Уран зохиол- Жамухын өчил

1. Багш:Ариунтунгалаг
Сэдэв:
Д.Намсрай "Жамухын өчил" өгүүллэг

2. -Жамухын өчил өгүүллэгээ сонсоод
/уншаад/ дасал даалгавар ажиллах.
-Түлхүүр нэр томьёог мэдэх
-Үгийн тайлбар мэдэх

4. Жамухын өчил
Эхлэл
Гол хэсэг
Төгсгөл
Тэр газрын цээжийг
аниртан
чагнаваас монгол
эрсийн
нөхөрлөл, гунигт
хагацлын
тухай эмгэнэлт
түүхийг
өгүүлнэ.
ЗОХИОЛЫН ХЭЛ НАЙРУУЛГА, БИЧИЛ ДҮРСЛЭЛИЙН УНШИГЧИД
ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨГ ШИНЖЛЭХ
Задлан шинжлэх асуулт, даалгавар:
Үгийн тайлбар
Харамбай нугас - Харавтар нугас
Хулд - Элээтэй адилавтар, бие бяцхан, хулгана зэргийг барьж иддэг шувуу
1. Дараах хүснэгтэд зохиолын эхлэл, гол, төгсгөл хэсгүүдээс гол өгүүлбэрийг эшлэн
бичнэ үү.

5. 2. Эхлэл болон төгсгөл хэсэгт байгаа “хялганын
толгой”, “хялганын бут” зэрэг үгсийн найруулгын
өнгө аясыг тайлбарлана уу.
3. Монгол яруу найрагт “туулайн гүйдэл салхи”,
суусрын гүйдэл салхи” гэсэн салхитай
холбогдох дүрслэл байдгийг та нар мэднэ.
Харин энэ өгүүллэгт зохиолч яагаад “ноён
салхи” гэдэг үгийг сонгосон гэж бодож байна?
Энд найруулгын ямар хэв маяг илэрч байгааг
ярилцаад зохиолын хэл найруулгаас үлгэрлэн,
санаагаа илэрхийлж, “Ноён салхи”сэдвээр 80-
100 үгтэй эргэцүүлэмж бичээрэй.
4. “Жамуха нөхдөдөө баригдан, Чингисийн
өргөөнөө хүргэгдэн ирсэн тухай” МНТ болон
“Жамухын өчил” өгүүллэгт хэрхэн үзүүлснийг
харьцуулна уу. Энэ хоёр өгүүлэмжид
дүрслэлийн ямар ялгаа байгааг харьцуулж,
зохиолын хэлний хэрэглээг задлан шинжилж,
жишээ баримтаар тайлбарлана уу.
Монголын нууц товчоо Жамухын өчил
1. “Тийм хүн хэнтэй
нөхөрлөнө?
Тус хан эзэндээ гар
хүргэсэн ардыг ургийн
урагт нь хүртэл
мөхрүүлэгтүн
(тонилгогтун)!” хэмээн
зарлиг болов.
Мөн Жамухын өмнө
түүнийг гардаж барьсан
хүнийг мөхрүүлж
(тонилгож) өгөв.
Богд эзэндээ халдсан
боол иргэдийг Чингис
хаан өвс ногоо
хүрэнттэл цаазалж,
Жамухыг суллаад...
2
3
4
5

6. № Илэрхийлэл Жишээ
1 Эсэргүүцсэн
Олон дайнд оролцон чадал хүчиндээ эрдэж явснаа санахад чиний илдийн дор явж би
хэзээ ч чадахгүй.
2 ?
Өндөр их хаан суудалдаа заларч, өрлөг есөн жанжны чинь тоо бүрэн байхад би илүүдэх
биз ээ, анд минь. Чамд зай тавьж өгье.
3 Буулт хийсэн? !
4 ?
Есөн хөлт цагаан туг, дайн тулааны хар сүлдэнд чинь хоёуланд нь сөгдөн гуйя, хаан анд
минь!
5 ?
Бас их төр эзэнт гүрний хэргийг эмсийнхээ үгтэй хутгалдан зөвшигч
надаар төгсгөл болог! Энэ мөчөөс хойш хаан Жамухын алдар, урван
тэрслэгч хэнийг ч болов төрийн цээрлэл цааз үл тойрохын хууль болог!
6 Ерөөсөн ?
7
Бас их төр эзэнт гүрний хэргийг эмсийнхээ үгтэй хутгалдан зөвшигч надаар төгсгөл
болог!
8
Энэ мөчөөс хойш хаан Жамухын алдар, урван тэрслэгч хэнийг ч болов төрийн цээрлэл
цааз үл тойрохын хууль болог!

8. • Уран зохиол 10
• Хуудас 31
• Дасгал даалгавар-1 /Даалгавар хийхдээ өнөөдрийн
үзсэн хичээлээсээ эшлэл аваарай/