1. Χριςτουγεννιάτικα ζκιμα Ελαδασ
ΕΘΙΜΟ 1
Σε όλθ τθ χϊρα τα παιδιά τριγυρνοφν από ςπίτι ςε
ςπίτι για να πουν τα κάλαντα τισ παραμονζσ των
Χριςτουγζννων, τθσ Πρωτοχρονιάσ και των
Θεοφανίων, ενϊ ςτισ 12.00 τα μεςάνυκτα ανάβουν
φωτιζσ για να διϊξουν τουσ καλικάντηαρουσ, ζκιμο
κυρίωσ τθσ υπαίκρου.
.

2. Χριςτουγεννιάτικα ζκιμα Ελαδασ
• ΕΘΙΜΟ 2
• Στθν Ελλάδα που κφριο χριςτουγεννιάτικο
ζδεςμα είναι το χοιρινό, απαντάται και το
ζκιμο με το χριςτουγεννιάτικο καραβάκι που
όμωσ ςτθ Χίο αποτελεί τοπικό ζκιμο τθσ
Πρωτοχρονιάσ με ομοιϊματα πλοίων.

3. Χριςτουγεννιάτικα ζκιμα Ελαδασ
• ΕΘΙΜΟ 3
• Η πίτα που ετοιμάηεται με τον ερχομό του
νζου ζτουσ, θ Βαςιλόπιτα, περιζχει ζνα
«φλουρί», που ςφμφωνα με τθν παράδοςθ,
κα φζρει καλι τφχθ ςϋ αυτόν που κα το βρει.

4. • ΕΘΙΜΟ 4
• Τρία ςτοιχεία απαρτίηουν γενικά τισ λατρευτικζσ εκδθλϊςεισ του ελλθνικοφ λαοφ: το τρυφερό κρθςκευτικό
ςυναίςκθμα, θ αρχαία ελλθνικι καταγωγι και θ επιδζξια προςαρμογι ςτισ ψυχολογικζσ ανάγκεσ τθσ κακθμερινισ
ηωισ. Και αυτόσ ο ςπουδαίοσ ςυνδυαςμόσ καταφαίνεται ςε όλεσ τισ εκδθλϊςεισ του και τα ζκιμά του τόςο τα
Χριςτοφγεννα, και τθ Μεγάλθ Εβδομάδα, όςο και κατά τθν Αγιολατρεία κλπ. Χαρακτθριςτικά παραδείγματα αυτοφ
του υπζροχου ςυνδυαςμοφ βρίςκουμε ςτα κάλαντα Χριςτουγζννων όπου ςτθν φπαικρο τα παιδιά ψάλλοντασ εκτόσ
του μθνφματοσ τθσ Γζννθςθσ επιμζνουν και ςε λεπτομζρειεσ του τρόπου ανατροφισ του «Θείου Βρζφουσ»:
«Γεννιζται κι΄ ανατρζφεται με μζλι και με γάλα
το μζλι τρων οι άρχοντεσ το γάλα οι αφεντάδεσ...»
Ενϊ το πικανότερο είναι ότι ςτθ Φάτνθ ο μικρόσ Ιθςοφσ οφτε το μζλι οφτε το γάλα είχε τόςο άφκονο, αντίκετα με
τουσ αφεντάδεσ εκτόσ από ζνα γαϊδουράκι για τθ φυγι ςτθν Αίγυπτο. Έτςι αυτι θ ιδανικι ποιθτικι εκδοχι ψάλλεται
όχι όπωσ πραγματικά ζγινε, αλλά όπωσ ο ίδιοσ ο λαόσ νομίηει πωσ κα ζπρεπε να γίνει.
Επειδι θ Ελλάδα ιταν κατϋ εξοχιν γεωργικι χϊρα οι αγωνίεσ και οι δραςτθριότθτεσ (ςποράσ, καλλιζργειασ,
αβζβαιου καιροφ και ςυγκομιδισ) του ζλλθνα γεωργοφ είναι καταφανι ςτα ελλθνικά κρθςκευτικά ζκιμα. Η φωτιά
ςτο τηάκι μζςα ςτο καταχείμωνο μεγαλϊνει το όνειρο τθσ ςοδειάσ και όλεσ οι εκδθλϊςεισ αυτισ τθσ εποχισ ζχουν
γεωργικό χαρακτιρα. Γεωργικόσ λοιπόν ο χαρακτιρασ των ελλθνικϊν Χριςτουγζννων.
«Εςζνα πρζπει, αφζντθ μου, το άξιο το ηευγάρι
το άξιο, το περιφανο και το ςτεφανωμζνο.
Ασ είν΄ καλά τ΄ αλζτρι ςου, Θεόσ να το πλουταίνει
για να κερίηεισ ςταυρωτά, να δζνεισ αντρειωμζνa...» (από ελλθνικά κάλαντα)
• Ιδιαίτερθ ςθμαςία ζχει θ ςυμμετοχι του φτωχικοφ ςπιτιοφ ςτο μεγάλο αυτό γεγονόσ του Χριςτιανιςμοφ κι ασ μθν
ζχει μαρμαροςτρωμζνεσ αυλζσ και τόςεσ πολλζσ γίδεσ ι προβατίνεσ που ψάλλονται ςτα κάλαντα Πρωτοχρονιάσ του
Πθλίου:
«Εδώ ςε τοφτεσ τισ αυλζσ, τισ μαρμαροςτρωμζνεσ,.
εδώ χουν χίλια πρόβατα και τρεισ χιλιάδεσ γίδια.
Σαν κάνουν τον ανιφορο, γιομίη΄ ο λόγγοσ όλοσ,.
ςαν κάνουν τον κατιφορο, γιομίη΄ ο κάμποσ όλοσ.
Σαν το μυρμιγκι περπατοφν, ςαν το μελίςςι βίηουν (=βουϊηουν)
ςαν τον αφρό τθσ κάλαςςασ αφρίηουν τα καρδάρια.
Εμείσ ολίγα τα ΄παμε κι ο Θεόσ να τ΄ αβγαταίνει!».
Και θ κατάλθξθ τθσ ευχισ, τθσ μεγάλθσ προςμονισ, είκε ο Θεόσ να ευδοκιςει και να χαρίςει.
«Εμείσ... ολίγα τα ΄παμε!»

5. • ΕΘΙΜΟ 5
• Σε μερικεσ περιοχεσ οπωσ ςτθν Κορινκια ςτθν περιοχθ τθσ Νεμεασ
εφαρμοηεται το εκιμο τθσ ψυχοκορθσ,δθλαδθ το πρωι των
Χριςτουγεννων οταν γυριηουν απο τθν εκκλθςια θ εφθβθ κορθ του
ςπιτιου τουσ περιμενει εχοντασ βαλει πανω ςτθν πιατελα ολα τα
παραδοςιακα εδεςματα τθσ Νεμεασ:
κουραμπιεδεσ,διπλεσ,μελαμακαρονα,τθγανοψωμα,ξεροτθγανα και
γλυκα του κουταλιου.Εκτοσ απο αυτα προςφερουν και ςτον αντρα τθσ
οικογενειασ Λικερ.Επίςθσ το βράδυ τθσ παραμονισ των χριςτουγεννων
βαηουν ακομα και πλαςτικα κλαδια(παλιοτερα απο αμπελια) πανω απο
τα τηακια,πλενονται καλα για να μθν τουσ κατουρθςουν οπωσ λενε οι
καλικατηαροι και ςκεπαηουν τα γλυκα με αλουμινοχαρτα.
• Στθ νθςιωτικθ χωρα,κυριωσ ςτθν νθςο τθσ Σαμου τα Χριςτουγεννα τα
ηωα μεχρι να μεςθμεριαςει δεν τα βγαηουν εξω διοτι πιςτευουν οτι αν
τα δει θ Πουλια κα τουσ αφθςει ενα ςθμαδιακο αςτερι που αν εχει 6
γωνιεσ κα πεκανουν και αν εχει 4 κα αρρωςτθςουν

6. Χριςτουγεννιάτικα ζκιμα Ελαδασ
ΕΘΙΜΑ 6
Ακόμθ και ςιμερα ςτθν Πελοπόννθςο διατθρείται το ζκιμο του Χριςτόψωμου, όπου κάκε
Χριςτοφγεννα οι νοικοκυρζσ φτιάχνουν ζνα ψωμί που είναι ςταυρωτά κεντθμζνο και τθν
θμζρα των Χριςτουγζννων το κυλοφν πάνω ςτο τραπζηι. Αν πζςει από τθν ανάποδθ μεριά
του, θ χρονιά κα πάει άςχθμα ενϊ αν πζςει από τθν καλι, κα πάει καλά και θ χρονιά