
przekazane do przechowania innej jednostce świadczącej usługi w zakresie przechowywania dokumentów.
Pamiętaj!
Zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe podlegają przechowywaniu przez okres co najmniej 5 lat, licząc od początku
roku następującego po roku obrotowym, w którym nastąpiło ich zatwierdzenie.
Przejdźmy teraz do kwestii związanych z badaniem i ogłaszaniem sprawozdań.
Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych
Sprawozdania finansowe niektórych podmiotów muszą zostać poddane badaniu przez biegłych rewidentów. Ustawa o
rachunkowości wskazuje ponadto, że część sprawozdań podlega także obowiązkowemu ogłoszeniu. Złożenia rocznego
sprawozdania finansowego w Krajowym Rejestrze Sądowym należy dokonać w terminie 15 dni od dnia zatwierdzenia
sprawozdania finansowego.
Sprawozdanie finansowe należy sporządzić w ciągu trzech miesięcy od dnia bilansowego. Jeżeli rok obrotowy i rok
kalendarzowy są tożsame, termin przypada 31 marca. Po sporządzeniu sprawozdania należy je udostępnić organom,
odpowiedzialnym w przedsiębiorstwie za jego zatwierdzenie. W zależności od rozmiaru podmiotu, jego formy organizacyjnej
i prawnej może to być np. rada nadzorcza, walne zgromadzenie wspólników czy właściciel przedsiębiorstwa (w przypadku
jednoosobowej działalności gospodarczej). W terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego sprawozdanie powinno zostać
zatwierdzone.
Następnie, w ciągu 15 dni od daty zatwierdzenia, sprawozdanie należy przekazać, w odpowiedniej formie (o czym za
chwilę), razem z uchwałą o jego zatwierdzeniu:
do rejestru sądowego - jeżeli obowiązek sporządzenia i złożenia sprawozdania dotyczy podmiotu zarejestrowanego w
Krajowym Rejestrze Sądowym,
do Krajowej Administracji Skarbowej - jeżeli obowiązek sporządzenia i złożenia sprawozdania dotyczy podmiotu nie
zarejestrowanego w KRS.
Zmiany dotyczące postaci i składania sprawozdań finansowych
1.10.2018 r. weszły w życie przepisy, zmieniające zasady sporządzania i udostępniania sprawozdań finansowych (dotyczą
one również sprawozdania z działalności jednostki). Co istotne - o tym, jakie przepisy stosujemy, decyduje data
sporządzenia sprawozdania. Sprawozdania sporządzone 1.10.2018 r. i później sporządzamy i przekazujemy zgodnie z
nowymi zasadami.
Do czasu zmian zatwierdzone sprawozdania finansowe przekazywaliśmy do naczelnika właściwego Urzędu Skarbowego w
terminie 10 dni od daty zatwierdzenia - w formie papierowej, oraz do Krajowego Rejestru Sądowego, w terminie 15 dni od
daty zatwierdzenia - w formie skanów papierowych wersji dokumentów.
Format sprawozdania
6 / 11

7. Do ustawy o rachunkowości dodano nowe przepisy (artykuły 45 ust. 1f - 1h). Nakładają one na firmy obowiązek
sporządzenia sprawozdania w postaci elektronicznej, i podpisania go na jeden z wymienionych w ustawie sposobów - od
1.01.2020 r. są to - kwalifikowany podpis elektroniczny, podpis zaufany albo podpis osobisty.
Podmioty, wpisane do rejestru KRS, sporządzające sprawozdania zgodnie z Krajowymi Standardami Rachunkowości muszą
stosować przy sporządzeniu sprawozdania strukturę logiczną i format udostępniony przez Ministerstwo Finansów w
Biuletynie Informacji Publicznej. Natomiast uprawnione podmioty, sporządzające sprawozdania zgodnie z
Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości stosować będą odrębny format sprawozdania i strukturę logiczną,
udostępniane przez Ministerstwo Finansów.
Zatwierdzone sprawozdanie, wraz z uchwałą o jego zatwierdzeniu, podmioty zarejestrowane w KRS przekazują w ciągu 15
dni od daty zatwierdzenia. Po zmianie przepisów przekazanie to odbywa się wyłącznie w formie elektronicznej, przy użyciu
dostępnego na stronie internetowej KRS Repozytorium Dokumentów Finansowych (RDF). Nie ma już możliwości
skutecznego złożenia sprawozdania w formie papierowej czy w formie skanów podpisanych sprawozdań. Dokumenty
składane w RDF powinny zostać podpisane przez upoważnione osoby jedną z metod:
kwalifikowanym podpisem elektronicznym,
podpisem zaufanym albo
podpisem osobistym.
Ważne!
Podpisy złożone na jeden ze wskazanych wyżej sposobów muszą złożyć wszyscy zobowiązani do podpisania sprawozdania
finansowego.
Od 1 października 2018 r. sprawozdania finansowe nie muszą być przez przedsiębiorców składane do urzędu skarbowego.
Dane ze sprawozdań przekazanych elektronicznie do KRS
i umieszczonych w Repozytorium Dokumentów Finansowych są przesyłane do Centralnego Rejestru Danych Podatkowych.
Podmioty, które do rejestru KRS wpisane nie są, przesyłają sprawozdania do Krajowej Administracji Skarbowej za pomocą
dedykowanej aplikacji, udostępnionej przez Ministerstwo Finansów na stronie internetowej.
Badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta
Zasady badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta znajdziemy w Ustawie z dnia 11.05.2017 r. o biegłych
rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (uobr), a obowiązki kierowników jednostek związane z
badaniem sprawozdania w Ustawie o rachunkowości.
Kierownik jednostki ma obowiązek zawrzeć z firmą audytorską umowę o badanie sprawozdania finansowego w terminie
umożliwiającym firmie audytorskiej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych. W przypadku badania
ustawowego (w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o biegłych rewidentach), pierwsza umowa o badanie sprawozdania
finansowego jest zawierana z firmą audytorską na okres nie krótszy niż dwa lata z możliwością przedłużenia na kolejne co
najmniej dwuletnie okresy. Koszty przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego ponosi badana jednostka.
Raport z badania sprawozdania finansowego zawiera w szczególności (art. 83 uobr):
1. nazwę i siedzibę firmy audytorskiej, która przeprowadziła badanie;
2. nazwę jednostki, której sprawozdanie finansowe podlegało badaniu;
3. wskazanie, czy przedmiotem badania było roczne sprawozdanie finansowe badanej jednostki, czy też roczne
skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej;
4. wskazanie dnia bilansowego sprawozdania finansowego oraz okresów objętych sprawozdaniem finansowym
podlegającym badaniu;
5. wskazanie zasad rachunkowości i sprawozdawczości finansowej zastosowanych przy sporządzeniu sprawozdania
finansowego podlegającego badaniu;
6. opis zakresu badania, w tym wskazanie standardów badania, według których przeprowadzono badanie;
7. imię i nazwisko biegłego rewidenta, podpisującego sprawozdanie z badania oraz jego numer w rejestrze
8. opinię biegłego rewidenta o tym, czy sprawozdanie finansowe przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i
finansowej oraz wyniku finansowego badanej jednostki zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami dotyczącymi
rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, a także przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości;
9. opinię biegłego rewidenta o tym, czy badane sprawozdanie finansowe jest zgodne co do formy i treści z przepisami
prawa, statutem lub umową;
10. opinię, czy sprawozdanie z działalności zostało sporządzone zgodnie z przepisami oraz czy jest zgodne z informacjami
zawartymi w rocznym sprawozdaniu finansowym;
11. oświadczenie o tym, czy w świetle wiedzy o jednostce i jej otoczeniu uzyskanej podczas badania stwierdzono istotne
zniekształcenia w sprawozdaniu
7 / 11

8. z działalności, oraz wskazanie, na czym polega każde takie istotne zniekształcenie;
12. opinię, czy emitent obowiązany do złożenia oświadczenia o stosowaniu ładu korporacyjnego zawarł w tym
oświadczeniu informacje wymagane zgodnie z zakresem określonym w przepisach wykonawczych wydanych na
podstawie art. 60 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów
finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych lub regulaminach, o których mowa w
art. 61 tej ustawy, a w odniesieniu do określonych informacji wskazanych w tych przepisach lub regulaminach -
stwierdzenie, czy są one zgodne z mającymi zastosowanie przepisami oraz informacjami zawartymi w rocznym
sprawozdaniu finansowym;
13. objaśnienia, w których biegły rewident odnosi się do spraw, na które zwrócił uwagę podczas badania, które nie
powodują wydania opinii z zastrzeżeniami;
14. oświadczenie biegłego rewidenta o przypadkach istotnej niepewności w odniesieniu do zdarzeń lub uwarunkowań,
które mogą rodzić zasadnicze wątpliwości co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności;
15. stwierdzenie, że zakres badania nie obejmuje zapewnienia co do przyszłej rentowności badanej jednostki ani
efektywności lub skuteczności prowadzenia spraw jednostki przez jej zarząd lub inny organ zarządzający obecnie lub
w przyszłości;
16. informację o tym, czy jednostka, o której mowa w art. 49b ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości,
sporządziła oświadczenie na temat informacji niefinansowych, o którym mowa w tym przepisie, albo odrębne
sprawozdanie na temat informacji niefinansowych, o którym mowa w art. 49b ust. 9 ustawy z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości, a w przypadku jednostki korzystającej ze zwolnienia, o którym mowa w art. 49b ust. 11 tej ustawy -
informację, czy jednostka ta ujawniła w swoim sprawozdaniu z działalności nazwę i siedzibę jednostki dominującej
wyższego szczebla, sporządzającej oświadczenie lub odrębne sprawozdanie grupy kapitałowej na temat informacji
niefinansowych, które obejmie tę jednostkę i jej jednostki zależne każdego szczebla;
17. inne elementy, które biegły rewident uzna za konieczne;
18. podpis biegłego rewidenta i datę sporządzenia sprawozdania z badania.
Opinia wskazana w p. 8 i 9 może być opinią bez zastrzeżeń, z zastrzeżeniami lub negatywną. W przypadku gdy biegły
rewident nie jest w stanie wyrazić opinii o badanym sprawozdaniu finansowym, sprawozdanie z badania zawiera odmowę
wydania opinii.
W sprawozdaniu z badania należy ponadto zamieścić:
1. opinię, czy badane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg
rachunkowych;
2. uzasadnienie wydania opinii z zastrzeżeniami, wydania opinii negatywnej albo odmowy wydania opinii przez biegłego
rewidenta, wraz z opisem skutków zniekształceń będących powodem wydania takiej opinii albo odmowy jej wydania;
3. informację o niedopełnieniu przez badaną jednostkę, do dnia sporządzenia sprawozdania z badania, obowiązku
złożenia do właściwego rejestru sądowego,
a w stosownych przypadkach także do ogłoszenia sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzedzające rok
obrotowy;
4. informację o stwierdzonym podczas badania istotnym naruszeniu prawa, statutu lub umowy spółki mającym wpływ na
sprawozdanie finansowe;
5. informację, czy jednostka badana przestrzega obowiązujących regulacji ostrożnościowych, określonych w odrębnych
przepisach, w szczególności czy:
spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa prawidłowo ustaliła współczynnik wypłacalności,
bank lub podmiot prowadzący działalność maklerską prawidłowo ustalił współczynniki kapitałowe,
zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji utworzył rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla celów rachunkowości w
wysokości zapewniającej pełne wywiązywanie się z bieżących i przyszłych zobowiązań wynikających z zawartych
umów ubezpieczenia lub umów reasekuracji,
zakład ubezpieczeń na życie, w rozumieniu ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych, prawidłowo wyliczył margines wypłacalności i posiada środki własne,
o których mowa w art. 106j ust. 3 pkt 3 tej ustawy, w wysokości nie niższej niż margines wypłacalności i nie niższej niż
kapitał gwarancyjny.
Sprawozdanie z badania jest podpisywane przez biegłego rewidenta.
Ważne!
W przypadku podmiotów podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego sprawozdanie
z badania sporządza się w postaci elektronicznej oraz opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym biegłego
rewidenta.
Udostępnienie sprawozdania finansowego
8 / 11

9. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, towarzystwa reasekuracji wzajemnej,
spółki akcyjne oraz spółdzielnie są obowiązane do udostępnienia wspólnikom, akcjonariuszom lub członkom rocznego
sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności jednostki, a jeżeli sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowi
badania – także opinii wraz z raportem biegłego rewidenta – najpóźniej na 15 dni przed zgromadzeniem wspólników,
walnym zgromadzeniem akcjonariuszy lub walnym zgromadzeniem członków bądź przedstawicieli członków spółdzielni.
Zasadę tę precyzuje art. 68 ustawy o rachunkowości.
Podkreślmy, że spółki akcyjne mają obowiązek udostępniania swoim akcjonariuszom dodatkowo sprawozdania rady
nadzorczej lub komisji rewizyjnej albo organu administrującego.
Skonsolidowane sprawozdania finansowe
Niektóre podmioty gospodarcze mają obowiązek przygotowywania skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej musi sporządzić jednostka dominująca, mająca
siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu w Polsce. Dokument ten powinien obejmować dane jednostki dominującej i
jednostek od niej zależnych wszystkich szczebli, bez względu na ich siedzibę, zestawione w taki sposób, jakby grupa
kapitałowa stanowiła jedną jednostkę. Sprawozdaniem tym obejmuje się również dane pozostałych jednostek
podporządkowanych.
Jak precyzuje ustawa o rachunkowości, skonsolidowane sprawozdanie finansowe składa się z następujących elementów:
skonsolidowanego bilansu,
skonsolidowanego rachunku zysków i strat,
skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych,
skonsolidowanego zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym,
informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz dodatkowe
informacje i objaśnienia.
Pamiętaj!
Do rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej.
Uproszczone sprawozdania finansowe jednostek mikro
Omówimy teraz zagadnienia związane z udogodnieniami w zakresie sprawozdawczości finansowej dla jednostek mikro. To
m.in. skutek wprowadzenia ustawy mającej na celu ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej, a wcześniej - zmiany
ustawy o rachunkowości. Zwróćmy jednak uwagę, że skorzystanie z wprowadzonych rozwiązań nie jest obowiązkowe.
Jednostki mikro mogą – ale nie muszą – je stosować. O ewentualnym zastosowaniu decyzję podejmuje organ
zatwierdzający sprawozdanie.
Zacznijmy od wyjaśnienia, czym są wspomniane jednostki mikro.
Zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy o rachunkowości jednostkami mikro są:
1) spółki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o pdop, inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców
zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców
zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli
jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok
obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność, nie
przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
10 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty;
2) związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych w
rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób
zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, społeczno-zawodowe organizacje rolników,
organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli
Komunikacyjnych - jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej,
2a) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne
osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o
9 / 11

10. zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów,
produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość w walucie polskiej nie mniej niż 2.000.000 euro i nie więcej niż
3.000.000 euro za poprzedni rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg
rachunkowych w sposób określony ustawą - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg
rachunkowych w sposób określony ustawą,
3) (uchylony)
4) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne
osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o
zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, które stosują zasady rachunkowości na podstawie art. 2 ust. 2,
5) jednostka, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2a, jeżeli na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku była jednostką mikro
- w stosunku, do których organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z
zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4.
Pamiętaj!
Jednostka mikro nie wycenia aktywów i pasywów według wartości godziwej i skorygowanej ceny nabycia. Zasada ta wynika
z art. 28a ustawy o rachunkowości.
Pozostałe udogodnienia przewidziane dla jednostek mikro to między innymi:
Jednostka mikro może nie sporządzać informacji dodatkowej, o której mowa w ust. 1, pod warunkiem że przedstawi
informacje uzupełniające do bilansu określone w załączniku nr 4 do ustawy;
Jednostka mikro może nie sporządzać zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym;
Jednostka mikro może nie sporządzać rachunku przepływów pieniężnych.
Ustawa o rachunkowości przewiduje również inne poza wymienionymi udogodnienia dla jednostek mikro.
Uproszczone sprawozdania finansowe jednostek małych
Z udogodnień w prowadzonej rachunkowości korzystają również tzw. jednostki małe.
Zgodnie z art. 3 ust. 1c ustawy o rachunkowości jednostkami małymi są:
1) spółki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o pdop, inne osoby prawne, jednostki, o których mowa w art. 2 ust. 1
pkt 2, oraz oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach
uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku
poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg
rachunkowych w sposób określony ustawą - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg
rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
a. 25.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
b. 51.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
c. 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty,
2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne
osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o
zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, które stosują zasady rachunkowości na podstawie art. 2 ust. 2,
3) jednostka, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2a, jeżeli na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku była jednostką małą
- w stosunku do których organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z
zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 5, art. 47 ust. 4 pkt 5, art. 48 ust. 4, art. 48a ust. 4, art. 48b ust. 5 lub art. 49 ust. 5 ustawy o
rachunkowości.
Ćwiczenie
Zapoznaj się z nowym art. 3 ust. 1d i 1e ustawy o rachunkowości. Sprawdź, które jeszcze podmioty mogą być zaliczone do
jednostek małych, a które nie.
10 / 11

11. Jednostki małe mogą sporządzać sprawozdania finansowe w prostszej formie. Bilans jednostek małych powinien zawierać
informacje w zakresie ustalonym w załączniku nr 5 do ustawy.
Załącznik ten zawiera również wzór uproszczonego rachunku zysków i strat oraz zakres informacji dodatkowej dla
jednostek małych sporządzających uproszczoną informację dodatkową.
Pozostałe uproszczenia dla małych jednostek to między innymi:
Jednostka mała może nie sporządzać zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym;
Jednostka mała, która ma obowiązek sporządzania sprawozdania z działalności, może nie sporządzać tego
sprawozdania, pod warunkiem że w informacji dodatkowej przedstawi informacje dotyczące nabycia udziałów
własnych;
Jednostka mała może nie wykazywać w sprawozdaniu z działalności wskaźników niefinansowych oraz informacji
dotyczących zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia.
Warto pamiętać, że przepisy dotyczące jednostek małych miały zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych
sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2016 r. Na mocy przepisów przejściowych można je było
zastosować również do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy kończący się po wejściu w życie ustawy z
23 lipca 2015, czyli po 23.09.2015 r.
Pamiętajmy również, że stosowanie uproszczeń zarówno przez jednostki mikro, jak i jednostki małe nie jest obowiązkowe.
Jednostki mogą z nich skorzystać, ale nie mają takiego obowiązku. Równie dobrze mogą prowadzić swoje księgi
rachunkowe zgodnie z zasadami ogólnymi.
*) Ilekroć w lekcji mowa jest o ustawie z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej
oznacza to ustawę o obecniej nazwie: Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby
fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.
11 / 11