2. Εδώ και χιλιάδες χρόνια η ελιά και ο καρπός
της ευδοκιμούν στην περιοχή της Μεσογείου.
Το πολύτιμο αυτό δώρο της φύσης είναι μια
ζωντανή κληρονομιά, που συνδέεται με
πολλούς τομείς της ζωής μας.
Το ελαιόλαδο τρέφει, συντηρεί, προστατεύει,
τονώνει, θεραπεύει, εμπνέει.
3. Η ελιά σε ηλικία 7 έως 15 ετών, αρχίζει να
παράγει καρπούς, ενώ, σε ηλικία 30-70 ετών,
βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη. Στην «τρίτη
ηλικία» η ελιά φτάνει από 150-1000 χρόνια
ζωής!
Υπάρχουν ελαιόδεντρα που κάνουν καρπούς για
λάδι και ελαιόδεντρα που ο καρπός τους είναι
για φαγητό.
Γνωστές είναι οι ελιές Καλαμών (Καλαμάτας),
Ιτέας, Λιβαδειάς.
4. Οι καρποί της ελιάς μαζεύονται συνήθως τον
Νοέμβριο, από τους ελαιώνες, στα «λιοστάσια».
Τα κλαδιά της χτενίζονται με μια τσουγκράνα, για
να πέσει ο καρπός. Ένας άλλος τρόπος για να
ρίξουμε τον καρπό είναι το ράβδισμα με μεγάλα
ξύλινα ραβδιά.
Υπάρχουν και σύγχρονοι μηχανικοί τρόποι, όπως
πριόνια και ειδικές μηχανές που αποσπούν τον
καρπό από τα κομμένα κλαριά.
5. Κάτω από τα δέντρα
στρώνονται τεράστια
πανιά, τα «λιόπανα», για
να συγκεντρώνεται εκεί
ο πολύτιμος καρπός.
Κατόπιν συσκευάζονται
σε σακιά και οδηγούνται
στο ελαιοτριβείο, όπου
λιώνονται και έτσι
παίρνουμε το λάδι.
6. Τα ελαιοτριβεία σήμερα, είναι εφοδιασμένα
με υπερσύγχρονα μηχανήματα και έτσι η
παραγωγική διαδικασία είναι αρκετά εύκολη.
Στα παλιά, όμως χρόνια, τα ελαιοτριβεία είχαν
δύο μόνο μυλόπετρες, δηλαδή, δυο μεγάλες
κυκλικές πέτρες, οι οποίες ήταν τοποθετημένες
η μια πάνω στην άλλη.
Ανάμεσά τους έμπαιναν οι ελιές και με την
περιστροφή της μιας μυλόπετρας γινόταν το
λιώσιμο της ελιάς.
7. Στο νησί μας, την Ίο, λειτουργεί ένα σύγχρονο
ελαιοτριβείο (που καλύπτει και ανάγκες γειτονικών
νησιών) το οποίο επισκεφθήκαμε και ενημερωθήκαμε
από τους αρμόδιους υπαλλήλους για τη λειτουργία
του.
8. Για τους Έλληνες, η ελιά είναι ιστορία, παράδοση,
ρίζες και ταυτότητα. Είναι σήμα κατατεθέν και
σύμβολο ειρήνης. Το δέντρο της ελιάς ήταν το ιερό
δέντρο της πόλης της Αθήνας που προσέφερε η Θεά
Αθηνά στους Αθηναίους ως σύμβολο γονιμότητας. Η
ελιά για τους αρχαίους Έλληνες ήταν σύμβολο των
ολυμπιακών ιδεωδών, της Ειρήνης, της Σοφίας και
της Νίκης. Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής,
πίστευε στις θεραπευτικές ιδιότητες του
ελαιολάδου.
9. Η ελιά μας ενώνει σαν λαό και μας θυμίζει
καθημερινά τα σοφά λόγια του Οδυσσέα Ελύτη: «Εάν
αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου
απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που
σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις.»
Στον Χριστιανισμό, κατά
το Μυστήριο της
Βάπτισης, ο ιερέας
σχηματίζει το Σταυρό
στο μέτωπο του
βαπτιζόμενου, με λάδι.
10. Ο Όμηρος ονόμαζε την ελιά «το υγρό χρυσάφι της
διατροφής». Το ελαιόλαδο αποτελεί τη βάση της
μεσογειακής διατροφής, είναι πλούσιο σε βιταμίνες,
όπως βιταμίνη Α και Ε αλλά και σε μέταλλα και
ιχνοστοιχεία, περιέχει μεγάλες ποσότητες από
μονοακόρεστα λιπαρά και αντιοξειδωτικές ουσίες,
μειώνει τα επίπεδα της «κακής χοληστερίνης» και
των τριγλυκεριδίων και την αρτηριακή πίεση.
11. ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΔΙ
•Η ελιά κρασί δε βγάζει.
•Πέρασε της ελιάς τα φαρμάκια.
•Του χάρισαν της ελιάς το μέσα και
του αβγού το απ’ έξω.
•Λάδι βρέχει κάστανα χιονίζει.
•Κλήμα του χεριού σου κι ελιές απ’
τον παππού σου.
•Ξεφόρτωσέ την, την ελιά να σε
φορτώσει λάδι.
•Βάλε ελιά για το παιδί σου και
συκιά για τη ζωή σου.
•Του έβγαλε το λάδι.
•Μη ρίχνεις λάδι στη φωτιά.
