Εργασία της Μαύρας Καμβύση (ΑΜ:1092429) στις ΤΠΕ, Ιανουάριος 2022

1. Μαθησιακές
δυσκολίες/ Ειδικές
Εκπαιδευτικές
Ανάγκες
ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΤΠΕ
ΜΑΥΡΑ ΚΑΜΒΥΣΗ
AM: 1092429
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2022

2. Οριοθέτηση της έννοιας των μαθησιακών
δυσκολιών
Ας προσπαθήσουμε να σκεφτούμε για λίγο τις μαθησιακές δυσκολίες
ως ένα «συνεχές». Στο ένα άκρο του τοποθετούνται παιδιά που
δυσκολεύονται να μάθουν, αν και δεν παρουσιάζουν κάποια
αισθητηριακή ανεπάρκεια, σοβαρή διανοητική καθυστέρηση,
συναισθηματικές διαταραχές ή σοβαρές αναπτυξιακές διαταραχές. Σε
αυτή την περίπτωση, οι μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν πρωτογενές
πρόβλημα, του οποίου η αιτία φαίνεται να σχετίζεται κυρίως με μία
ήπια ενδογενή διαταραχή. Το παιδί δυσκολεύεται να μάθει ακόμη και
κάτω από επαρκείς συνθήκες διδασκαλίας. Ο όρος ειδικές μαθησιακές
δυσκολίες αφορά αυτή την κατηγορία.

3. Οριοθέτηση της έννοιας των μαθησιακών
δυσκολιών
Στο άλλο άκρο του «συνεχούς» τοποθετούνται οι μαθητές που δεν
μαθαίνουν όταν οι συνθήκες μάθησης είναι αντίξοες. Υπάρχουν σημαντικές
μελέτες που καταδεικνύουν ότι τα παιδιά τα οποία βρίσκονται σε δυσμενείς
κοινωνικοοικονομικές συνθήκες εκδηλώνουν μαθησιακές και ψυχοκοινωνικές
δυσκολίες. Στην περίπτωση αυτή, πρόκειται κυρίως για ανεπάρκειες του
περιβάλλοντος και όχι για ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Στο μέσο του
«συνεχούς», υπάρχουν παιδιά που δεν μαθαίνουν ή δεν τα καταφέρνουν
επαρκώς σε συνθήκες στις οποίες οι ατομικές διαφορές και ανάγκες τους
δεν αντιμετωπίζονται κατάλληλα. Σε μία τέτοια περίπτωση, οι γενικές
μαθησιακές δυσκολίες αναγνωρίζονται περισσότερο ως αποτέλεσμα της
αλληλεπίδρασης των χαρακτηριστικών των ατόμων και του περιβάλλοντος
διδασκαλίας και μάθησης που καλείται να υποστηρίξει τα συγκεκριμένα
άτομα.

4. Ορισμός μαθησιακών δυσκολιών
Ο ορισμός των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο
αντιπαράθεσης και ο μεγάλος αριθμός ορισμών αντικατοπτρίζει τις διαφορετικές θεωρήσεις
που υπάρχουν στον χώρο. Ακολουθεί ένας ορισμός, ο οποίος έχει προταθεί από την Εθνική
Συλλογική Επιτροπή για τις Μαθησιακές Δυσκολίες: «Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας
γενικός όρος που αναφέρεται σε μία ετερογενή ομάδα διαταραχών που εκδηλώνονται με
σοβαρές δυσκολίες στην πρόσκτηση και τη χρήση του λόγου, της ανάγνωσης, της γραφής,
της λογικής σκέψης και των μαθηματικών. Αυτές οι διαταραχές είναι εγγενείς, θεωρείται ότι
οφείλονται σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και ενδέχεται να
εμφανίζονται καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να
συνυπάρχουν με προβλήματα στην αυτορρύθμιση της συμπεριφοράς, στην κοινωνική
αντίληψη και στην κοινωνική αλληλεπίδραση, αλλά οι δυσκολίες αυτές από μόνες τους δεν
αποτελούν μαθησιακές δυσκολίες. Παρά το γεγονός ότι οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να
εμφανίζονται ταυτόχρονα με άλλες διαταραχές (πχ νοητική καθυστέρηση) ή με
περιβαλλοντικούς παράγοντες (πχ πολιτισμικές διαφορές, δεν αποτελούν το άμεσο
αποτέλεσμα αυτών των καταστάσεων ή επιρροών.
(National Joint Committee on Learning Disabilities, 1991, σελ.16)

5. Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (ΕΕΑ)
Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του Νόμου 3699 (ΦΕΚ 199) στους μαθητές με αναπηρία και ειδικές
εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν:
• νοητική αναπηρία, κινητικές αναπηρίες, αισθητικές αναπηρίες όρασης
• χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα
• διαταραχές ομιλίας, λόγου και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως δυσλεξία, δυσγραφία,
δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία
• σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές
διαταραχές (φάσμα αυτισμού), ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες.
• σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική
συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω
ενδοοικογενειακής βίας
• μία ή περισσότερες νοητικές ικανότητες και ταλέντα ανεπτυγμένα σε βαθμό που
υπερβαίνει κατά πολύ τα προσδοκώμενα για την ηλικιακή τους ομάδα.

7. Βιβλία για παιδιά με θέμα τη διαφορετικότητα
Βιβλίο Περιεχόμενο-Δίδαγμα
Δεν μου αρέσει το διάβασμα-Μία ιστορία για τη
δυσλεξία (Εκδόσεις Κλειδάριθμος)
Ο Μικρός Χάρης σιχαίνεται το διάβασμα. Σύντομα, όμως,
ανακαλύπτει πως το διάβασμα είναι πραγματικά ευχάριστο!
Εξηγείται με σαφήνεια πώς αισθάνεται ένα παιδί που συναντά
εμπόδια στη μάθηση, και αποτελεί πολύτιμο εργαλείο ώστε να
ξεπεράσει.
Όλες μου οι ρίγες- Μία ιστορία για τον αυτισμό
(Εκδόσεις Κλειδάριθμος)
Μια απλή αλλά αποτελεσματική ιστορία για την κατανόηση της
ιδιαιτερότητας των παιδιών που ανήκουν στο φάσμα του
Το ταξίδι αυτογνωσίας του Ζέιν, μιας νεαρής ζέβρα με αυτισμό,
αγωνιά για το πώς βλέπουν οι γύρω του την «ξεχωριστή» του
και μαθαίνει με τη βοήθεια της μητέρας του να είναι
για κάθε μοναδικό του χαρακτηριστικό.
Ο βαρόνος που ΔΕΠΥ (Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική) Ένας μικρός γάιδαρος, απόγονος μίας "μεγάλης" οικογένειας,
αντιμετωπίζει προβλήματα συμπεριφοράς. Το σχολείο για αυτόν
είναι ένα μαρτύριο! Τι θα συμβεί όταν ανακοινώνεται στην
οικογένεια ότι οι υπερβολικές αταξίες του οφείλονται σε μία
διαταραχή που λέγεται Δ.Ε.Π.Υ. ή, αλλιώς, στα απλά
κάτι σαν Δεν Έχει Πολλή Υπομονή;

8. Η έννοια της διαφοροποίησης
Η διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι μία εκπαιδευτική προσέγγιση, στην
οποία η διδασκαλία διαμορφώνεται και προσαρμόζεται ανάλογα με τις
ανάγκες και τις δυνατότητες των μαθητών, την ετοιμότητά τους, το γλωσσικό
τους υπόβαθρο, τα ενδιαφέροντά τους και το ρυθμό μάθησής τους
(Tomlinson, 1999). Η αναγκαιότητα της διαφοροποιημένης διδασκαλίας είναι
αυτονόητη, αν ληφθεί υπόψη η ανομοιογένεια του μαθητικού πληθυσμού. Οι
εκπαιδευτικοί που εφαρμόζουν τη διαφοροποιημένη διδασκαλία κατανοούν
ότι οι μαθητές είναι διαφορετικοί μεταξύ τους. Είναι ζωτικής σημασίας η
αξιολόγηση των γνώσεων, των ενδιαφερόντων, των μαθησιακών
χαρακτηριστικών και των αναγκών των μαθητών, ούτως ώστε ο
εκπαιδευτικός να αποκτήσει μία πολύ καλή γνώση των μαθητών του και με
βάση αυτήν να προχωρά κάθε φορά στον σχεδιασμό της διαφοροποίησης.

9. Η έννοια της διαφοροποίησης
Διαφοροποιημένη
διδασκαλία
Διαδικασία
Μαθησιακό
περιβάλλον
Προϊόν
μάθησης ή
τρόπος
αξιολόγησης
Περιεχόμενο
Η διαφοροποιημένη διδασκαλία εντοπίζεται σε τέσσερα
σημεία:
Α. Η διαφοροποίηση του περιεχομένου (content)
αναφέρεται στα χαρακτηριστικά του περιεχομένου και στον
τρόπο με τον οποίο αυτό παρουσιάζεται ώστε να είναι
προσβάσιμο και κατανοητό στους μαθητές.
Β. Η διαφοροποίηση της διαδικασίας (process) αφορά τις
δραστηριότητες στις οποίες εμπλέκεται ο μαθητής και τις
στρατηγικές που χρησιμοποιούνται για την κατάκτηση των
επιθυμητών γνώσεων.
Γ. Η διαφοροποίηση του προϊόντος (products) της μάθησης
ή αλλιώς του τρόπου αξιολόγησης εφαρμόζεται
προκειμένου να διαπιστωθεί εάν οι μαθητές έχουν
κατακτήσει κάποιες γνώσεις.
Δ. Η διαφοροποίηση του μαθησιακού περιβάλλοντος
(learning environment), δηλαδή του τρόπου με τον οποίο
είναι διαμορφωμένος ή λειτουργεί ένας εκπαιδευτικός
χώρος, είναι εξίσου σημαντική με αυτή των άλλων
παραγόντων.

10. Στρατηγικές διαχείρισης διαφοροποιημένης
διδασκαλίας
1. Ετοιμότητα/ικανότητα μαθητή
- διαφορετικό επίπεδο ερωτήσεων και εργασιών, συμπίεση διδακτέας ύλης.
2. Προσαρμογή ερωτήσεων στο επίπεδο του μαθητή
- όλοι απαντούν σε τεστ τον ίδιο αριθμό ερωτήσεων, αλλά αυτές είναι διαφορετικής
δυσκολίας σε κάθε ομάδα.
3. Συμπίεση διδακτέας ύλης
- καθορισμός ύλης σύμφωνα με τις ικανότητες των μαθητών, παροχή εναλλακτικών
δραστηριοτήτων στους προχωρημένους μαθητές.
4. Κλιμακωτές εργασίες
- εναλλακτικοί τρόποι προσέγγισης των ίδιων στόχων για τους μαθητές, λαμβάνοντας
υπόψη τις ατομικές τους ανάγκες.

11. Στρατηγικές διαχείρισης διαφοροποιημένης
διδασκαλίας
5. Επιτάχυνση/επιβράδυνση
- Οι μαθητές με υψηλές ικανότητες τελειώνουν γρηγορότερα την ύλη, ενώ οι
μαθητές που συναντούν κάποιες δυσκολίες χρειάζονται προσαρμοσμένες
δραστηριότητες για να το πετύχουν.
6. Εργασία ανά ζεύγη/ομάδες
- Καλλιεργείται η συνεργασία και οι μαθητές αλληλοβοηθιούνται.
7. Συμβόλαιο μάθησης
- Συντάσσεται ένα εικονικό συμβόλαιο μεταξύ μαθητή και εκπαιδευτικού, στο οποίο
τίθενται καθημερινοί και εβδομαδιαίοι στόχοι.

12. Συμπέρασμα
Οι μαθησιακές δυσκολίες αφορούν ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό μαθητών. Η
αποτελεσματικότητα της υποστήριξης του παιδιού με μαθησιακές δυσκολίες
εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο κατάρτισης του εκπαιδευτικού, το
βαθμό συνεργασίας του σχολείου με την οικογένεια και από την αποτελεσματική
παροχή σχολικών ψυχολογικών υπηρεσιών. Το αποτελεσματικό σχολείο για τις
μαθησιακές δυσκολίες περιλαμβάνει δυνατότητα για έγκαιρη ανίχνευση δυσκολιών,
εφαρμογή ευέλικτων μεθόδων αξιολόγησης και παρέμβασης, συνεχή
παρακολούθηση και αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών και θετικό κλίμα για
όλους.
Είναι καθήκον του εκπαιδευτικού όχι μόνο να στηρίξει και να δημιουργήσει
πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες, αλλά
και να καταστήσει σαφές στο σύνολο της τάξης ότι μπορεί να είμαστε όλοι
διαφορετικοί, αλλά ταυτόχρονα είμαστε και όλοι ίσοι.

13. Βιβλιογραφία
• Κωνσταντίνου, Μ & Κοσμίδου, Μ. Νευροψυχολογία των Μαθησιακών Διαταραχών. Αθήνα:
Παρισιάνου.
• Παντελιάδου, Σ. & Φιλιππάτου, Δ. Διαφοροποιημένη Διδασκαλία. Αθήνα: Πεδίο.
• Πολυχρόνη, Φ. Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες. Αθήνα: Πεδίο.
• https://blogs.sch.gr/kdaydideira/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%
BA%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1-
%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AE
%CF%82/
• http://users.sch.gr/apapadim/autosch/schcan/material/differentiation-in-technology.pdf

14. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!!