Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Małgorzata Figurska
Wykonywanie mostów protetycznych 322[09].Z3.03
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

1
Recenzenci:
mrg Beata Marczak
mgr Wiktor Ołdak
Opracowanie redakcyjne:
dr n. med. Małgorzata Figurska
Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[09].Z3.03
„Wykonywanie mostów protetycznych”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik dentystyczny.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007

2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Materiał nauczania 6
4.1. Budowa, podział i statyka mostów protetycznych 6
4.1.1. Materiał nauczania 6
4.1.2. Pytania sprawdzające 11
4.1.3. Ćwiczenia 11
4.1.4. Sprawdzian postępów 12
4.2. Etapy laboratoryjnego wykonania mostów 13
4.2.1. Materiał nauczania 13
4.2.2. Pytania sprawdzające 39
4.2.3. Ćwiczenia 39
4.2.4. Sprawdzian postępów 41
5. Sprawdzian osiągnięć ucznia 42
6. Literatura 47

3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o mostach protetycznych
i kształtowania podstawowych umiejętności z zakresu tych protez stałych.
W poradniku zamieszczono
− wymagania wstępne – wykaz umiejętności jakie powinieneś mieć już ukształtowane abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika
− cele kształcenia – wykaz umiejętności jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem
− materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej
− zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić czy już opanowałeś określone treści
− ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości praktyczne
− sprawdzian postępów
− sprawdzian osiągnięć – przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej
− literatura uzupełniająca.
Schemat układu jednostek modułowych
322[09].Z3.01
Wykonywanie wkładów
korzeniowych i koronowo-
korzeniowych
322[09].Z3.03
Wykonywanie mostów
protetycznych
322[09].Z3.02
Wykonywanie koron
protetycznych
322[09].Z3
Protezy stałe

4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,
− charakteryzować budowę i funkcjonowanie układu stomatognatycznego,
− charakteryzować właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne następujących
materiałów: gips, wosk, stal, ceramika, tworzywo kompozytowe, agar, sylikon,
− modelować korony zębów stałych i planować przestrzeń do modelowania zębów,
− modelować zęby w układzie łuku zębowego,
− wykonywać precyzyjne modele robocze,
− wykonywać wkłady koronowo-korzeniowe,
− wykonywać korony protetyczne lane
− modelować powierzchnie zgryzowe łuków zębowych w czasie artykulacji

5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
– sklasyfikować mosty protetyczne i scharakteryzować ich budowę ,
– określić biostatyczne uwarunkowania wykonania mostów,
– zaplanować przebieg procesu wykonania mostu protetycznego,
– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
– dobrać metodę wykonania mostu,
– dobrać materiały i sprzęt do wykonania modeli roboczych i mostów protetycznych,
– posłużyć się urządzeniami i narzędziami stosowanymi podczas wykonania mostów
protetycznych,
– wykonać precyzyjny model roboczy,
– wykonać konstrukcję metalową mostu licowanego kompozytem,
– wykonać konstrukcję metalową mostu licowanego ceramiką,
– przygotować formę odlewniczą i wykonać odlew,
– wykonać obróbkę mechaniczną części metalowej mostu,
– wymodelować korony i przęsła mostu,
– wykonać most lany,
– wymodelować licówkę,
– wykonać licowanie mostu protetycznego,
– wykonać most licowany tworzywem kompozytowym zgodnie z zaleceniami lekarza
stomatologa,
– wykonać most licowany ceramiką zgodnie z zaleceniami lekarza stomatologa,
– wykonać most adhezyjny metodą pośrednią zgodnie z zaleceniami lekarza stomatologa,
– określić jakość wykonanego mostu,
– dokonać kontroli zgodności wykonania mostu protetycznego z projektem klinicznym,
– określić koszty wykonania mostu protetycznego,
– udokumentować wykonaną pracę,
– sporządzić ewidencję zużytego materiału,
– zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

6
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Budowa, podział i statyka mostów protetycznych
4.1.1. Materiał nauczania
Most jest uzupełnieniem protetycznym trwale osadzonym w jamie ustnej, które nie może
być usunięte bez pomocy lekarza stomatologa. Jest to proteza trwale wkomponowana w łuk
zębowy, przenosząca siły żucia przez ozębną zębów filarowych na kość.
Most zbudowany jest z przęsła, które w różnym stopniu odtwarza kształt i czynności
utraconego zęba lub zębów, oraz elementów retencyjnych, które łączą przęsło z filarami
(mogą nimi być: korona, wkład, wypustki przęsła o różnym kształcie, ząb ćwiekowy, część
koronowa wkładu koronowo korzeniowego lub implant).
Filarem (inaczej zębem filarowym) nazywany jest ząb naturalny pacjenta, stanowiący
umocowanie dla mostu.
Rys. 1. Elementy składowe mostu [opracowanie własne]
Podział mostów
1) Ze względu na umocowanie (ilość i rodzaj elementów retencyjnych) w łuku zębowym.
W tej grupie mostów wyróżniamy następujące rodzaje mostów:
a) Mosty dwubrzeżne przenoszą siłę żucia poprzez elementy retencyjne na filary
ograniczające lukę.
W tej grupie mostów można wyróżnić:
− Mosty jednoprzęsłowe (zaklinowane), w których przęsło mostu znajduje się pomiędzy
filarami.
Rys. 2. Most jednoprzęsłowy [opracowanie własne]

7
− Mosty wieloprzęsłowe (naprzemienne), które posiadają wiele członów mostu i są one
rozmieszczone między różnymi filarami.
Rys.3. Most wieloprzęsłowy[opracowanie własne]
b) Mosty jednobrzeżne posiadają jeden element przenoszący siłę żucia na ząb filarowy,
czyli przęsło mostu z jednej strony nie posiada filaru graniczącego. Przęsła tych
mostów nazywane są dowieszkami. Mosty jednobrzeżne są niekorzystne ze względu
na duże siły wyważające działające na ząb filarowego.
Rys.4.Most jednobrzeżny[opracowanie własne]
c) Mosty jednobrzeżny z podparciem są modyfikacją mostów jednobrzeżnych.
Podparcie (rodzaj „łapki” lub „skrzydełka”) wchodzi w miejsce przygotowane przez
lekarza stomatologa wykonane na zębie po drugiej stronie luki. Celem wykonania
takiego elementu jest zmniejszenie siły wywarzającej, działającej na ząb filarowy.
Rys. 5. Most jednobrzeżny z podparciem [opracowanie własne]
d) Mosty adhezyjne są to mosty, które siłę wytworzoną podczas żucia przenoszą na
filary przy pomocy łapek, cierni lub (oraz) skrzydełek. Jest to dość nietypowe
rozwiązanie odbiegające konstrukcyjnie od mostów tradycyjnych. W mostach tego
rodzaju elementy retencyjne są przymocowywane do odpowiednio spreparowanej
powierzchni zębów (a nie jak w przypadku mostów tradycyjnych na opracowany
kikut zęba filarowego). W grupie tej można wyróżnić dwa rodzaje mostów:

8
− Mosty typu Meryland, które stosowane są głównie w odcinkach bocznych łuków
zębowych,
− Szyny AET, które stosowane są głównie w odcinku przednim łuków zębowych.
Ta grupa mostów uzupełnia zazwyczaj pojedyncze braki zębowe.
2) Ze względu na usytuowanie przęsła nad wyrostkiem i kształt przęsła. W tej grupie
mostów wyróżniamy następujące rodzaje mostów:
a) Mosty wiszące są to mosty, w których człon przęsła mostu nie kontaktuje z błoną
śluzową. Są one bardzo korzystne ze względów higienicznych oraz ochrony błony
śluzowej, jednak ich wygląd estetyczny i wpływ na fonetykę ogranicza możliwość
ich stosowania do bocznych tylnych odcinków łuków żuchwy. Z tej grupy można
wyodrębnić:
− Mosty kładkowe – ich przęsła przebiegają około 3 mm ponad błoną śluzową wyrostka.
Ugięciem takiej konstrukcji ma zapobiec przekrój na bazie litry „T”, co w efekcie nadaje
członowi przęsła sercowaty kształt przekroju. Minimalna wysokość takiego przęsła to
około 3 mm.
Rys. 6. Most wiszący [opracowanie własne]
− Mosty szczelinowe z przęsłem w odstępie około 1mm od błony śluzowej. Stosuje się je
w momencie gdy brakuje miejsca lub dla poprawienia warunków estetycznych. Są one
mniej korzystne pod względem higieny niż mosty kładkowe.
Rys. 7. Most szczelinowy [opracowanie własne]
b) Mosty kontaktujące się to mosty, których przęsła w jakiś sposób kontaktują z błoną
śluzową wyrostka. Są one bardziej estetyczne od mostów wiszących, lecz odbywa się
to kosztem higieny pod przęsłem mostów. W grupie tej wyróżnić można:
− Mosty styczne (nakładkowe), których przęsła kontaktują z wyrostkiem punktowo bądź
liniowo bez ucisku od jego przedsionkowej strony. Kształt zęba jest zbliżony do zęba
naturalnego, jednak na powierzchni językowej zachodzi odchylenie od klasycznego

9
kształtu celem ograniczenia możliwości gromadzenia się resztek pokarmu a przez to
poprawę higieny.
Rys. 8. Most styczny [opracowanie własne]
− Mosty siodłowe – ich przęsła mają rozległy kontakt z błoną śluzową. Kształt zęba
w przęśle zbliżony jest do kształtu naturalnego zęba. Pod względem estetycznym jest to
uzupełnienie bardzo dobre, jednak pod względem higieny wybitnie niekorzystne.
Rys. 9. Most siodłowy [opracowanie własne]
3) Ze względu na tworzywa z jakich mosty są wykonane. W grupie tej wyróżnić można:
− Mosty jednolite wykonane są z jednego rodzaju materiału. Wyróżnić tu można mosty
metalowe (ze względu na estetykę stosowane jedynie w bocznych odcinkach łuku
żuchwy), porcelanowe, kompozytowe oraz akrylowe (obecnie ze względu na ich niską
wytrzymałość stosuje się je jako mosty tymczasowe).
− Mosty złożone wykonane są z dwóch rodzajów materiałów. Przykładowo można
wymienić mosty: metalowo-kompozytowe, metalowo-porcelanowe, metalowo-akrylowe.
W tych przykładach metal pełni funkcję rusztowania, na którym nabudowany jest
właściwy kształt zęba z tworzywa. Jako nośnik tzw. podbudowania może wystąpić np.
tlenek cyrkonu, alumina (tlenek glinu ).
Elementy statyki mostów
Most musi być zaprojektowany tak, aby podczas używania nie niszczył zębów filarowych
i ich przyzębia. W konstrukcji należy uwzględnić prawidłowości, których przekroczenie
może mieć negatywny wpływ na zdolności tolerowania obciążenia przez filar mostu.
Aparat zawieszeniowy filaru (zęba filarowego) odznacza się dużą wytrzymałością na
obciążenia osiowe. Natomiast siły działające poziomo, przechylające ząb mogą w efekcie
doprowadzić do uszkodzenia przyzębia zwłaszcza gdy działają one w zmiennych kierunkach.
Na obciążenie mostu mają wpływ następujące czynniki:
− wymiary przęsła,
− przebieg przęsła,
− kształt powierzchni żującej.

10
Wymiary mostu, czyli długość, grubość i szerokość przęsła mają duży wpływ na
obciążenia filarów.
W przypadku zwiększenia długości zwiększa się ugięcie przęsła, co w rezultacie prowadzi do
przechylenia zębów filarowych, a w efekcie do ich rozchwiania a nawet utraty (wypadnięcia).
Zjawisko to można przedstawić na następującym przykładzie: dwuczłonowe przęsło mostu
będzie wykazywało ośmiokrotnie większe ugięcie niż przęsło jednoczłonowe o tym samym
przekroju. Gdy ilość członów w przęśle zwiększy się do trzech przy zachowaniu tego samego
przekroju to w stosunku do przęsła jednoczłonowego przęsło trzyczłonowe będzie miało
ugięcie aż do dwudziestu siedem razy większe.
Rys. 10. Proporcje naprężeń przęsła w stosunku do jego długości [opracowanie własne]
Gdy zmniejszy się grubość przęsła o połowę przy zachowaniu jego dotychczasowej
długości jego ugięcie zwiększy się ośmiokrotnie.
Rys. 11. Proporcje naprężeń przęsła w stosunku do jego grubości [opracowanie własne]
W odcinku bocznym można zmniejszyć obciążenia mostu zmniejszając szerokość zębów
w przęśle. Zwykle wystarczy zredukować ich szerokość (od strony językowej) do 2/3
prawidłowej szerokości zębów.

11
Najkorzystniejszym przebiegiem przęsła jest wtedy gdy dwa filary łączone są przęsłem w linii
prostej. Takie rozwiązanie jest gorsze ze względów estetycznych natomiast sprzyja
zmniejszeniu obciążenia zębów filarowych. Przęsła o zakrzywionym przebiegu są bardziej
estetyczne jednak stwarzają zagrożenie nadmiernego przeciążenia filarów oraz ich
rozchwiania.
Rys. 12. Przykład prostowania przęsła w łuku zębowym [opracowanie własne]
Formując kształt zęba w przęśle należy pamiętać, że również on ma wpływ na obciążenia
filarów. Aby uniknąć nadmiernych przeciążeń poziomych należy zadbać o to aby zęby
w przęśle miały maksymalną liczbę kontaktów z zębami przeciwstawnymi oraz unikać
modelowania stromych wysokich guzków, które powodują silniejsze obciążenia poziome niż
guzki płaskie. Bardzo pomocną wskazówką w dobraniu odpowiedniego kształtu zębów jest
nachylenie zębów sąsiednich.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń.
1. Z jakich części zbudowany jest most?
2. Jaka jest różnica między mostem stycznym i siodłowym.?
3. Jakie znasz rodzaje mostów?
4. Gdzie można zastosować most lany kładkowy?
5. Jak można zmniejszyć obciążenia zębów filarowych w moście?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sklasyfikuj i scharakteryzuj zademonstrowane przez nauczyciela mosty.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych kryteria klasyfikacji mostów,
2) dokonać analizy mostów zademonstrowanych przez nauczyciela ,
3) rozpoznać rodzaj mostu,
4) zapisać przy rodzaju mostu krótką charakterystykę wynikającą z klasyfikacji.

12
Wyposażenie stanowiska pracy:
− papier formatu A4, długopis,
− poradnik dla ucznia,
− literatura zgodna z punktem 6 poradnika
Ćwiczenie 2
Zaprojektuj most o możliwie najwyższych warunkach higienicznych, estetycznych
i biostatycznych na modelu otrzymanym od nauczyciela.
1) zapoznać się z materiałem dydaktycznym,
2) zapisać kolejno każdą z trzech wytycznych zawartych w zadaniu,
3) przyporządkować każdej najlepsze rozwiązanie z jej zakresem,
4) skonfrontować ze sobą wszystkie rozwiązania,
5) zapisać rozwiązanie, które byłoby optymalne dla wszystkich trzech wytycznych.
− model otrzymany od nauczyciela,
− papier formatu A4, długopis i ołówek,
− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcie mostu?  
2) rozróżnić i scharakteryzować elementy mostu?  
3) zdefiniować pojęcia most styczny, most wiszący?  
4) wybrać najestetyczniejsze rozwiązania konstrukcyjne mostu?  
5) opisać budowę mostu wieloprzęsłowego?  

13
4.2. Etapy laboratoryjnego wykonania mostów
4.2.1. Materiał nauczania
Odlewanie modeli.
Każdy wycisk z którym zaczyna się pracę, powinien być najpierw oczyszczony
z wszelkich zanieczyszczeń pod bieżącą wodą przy użyciu pędzla (czynność tą należy
wykonywać w rękawiczkach ochronnych)
Rys. 13. Czyszczenie wycisku [9, s. 3]
Po oczyszczeniu, wycisk należy włożyć do kąpieli dezynfekującej. Do dezynfekcji używa
się dwóch wanien. Jedna do wycisków zgryzowych, druga do wycisków roboczych.
Rys. 14. Dezynfekcja wycisku [9, s. 3]
Kolejnym krokiem jest zredukowanie, przy pomocy ostrego skalpela, skrzydeł
podjęzykowych i partii przedsionkowych w wycisku żuchwy oraz części podniebiennej
i przedsionkowej w wycisku szczęki.

14
Rys. 15. Redukcja wycisku żuchwy [9, s. 3]
Rys. 16. Redukcja wycisku szczęki [9, s. 4]
W zależności od rodzaju otrzymanego z gabinetu wycisku i użytego materiału
(do sporządzenia danego wycisku ), wyciski muszą być wstępnie przygotowane.
Wyciski sylikonowe, przed odlaniem należy spryskać preparatem zmniejszającym napięcie
powierzchniowe sylikonu.
Rys. 17. Przygotowywanie wycisku Sylikonowego [9 ,s. 4]

15
Wyciski z polieteru należy przed odlaniem lekko spłukać pod bieżącą wodą. W ten
sposób można uniknąć przyczepienia się gipsu do powierzchni polieteru, co mogłoby
wywołać powstanie chropowatej powierzchni odlewu. Wyciski z polieteru nie mogą być
w żadnym wypadku traktowane preparatami zmniejszającymi napięcie powierzchniowe.
Rys. 18. Przygotowanie wycisków z polieteru [9, s. 4]
Następnie w miarce należy odmierzyć dokładną ilość wody destylowanej, zalecaną przez
producenta gipsu. Wlać zawartość miarki do naczynia (które jest częścią składową mieszadła
próżniowego) ustawionego na wadze, a następnie luźno wsypać do niego odpowiednią ilość
gipsu (z zachowaniem odpowiednich proporcji gipsu do wody) i zostawić do nasączenia
(10–15 sekund).
Rys. 19. Wlewanie wody do naczynia[9, s. 5]

16
Rys. 20. Wsypywanie gipsu do naczynia[9, s. 5]
Gdy gips wchłonie wodę należy go wstępnie, ręcznie wymieszać, a następnie podłączyć
do mieszadła próżniowego i mieszać około 60 sekund przy 350 obr./min.(w stosunku do tych
parametrów należy przestrzegać zaleceń producenta!).[Pojemnik używany do gipsu nie
powinien być używany do masy osłaniającej].
Rys. 21. Wstępne, ręczne mieszanie gipsu [9, s. 5]
Rys. 22. Mieszanie gipsu w mieszadle próżniowym [9, s. 5]

17
Kolejnym krokiem jest odlanie modeli. Wycisk należy oprzeć na krawędzi urządzenia
wibrującego, pracującego na najniższym poziomie wibracji. Następnie przy pomocy sondy
zalać zęby aż do granicy preparacji.
Rys. 23. Zalewanie zębów w wycisku [9, s. 6]
Dopiero gdy zęby są już zalane, można przy pomocy łopatki wypełnić równo gipsem
pozostałą część wycisku, nalewając go od jednej strony (Należy pamiętać aby nie stawiać
pojemnika od mieszania gipsu na urządzeniu wibrującym, ponieważ gips jest wtedy nadal
mieszany). Gdy gips osiągnie papkowatą konsystencję należy bez użycia urządzenia
wibrującego wypełnić nim cały łuk zębowy. W ten sposób można otrzymać stabilny
i o określonej wysokości łuk zębowy. W celu uzyskania płaskiej podstawy można położyć na
gips równy krążek foli termoplastycznej.
Rys. 24. Zalewanie łuku łopatką [9, s. 6]

18
Rys. 25. Wyrównanie łuku folią termoplastyczną [9, s. 6]
Po stwardnieniu gipsu wycisk (żuchwy i szczęki) należy w pierwszej kolejności lekko
podważyć nożem do gipsu od strony policzkowej. Kolejnym krokiem jest rozluźnienie łyżki
równomiernie ze wszystkich stron. Na koniec należy oswobodzić model (czynność tą
wykonuje się zazwyczaj od jego frontu).
Rys. 26. Wstępne podważanie łyżki od strony policzkowej [9, s. 7]
Rys. 27. Uwalnianie modelu żuchwy z wycisku [9, s. 7]

19
W przypadku wycisku szczęki nożem do gipsu podważyć należy na wysokości zębów
przedtrzonowych. Następnie rozluźnić łyżkę od strony grzbietowej i dopiero wtedy zdjąć
zaczynając od frontu.
Rys. 28. Uwalnianie modelu szczęki z wycisku [9, s. 8]
Obcinanie modeli i umieszczanie pinów
Po uwolnieniu łuku zębowego z łyżki w pierwszej kolejności należy obciąć go od strony
dystalnej. Kolejną czynnością jest zmniejszenie wysokości modelu łuku od strony spodniej
(tzn. od strony do której została przyłożona folia termoplastyczna) aż do uzyskania
odpowiedniej wysokości.
Rys. 29. Obcinanie strony dystalnej [9, s. 9]

20
Rys. 30. Obcinanie spodu modelu [9, s. 9]
Wysokość modelu powinna wynosić 8–10 mm w okolicach przęseł mostu i przestrzeni
międzyzębowych (mniejsza wysokość modelu w tych miejscach może być przyczyną
złamania łuku zębowego). Płaszczyzna okluzji powinna być równoległa do płaszczyzny
stolika.
Rys. 31. Prawidłowa wysokość modelu [9, s. 9]
Rys. 32. Właściwe położenie płaszczyzny okluzji [9, s. 10]

21
Kolejnym krokiem jest obcięcie zewnętrznego zarysu łuku zębowego oraz ograniczenie
jego zasięgu od strony językowej. Czynność tę można wykonać za pomocą mikrosilnika lub
przy pomocy szlifierki do łuku zębowego (w urządzeniach tych można zastosować frez
walcowy lub stożkowy który jest lepszym narzędziem do tej czynności).
Rys. 33. Obrabianie łuku przy pomocy mikrosilnika[9, s. 10]
Rys. 34. Obrabianie łuku przy pomocy szlifierki [9, s. 11]
Po przygotowaniu modelu łuku zębowego należy określić pojedyncze elementy modelu
(kikuty zębów filarowych, przęseł mostów i zębów sąsiednich) w których muszą być
umiejscowione piny. Dodatkowo należy umieścić minimum dwa piny w pozostałej części
łuku zębowego. Pierwszą czynnością jest zaznaczenie współosiowego położenia pinów,
a następnie planowanego miejsca przecięcia modeli.

22
Rys. 35. Oznaczanie usytuowania pinów [9, s. 11]
Rys. 36. Zaznaczanie miejsca przecięcia modelu [9, s. 12]
Następnymi czynnościami są nawiercenie i wklejenie pinów. W pierwszej kolejności
należy ustawić model na powierzchni roboczej pinarki i skierowanie wiązki lasera. Trzeba
zwrócić uwagę na to aby otwory były umiejscowione mniej więcej w połowie szerokości
modelu łuku zębowego w przeciwnym razie łoże pinu będzie niestabilne. Po wywierceniu
otworów trzeba oczyścić model sprężonym powietrzem, a następnie sprawdzić czy piny są
właściwie usytuowane w otworach. Piny posmarować cienką warstwą kleju błyskawicznego
i wkleić w przygotowane otwory. Po stwardnieniu kleju należy osadzić na nich
osłonki(koszulki) oraz nakładki na końce pinów (mają one chronić i ułatwiać ich
odnalezienie).

23
Rys. 37. Nawiercanie otworów [9, s. 12]
Rys. 38. Porównanie błędnego i poprawnego nawiercenia otworów [9, s. 11]
Rys. 39.Wklejanie pinów [9, s.13]

24
Rys. 40. Nałożenie osłonek nakładek na końcówki [9, s. 14]
Podstawa
Pierwszą czynnością podczas wykonywania podstawy precyzyjnego modelu roboczego
jest dobranie foremki na podstawę, o odpowiedniej wielkości. Dokonując wyboru należy
kierować się szerokością łuku zębowego oraz długością pinów. Następnie można przystąpić
do przygotowania modelu łuku zębowego. Czynność ta polega na poizolowaniu spodniej
części modelu preparatem izolującym gips od gipsu. Po upływie krótkiego czasu preparat
należy delikatnie spłukać.
Rys. 41. Spryskiwanie modelu preparatem izolującym [9, s. 16]
Kolejną czynnością jest przygotowanie gipsu na podstawy. Należy postępować tak samo
jak w przypadku przygotowywania gipsu na model łuku zębowego. Po rozrobieniu gipsu
trzeba zalać piny przy pomocy pędzelka lub szpatułki. Następnie ustawić magnes na dnie
foremki zalać go gipsem aż do samego rąbka mankietu foremki i zanurzyć w nim model łuku
zębowego pinami do dołu, tak aby oparły się one o dno foremki.

25
Rys. 42. Zalewanie pinów [9, s. 16]
Rys. 43. Zanurzanie modelu w gipsie podstawy [9, s. 17]
Po stwardnieniu gipsu należy uwolnić podstawę foremki z gumowego mankietu, ułożyć
na spodniej stronie podstawy modelu krążek retencyjny i poizolować spodnią część podstawy.
Następnie trzeba przygotować kolejną porcję gipsu (w sposób wcześniej podany) i zalać nim
krążek retencyjny aż do rąbka mankietu foremki. Przez położenie na powierzchni gipsu folii
z pęcherzykami powietrza otrzymać można retencje niezbędne do właściwego połączenia
gipsu artykulacyjnego podczas artykulowania.
Rys. 44. Izolowanie podstawy [9, s. 17]

26
Rys. 45. Zalewanie krążka retencyjnego [9, s. 18]
Ostatnim etapem w procesie przygotowania podstawy precyzyjnego modelu roboczego
jest lekkie wyrównanie podstawy i zewnętrznego zarysu modelu. W wyniku
dotychczasowych działań można otrzymać estetyczny, precyzyjny model roboczy o równym
brzegu zarówno podstawy jak i płytki artykulacyjnej.
Rys. 46. Obcinanie modelu [9, s. 19]
Rys. 47. Gotowy model [9, s. 19]

27
Na rynku dostępnych jest wiele systemów do wykonywania precyzyjnych modeli
roboczych. Można je podzielić na trzy grup. Podział ten uwzględnia rodzaje materiałów
z jakich zostały wykonane podstawy modeli.
Wyróżnić można następujące rodzaje modeli:
− model, którego łuk zębowy osadzony jest na pinach w podstawie z gipsu,
− model, którego łuk zębowy osadzony jest na pinach w podstawie z tworzywa sztucznego,
− model, którego łuk zębowy osadzony jest w foremce posiadającej prowadnice (nacięcia,
różnokształtne wypustki lub kołeczki metalowe itp.). Prowadnice zapewniają niezmienne
położenie mikromodeli po rozcięciu łuku zębowego.
Wycinanie i przygotowanie mikromodeli
Pierwszą czynnością jaką wykonuje się podczas przygotowywania mikromodeli jest
oddzielenie modelu łuku zębowego wraz z podstawą od płytki artykulacyjnej oraz zdjęcie
nakładek z końcówek pinów. Kolejną czynnością jest wykonanie przy pomocy frezu do gipsu
wyżłobienia które powinno odsłonić przejście gipsu z modelu łuku w gips podstawy. Zabieg
ten pozwoli w przyszłości kontrolować szparę przy łuku zębowym.
Rys. 48.Wykonywanie wyżłobienia[9, s. 20]
Następnym krokiem jest rozcięcie modelu łuku zębowego. Można to zrobić dwa sposoby.
Pierwszy to rozcięcie przy pomocy ręcznej piłki z zamontowanym brzeszczotem do
przecinania modeli. Drugi to rozcięcie modelu łuku zębowego przy pomocy Tarczki do cięcia
modeli zamontowanej w mikrosilniku(czynność tą wykonuje się przy około 10.000 obr/min).
Trzeba pamiętać o tym aby linie rozcięcia były równoległe do siebie oraz do osi długich
pinów.

28
Rys. 49.Rozcinanie przy pomocy ręcznej piłki [9, s. 21]
Rys. 50.Rozcinanie przy pomocy tarczki [9, s. 22]
Po pocięciu modelu łuku zębowego na wcześniej zaprojektowane elementy należy
przystąpić do opracowania słupków mikromodeli. W tym celu trzeba wyjąć słupek z łuku
i oczyścić go przy pomocy pędzelka. Następnie przy pomocy frezu należy skorygować
i wygładzić powierzchnie od strony zębów sąsiadujących, językowe bądź podniebienne oraz
policzkowe mikromodelu.
Rys. 51.Wygładzanie frezem [9, s. 23]

29
Kolejnym etapem opracowania mikromodelu jest ostrożne uwolnienie granicy preparacji
i ponowne oczyszczenie go z pyłu gipsowego. W ten sam sposób należy postąpić ze
wszystkimi modelami kikutów zębów filarowych.
Rys. 52. Odsłanianie granicy preparacji [9, s. 24]
Artykulowanie
Artykulowanie należy rozpocząć od usunięcia przy pomocy ostrego skalpela
ewentualnych pęcherzyków z powierzchni zgryzowej modeli szczęki i żuchwy. Następnie
delikatnie opracować kęsek zgryzowy, jeśli taki w ogóle jest.
Modele należy artykulować w artykulatorze lub okludatorze równolegle do płaszczyzny
zgryzowej stolika. W tym celu trzeba rozpiąć na artykulatorze gumową taśmę, która ma
wyznaczyć płaszczyznę stolika, i przystąpić do artykulacji modelu żuchwy za pomocą gipsu
służącego do tego celu, wyrównując powierzchnię zgryzową do gumowej taśmy.
Rys. 53. Artykulowanie modelu żuchwy [9, s. 26]
Następnie należy oddzielić model żuchwy wraz z podstawą od płytki artykulacyjnej,
złożyć model żuchwy i szczęki w prawidłowym dla danego przypadku zgryzie i połączyć je
ze sobą przy pomocy pręcika(starego szczelinowca, różyczki, zapałki lub patyczka
z tworzywa) i lepkiego wosku.

30
Rys. 54. Łączenie modeli [9, s. 26]
Po sklejeniu modeli trzeba umieścić model żuchwy na jego płytce artykulacyjnej,
i przystąpić do artykulowania modelu szczęki. W tym celu należy nałożyć porcję gipsu na
płytkę artykulacyjną modelu szczęki i delikatnie zamknąć artykulator. Ostatnimi
czynnościami podczas artykulowania są zebranie nadmiarów gipsu artykulacyjnego oraz
usunięcie pręcików łączących modele wraz z woskiem.
Rys. 55. Artykulowanie modelu szczęki [9, s. 27]
Rys. 56. Modele przygotowane do dalszej pracy [9, s. 28]

31
Modelowanie
Rozpoczynając modelowanie należy w pierwszej kolejności wyjąć mikromodel kikuta zęba
filarowego z łuku zębowego, a następnie zaznaczyć granicę preparacji bezgrafitowym
ołówkiem.
Rys. 57. Zaznaczenie granicy preparacji [10, s. 4]
Kolejnym krokiem jest zabezpieczenie mikromodelu, a zwłaszcza jego granicę preparacji
preparatem utwardzającym. Następnie trzeba nanieść na kikut warstwę lakieru dystansującego
(w przyszłości miejsce to wypełni cement ) tak aby pomalowany obszar kończył się około 1
mm nad granicą preparacji.
Rys. 58. Nanoszenie lakieru na kikut [10, s. 6]
Po wyschnięciu lakieru trzeba pokryć mikromodel cienką warstwą preparatu izolującego
gips od wosku. Dodatkowo temu samemu zabiegowi można poddać zęby przeciwstawne
w artykulatorze (czynności te dotyczą wszystkich mikromodeli kikutów zębów filarowych).

32
Rys. 58. Nanoszenie preparatu izolującego na kikut [10, s. 6]
Na przygotowanym w ten sposób modelu rozpocząć należy wykonanie podbudowy
metalowej. Czynność tą trzeba zacząć od wnikliwej analizy modelu. Korzystając z wcześniej
przygotowanego modelu dzielonego należy rozważyć warunki jakie są dane w konkretnym
przypadku i skonfrontować je z zaleceniami lekarza stomatologa oraz z ogólnie przyjętymi
zasadami.
Wykonanie podbudowy metalowej mostu zaczyna się od wymodelowania części
retencyjnych w wosku, które przenoszą siły żucia na filary (np.; czapeczki korony).
Czapeczki koron można wykonać na dwa sposoby. Pierwszym jest tzw. metoda maczanki
woskowej. Polega ona na tym, że poizolowany mikromodel kikuta macza się w tyglu
(kociołku) z roztopionym woskiem (powinien to być wosk „ z pamięcią”). Metoda ta wymaga
praktyki, gdyż początkowo ciężko jest uzyskać równomierną grubość czapeczki.
Rys. 59. Formowanie czapeczki metodą maczanki woskowej [10, s. 9]
Drugą metodą jest tzw. metoda adapty. Polega ona na wykonaniu czapeczki
z termoplastycznych krążków z tworzywa sztucznego. Jeden krążek ma grubość 0,1 mm i jest
odpowiednikiem warstwy lakieru położonej na kikucie, a drugi krążek o grubości 0,5 mm jest
odpowiednikiem wosku w metodzie maczanki woskowej.
Metoda ta jest stosowana głównie w mostach, do których dołączone są elementy
precyzyjne, a których skrajne czapeczki poddane są procesowi frezowania ponieważ ze
względu na swoją odporność mechaniczną zapobiegają nadmiernym wycienieniu czapeczki.

33
Jednak metodę tą z powodzeniem można stosować w codziennej pracy przy zwykłych
mostach i koronach. Kolejnym krokiem jest wymodelowanie z wosku powierzchni po stronie
językowej (podniebiennej). Wykonanie tej czynności uwarunkowane jest zaleceniami lekarza
stomatologa oraz rodzajem tworzywa jakim w przyszłości most będzie policowany.
Rys. 60. Przykładowe powierzchnie językowe [opacowanie własne]
Następną czynnością jest wymodelowanie przęsła. W zależności od rozpiętości mostu
może ono być jedno lub wieloczłonowe. Proces ten rozpoczyna się od poizolowani wyrostka
między zębami filarowymi.
Rys. 51. Nanoszenie preparatu izolującego na wyrostek [10, s. 23]
Kolejny krok to wymodelowanie z wosku przęsła mostu. Czynność tę można wykonać na
dwa zasadnicze sposoby. Pierwszy z nich to ręczne wymodelowanie członów przęsła. W tym
celu należy uplastycznić kawałek wosku odlewowego i nadać mu wstępnie kształt
pomniejszonego zęba (zębów), który w przeszłości zajmował lukę i skorygować jego
wymiary tak, aby stworzyć miejsce na tworzywo, którym będzie licowany most. Następnie
połączyć ze sobą człony przęsła i zainstalować (przymocować) je do elementów retencyjnych.
Drugim sposobem jest zastosowanie gotowych kształtek. Polega to na wybraniu kształtki
o odpowiedniej wielkości i zainstalowaniu (przymocowaniu) jej do elementów retencyjnych.

34
Rys. 62. Montowanie przęsła mostu [10, s. 23]
Niezależnie od tego który sposób wykonania przęsła zostanie wybrany, po połączeniu
przęsła z elementami retencyjnymi trzeba dokonać kontroli zwarcia w artykulatorze.
Brakujące części wosku przy wierzchołku guzka, powierzchni przydziąsłowej i przy
czapeczkach muszą być uzupełnione albo odpowiednio zmniejszone. Jeżeli most ma być
w przyszłości licowany kompozytem należy nanieść na jego powierzchnie perełki retencyjne.
W tym celu trzeba posmarować zewnętrzne powierzchnie mostu specjalnym klejem
a następnie delikatnie przyprószyć perełkami retencyjnymi o wybranej grubości ziaren.
Rys. 63. Korygowanie przęsła w artykulatorze [10, s. 24]

35
Rys. 64. Końcowe kontrolowanie mostu w artykulatorze [10, s. 25]
Po sprawdzeniu wymiarów i kształtu mostu należy przystąpić do mocowania kanałów
odlewniczych. Średnica kanałów powinna mieścić się w granicy 2,5–3mm, a ich długość nie
powinna przekraczać 15mm (zaleca się aby kanały były jak najkrótsze).
Rys. 65.Mocowanie kanałów odlewniczych [10, s. 25]
Kolejnym krokiem jest przyklejenie belki odlewniczej do wymodelowanej wcześniej
konstrukcji. Tak samo jak w przypadku przęsła można wykonać belkę odlewniczą ręcznie
z drutu woskowego lub zastosować gotowy element. Belkę odlewniczą należ dopasować pod
względem długości, a następnie przymocować do kanałów odlewniczych.

36
Rys. 66. Dopasowywanie belki [10, s. 25]
Rys. 67. Mocowanie belki na kanałach odlewniczych [10, s. 26]
Następnie należy zdjąć całą konstrukcję z modelu i uzupełnić pozostałe niedostępne
wcześniej miejsca.
Rys. 68. Uzupełnianie niedostępnych wcześniej miejsc [10, s. 26]
Tak przygotowany most należy umocować na leju podstawy pierścienia odlewowego.
Przy montowaniu całego elementu w pierścieniu należy pamiętać o kilku ważnych zasadach.
Odległość najwyżej usytuowanych części podbudowy metalowej mostu powinny być
położone co najmniej 5mm od dna pierścienia.

37
Rys. 67. Zasada umiejscowienia woskowej podbudowy w pierścieniu [opracowanie własne]
Należy zwrócić uwagę aby korony były ułożone nieco pod kątem w stosunku do światła
pierścienia.
Kolejną zasadą która może mieć dość znaczący wpływ na jakość odlewu jest odsunięcie
elementów odlewanych od tzw. „centrum cieplnego” pierścienia znajdującego się w jego
geometrycznym środku. W tym celu elementy mostu powinny znajdować się możliwie
najwyżej (nie łamiąc pierwszej zasady) oraz możliwie jak najbliżej ścianek, ale
z zachowaniem pewnego odstępu od nich (ok. 3–4 mm).
Zalewając pierścień masą osłaniającą należy zastosować się do zaleceń producenta masy
podanych na opakowaniu (proporcje proszku do płynu). Masę należy zarabiać
w przeznaczonym do tego celu pojemniku mieszadła próżniowego. Rozrobioną masę trzeba
wlewać do pierścienia cienkim jednostajnym strumieniem, jednocześnie zalewając wnętrza
koron masą przy użyciu sondy.
Po związaniu masy, czyli po około 20 minutach, pierścień należy wygrzać w piecu
specjalnie do tego celu przeznaczonym. Wstępne podgrzewanie pierścienia odlewniczego
odbywa się odpowiednio do rodzaju masy i zaleceń jej producenta co do tego procesu. Na
ogół wystarcza przetrzymanie pierścienia w określonej najwyższej temperaturze przez około
20 minut.

38
Odlewanie i obróbka
Kolejnym etapem jest odlewanie. Proces ten powinien być wykonany bezzwłocznie
zgodnie z zaleceniami producentów urządzenia do odlewania i stopu z jakiego most będzie
odlewany. Po wystudzeniu pierścienia należy uwolnić znajdujący się w nim odlew (czyli
„wybić”). Do tego celu posłużyć mogą młotek lub młotek pneumatyczny, nóż do gipsu
i piaskarka. Kolejność następnych czynności bywa różna i zależy od technika, który daną
pracę wykonuje. Wypiaskowany odlew trzeba osadzić na modelu. W tym celu należy
przymierzyć i ewentualnie dopasować korony podbudowy metalowej mostu na
mikromodelach kikutów zębów filarowych. Do wykonania tej czynności potrzebny będzie:
mikrosilnik lub prostnica, frezy do metalu oraz znacznik do oznaczenia podcieni
i nierówności np. kalka. Po upewnieniu się, że most osiadł na modelu należy odciąć kanały
odlewowe (całą procedurę można zacząć od tej właśnie czynności) i obrobić „most”. Na
obróbkę składają się następujące czynności:
− doprowadzenie koron do odpowiedniej grubości (grubość metalu nie powinna być
mniejsza niż 0,3 mm),
− opracowanie kształtów (kształt powinien być tak skorygowany aby grubość tworzywa
licującego w przypadku: porcelany – nie przekroczyła 2mm, kompozytu – 2,5 mm i nie
była mniejsza niż 0,8 mm, akrylu – minimalna grubość może wahać się od 1 do 1,5 mm),
− upewnienie się że przestrzeń jaka jest potrzebna do policowania podbudowy metalowej
mostu wybranym wcześniej tworzywem jest równomierna na przęsłach i koronach.
Obrobiona praca powinna zostać wypiaskowana a następnie przekazana lekarzowi
stomatologowi w celu dokonania przymiarki w ustach pacjenta (w szkole etap przymiarki
„metalu” na pracach fantomowych jest pomijany).
Licowanie
Po dokładnym wypiaskowaniu podbudowy metalowej mostu należy ją oczyścić z resztek
pyłu i piasku przy pomocy ciepłej wody lub pary. Następnie należy przystąpić do policowania
mostu wybranym tworzywem.
Licowanie ceramiką – etapy:
− przeprowadzenie procesu oksydacji (obecnie na rynku występują stopy metali które nie
wymagają tego procesu),
− nałożenie opakera. Poces ten przebiega zwykle dwuetapowo. Pierwszy etap to nałożenie
i wypalenie pierwszej warstwy opakera. Warstwa ta powinna być bardzo cienka,
stanowić jedynie tło, przez które przebija siność metalu,
− drugi to nałożenie drugiej warstwy opakera. Powinna ona mieć w miarę jednakową
grubość i dokładnie pokrywać siność metalu. Powierzchnia tej warstwy po wypaleniu
powinna mieć jedwabisty połysk a swą strukturą powierzchniową przypominać
powierzchnię skorupki jajka.
− nałożenie masy przyszyjkowej. Należ nakładać ją tak aby rozciągała się od granicy
preparacji do około 1/3 wysokości czapeczki oraz tak aby w najwyższej części płynnie
wytracała swoją grubość,
− nałożenie opakdentyny. Warstwa ta musi dokładnie pokrywać powierzchnię opakera,
a ponad to wstępnie odbudowywać kształt zęba,
− nałożenie dentyny oraz brzegu siecznego. Warstwa dentyny powinna odbudowywać
kształt zębów. Na dentynę nakłada się masę brzegu siecznego. Miejsce na tą masę należy
przewidzieć podczas nakładania dentyny lub stworzyć je ścinając w miejscu brzegu
siecznego odpowiednią ilość dentyny,
− napalenie nałożonych warstw masy ceramicznej. Proces ten powinien odbywać sie
w całkowitej zgodności z zaleceniami producenta,
− dokonanie korekt. Dokładanie odpowiedniej masy w miejscach gdzie jest jej za mało,
delikatne korygowanie kształtów,

39
− napalenie nałożonych warstw masy ceramicznej (te dwie ostatnie czynności mogą się
powtarzać),
− wykończenie przed nadaniem połysku. Mechaniczne poprawianie kształtów, wykonanie
separacji między zębami mostu (dla zachowania estetyki dokonuje się częściowej
separacji, która jest bardziej intensywna od strony wargowej czy policzkowej a mniej od
strony podniebiennej lub językowej),
− napalanie nabłyszczające (glazurnicze) nadające połysk.
Licowanie kompozytem – etapy:
− naniesienie preparatu zapewniającego silne i trwałe połączenie z metalową powierzchnią
czapeczki (metal praimer). Preparat należy nanieść na wypiaskowaną i osuszoną
powierzchnię, a następnie odparować przez 10 sekund,
− nałożenie warstwy bondu i utwardzenie go zgodnie z zaleceniami producenta,
− nałożenie warstwy dentyny, która powinna odbudowywać kształt zębów i utwardzenie
zgodnie z zaleceniami producenta,
− nałożenie warstw Incisal i Translucent które powinny znaleźć się w miejscu brzegu
siecznego oraz w warstwie odpowiadającej naturalnemu szkliwu,
− opracowywanie końcowe przy pomocy kamieni i gumek,
− polerowanie przy pomocy pasty polerskiej np. na bazie cząsteczek glinu.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń.
1. Jakimi metodami można wykonać precyzyjne modele dzielone?
2. Jakie są zasadnicze różnice pomiędzy modelami precyzyjnymi z podstawą z gipsu
a modelami precyzyjnymi we foremkach?
3. Jakie są metody wykonania czapeczki będącej częścią retencyjną mostu?
4. Jakie są metody przygotowania podbudowy mostu do odlewu?
5. Jakie jest optymalne ustawienie elementów woskowych mostu w pierścieniu
odlewniczym?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj precyzyjny model roboczy z zastosowaniem podstawy z gipsu.
1) odszukać w materiałach dydaktycznych opis dotyczący danego zagadnienia,
2) przygotować wycisk (formę fantomowi) i płytkę z tworzywa sztucznego zgodnie
z instrukcjami systemu w jakim model ma zostać wykonany,
3) nawiercić otwory w płytce i osadzić w niej piny,
4) wykonać odlew modelu łuku zębowego oraz ufiksować w jego podstawie piny wraz
z płytką z tworzywa,
5) rozciąć model łuku zębowego tak aby uwolnić modele kikutów zębów filarowych,
6) opracować mikromodele.

40
− pinarka, piny i płytka z tworzywa z jednego systemu,
− gips IV klasy jakości,
− mieszadło próżniowe lub miska i łopatka do gipsu,
− mikrosilnik lub prostownica z tarczą do rozcinania modeli gipsowych (lub piłka) oraz
frezy do gipsu,
− literatura zgodna z punktem 6
Ćwiczenie 2
Wykonaj most protetyczny w odcinku przednim licowany ceramiką
2) wykonać precyzyjny model dzielony,
3) wymodelować czapeczki na mikromodelach kikutów zębów filarowych,
4) wymodelować przęsło mostu i połączyć je z elementami retencyjnymi,
5) przygotować elementy woskowe do odlewu,
6) umieścić elementy woskowe w pierścieniu i zatopić je w masie osłaniającej,
7) wygrzać pierścień i wykonać odlew,
8) wybić i wypiaskować podbudowę metalową mostu,
9) policować podbudowę metalową mostu ceramiką.
− materiały: gips, piny, masa osłaniająca, wosk odlewowy, stal, ceramika,
− narzędzia i urządzenia: pinarka, mieszadło próżniowe, nożyk do wosku, palnik,
mikrosilnik lub prostnica, końcówki do pracy w gipsie, metalu i ceramice, pędzelki do
nakładania porcelany, piec do wygrzewania pierścieni, odlewnia, szczypce, piaskarka,
piec do wypalania porcelany.
Ćwiczenie 3
Wykonaj most protetyczny w odcinku bocznym licowany tworzywem kompozytowym.
2) wykonać precyzyjny model dzielony,
3) wymodelować czapeczki na mikromodelach kikutów zębów filarowych,
4) wymodelować przęsło mostu i połączyć je z elementami retencyjnymi,
5) przygotować elementy woskowe do odlewu,
6) umieścić elementy woskowe w pierścieniu i zatopić je w masie osłaniającej,
7) wygrzać pierścień i wykonać odlew,
8) wybić i wypiaskować podbudowę metalową mostu,
9) policować podbudowę metalową mostu tworzywem kompozytowym.

41
− materiały: gips, piny, wosk odlewowy, masa osłaniająca, stal, tworzywo kompozytowe,
pumeks
− narzędzia i urządzenia: pinarka, mieszadło próżniowe, nożyk do wosku, perełki
retencyjne, palnik, mikrosilnik lub prostnica, końcówki do pracy w gipsie, metalu
i kompozycie, instrumenty do nakładania kompozytu ,piec do wygrzewania pierścieni,
odlewnia, szczypce, piaskarka, polerka urządzenia do utwardzania kompozytu.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić pojęcie model precyzyjny?  
2) wykonać model precyzyjny?  
3) wymodelować elementy mostu z wosku?  
4) przygotować pierścień z elementami do odlewu?  
5) obrobić metalowy odlew podbudowy mostu?  
6) policować podbudowę metalową mostu ceramiką?  
7) policować podbudowę metalową mostu tworzywem kompozytowym?  

42
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ.
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są cztery możliwe odpowiedzi.
tylko jedna z nich jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudności wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego gdy zostanie ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
Powodzenia!

43
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Cechą charakterystyczną mostu jest
a) możliwość demontażu przez pacjenta w celach higienicznych (czyszczenia)
b) przenoszenie siły żucia na błonę śluzową
c) trwałe wkomponowanie w łuk zębowy
d) wszystkie wymienione odpowiedzi są błędne
2. Mosty kładkowe stosuje się głównie w
a) przednim odcinku górnego łuku zębowego
b) przednim odcinku dolnego łuku zębowego
c) bocznym tylnym odcinku dolnego łuku zębowego
d) odpowiedzi a i b są poprawne
3. Odstęp między błoną śluzową wyrostka a przęsłem mostu kładkowego powinien wynosić
około
a) 2 mm
b) 3 mm
c) 5 mm
d) 6 mm
4. Najlepszym rozwiązaniem pod względem higieny jest most
a) siodłowy
b) styczny
c) kładkowy
d) szczelinowy
5. Cierń w moście jednobrzeżnym z podparciem ma za zadanie
a) poprawę kosmetyki mostu
b) zmniejszyć siły wyważające działające na ząb filarowy
c) wzmocnienie zęba po drugiej stronie luki
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe
6. Mosty styczne kontaktują z błoną śluzową wyrostka
a) powierzchniowo
b) punktowo
c) liniowo
d) odpowiedzi b i c są prawidłowe
7. Najlepszym rozwiązaniem pod względem estetyki jest most
a) siodłowy
b) styczny
c) kładkowy
d) szczelinowy
8. Aparat zawieszeniowy zęba filarowego odznacza się dużą wytrzymałością na obciążenia
a) poziome boczne
b) osiowe
c) poziome wychylające ząb
d) poziome przechylające ząb

44
9. Dwukrotne zwiększenie długości przęsła powoduje
a) dwukrotnie większe ugięcie przęsła
b) czterokrotnie większe ugięcie przęsła
c) sześciokrotnie większe ugięcie przęsła
d) ośmiokrotnie większe ugięcie przęsła
10. Dwudziestokrotnie większe ugięcie przęsła jest spowodowane
a) takiego ugięcia nie da się osiągnąć.
b) czterokrotnym zwiększenie długości przęsła.
c) dwukrotnym zwiększenie długości przęsła.
d) trzykrotnym zwiększenie długości przęsła.
11. Dwukrotne zmniejszenie grubości przęsła powoduje
a) brak reakcji na siły tarcia
b) pięciokrotne zwiększone ugięcie przęsła
c) ośmiokrotnie zwiększone ugięcie przęsła
d) jedenastokrotnie zwiększone ugięcie przęsła
12. Aby zmniejszyć obciążenie przęsła w odcinku bocznym wystarczy zmniejszyć jego
szerokość do
a) 3/4 szerokości zęba
b) 2/3 szerokości zęba
c) 1/2 szerokości zęba
d) 4/5 szerokości zęba
13. Na zmniejszenie obciążenia przęsła mają wpływ
a) zmiana szerokości przęsła
b) kształt guzków
c) kształt linii po jakiej biegnie przęsło
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe
14. Sporządzenie precyzyjnego modelu dzielonego ma na celu
a) poprawę walorów estetycznych pracy
b) powstanie mikromodel kikutów zębów filarowych
c) obniżenie kosztów wykonywanej pracy
d) odpowiedzi a i c są prawidłowe
15. Do sporządzenia czapeczek na kikuty zębów filarowych można
a) zastosować kropelkową metodę modelowania
b) zastosować metodę maczanki woskowej
c) zastosować metodę adapty
d) odpowiedzi b i c są prawidłowe
16. W metodzie adapty występują krążki. Ich standardowe grubości to
a) 3 i 2 mm
b) 4 i 0,5 mm
c) 6 i 0,2 mm
d) 0,5 i 0,1 mm

45
17. Podczas umieszczania elementów woskowych w pierścieniu odległość od dna pierścienia
powinna wynosić minimum
a) 1 cm
b) 1,5 cm
c) 5 mm
d) 7–8 mm
18. Umieszczając korony w pierścieniu należy pamiętać, aby częścią przyszyjkową były one
ustawione
a) równolegle do światła pierścienia i w stronę jego dna
b) pod kątem do światła pierścienia i w stronę jego dna
c) równolegle do światła pierścienia i w stronę leja odlewowego
d) pod kątem do światła pierścienia i w stronę leja odlewowego
19. Rozmieszczając elementy woskowe, przyklejone do belki odlewowej w pierścieniu
należy starać się rozmieścić je po obwodzie w celu
a) stworzenia większej przestrzeni dla masy osłaniającej
b) możliwości umieszczenia w pierścieniu większej ilości belek odlewowych
c) odsunąć elementy od tzw. jądra cieplnego pierścienia
d) lepszego rozmieszczenia środka ciężkości w pierścieniu
20. Różnica w licowaniu ceramiką mostów i koron polega na
a) różnych ilościach warstw nakładanej ceramiki
b) braku możliwości całkowitego rozseparowania członów w mostach
c) rodzajem ceramiki
d) sposobem nakładania ceramiki.

46
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ..........................................................................................................................
Wykonywanie mostów protetycznych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedzi Punkty
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:

47
6. LITERATURA
1. Hohmann A. Hielscher W.: Korony. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo
Kwintesencja. Warszawa 1998
2. Hohmann A. Hielscher W.: Mosty. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo
Kwintesencja. Warszawa 1999
3. Hohmann A. Hielscher W.: Wprowadzenie do anatomii. Funkcja narządu żucia.
Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja. Warszawa 1998
4. Kock i In.: Protetyka. Korony i mosty. Wydawnictwo Urban&Partner. Wrocław 20007
5. Majewski S.: Podstawy protetyki stomatologicznej. Wydawnictwo Stomatologiczne
SZS-W. Kraków 2000
6. Makato Yamamoto: Podstawa technik budowania warstwa porcelany na metalu,
Wydawnictwo Kwintesencja . Warszawa 1999
7. Shillinburg H., Hobo S., Whtsett C.D.: Protezy stałe. Wydawnictwo Kwintesencja.
Warszawa 1994
8. Spiechowicz i In.: Współczesne postępowanie laboratoryjne w protetyce
stomatologicznej. Wydawnictwo PZWL. Warszawa 1980
9. Frank Beck, Christian Pilz : Mistrzowski Model (Funkcjonalne wykonanie modeli)
Broszura firmy Renfert
10. Friedrich Jetter, Christian Pilz: Modelowanie (Technika K + B) Broszura firmy Renfert
11. Porcelana stomatologiczna; Porcelana Carmen właściwości, zalety, instrukcja stosowania
Broszura firmy Esprident
12. CERAMAGE, Mikroceramiczny system kompozycyjny do wykonywania uzupełnień
w zębach przednich i tylnych; Broszura firmy Shofu
Czasopisma:
Nowoczesny technik dentystyczny
Labor Detal
Quintessence techniki dentystycznej

Wykonywanie mostów protetycznych

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (6)

Similar to Wykonywanie mostów protetycznych

Similar to Wykonywanie mostów protetycznych (19)

Wykonywanie mostów protetycznych