More Related Content
Similar to หน่วยที่ 1 (15)
หน่วยที่ 1
- 3. • แนวคิด
1.การร่วมค้าเป็นการประกอบกิจการร่วมกันตั้งแต่ 2 คน หรือ 2 กิจการขึ้นไป
โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะเจาะจง เมื่อการค้าเสร็จสิ้นถือว่าการร่วมค้าสิ้นสุด
ลง
2.รูปแบบของการร่วมค้ามี 3 รูปแบบ คือ การดาเนินงานที่ควบคุมร่วมกัน
สินทรัพย์ที่ควบคุมร่วมกันและกิจการที่ควบคุมร่วมกัน หรือกิจการร่วมค้า
3.วิธีการบัญชีของการร่วมค้ามี 2 วิธี คือ วิธีการบันทึกบัญชีการร่วมค้าโดย
ไม่เปิดสมุดบัญชีกิจการร่วมค้าแยกต่างหาก และวิธีการบันทึกบัญชีการร่วม
ค้าโดยเปิดสมุดบัญชีกิจการร่วมค้าแยกต่างหาก
- 6. ความหมายและลักษณะของการร่วมค้า
• ความหมายของการร่วมค้า
การร่วมค้า หมายถึง การที่บุคคลหรือกิจการตั้งแต่สองคนหรือสอง
กิจการขึ้นไป ทาการประกอบกิจการค้าร่วมกัน โดยจะต้องมีข้อตกลงใน
สัญญาเป็นลายลักษณ์อักษรด้วยว่าผู้ร่วมค้าทุกคนจะต้องมีสิทธิ์หรือส่วนร่วม
ในการควบคุมการร่วมค้าด้วยกันในการกาหนดนโยบายทางการเงินและการ
ดาเนินงานของกิจการที่ร่วมค้าร่วมกันเพื่อให้ได้รับประโยชน์ของกิจกรรม
ต่างๆ ของธุรกิจนั้น การร่วมค้าอาจจะเกี่ยวกับการค้าขายสินค้าหรือการ
ประกอบกิจการโครงการใดโครงการหนึ่งโดยเฉพาะ เมื่อกิจการร่วมค้าสาเร็จ
ลุล่วงแล้วการร่วมค้าถือว่ายุติลง
- 7. • ลักษณะของการร่วมค้า
จากที่กล่าวมาแล้ว การร่วมค้าจะเป็นการที่บุคคลหรือกิจการตั้งแต่ 2
คน หรือ 2 กิจการขึ้นไปทาการประกอบกิจการร่วมกันเฉพาะกาลใดกาลหนึ่ง
เมื่อการประกอบกิจการร่วมกันดังกล่าวนั้นเสร็จสิ้นถือว่าการร่วมค้ายุติลง
และผู้ร่วมค้าทุกคนจะต้องมีสิทธิ์ในการควบคุมการร่วมค้าด้วยกันการ
ดาเนินงานลักษณะนี้จะเป็นการดาเนินงานที่ต่างกิจการห้างหุ้นส่วน การ
จัดตั้งการร่วมค้าอาจตั้งขึ้นเป็นนิติบุคคลตามกฎหมาย เช่น จัดตั้งในลักษณะ
ห้างหุ้นส่วน บริษัท หรืออาจไม่ได้มีการจัดตั้งขึ้นเป็นนิติบุคคลตามกฎหมาย
ก็ได้ ไม่ว่าการร่วมค้าจะมีรูปแบบใดตามกฎหมายการจะจัดเป็นการร่วมค้า
- 8. ตามมาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 46 จะต้องมีลักษณะที่สาคัญ
2 ประการ คือ
• 1.มีผู้ร่วมค้าตั้งแต่ 2 รายขึ้นไป ตกลงกันเป็นสัญญา และ
• 2.สัญญาดังกล่าวระบุให้ผู้ร่วมค้าทุกรายมีอานาจในการควบคุม
ในปัจจุบันการร่วมค้าในประเทศไทยจะพบในการดาเนินธุรกิจบาง
ประเภท เช่น การจัดซื้อที่ดินเพื่อทาการจัดสรรขาย การจัดซื้อที่ดินปลูก
สร้างอาคารเพื่อจัดสรรขาย เป็นต้น หรืออาจจะพบได้ในการดาเนินงานของ
บริษัทข้ามชาติที่แสวงหางานในต่างประเทศร่วมกับบริษัทในท้องถิ่นเพื่อ
ทางานในแต่ละโครงการ เช่น โครงการสารวจขุดเจาะน้ามันและก๊าซ การ
สร้างเขื่อน เป็นต้น
- 9. นอกเหนือจากลักษณะของการร่วมค้าที่กล่าวไปแล้ว ตามความเห็น
APB Opinion No.18 ได้มีการกาหนดลักษณะของการร่วมค้าไว้ดังนี้
“กิจการร่วมค้าเป็นการลงทุนร่วมกันของกลุ่มธุรกิจ เพื่อนดาเนินการค้า
โดยเฉพาะเรื่องใดเรื่องหนึ่งหรือโครงการหนึ่ง เพื่อหวังผลกาไรมาแบ่งปัน
ในกลุ่มสมาชิก รัฐบาลอาจเป็นสมาชิกคนหนึ่งของกลุ่มก็ได้ วัตถุประสงค์
โดยทั่วไปของกิจการร่วมค้าเพื่อแบ่งปันความเสี่ยงและผลตอบแทน โดย
หวังจะพัฒนาตลาดของผลิตภัณฑ์ใหม่หรือเทคโนโลยีใหม่ เพื่อรวมความรู้
ทางด้านเทคนิค หรือรวมทรัพยากรเพื่อพัฒนาผลผลิต หรือสาธารณูปโภค
ต่าง ๆ การประกอบกิจการร่วมค้าทาให้ผู้ร่วมค้าต้องร่วมจัดงานทั้งทางตรง
และทางอ้อม”
- 10. จากความเห็นของ APB Opinion No.18 ข้างต้น สามารถสรุปลักษณะ
ของการร่วมค้าได้ดังนี้
1. การร่วมค้าประกอบด้วยบุคคลตั้งแต่สองคนหรือกิจการตั้งแต่สองกิจการ
ขึ้นไปร่วมกันลงทุนเพื่อดาเนินการค้า
2. การดาเนินการค้าเฉพาะกาลใดกาลหนึ่ง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแบ่งกาไร
จากการค้านั้น
3. เป็นการลงทุนที่ไม่ถาวรเหมือนการค้าปกติ มีขอบเขตจากัดโดยจะสิ้นสุด
เมื่อการดาเนินการค้านั้นเสร็จสิ้นลง
4. มีการนากฎหมายว่าด้วยห้างหุ้นส่วนมาบังคับใช้เช่น การลงทุน และการ
แบ่งสรรกาไร เป็นต้น
- 12. รูปแบบที่ 1 การดาเนินงานที่ควบคุมร่วมค้า (Jointly Controlled
operations)
การดาเนินงานของกิจการร่วมค้าแบบนี้จะไม่มีการตั้งกิจการร่วมค้าเป็น
หน่วยงานตามกฎหมายแยกออกจากเดิมแต่จะแฝงการร่วมค้าอยู่ในกิจการเดิม โดยผู้
ร่วมค้าแต่ละรายจะใช้ความรู้ความชานาญและสินทรัพย์ของตน เช่น อุปกรณ์ โรงงาน
หรืออาจเป็นสินค้า เพื่อการผลิตและจาหน่ายผลิตภัณฑ์อย่างใดอย่างหนึ่งร่วมกับผู้
ร่วมค้าราบอื่น ๆ ผู้ร่วมค้าแต่ละรายจะรับผิดชอบในสินทรัพย์ ค่าใช้จ่าย และหนี้สิน
ตลอดจนจัดหาเงินทุนเพื่อดาเนินการของการร่วมค้าเอง ผู้ร่วมค้าจะได้ส่วนแบ่งใน
รายได้จากการขายผลิตภัณฑ์ และรับปันส่วนค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นร่วมกันระหว่างผู้ร่วม
ค้าตามเงื่อนไขที่ระบุไว้ในสัญญา
การบันทึกบัญชีของผู้ร่วมค้าแต่ละรายนั้นจะบันทึกบัญชีและแสดงรายการใน
งบการเงินเกี่ยวกับสินทรัพย์ของตน หนี้สินของตน ค่าใช้จ่ายของตน และส่วนแบ่ง
รายได้หรือค่าใช้จ่ายจากการร่วมค้าตามปกติเช่นเดียวกับรายการที่เกิดจากการ
ดาเนินงานของกิจการเอง ผู้ร่วมค้าไม่จาเป็นต้องบันทึกบัญชีและจัดทางบการเงิน
สาหรับกิจการร่วมค้าแยกต่างหาก
- 13. รูปแบบที่ 2 สินทรัพย์ที่ควบคุมร่วมกัน (Jointly Controlled
Assets)
การดาเนินงานของกิจการร่วมค้ารูปแบบนี้จะเหมือนกับรูปแบบแรก
คือ ไม่มีการจัดตั้งกิจการร่วมค้าเป็นหน่วยงานตามกฎหมายแยกออกจากิจการ
โดยจะแฝงการร่วมค้าอยู่ในกิจการเดิมผู้ร่วมค้าแต่ละรายจะนาสินทรัพย์ของ
ตนมาให้ผู้ร่วมค้ารายอื่นๆ ใช้ร่วมกัน หรืออาจเป็นเจ้าของร่วมกันใน
สินทรัพย์ที่ซื้อมาเพื่อใช้ตามวัตถุประสงค์ของกิจการร่วมค้า
การบันทึกบัญชีและการแสดงรายการของการร่วมค้าจะแสดงเป็นส่วน
หนึ่งของการดาเนินงานตามปกติ
- 14. • รูปแบบที่ 3 กิจการที่ควบคุมร่วมกัน หรือกิจการร่วมค้า (Jointly
Controlled Entities )
การดาเนินงานขอองกิจการร่วมค้ารูปแบบนี้จะมีการจัดตั้งกิจการร่วม
ค้าเป็นหน่วยงานตามกฎหมาย จึงสามารถแยกออกจากกิจการเดิม โดยกิจการ
ที่ตั้งขึ้นมาใหม่จะมีสัญญาซึ่งระบุให้ผู้ร่วมค้าทุกรายมีอานาจควบคุมร่วมกัน
ในการดาเนินงานของกิจการร่วมค้า
การบันทึกบัญชีและงบการเงิน กิจการร่วมค้ารูปแบบนี้เป็นหน่วยงาน
แยกออกมาตามกฎหมาย จึงสามารถที่จะมีสินทรัพย์ก่อหนี้สิน และมีรายได้
หรือค่าใช้จ่ายเป็นของตนเองได้ ดังนั้นจึงต้องจัดทาบัญชีและงบการเงินของ
กิจการเองตามมาตรฐานการบัญชีเช่นเดียวกับกิจการทั่วไป
- 15. วิธีการบัญชีของการร่วมค้า
การจัดแบ่งรูปแบบของกิจการร่วมค้าตามมาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 46 สามารถแบ่ง
รูปแบบได้ 3 รูปแบบตามที่กล่าวไว้ข้างต้น จะพบว่าการดาเนินงาน 2 รูปแบบแรก คือ การ
ดาเนินงานที่ควบคุมร่วมค้า (Jointly Controlled operations) และสินทรัพย์ที่
ควบคุมร่วมกัน (Jointly Controlled Assets) จะมีรูปแบบที่เหมือนกัน คือ ไม่ได้
มีการจัดตั้งเป็นหน่วยงานตามกฎหมายโดยจะแฝงการร่วมค้าอยู่ในกิจการเดิม ส่วนการ
ดาเนินงานรูปแบบที่ 3 เป็นรูปแบบกิจการที่ควบคุมร่วมกัน หรือกิจการร่วมค้า (Jointly
Controlled Entities ) ซึ่งจะมีการจัดตั้งการร่วมค้าเป็นหน่วยงานตามกฎหมาย
แยกการร่วมค้าออกจากกิจการเดิมของผู้ร่วมค้าแต่ละคน ดังนั้น วิธีการบัญชีสาหรับกิจการ
ร่วมค้าสามารถแบ่งได้ 2 วิธี ดังนี้
วิธีที่ 1 วิธีการบันทึกบัญชีการร่วมค้าโดยไม่เปิดสมุดบัญชีกิจการร่วมค้าแยกต่างหาก
วิธีที่ 2 วิธีการบันทึกบัญชีการร่วมค้าโดยเปิดสมุดบัญชีกิจการร่วมค้าแยกต่างหาก
- 16. • สรุป
การร่วมค้าเป็นการประกอบกิจการร่วมกันตั้งแต่ 2 คนหรือ 2 กิจการขึ้น
ไป โดยมีวัตถุประสงค์ดาเนินงานเฉพาะเจาะจง เมื่อการค้าเสร็จสิ้นถือว่า
การร่วมค้าสิ้นสุดลง วิธีการบัญชีของการร่วมค้ามี 2 วิธี คือ วิธีการบันทึก
บัญชีการร่วมค้าโดยไม่เปิดสมุดบัญชีกิจการร่วมค้าแยกต่างหาก และวิธีการ
บันทึกบัญชีการร่วมค้าโดยเปิดสมุดบัญชีกิจการร่วมค้าแยกต่างหาก
