Περιγραφή του Χρηματοπιστωτικού συστήματος

1. Δρ. Β. Μπαμπαλός,PhD

2. Χρησιμότητα χρηματοπιστωτικού
συστήματος
 Διευκολύνει την λήψη και την παροχή δανείων.
 Φέρνει σε επαφή δανειστές και δανειολήπτες.
 Τελικοί χρήστες χρηματοπιστωτικού συστήματος:
 Δανειστές
 Δανειολήπτες

3. Ορισμός χρηματοπιστωτικού
συστήματος
• Το χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί να οριστεί ως το
σύμπλεγμα των αγορών για χρηματοοικονομικά
προϊόντα καθώς και τα άτομα και οι οργανισμοί που
δραστηριοποιούνται σε αυτές τις αγορές (Howells &
Bain, 1998).
• Τα χρηματοοικονομικά προϊόντα μπορούν να
διακριθούν σε 2 μεγάλες κατηγορίες: προϊόντα
σταθερού εισοδήματος και μετοχές.

4. Πηγή: Κουρέτας Γ., Τσούμας Χ., Αγορές Χρήματος και Αξιογράφων Σταθερού Εισοδήματος,ΑΣΟΕΕ,2008

5. Η διαδικασία μεταφοράς κεφαλαίων
Δανειστές
Δανειζόμενοι
Άμεσες
απαιτήσεις
Έμμεσες
απαιτήσεις
Χρηματ/κοι
διαμεσολαβητές
Αγορές
χρήματος &
κεφαλαίου
Εξωχρηματιστηριακές
συναλλαγές
Πηγή:Booth & Cleary,2010

6. Πρωτογενείς και δευτερογενείς
αγορές
 Πρωτογενής αγορά είναι αυτή στην οποία εισάγονται
για πρώτη φορά οι μετοχές και ομολογίες .
 Στην αγορά αυτά γίνονται οι εκδόσεις των νέων
αξιογράφων.
 Τα βασικά πλεονεκτήματα της πρωτογενούς αγοράς
είναι:

7. Πρωτογενείς και δευτερογενείς
αγορές
 Αυξάνει τον συνολικό πλούτο και βιοτικό επίπεδο μιας
κοινωνίας
 Αυξάνει την καταναλωτική και επενδυτική ευελιξία
 Συμβάλλει στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.

8. Πρωτογενείς και δευτερογενείς
αγορές
 Στην δευτερογενή αγορά διαπραγματεύονται
αξιόγραφα παλαιότερων εκδόσεων.
 Οι συναλλαγές γίνονται μεταξύ επενδυτών που
επιθυμούν να πωλήσουν/αγοράσουν αξιόγραφα.
 Τα βασικά πλεονεκτήματα μιας δευτερογενούς αγοράς
είναι:

9. Πρωτογενείς και δευτερογενείς
αγορές
 Βοηθούν στην ανακάλυψη των σωστών και
ορθολογικών τιμών των διαφόρων αξιογράφων.
 Μείωση του κόστους συναλλαγών λόγω των
οικονομιών κλίμακας.
 Μεγάλη δυνατότητα επιλογής διαφορετικών
συνδυασμών επενδυτικού κινδύνου και απόδοσης
(διαφοροποίηση).
 Αυξημένη ρευστότητα σε σχέση με άλλες μορφές
επενδύσεων.

10. Τρόποι Χρηματοδότησης
 Άμεση (direct)
 Έμμεση (indirect)
 Ημι-άμεση (semi-direct)

11. Άμεση χρηματοδότηση
 Ο δανειζόμενος και δανειστής έρχονται σε επαφή
απευθείας και ανταλλάσσουν άμεσα κεφάλαια χωρίς
τη βοήθεια ενός τρίτου (διαμεσολαβητή) για να τους
φέρει σε επαφή.
 Ο άμεσος δανεισμός οδηγεί σε άμεσες απαιτήσεις
(direct claims) των δανειστών έναντι των
δανειοληπτών.

12. Άμεση χρηματοδότηση
Δανειζόμενοι
(ελλειμματικές
μονάδες)
Δανειστές
(πλεονασματικές
μονάδες)
Ροή κεφαλαίων

13. Έμμεση χρηματοδότηση
• Η επαφή δανειστών και δανειζόμενων γίνεται μέσω των
χρηματοοικονομικών διαμεσολαβητών.
• Εμπορικές τράπεζες,ασφαλιστικές εταιρείες, αμοιβαία
κεφάλαια, συνταξιοδοτικά ταμεία κλπ. λειτουργούν ως
διαμεσολαβητές.

14. Έμμεση χρηματοδότηση
Δανειζόμενοι Δανειστές
Ροή κεφαλαίων
Χρηματ/κοι διαμεσολαβητές
(τράπεζες,ασφαλιστικές εταιρείες,
αμοιβαία κεφάλαια, συνταξιοδοτικά
ταμεία, εταιρείες χρηματοδοτήσεων)
Ροή κεφαλαίων

15. Ημι-άμεση χρηματοδότηση
 Απευθείας δανεισμός με τη βοήθεια των ειδικών
διαπραγματευτών που βοηθούν στην πώληση των
άμεσων απαιτήσεων έναντι των δανειζόμενων.
 Οι ειδικοί διαπραγματευτές εισπράττουν ανάλογη
αμοιβή/προμήθεια για την παροχή των υπηρεσιών τους.

16. Ημι-άμεση χρηματοδότηση
Δανειζόμενοι Δανειστές
Ροή
κεφαλαίων
Διαπραγματευτές,
χρηματιστές,
επενδυτικές
τράπεζες
Έσοδα από την
πώληση των
χρεογράφων
(μείον αμοιβές/προμήθειες)

17. Χρηματοπιστωτικό σύστημα και
χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία
 Η διαδικασία δανεισμού ή έκδοσης μετοχών οδηγεί
ταυτόχρονα στην δημιουργία χρηματοοικονομικών
περιουσιακών στοιχείων ισοδύναμης αξίας.
• Για παράδειγμα ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό
στοιχείο π.χ. ομόλογο αξίας 10.000 ευρώ που βρίσκεται
στην κατοχή ενός νοικοκυριού (δανειστής) αντιστοιχεί σε
μια υποχρέωση ίσης αξίας 10.000 ευρώ της επιχείρησης
που έχει εκδόσει το ομόλογο (δανειζόμενος).

18. Πραγματικά vs. Χρηματοοικονομικών
Περιουσιακών στοιχείων
• Τα πραγματικά περιουσιακά στοιχεία είναι υλικά πράγματα
που ανήκουν σε πρόσωπα και επιχειρήσεις όπως:
– Αποθήκες, οικόπεδα κλπ.
– Αυτοκίνητα
– Κτίρια, εργοστάσια, ορυχεία κλπ
– Πάσης φύσεως μηχανολογικός εξοπλισμός
• Τα χρηματοοκονομικά περιουσιακά στοιχεία είναι άυλα και
δημιουργούνται από την διαδικασία διοχέτευσης κεφαλαίων
από τις πλεονασματικές στις ελλειμματικές μονάδες, π.χ.:
– Καταναλωτική πίστη
– Δάνεια πάσης μορφής
– Στεγαστικά δάνεια

19. Χρηματοπιστωτικό σύστημα και
χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία
• ‘Μια χρηματοοικονομική απαίτηση αποτελεί στοιχείο
ενεργητικού για κάποιον και στοιχείο παθητικού για
κάποιον άλλον’.
• Ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο
(financial asset) εμφανίζεται και στις δυο πλευρές του
ισολογισμού μιας οικονομικής μονάδας.
• Αντίθετα, ένα πραγματικό περιουσιακό (real asset)
στοιχείο εμφανίζεται σε μια πλευρά του ισολογισμού.

20. Χρηματοοικονομικά περιουσιακά
στοιχεία
1. Προϊόντα σταθερού εισοδήματος
– Εμπορικά ομόλογα (Commercial Paper)
– Επιταγές Αποδοχής Τραπέζης (Banker’s Acceptances)
– Κρατικά ομόλογα και Έντοκα Γραμμάτια Δημοσίου
(Treasury bills)
– Εταιρικά ομόλογα κ.α.
2. Μετοχές
– Κοινές
– Προνομιούχες

21. Συμφέροντα δανειστών &
δανειοληπτών
Δανειστές Δανειολήπτες
Απόδοση (+) Κόστος (-)
Κίνδυνος (-) Διάρκεια δανείου (+)
Ρευστότητα (+)
(+) επιθυμία μεγιστοποίησης
(-) επιθυμία ελαχιστοποίησης
Πηγή:Howells & Bain, 2009

22. Χρηματοπιστωτικά ιδρύματα
 Προσφέρουν μεγάλη ποικιλία υπηρεσιών όπως:
 Παροχή μηχανισμού πληρωμών
 Παροχή εργαλείων λήψης και παροχής δανείων
 Παροχή άλλων υπηρεσιών όπως συνάλλαγμα, επιταγές
και άλλες
• Η πιο σημαντική λειτουργία είναι ότι
λειτουργούν ως διαμεσολαβητές μεταξύ
ελλειμματικών και πλεονασματικών μονάδων.

23. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ως
διαμεσολαβητές
 Διαμεσολάβηση σημαίνει ότι κάποιος ενεργεί ως
μεσάζων μεταξύ δυο πλευρών.
 Η διαμεσολάβηση εκφράζει κάτι παραπάνω από το να
φέρει κανείς δυο πλευρές κοντά.
 Αυτό που κάνει ένας διαμεσολαβητής είναι να
δημιουργεί απαιτήσεις για τους δανειστές και
υποχρεώσεις για τους δανειολήπτες οι οποίες είναι
περισσότερο ελκυστικές για κάθε ομάδα από ότι θα
ήταν εάν οι δυο πλευρές έπρεπε να
διαπραγματευτούν απευθείας.

24. Η διαδικασία διαμεσολάβησης
Χρηματοπιστωτικοί
διαμεσολαβητές
δημιουργούν
Ελκυστικότερες
απαιτήσεις &
υποχρεώσεις
Ρευστότητα
μέσω:
•Μετασχηματισμός των λήξεων
•Μείωση κινδύνου
•Μείωση κόστους έρευνας και
συναλλαγών
•Εποπτεία

25. Οι 3 διαστάσεις της ρευστότητας
 Χρόνος: η ταχύτητα με την οποία ένα περιουσιακό
στοιχείο μπορεί να ανταλλαχτεί με χρήμα
 Κίνδυνος: η πιθανότητα ότι το περιουσιακό στοιχείο
μπορεί να ρευστοποιηθεί σε αξία διαφορετική από την
αναμενόμενη.
 Κόστος: η χρηματική και άλλες επιβαρύνσεις που
απαιτούνται για την πραγματοποίηση της συναλλαγής

26. Πηγές
Ξένη
 Booth, L., Cleary, W.S., (2010), Introduction to Corporate Finance, Wiley
 Howells, P., Bain, K., (2009), ΧΡΗΜΑ-ΠΙΣΤΗ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Τόμος Α, Εκδόσεις Κριτική
 Howells, P., Bain, K., (2009), ΧΡΗΜΑ-ΠΙΣΤΗ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Τόμος Β, Εκδόσεις Κριτική
 Mishkin, F., (2004), The Economics of Money, Banking & Financial Markets, 7th Edition, The
Addison-Wesley series in economics
Ελληνική
 Κουρέτας, Γ., Τσούμας, Χ.,(2008), Διαλέξεις στο Μάθημα Αγορές Χρήματος και Αξιόγραφα Σταθερού
Εισοδήματος, Τµήµα Οργάνωσης και ∆ιοίκησης Επιχειρήσεων, Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών
 Σπύρου, Σ., (2003), Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου,Εκδόσεις Γ. Μπένου