Recommended
Recommended
More Related Content
Similar to Dwang en drang
Similar to Dwang en drang (20)
Dwang en drang
- 2. Maatwerk Je vindt in deze bundel geen kant-en-klare oplossing voor alle cliënten. Het vinden van een alternatief is maatwerk. Wat voor de ene cliënt een goed alternatief is, werkt bij een andere verkeerd. Je moet op zoek naar een manier om elke afzonderlijke cliënt kwaliteit van leven én veiligheid te bieden. Dit betekent dat je samen moet praten over verantwoorde zorg. Voer dit gesprek multidisciplinair en betrek ook de familie hierbij. Zo kom je tot de beste oplossing.
- 3. Vrijheid is een recht voor iedereen Je leven inrichten zoals jij het wilt Eigen keuzes maken Gaan en staan waar we willen: Het ligt voor IEDEREEN vast in de grondwet, ook voor jouw cliënten!
- 4. Ben jij vrij om te gaan en te staan waar je wilt? Opdracht: • Wanneer heb je je beperkt gevoeld in je vrijheid? • Wat voelde je daarbij? • Hoe reageerde je daarop? • Heb je je verzet? Welke gevoelens speelden daarbij? (bespreek in duo’s, klassikale terugkoppeling: hoe reageer jij op vrijheidsbeperking)
- 5. Is jouw cliënt vrij? Altijd en overal?
- 6. Wat is drang? Drang is het aandringen bij een cliënt op medewerking.
- 7. Drang Bij drang wordt iemand zo beïnvloed dat hij minder keuze heeft. Er is sprake van manipulatie: De zorgverlener stelt een beloning of sanctie in het vooruitzicht. De zorgverlener houdt informatie achter of verdraait informatie. Psychologisch: de zorgverlener speelt in op gevoelens.
- 8. Let op: Steeds opnieuw vragen om mee te werken Als een zorgverlener steeds blijft vragen om mee te werken is ook sprake van drang. Een zorgverlener kan bijvoorbeeld iedere dag opnieuw medicatie aanbieden. Herhaald vragen kan voor de cliënt als een dreigement voelen.
- 9. Wijzen op de gevolgen van gedrag Ook kunnen zorgverleners wijzen op de gevolgen van het gedrag. Als iemand zichzelf bijvoorbeeld verwondt, kunnen de zorgverleners uitleggen dat het risico bestaat dat de behandelaar besluit tot fixatie als de cliënt niet stopt. Dit lijkt op dreigen met dwang, maar is toch net wat anders.
- 10. Moreel probleem bij drang Wie bepaalt welke zorg iemand nodig heeft, op grond waarvan, en hoe ver je daarin mag gaan?
- 11. Wat is dwang? Dwang wil zeggen dat iemand tegen zijn wil in iets moet doen of laten. Hij heeft geen keuzemogelijkheid.
- 12. Maatregelen die vrijheid van cliënten inperken • Optrekken van bedhekken • Toedienen van kalmerende medicatie • Verhinderen te lopen • Cliënt in een diepe stoel te zetten of • Cliënt separeren of af zonderen • Dwingen om te eten of drinken • Medicatie dwingend of stiekem toedienen. Past dit wel in de vraaggerichte begeleiding en bij de regie over eigen leven?
- 13. Vrijheidsbeperking om te beschermen: smoes of waarheid? Alleen in nood: bij ernstige gevaar of risico Risico of gevaar wordt vaak te hoog ingeschat door begeleiders blijkt uit onderzoek. Vrijheidsbeperkende maatregelen zorgen juist voor risico’s: verminderde lichamelijke conditie, afname spiermassa, verhoogd risico op obstipatie, doorligwonden en trombose, een verhoogde kans op incontinentie huidbeschadigingen.
- 14. Opdracht: vrijheidsbeperkende maatregelen Maak in groepen van vier een overzicht welke vrijheidsbeperkende maatregelen jullie toepassen in je werk. Gebruik hiervoor het schema. • Hoe vaak heb jij de maatregel toegepast? • Bij hoeveel cliënten? • Waarom de maatregel werd toegepast?
- 15. Nabespreking Wat vinden jullie van het overzicht? Welke maatregel wordt het meest toegepast? Wat is de voornaamste reden hiervoor? Wat is hierover afgesproken in het begeleidingsplan? Wat betekent het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen voor de cliënt? Stel je voor dat je zelf cliënt bent. Wat zou het effect op jezelf zijn als deze maatregel zou worden toegepast? Stel je voor dat je zelf cliënt bent. Welke maatregel vind je het meest ingrijpend?
- 16. Verzet • Thuis op je werk of op school kom je situaties tegen waarin je je tekort gedaan voelt en in verzet komt. • Voorbeeld: je bent het niet eens met je leidinggevende over de planning voor de komende weken en de manier waarop deze tot stand is gekomen. Je hebt geprobeerd dit duidelijk te maken, maar je voelt je niet serieus genomen. Wat doe je?
- 17. Is jouw gedrag anders dan dat van een cliënt? • Boosheid • Verdriet • Angst • Verwarring • Eenzaamheid en rusteloosheid • Agressie • Terugtrekken/inkeren in jezelf • Claimend gedrag
- 18. Gedrag van cliënt bij het (onterecht ) gebruiken van macht • Verzet met woorden of door lichaamstaal. • Bij MVG/ MCG cliënten vaak non-verbaal door uitingen van pijn, jammeren of kreunen, aanspannen van spieren, verkramping, slaan en schoppen of wegduwen.
- 19. Begeleiden in vrijheid en vraaggericht werken • Onrustig gedrag (bewegingsonrust, agressie, prikkelbaarheid, ontremd gedrag) • Dwalen, vallen • Stemmingsproblemen: depressie, angsten, apathie • Wanen en hallucinaties • Hoe begeleid je dit zonder de vrijheid te beperken? • Wat zegt de wet?
- 20. Wet zorg en dwang (01-01-2020) • De Wet zorg en dwang geldt voor cliënten die vanwege hun psychogeriatrische aandoening, verstandelijke handicap of daaraan gelijkgestelde aandoening zijn aangewezen op zorg. Dit geldt voor cliënten die zijn opgenomen en cliënten die thuis wonen.
- 21. Wet zorg en dwang • Nee, tenzij • De zorg moet zoveel mogelijk op vrijwillige basis plaatsvinden. • Het uitgangspunt van de Wet zorg en dwang is dat onvrijwillige zorg daarbij niet wordt toegepast, tenzij het niet anders kan.
- 22. ONVRIJWILLIGE ZORG IS ZORG WAARTEGEN DE CLIËNT ZICH VERZET EN KAN BESTAAN UIT: • Toedienen vocht, voeding en medicatie, medische controles / handelingen vanwege de verstandelijke beperking of dementie. • Beperking van bewegingsvrijheid. • Insluiting. • Toezicht (inclusief domotica). • Onderzoek aan kleding of lichaam.
- 23. Vervolg - ONVRIJWILLIGE ZORG IS ZORG WAARTEGEN DE CLIËNT ZICH VERZET EN KAN BESTAAN UIT: • Onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op middelen die het gedrag beïnvloeden en op gevaarlijke voorwerpen. • Controle op middelen die gedrag beïnvloeden. • Beperking van vrijheid om eigen leven in te richten, waardoor de cliënt iets moet doen of laten (incl. gebruik communicatiemiddelen). • Beperking op het ontvangen van bezoek.
- 24. Onvrijwillige opname • De opname en het verblijf moet noodzakelijk en geschikt zijn om het ernstig nadeel af te kunnen wenden, waarbij de opname en het verblijf in redelijke verhouding tot het doel daarvan staat.
- 25. Kwaliteitscriteria bij het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen • De situatie is geanalyseerd. • De maatregel/het alternatief is vastgesteld na overleg met cliënt, omgeving, specifieke deskundigen en relevante disciplines. • Er is aantoonbaar gezocht naar alternatieven. • De maatregelen en alternatieven voldoen aan de criteria van proportionaliteit, subsidiariteit en effectiviteit. • Er is een rapportage en verantwoording vastgelegd in het zorg- en ondersteuningsplan.
- 26. Kwaliteitscriteria bij het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen II • Proportionaliteit: de maatregel staat in redelijke verhouding tot het doel van de toepassing. • Subsidiariteit: de minst ingrijpende maatregel wordt ingezet bij de Wet zorg en dwang. • Effectiviteit: het middel moet het beoogde doel bereiken en niet langer duren dan noodzakelijk. • Er zijn acties ondernomen om herhaling te voorkomen; de maatregel of het alternatief wordt geëvalueerd, zware maatregelen of maatregelen bij kinderen worden sneller geëvalueerd.
Editor's Notes
- INLEIDING OLG Iedereen houdt van zijn vrijheid. De vrijheid om de deur uit te kunnen lopen als iets je niet aanstaat. De vrijheid om van mening te verschillen. De vrijheid om je dagelijkse leven in te richten zoals jij dat wilt. We willen onze eigen keuzes maken, onze eigen beslissingen nemen en kunnen gaan en staan waar we willen. Daarom is vrijheid ook een individueel recht, vastgelegd in onze grondwet. Het optrekken van bedhekken, het toedienen van kalmerende medicatie, een cliënt verhinderen te lopen, bijvoorbeeld door hem in een diepe stoel te zetten of af te zonderen, het zijn allemaal voorbeelden van maatregelen die de vrijheid van de cliënt inperken. Maatregelen die behoorlijk ingrijpen in het leven van een cliënt.Medewerkers in zorg en welzijn zetten deze vrijheidsbeperkende maatregelen met goede bedoelingen in, om vallen te voorkomen of als reactie op moeilijk hanteerbaar gedrag zoals dwalen, agressie of bewegingsonrust. Het is echter de vraag of deze maatregelen effectief en passend zijn. Richten zij niet meer schade aan dan dat ze voorkomen? Past opsluiten en vastbinden wel in de vraaggerichte begeleiding en bij de regie over eigen leven? Behoeften van cliënten serieus nemen en goed omgaan met verzet van cliënten tegen de zorg of behandeling is belangrijk voor hun kwaliteit van leven. Als je iemands gedrag begrijpt, is het vaak mogelijk om creatieve oplossingen te vinden die minder ingrijpend en vaak net zo effectief zijn als een vrijheidsbeperkende maatregel. Cliënten in de zorg kunnen helaas niet altijd zelf keuzes maken. Als je vraaggericht of belevingsgericht werkt, doe je wel zoveel mogelijk je best te achterhalen wat een cliënt zou kiezen. Je vraagt bijvoorbeeld aan familie of iemand een ochtend- of een avondmens is. Je observeert of een cliënt zich juist prettig voelt in een drukke huiskamer of in een rustig hoekje op de gang etc. Toch zijn cliënten op veel vlakken min of meer beperkt in hun keuzevrijheid. Daarnaast zijn jullie cliënten ook vaak beperkt in hun bewegingsvrijheid. Om te voorkomen dat verwarde cliënten de straat opgaan en verdwalen of in gevaarlijke verkeerssituaties terechtkomen, wonen zij bijvoorbeeld op gesloten afdelingen. Sommige instellingen zijn zo gebouwd dat cliënten ondanks de gesloten voordeur toch voldoende bewegingsvrijheid hebben. Er is bijvoorbeeld een binnentuin waar men vrijelijk in kan. In andere situaties worden cliënten echter wel ingrijpend in hun bewegingsvrijheid beperkt. Bij onrust of ander moeilijk gedrag worden bijvoorbeeld Zweedse banden gebruikt of bedhekken of, minder opvallend, de rolstoel op de rem en de tafel die zo voor een stoel wordt geschoven dat de cliënt ‘vastzit’. Ook medicijnen kunnen de bewegingsvrijheid beperken. Als je vraaggericht werkt, probeer je dit te voorkomen. Je zoekt naar de oorzaak van de onrust of het moeilijke gedrag en probeert daar een passend antwoord op te vinden.
- Het optrekken van bedhekken, het toedienen van kalmerende medicatie, een cliënt verhinderen te lopen, bijvoorbeeld door hem in een diepe stoel te zetten of af te zonderen, het zijn allemaal voorbeelden van maatregelen die de vrijheid van de cliënt inperken. Maatregelen die behoorlijk ingrijpen in het leven van een cliënt.Medewerkers in zorg en welzijn zetten deze vrijheidsbeperkende maatregelen met goede bedoelingen in, om vallen te voorkomen of als reactie op moeilijk hanteerbaar gedrag zoals dwalen, agressie of bewegingsonrust. Het is echter de vraag of deze maatregelen effectief en passend zijn. Richten zij niet meer schade aan dan dat ze voorkomen? Past opsluiten en vastbinden wel in de vraaggerichte begeleiding en bij de regie over eigen leven?
- Veiligheid: OLG Vrijheidsbeperkende maatregelen neem je meestal om de cliënt te beschermen. Je wilt bijvoorbeeld voorkomen dat een cliënt gaat dwalen, valt, zichzelf uitput of zichzelf of anderen schade toebrengt. Omdat er sprake is van het schenden van een grondrecht mag een vrijheidsbeperkende maatregel alleen in uiterste nood worden toegepast. Daarbij moet er werkelijk sprake zijn van een ernstig gevaar of risico. Valrisico is een van de meest voorkomende redenen om cliënten te fixeren. Wist je dat de kans op ernstig letsel door vallen per cliënt gemiddeld erg laag is? Er wordt wel veel gevallen, dit leidt echter meestal niet tot botbreuken. De kans op ernstig gevaar of risico door fixatie wordt over het algemeen over het hoofd gezien in de verzorging. Er gebeuren regelmatig ongelukken door vrijheidsbeperking. Het toepassen van fysieke vrijheidsbeperkingen heeft daarnaast ook negatieve lichamelijke gevolgen zoals verminderde lichamelijke conditie, afname spiermassa, verhoogd risico op obstipatie, doorligwonden en trombose, een verhoogde kans op incontinentie en huidbeschadigingen. Ook heeft fixatie negatieve psychische gevolgen zoals een negatief zelfbeeld, verwardheid, onrust, angst, depressie en agressie. Het is daarom van groot belang om de nadelige gevolgen van het fixeren te kennen en mee te nemen in de afweging.
- De docent vraagt de groepen hun lijstje te presenteren Bespreek als klas de lijstjes aan de hand van onderstaande vragen: – Welke maatregel wordt het meest toegepast? – Wat is de voornaamste reden hiervoor? – Wat is hierover afgesproken in het zorgleefplan? – Wat vinden we van het overzicht? Wat betekent het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen voor de cliënt? – Stel je voor dat je zelf cliënt bent. Wat zou het effect op jezelf zijn als deze maatregel zou worden toegepast? – Stel je voor dat je zelf cliënt bent. Welke maatregel vind je het meest ingrijpend? Zijn er opvallende verschillen tussen de studenten? Misschien kun je van elkaar leren. Bijvoorbeeld: waarom zet een aantal collega’s een cliënt wel achter een tafelblad en anderen niet?
- Is jouw gedrag anders als die van een client?
- Behoeften van cliënten serieus nemen en goed omgaan met verzet van cliënten tegen de zorg of behandeling is belangrijk voor hun kwaliteit van leven. Als je iemands gedrag begrijpt, is het vaak mogelijk om creatieve oplossingen te vinden die minder ingrijpend en vaak net zo effectief zijn als een vrijheidsbeperkende maatregel. Cliënten in de zorg kunnen helaas niet altijd zelf keuzes maken. Als je vraaggericht of belevingsgericht werkt, doe je wel zoveel mogelijk je best te achterhalen wat een cliënt zou kiezen. Je vraagt bijvoorbeeld aan familie of iemand een ochtend- of een avondmens is. Je observeert of een cliënt zich juist prettig voelt in een drukke huiskamer of in een rustig hoekje op de gang etc. Toch zijn cliënten op veel vlakken min of meer beperkt in hun keuzevrijheid.