Wykonywanie koron protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Małgorzata Figurska
Wykonywanie koron protetycznych
322[09].Z3.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji-Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

1
Recenzenci:
mgr Małgorzata Grzywa
mgr Beata Marczak
Opracowanie redakcyjne:
dr n. med. Małgorzata Figurska
Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[09].Z3.02
Wykonywanie koron protetycznych, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik dentystyczny.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji-Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007

2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Budowa i rodzaje koron protetycznych 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzające 14
4.1.3. Ćwiczenia 14
4.1.4. Sprawdzian postępów 15
4.2. Etapy laboratoryjnego wykonania koron protetycznych 16
4.2.1. Materiał nauczania 16
4.2.2. Pytania sprawdzające 25
4.2.3. Ćwiczenia 25
4.2.4. Sprawdzian postępów 27
5. Sprawdzian osiągnięć ucznia 28
6. Literatura 32

3
1. WPROWADZENIE
Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o koronach protetycznych.
Wiadomości z tej dziedziny zostały zawarte w jednostce modułowej 322[09].Z3.02
Wykonywanie koron protetycznych. Jednostka ta zawarta jest w module: Protezy stałe.
Według reguł ustalonych w modułach, kaŜda jednostka zawiera wytyczne, dzięki którym
umoŜliwiona została realizacja programu.
W poradniku zamieszczono:
− wymagania wstępne – wykaz umiejętności jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika,
− cele kształcenia – wykaz umiejętności jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
− materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
− pytania sprawdzające,
− zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić czy juŜ opanowałeś określone treści,
− ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości praktyczne,
− sprawdzian postępów,
− sprawdzian osiągnięć – przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
− literatura uzupełniająca.
W programie tej jednostki modułowej zawarte są podstawowe wiadomości i zagadnienia
w zakresie koron protetycznych, budowa, dokumentacja technologiczna, etapy wykonywania
koron a takŜe organizacja stanowiska pracy potrzebnego do wykonania koron protetycznych.
Jeśli będziesz stosował się do wytycznych z pewnością poradzisz sobie z zakresem materiału
przedstawionego w tym poradniku i bezproblemowo ją przyswoisz.

4
Schemat układu jednostek modułowych
322[09].Z3.01
Wykonywanie wkładów
koronowych i koronowo-
korzeniowych
322[09].Z3.03
Wykonywanie
mostów
protetycznych
322[09].Z3.02
Wykonywanie
koron
protetycznych
322[09].Z3
Protezy stałe

5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:
− modelować korony zębów stałych i planować przestrzeń do modelowania zębów,
− modelować zęby w układzie łuku zębowego,
− modelować korony zębów prawidłowo kontaktujących z zębami przeciwstawnymi,
− wykonywać modelowanie koron róŜnymi rodzajami materiałów,
− dokonywać klasyfikacji oraz scharakteryzować materiały protetyczne (gipsy, stopy
metali, porcelanę i tworzywo kompozytowe),
− posługiwać się podstawowymi urządzeniami wykorzystywanymi na stanowisku którymi
są mikrosilnik i noŜyk elektryczny,
− posługiwać się urządzeniami i akcesoriami do zarabiania gipsu,
− odlewać modele,
− posługiwać się urządzeniami do obróbki modelu gipsowego,
− współpracować w grupie i pracować indywidualnie,
− analizować i wyciągać wnioski,
− oceniać swoje umiejętności,
− uczestniczyć w dyskusji,
− prezentować siebie i grupę, w której pracujesz,
− przestrzegać przepisów BHP.

6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− klasyfikować korony protetyczne oraz charakteryzować ich budowę,
− posłuŜyć się dokumentacją technologiczna korony protetycznej,
− dobrać metodę wykonania korony protetycznej,
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
− zaplanować przebieg procesu wykonania korony protetycznej,
− dobrać materiały i sprzęt do wykonywania modeli roboczych oraz koron protetycznych,
− posłuŜyć się narzędziami i urządzeniami stosowanymi podczas wykonywania koron
protetycznych,
− wykonać precyzyjny model roboczy,
− wykonać podbudowę metalową korony protetycznej,
− przygotować formę odlewnicza oraz sporządzić odlew korony,
− przeprowadzić modelowanie korony,
− wykonać koronę akrylową zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
− wykonać koronę laną zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
− wykonać koronę złoŜoną zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
− przeprowadzić obróbkę mechaniczną i strumieniową korony protetycznej,
− wykonać licowanie korony róŜnymi materiałami,
− ocenić jakość wykonanej korony,
− dokonać kontroli zgodności wykonywania korony protetycznej z projektem klinicznym
− określić koszty wykonania koron protetycznych,
− udokumentować wykonanie koron protetycznych,
− sporządzić ewidencję zuŜytego materiału,
− zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska.

7
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Budowa i rodzaje koron protetycznych
4.1.1. Materiał nauczania
Protetyka w dzisiejszych czasach jest bardzo rozległą dziedziną nauki i wiedzy. Pojęcie
stomatologii estetycznej jest bardzo przestrzegane i wszystkie prace wykonywane dla
pacjenta muszą wiernie odwzorowywać warunki naturalne, polepszanie wykonywanych prac
jest moŜliwe dzięki wdraŜaniu jak najbardziej nowoczesnych technologii, korzystaniu
z najwyŜszej jakości materiałów, podnoszenie kwalifikacji protetyków na kursach,
szkoleniach i wykładach autorskich.
Korony protetyczne są to uzupełnienia, które moŜemy zaliczyć do grupy uzupełnień
protetycznych jednoczłonowych stałych, uzupełnienia trwale umocowane na zębach własnych
pacjenta, najczęściej za pomocą cementów. W momencie, kiedy naturalna korona zęba nie
moŜe być odbudowana, wyleczona lub częściowo zrekonstruowana wypełnieniem
z materiałów kompozytowych, wykonuje się koronę protetyczną, trwale zamocowaną na
oszlifowanych i odpowiednio przygotowanych zębach Ŝywych oraz martwych. Korony mają
za zadanie słuŜyć poprawie estetyki, poprawie warunków zgryzowych, a takŜe odpowiednio
dobremu utrzymaniu w jamie ustnej protez ruchomych. Korony protetyczne naleŜą do bardzo
istotnych elementów, umoŜliwiających umocowanie mostów protetycznych, a takŜe do
odbudowy zębów na takich konstrukcjach chirurgicznych jak implanty.
Rys. 1. Pacjent z oszlifowanym zębem filarowym oraz z zacementowaną koroną protetyczną [17]
Rys. 2. Oszlifowane filary zębów oraz zacementowane korony protetyczne [17]
W tym dziale przedstawione zostaną wiadomości na temat koron i ich rodzajów.
W technice dentystycznej istnieje podział koron protetycznych, zaleŜy on od zasięgu korony.
MoŜemy wyróŜnić kilka podziałów.

8
Podział koron protetycznych ze względu na zasięg i objętość
− częściowe – uzupełnienie protetyczne, w którym zostaje pokryta tylko część korony
klinicznej zęba,
− osłaniające – uzupełnienie protetyczne, w którym zostaje pokryta lub osłonięta cała
korona kliniczna zęba,
− całkowite – są to tzw. korony pełniące rolę zęba ćwiekowego, mają za cel odbudowanie
całkowitej struktury zęba, a takŜe części korzeniowej.
Podział koron protetycznych ze względu na materiał, z jakiego zostały wykonane
1. Jednolite – wykonane z jednego rodzaju materiału, moŜemy tu wyróŜnić takie materiały jak:
− metal,
− akryl,
− porcelana,
− kompozyt.
2. ZłoŜone – część słuŜąca jako podbudowa wykonana jest z metalu, natomiast widoczna
część korony protetycznej licowany jest materiałem, który barwą odpowiada zębom
własnym. Są to takie materiały jak:
− akryl,
− kompozyt,
− porcelana.
Podział koron protetycznych ze względu na stosunek brzegu korony protetycznej do
przyzębia
− poddziąsłowe – korona, której brzeg wchodzi do kieszonki dziąsłowej (rys. 3a),
− dodziąsłowe – korona, której brzeg dolega do granicy kieszonki dziąsła, przy tego
rodzaju koronach moŜemy dokonać podziału na korony dodziąsłowe, gdzie filar zęba
oszlifowany jest ze stopniem, oraz korony dodziąsłowe, gdzie filar zęba oszlifowany jest
bez stopnia (rys. 3b),
− naddziąsłowe – korona, której brzeg nie dochodzi do kieszonki zęba (rys. 3c),
a) b) c)
Rys. 3. Schemat budowy korony: a) poddziałowej, b) dodziąsłowe, c) nadziąsłowej [opracowanie własne]
Korony częściowe
Są to uzupełnienia protetyczne zaliczane do koron estetycznych, pomimo tego, iŜ część
językowa w okolicy kieszonki zęba to element metalowy, strona wargowa bądź teŜ
policzkowa licowana jest materiałem imitującym naturalny ząb pacjenta. Korony te mają

9
zastosowanie najczęściej jako filary w mostach. Istotą korony częściowej jest to, iŜ nie
obejmuje całego zęba tylko jego część, np. część licowa jest własnym zębem pacjenta.
Wskazania do stosowania koron częściowych:
− mogą być wykonane na zębach przednich czyli siecznych i kłach, oraz na zębach
bocznych, czyli przedtrzonowych pierwszych i drugich,
− korony częściowe doskonale odgrywają swoją rolę jako zęby filarowe w przypadku
zastosowania mostu.
Przeciwwskazania do stosowania koron częściowych:
− krótkie zęby, w tym przypadku nie ma moŜliwości stworzenia retencji dla korony i mostu,
− zęby zbyt płaskie, nie umoŜliwiające stworzenie odpowiedniej powierzchni retencyjnej,
− ząb zaatakowany rozległą próchnicą,
− pacjenci z tendencją do rozległej próchnicy.
Korony osłaniające (całkowite)
Rolą korony całkowitej jest odtworzenie kształtu i funkcji zęba. Do wykonania korony
całkowitej pacjent powinien mieć całkowicie wyleczone przyzębie. Korony osłaniające
obejmują całą powierzchnię korony klinicznej zęba, w całości odbudowuje kształt, czynność,
a takŜe wielkość zęba klinicznego, na którym korona protetyczna jest zacementowana.
W przypadku tych koron istnieje podział na korony jednolite oraz korony złoŜone:
− korony jednolite mają zastosowanie przewaŜnie na zębach przedtrzonowych oraz
trzonowych,
− korony złoŜone to korony, które mogą być zastosowane niezaleŜnie od zęba i miejsca, na
którym są osadzone, to jest kwestia pacjenta i jego wymagań.
Biorąc pod uwagę wcześniejszy podział koron całkowitych, moŜemy omówić teraz
następujące przykłady:
Korona całkowita jednolita wykonana z metalu
Korony metalowe znajdują zastosowanie w niewidocznych bocznych częściach łuku
zębowego, czyli na zębach przedtrzonowych i trzonowych. Są wykonane w całości z metalu.
Rys. 4. Korona metalowa [17] Rys. 5. Korona metalowa osadzona na modelu gipsowym [17]
Wskazaniami do zastosowania takiej korony są:
− odbudowanie korony zęba,
− element łączący przęsło mostu z filarem,
− zastosowanie korony jako wzmocnienie Ŝywego zęba, z obecnością licznych wypełnień,
− odbudowa powierzchni zgryzowych,
− odbudowa punktów stycznych.
Do koron metalowych lanych całkowitych moŜemy zaliczyć takŜe koronę Ortona.

10
Jest to korona, która zakończona jest bezstopniowo. NaleŜy do rodzaju koron
dodziąsłowych, zaletą tych koron jest to, iŜ moŜna je stosować w kaŜdym odcinku łuku
zębowego.
Korona całkowita pełnoceramiczna
Są to rodzaje koron, które pozwalają na uzyskanie doskonałego efektu końcowego,
poniewaŜ cięŜko odróŜnić je od naturalnych koron klinicznych zęba. Porcelana naleŜy do
materiałów protetycznych, które są doskonale tolerowane przez tkanki Ŝywe organizmu
i dlatego znalazła tak szerokie zastosowanie w dzisiejszej protetyce stomatologicznej.
Dobrze wykonana korona z porcelany posiada tak gładkie powierzchnie, iŜ moŜna
stwierdzić o wiele mniejsze osadzanie się płytki nazębnej na jej powierzchni niŜ na
powierzchni zębów naturalnych. Mankamentem tego materiału jest jednak kruchość, dlatego
przez te wszystkie lata naukowcy doszli do zadowalających wyników, dzięki pracy nad tym
materiałem, która pozwoliła na to, aby udoskonalić i wzmocnić strukturę tego tworzywa.
Materiał ten stosowany jest na korony zarówno w odcinku przednim jak i bocznym i to nie
zawsze na podbudowie metalowej. Dzisiejsze osiągnięcia pozwoliły na stosowanie koron
pełnoceramicznych. Korony porcelanowe na podbudowie metalowej są, co prawda bardzo
trwałe i dosyć estetyczne, ale nie potrafią dokładnie oddać wygląd zęba jak korony
pełnoceramiczne, które poprzez tzw. transparencję światła idealnie imitują tkanki i wyglądają
jak ząb naturalny. Korony pełnoceramiczne w przeciwieństwie do porcelanowych na
podbudowie metalowej nie wykazują, tzw. „efektu szarzenia”.
Rys. 5. Schemat korony pełnoceramicznej zacementowanej na zębie filarowym pacjenta [17]
Wskazania do stosowania koron protetycznych porcelanowych:
− odbudowanie zniszczonej naturalnej korony zęba w odcinku przednim jak i bocznym,
− przypadek, kiedy zęby naturalne pacjenta są przebarwione lub martwe – potrzebna jest
odbudowa zgryzu konstrukcyjnego.
Przeciwwskazania do stosowania koron protetycznych porcelanowych:
− zbyt krótkie zęby, poniewaŜ brak jest wtedy odpowiedniej długości ściany, aby zapewnić
odpowiednią retencję,
− zbyt mały wymiar przedsionkowo-językowy, a takŜe wada zgryzu typu zgryz głęboki,
poniewaŜ brak jest wtedy miejsca na odpowiednią grubość ściany porcelanowej,
− leczone zęby z licznymi wypełnieniami, gdyŜ jest wtedy zbyt mała wytrzymałość
mechaniczna takiego zęba (stosujemy wtedy np.: wkłady z włókna szklanego
i wzmacniamy ząb),
− nie naleŜy stosować koron u dzieci i młodzieŜy, poniewaŜ występuje ryzyko uszkodzenia
miazgi podczas szlifowania.

11
Korona jednolita wykonana z akrylu
Jest to rodzaj koron protetycznych zaliczanych do uzupełnień stałych, ale tymczasowych,
kosmetycznych i pojedynczych. W wyjątkowych tylko przypadkach moŜna ją zastosować
jako umocowanie przęsła w moście długoczasowym. Z racji tego, iŜ akryl nie posiada duŜej
odporności na ścieranie, stosuje się te korony protetyczne najczęściej w odcinku przednim
zębów górnych i dolnych, czyli na siekaczach centralnych oraz kłach.
Wskazania do stosowania koron akrylowych:
− liczne ubytki próchnicze na powierzchniach wargowych,
− brak szkliwa,
− niedorozwój szkliwa będący wadą wrodzoną lub wywołany chorobą (krzywica, choroby
zakaźne),
− niekompletna mineralizacja,
− zęby o nieprawidłowej budowie,
− zęby nieprawidłowo ustawione w łuku zębowym,
− zęby częściowo odłamanych koronach,
− zęby przebarwione w skutek leczenia,
− osłona oszlifowanego zęba przed wykończeniem docelowego uzupełnienia
− zęby wymagające wydłuŜenia koron w skutek nadmiernego ścierania, leczenia
nieprawidłowości zgryzu.
Przeciwwskazania do stosowania koron akrylowych:
− zęby o próchniczo zniszczonej koronie,
− zęby o znacznym braku korony,
− zęby ze zmianami około szczytowymi,
− zęby o małym wymiarze wargowo-językowym.
Korony złoŜone
Korona złoŜona licowana akrylem
Postępowanie przy opracowaniu zęba pod koronę złoŜoną jest bardzo podobne
w przypadku licowania porcelaną, akrylem, czy kompozytem. Podstawową rzeczą jest tu
oszlifowanie większej powierzchni przedsionkowej. W przypadku stosowania takich koron
bierze się pod uwagę wskazania oraz przeciwwskazania zalecane przy koronach jednolitych
metalowych. Dodatkowym udogodnieniem przy koronach złoŜonych licowanych jest to, iŜ
moŜna je stosować w odcinkach przednich jak i w odcinkach bocznych, gdyŜ są to korony,
które zaliczają się do koron kosmetycznych, tak więc od strony policzkowej czy teŜ wargowej
niewidoczna jest podbudowa metalowa w związku z czym pacjent nie odczuwa dyskomfortu
psychicznego. Wykonanie podbudowy metalowej zostało dokładnie opisane w dziale: Etapy
laboratoryjnego wykonania koron protetycznych.
Rys. 6. Korona złoŜona licowana akrylem [opracowanie własne]

12
Korona złoŜona licowana porcelaną
Korony porcelanowe na podbudowie metalowej zostały wprowadzone w roku 1956.
Pierwsze próby polegały na stosowaniu czystego złota, lecz w miarę upływu czasu zaczęto
stosować takŜe stopy metali, w których skład wchodził chrom, nikiel i kobalt. Korony te są
bardzo dobrym rozwiązaniem, gdyŜ podbudowa metalowa zapewnia jej bardzo dobrą
wytrzymałość mechaniczną, natomiast porcelana bardzo estetyczny i wiernie oddający
wygląd zęba klinicznego. Przy wykonywaniu jednak korony licowanej porcelaną naleŜy
pamiętać, iŜ porcelana posiada bardzo duŜą przezierność, więc po opracowaniu
i przygotowaniu podbudowy metalowej naleŜy pamiętać o pokryciu jej specjalnym
materiałem kryjącym. Dopiero po nałoŜeniu tej warstwy moŜna przystąpić do napalania
warstw zębiny i szkliwa. Wskazania do zastosowania koron są takie same jak w przypadku
koron osłaniających metalowych, jednolicie lanych. W przypadku przeciwwskazań występują
dwa warunki: zęby o niskich koronach, brak jest wtedy odpowiednio dobrej retencji, płaskie
zęby, w momencie zbyt małego rozmiaru w odcinku przednio-tylnym zabraknie miejsca na
porcelanę.
Rys. 7. Korona złoŜona licowana porcelaną [opracowanie własne]
Rys. 8. Korony na podbudowie metalowej licowane porcelaną [19]
Korony teleskopowe
Korona teleskopowa to zestawienie dwóch koron (wewnętrznej i zewnętrznej).
W przypadku korony wewnętrznej jest ona na trwałe osadzona na oszlifowanym zębie,
natomiast korona zewnętrzna na stałe połączona jest z uzupełnieniem protetycznym
występującym u danego pacjenta. Budowa korony wewnętrznej posiada ściany cylindryczne
lub skośne, w pełni metalowe. W przypadku korony zewnętrznej moŜna zastosować koronę
całkowicie metalową bądź licowaną, wymodelowaną na podobieństwo klinicznej korony
zęba. Część zewnętrzną łączy się z protezą, korona taka traktowana jest jako element
utrzymujący dla protezy lub podparcie. Korony teleskopowe zalecane są dla pacjentów,
u których wymagane jest umocowanie protezy częściowej, u pacjentów z rozszczepem

13
Rys. 9. Korony teleskopowe [opracowanie własne]
Zalety galwanicznych koron teleskopowych:
− stabilizacja protezy podczas Ŝucia, w przypadku protez których klamry obejmują zęby,
korony teleskopowe powstrzymują przed ruchami ciągnącymi, wyciągającymi
i chwiejącymi.
− całkowite objęcie korony zęba filarowego, co sprzyja korzystnemu obciąŜeniu filarów
w kierunku osiowym,
− biokompatybilne, czyste złoto (99,99%),
− dokładność dopasowania,
− kontakt czystego złota z dziąsłem,
− cienki ukształtowanie teleskopu (razem 0,4–0,5 µm) z doskonałymi moŜliwościami
policowania,
− brak tarcia poprzez zjawisko przylegania,
− łatwość wprowadzania,
Rys. 10. Zacementowane korony wewnętrzne [18]
Rys. 11. Gotowa praca, w tym przypadku proteza szkieletowa osadzona na koronach teleskopowych [18]

14
Korony tymczasowe
Jest to rodzaj koron protetycznych stosowanych do tymczasowego uŜytku, do momentu,
aŜ nie zostaną zacementowane korony stałe – wykonane najczęściej z akrylu.
Korony te takŜe niosą za sobą pewne korzyści:
− ochraniają miazgę zęba przed ingerencją nieprzyjaznych czynników zewnętrznych,
poniewaŜ ząb po oszlifowaniu, pozbawiony jest szkliwa, który w normalnych warunkach
ochrania ząb przed, np.: wpływem czynników termicznych,
− korona zęba po oszlifowaniu nie posiada powierzchni stycznych z sąsiadującymi zębami
i jest ryzyko, iŜ taki ząb moŜe się przemieszczać, tak więc kolejna zaleta, korona
tymczasowa pomaga w utrzymaniu oszlifowanego zęba na swoim miejscu,
− w przypadku oszlifowania kilku zębów pacjent moŜe mieć problemy z warunkami
zgryzowymi, co moŜe uniemoŜliwiać mu Ŝucie pokarmu, tak więc zastosowanie koron
tymczasowych pozwala na odtworzenie tych warunków,
− zachowanie warunków estetycznych oraz poprawnej wymowy.
Rys. 12. Korony tymczasowe załoŜone na siekacze centralne [19]
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń.
1. Do jakiego rodzaju uzupełnień protetycznych zaliczamy korony?
2. Jaka jest róŜnica między koroną jednolitą a koroną złoŜoną?
3. Jakie znasz rodzaje koron?
4. Jakie są przeciwwskazania do stosowania koron akrylowych?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sklasyfikuj i scharakteryzuj zademonstrowane przez nauczyciela korony protetyczne.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych kryteria klasyfikacji koron,
2) dokonać analizy koron zademonstrowanych przez nauczyciela,
3) rozpoznać rodzaj korony,
4) zapisać przy rodzaju koron krótką charakterystykę i wynikające z klasyfikacji.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
− papier formatu A4, długopis,
− literatura zgodna z punktem 6 Poradnika.

15
Ćwiczenie 2
Zaprojektuj koronę o moŜliwie najwyŜszych warunkach higienicznych, estetycznych
i technicznych na modelu otrzymanym od nauczyciela.
1) zapoznać się z materiałem dydaktycznym,
2) zapisać kolejno kaŜdą z trzech wytycznych zawartych w zadaniu,
3) przyporządkować kaŜdej najlepsze rozwiązanie z jej zakresem,
4) skonfrontować ze sobą wszystkie rozwiązania,
5) zapisać rozwiązanie, które byłoby optymalne dla wszystkich trzech wytycznych.
− model otrzymany od nauczyciela,
− papier formatu A4, długopis i ołówek,
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcie korony?
2) rozróŜnić i scharakteryzować rodzaje koron?
3) zdefiniować pojęcia korona złoŜona, korona lana, korona
teleskopowa?
4) opisać budowę korony teleskopowej?

16
4.2. Etapy laboratoryjnego wykonania koron protetycznych
4.2.1. Materiał nauczania
Model roboczy jest podstawową rzeczą przy wykonywaniu koron protetycznych, jakość
tego modelu ma ogromny wpływ na dokładność i efekt końcowy pracy.
Cała praca nad koroną protetyczną powinna się odbywać na modelu dzielonym. Co to
jest model dzielony? MoŜna odpowiedzieć na to pytanie w ten sposób, iŜ model dzielony to
konstrukcja, w której kaŜdy oszlifowany ząb, czyli filar moŜe pełnić funkcje samodzielnego
mikromodelu, poniewaŜ osadzony jest na pinie. MoŜna je podzielić na trzy grupy. Podział ten
uwzględnia rodzaje materiałów, z jakich zostały wykonane modele.
WyróŜniamy następujące rodzaje modeli:
− model, którego łuk zębowy osadzony jest na pinach w podstawie z gipsu,
− model, którego łuk zębowy osadzony jest na pinach w podstawie z tworzywa sztucznego,
− model, którego łuk zębowy osadzony jest w foremce posiadającej prowadnice (nacięcia,
róŜnokształtne wypustki lub kołeczki metalowe, itp.). Prowadnice zapewniają niezmienne
połoŜenie mikromodeli po rozcięciu łuku zębowego.
Odlewanie modeli dzielonych
KaŜdy wycisk, z którym zaczyna się pracę, powinien być najpierw oczyszczony
z wszelkich zanieczyszczeń pod bieŜącą wodą przy uŜyciu pędzla (czynność tą naleŜy
wykonywać w rękawiczkach ochronnych). Kolejną czynnością jest dezynfekcja wycisku,
która odbywa się poprzez umieszczenie jej w specjalnej wannie ze środkiem dezynfekującym.
Następnie redukujemy, przy pomocy ostrego skalpela, skrzydełka podjęzykowe i partie
przedsionkowe w wycisku Ŝuchwy oraz części podniebiennej i przedsionkowej w wycisku
szczęki.
Rys.13. Opracowanie wycisku Ŝuchwy [9, s. 3]

17
Rys. 14. Opracowanie wycisku szczęki [9, s. 4]
Następnie w miarce naleŜy odmierzyć dokładną ilość wody destylowanej, zalecaną przez
producenta gipsu. Wlać zawartość miarki do naczynia (które jest częścią składową mieszadła
próŜniowego) ustawionego na wadze, a następnie luźno wsypać do niego odpowiednią ilość
gipsu klasy IV (z zachowaniem odpowiednich proporcji gipsu do wody) i zostawić do
nasączenia (10–15 sekund). Następnie mieszamy ręcznie nasączony gips i umieszczamy
w mieszadle próŜniowym (mieszanie trwa około 60 sekund).
Wycisk naleŜy oprzeć na krawędzi urządzenia wibrującego. Następnie zalać go
przygotowanym gipsem.
Po stwardnieniu gipsu uwalniamy model, uwaŜając, aby go nie uszkodzić.
Rys. 15. Uwalnianie modelu gipsowego [9, s. 7]
Po uwolnieniu model gipsowy jest opracowywany na obcinarce, aŜ do wymaganej
wysokości.
Rys. 16. Poprawnie opracowany model gipsowy [9, s. 9]

18
Etapy wykonania modelu dzielonego:
− gotowy model opracowujemy frezami na mikrosilniku pod skosem, aby umoŜliwić
późniejsze uwolnienie go z podstawy,
− przygotowujemy urządzenie zwane pinarką,które umoŜliwia nam zrobienie
w mikromodelu otworów, w którym póŜniej montowane są piny,czyki mini konstrukcje,
umoŜliwiające nam stabilne osadzenie mikromodelu w podstawie,
− nawiercamy i wklejamy piny – umieszcza się je w otworach, które zostały nawiercone
wcześniej w modelu w gipsowym na pinarce. Części pinów, które wystają ze spodniej
strony modelu łuku otoczone są nakładkami, wykonanymi z metalu lub tworzywa
sztucznego. Model gipsowy, w którym osadzone są piny zostaje umieszczony
w podstawie gipsowej.
− model gipsowy z zainstalowanymi pinami naleŜy poizolować specjalnym preparatem,
zapewniającym nam izolację gipsu klasy IV od gipsu klasy III,
− zalanie foremki podstawy oraz umieszczenie w niej modelu gipsowego.
Rys. 17. Model dzielony z umieszczonym w środku pinem [opracowanie własne]
Model z podstawą z tworzywa sztucznego nieznacznie róŜni się od wyŜej omówionego
modelu z gipsową podstawą. W tym przypadku piny osadzone są w otworach wywierconych
z tworzywa (dokładne dobranie rozmiaru wiertła do rozmiaru pinów zapewnia łatwy
demontaŜ mikromodeli, a jednocześnie stabilne ich ustawienie), a części wystające otoczone
są na stałe gipsem, który stanowi część modelu łuku zębowego.
Model, którego podstawę stanowi foremka z prowadnicami sporządzony jest w całości
z jednego rodzaju gipsu klasy IV. Mikromodele kikutów zębów filarowych opracowane są
jedynie do wysokości foremki. Gips znajdujący się w foremce nie powinien być obrabiany.
Jedyną ingerencją w tym rejonie modelu jest rozcinanie.
Opracowanie modeli
Formy gipsowe oszlifowanych zębów filarowych są odcięte od reszty modelu łuku
zębowego oraz odpowiednio opracowane. Wycięty filar gipsowy doszlifowuje się dookoła
poniŜej szyjki zęba. Po przygotowaniu powierzchni brzeŜnych filaru zęba, naleŜy pomalować
go specjalnym lakierem, zwanym lakierem dystansowym, malowany jest tylko i wyłącznie
kikut zęba gipsowego, w celu zrobienia miejsca na cement potrzebny do zamocowania

19
korony. Kolejnym etapem jest izolowanie gipsowego filaru. Polega ono na tym, iŜ smaruje się
specjalną izolacją (gips–wosk) po to, aby nie przykleił się do niego wosk w momencie
modelowania czapeczki.
Rys. 18. Opracowanie mikromodelu filaru gipsowego [9, s. 23]
Modelowanie czapeczki woskowej
Na odpowiednio przygotowanym mikromodelu rozpocząć naleŜy wykonanie podbudowy
metalowej. Czynność tą trzeba rozpocząć od wnikliwej analizy modelu. Korzystając
z wcześniej przygotowanego modelu dzielonego naleŜy rozwaŜyć warunki, jakie są dane
w konkretnym przypadku i skonfrontować je z zaleceniami lekarza stomatologa oraz
z ogólnie przyjętymi zasadami.
Rozpoczynając modelowanie naleŜy wyjąć mikromodel kikuta zęba filarowego z łuku
zębowego, a następnie zaznaczyć granicę preparacji ołówkiem.
Rys. 19. Zaznaczenie granicy preparacji [10, s. 4]
Wykonanie podbudowy metalowej korony zaczyna się od wykonania czapeczki
woskowej. Po jednym namoczeniu kikuta w wosku, jest to metoda tzw. maczanki, powstaje
czapeczka o mniej więcej 0,5 mm grubości wosku i to jest minimalna grubość, do jakiej
moŜemy zejść, kiedy obrabiamy metal pod podbudowę, w momencie, kiedy chcemy napalić
na tą czapeczkę porcelanę.
Czapeczkę koron moŜna wykonać na dwa sposoby. Pierwszym jest tzw. metoda
maczanki woskowej. Polega ona na tym, Ŝe poizolowany mikromodel kikuta macza się
w tyglu (kociołku) z roztopionym woskiem (powinien to być wosk „z pamięcią”). Metoda ta
wymaga praktyki, gdyŜ początkowo cięŜko jest uzyskać równomierną grubość czapeczki.

20
Rys. 20. Formowanie czapeczki metodą maczanki woskowej [10, s. 9]
Drugą metodą jest tzw. metoda adapty. Polega ona na wykonaniu czapeczki
z termoplastycznych krąŜków z tworzywa sztucznego. Jeden z dwóch krąŜków, jakie trzeba
uŜyć do wykonania czapeczki ma grubość 0,1 mm i jest odpowiednikiem warstwy lakieru
połoŜonej na kikucie, a krąŜek o grubości 0,5 mm jest odpowiednikiem wosku w metodzie
maczanki woskowej. Metoda ta polega na tym, iŜ krąŜek podgrzewa się, następnie formuje na
kikucie. Kolejnym etapem jest obcięcie nadmiarów i uszczelnienie pobrzeŜy woskiem
przyszyjkowym.
Rys. 21. Wymodelowana czapeczka woskowa: 1 – Oszlifowany filar zęba, 2 – Czapeczka woskowa
[opracowanie własne]
Obydwie metody moŜemy z powodzeniem wykonywać w codziennej pracy, chociaŜ
praca metodą Adapta jest bardziej precyzyjna.
Kolejnym etapem naszej pracy przy koronach jest wykonywanie metodą modelowania
elementów znajdujących się na stronie językowej czapeczki. Jeśli lekarz zaleci moŜemy
wykonach tzw. girlandę, czyli cieniutki paseczek przyszyjkowo, w momencie, kiedy na
koronę zostanie napalona porcelana, natomiast jeśli licowane będzie innym materiałem,
wtedy moŜemy wymodelować większą powierzchnie z metalu, tak dzieję się równieŜ
w przypadku niekorzystnych warunków zgryzowych u pacjenta.
Wykonanie czapeczki korony lanej
Postępowanie jest takie samo jak w wyŜej opisana metoda, róŜnica polega jednak na tym,
iŜ po opracowaniu kikuta, przygotowaniu i wykonaniu czapeczki woskowej z odpowiedniego
wosku, zaczynamy na tej czapeczce modelować woskiem odlewowym koronę zęba,
z uwzględnieniem wszelkich warunków zgryzowych, dopasowania w łuku. PoniewaŜ ta
korona jest jednolita, po wymodelowaniu, zostanie zatopiona i odlana, po zacementowaniu
będzie to korona pełnometalowa.

21
Rys. 22. Czapeczki korony lanej 1 – oszlifowany filar ząb, 2 – wymodelowana korona z wosku [opracowanie
własne]
Wykonanie czapeczki korony złoŜonej
Jeśli załoŜymy, Ŝe korona ta licowana będzie porcelaną to powinniśmy pamiętać o jednej
bardzo waŜnej rzeczy. Czapeczka nie moŜe być cieńsza niŜ 0,3 mm a najlepiej jeśli jest
wymodelowana na kształt zęba, poniewaŜ zostawianie zbyt wiele miejsca na porcelanę, to teŜ
kiepski pomysł, gdyŜ wytrzymałość takiej korony jest słaba, cienki metal na podbudowie nie
wykazuje duŜej odporności na nacisk okluzyjny. Modelując czapeczkę woskową, która
później zamieniona zostanie na podbudowę metalową, musimy pamiętać o tym, aby
krawędzie nie były ostre i cienkie, poniewaŜ takie miejsca sprzyjają powstawaniu napręŜeń
ceramice.
Rys. 23. Czapeczka korony złoŜonej: 1 – wymodelowana czapeczka z wosku z girlandą od strony językowej,
2 – wymodelowana czapeczka woskowa z większą powierzchnią językową, 3 – Oszlifowany filar zęba
[opracowanie własne]
Przygotowanie do odlewnictwa
Po wykonaniu czapeczki naleŜy dołączyć kanał odlewowy, a następnie zdjąć
wymodelowany element woskowy z modelu i umocować na leju podstawy pierścienia
odlewowego. Przy montowaniu całego elementu w pierścieniu naleŜy pamiętać o kilku
waŜnych zasadach. Odległość najwyŜej usytuowanych części podbudowy metalowej mostu
powinny być połoŜone, co najmniej 5 mm od dna pierścienia. NaleŜy zwrócić uwagę, aby
korony były ułoŜone nieco pod kątem w stosunku do światła pierścienia. Koronę naleŜy
pokryć preparatem zmniejszającym napięcie powierzchniowe.

22
Rys. 24. Zasada umiejscowienia woskowej podbudowy w pierścieniu [opracowanie własne]
Zalewając pierścień masą osłaniającą naleŜy zastosować się do zaleceń producenta masy
podanych na opakowaniu. Masę naleŜy zarabiać w przeznaczonym do tego celu pojemniku
mieszadła próŜniowego. Rozrobioną masę trzeba wlewać do pierścienia cienkim
jednostajnym strumieniem, jednocześnie zalewając wnętrza koron masą. Po związaniu masy,
pierścień naleŜy wygrzać w piecu specjalnie do tego celu przeznaczonym. Na ogół wystarcza
przetrzymanie pierścienia w określonej najwyŜszej temperaturze przez około 20 minut.
Kolejnym etapem jest odlewanie. Proces ten powinien być wykonany bezzwłocznie. Po
wystudzeniu pierścienia naleŜy uwolnić znajdujący się w nim odlew, oraz wypiaskować
z resztek masy w piaskarce. Wypiaskowany odlew trzeba dopasować do modelu. W tym celu
naleŜy przymierzyć i dopasować czapeczki metalowe na gipsowych kikutach zębów
filarowych. Do wykonania tej czynności potrzebny będzie: mikrosilnik lub prostnica, frezy do
metalu oraz grubościomierz do zmierzenia grubości ściany czapeczki metalowej. Po
upewnieniu się, Ŝe korona prawidłowo wchodzi i leŜy na modelu naleŜy odciąć kanały
odlewowe i obrobić czapeczkę metalową.
Obrobiona praca powinna zostać wypiaskowana, a następnie przekazana lekarzowi
stomatologowi w celu dokonania przymiarki w ustach pacjenta.
Etapy przygotowania metalowej struktury do licowania ceramiką
1. Dokładne oczyszczenie metalu parą – metal taki powinien być po wypiaskowaniu
jednolitej szarej barwy z lekkim połyskiem, nie powinien posiadać Ŝadnych smug ani
przebarwień.
2. Uzyskanie szczelności brzeŜnej – polega to na jak najlepszym dopasowaniu czapeczki
metalowej do gipsowego kikuta, zapewni to trwałość i bardzo dobrą jakość wykonanej
przez nas pracy.
3. Piaskowanie czapeczki metalowej – polega na całkowitym oczyszczeniu podbudowy
metalowej z tłuszczu i innych zanieczyszczeń, które mogą spowodować
zanieczyszczenie.
4. Po dokładnym wypiaskowaniu podbudowy naleŜy koronę poddać oksydacji.
Licowanie
Po dokładnym wypiaskowaniu podbudowy metalowej korony naleŜy ją oczyścić
z resztek pyłu i piasku przy pomocy ciepłej wody lub pary. Następnie naleŜy przystąpić do
licowania korony wybranym tworzywem.
Licowanie ceramiką
W momencie, kiedy mamy przygotowaną podbudowę metalową moŜemy przystąpić do
licowania korony ceramiką. Pierwszą czynnością jest nałoŜenie pierwszej warstwy opakera.
Warstwa ta powinna być bardzo cienka, stanowić jedynie tło, przez które przebija siność
metalu. Po wypaleniu tej warstwy naleŜy nałoŜyć drugą, kryjącą warstwę opakera. Powinna

23
ona mieć w miarę jednakową grubość i dokładnie pokrywać siność metalu, gdyŜ porcelana
ma na tyle dobrą przezierność, Ŝe w ustach pacjenta byłoby widać przebijający metal spod
warstw porcelany.
Porcelana występuje w formie proszku i specjalnego płynu, którym naleŜy ją rozrobić.
Na szklanej płytce po dodaniu płynu do proszku, naleŜy dokładnie wymieszać, poniewaŜ
wówczas pozbywamy się powietrza z masy porcelanowej. Do nakładania porcelany na
czapeczkę słuŜy nam specjalny pędzelek. Musimy pamiętać, iŜ nakładanie porcelany wiąŜe
się z nieustannym odsączaniem nadmiaru wody z modelowanej korony. UŜywamy do tego
bibułki lub specjalnej chusteczki. Bardzo istotnym elementem jest to, iŜ musimy pamiętać,
aby materiał do odsączania wody był czysty. Bardzo łatwo wtedy zanieczyścić masę
porcelanową, co po wypaleniu utwierdzi się w strukturze takiej korony. Efektem mogą być
miejscowe przebarwienia.
W kolejnej fazie licowania ceramiką nakłada się opakdentynę. Warstwa ta musi
dokładnie pokrywać powierzchnię opakera, a ponad to wstępnie odbudowywać kształt zęba.
Na opakdentynę nakłada się dentynę. Przy szyjce jest to dentyna przyszyjkowa, jeśli chcemy
uzyskać ciemniejszy kolor w strefie przyszyjkowej. W wyŜszej części nakłada się dentynę
właściwą, która powinna odbudowywać kształt zęba. Kolejnym etapem jest nałoŜenie
warstwy brzegu siecznego. Miejsce na tą masę naleŜy przewidzieć podczas nakładania
dentyny lub stworzyć je ścinając w miejscu brzegu siecznego odpowiednią ilość dentyny.
Istnieje kilka metod nakładania porcelany.
Technika nabudowywania
Polega na ugniataniu porcelany z pomocą szpatułki, ze specjalnych płynem lub wodą,
w celu wyeliminowania cząsteczek powietrza ze struktury porcelany przed wypaleniem.
Narzędzia potrzebne do ugniatania porcelany to:
− płytka szklana – do ugniatania na niej porcelany,
− ręcznik – zwilŜony pomaga chłodzić płytkę i powstrzymuje wysychanie porcelany na
płytce,
− strzykawka z wodą,
− szpatułka do ugniatania.
Technika gorącego powietrza, dzieli się na dwa etapy: nabudowywanie oraz kondensacja
porcelany. W tej technice istotnym elementem jest absorbowanie wilgoci z korony za pomocą
suszenia źródłem gorącego powietrza.
Narzędzia potrzebne do nabudowywania porcelany:
− pędzelek – najlepiej z sobolowego włosia,
− noŜyk do rzeźbienia,
− noŜyk do ścinania porcelany,
− pean – tzw. pęseta zaciskowa do utrzymania czapeczki metalowej, którą nakładamy
porcelanę,
− bibułka – potrzebna do odciągania nadmiernej ilości wody,
− mały młotek – potrzebny do delikatnego uderzania w model, w celu kondensacji.
Po napaleniu porcelany do odpowiednich rozmiarów i kształtów następnie jej
nieznacznym mechanicznym obrobieniu naleŜy połoŜyć warstwę zapewniającą gładkość
i połysk, zwaną glazurą. Ostatnim etapem jest wypolerowanie ewentualnych elementów
metalowych, które są widoczne na powierzchniach korony np. girlanda.
Licowanie kompozytem
Po przygotowaniu modelu roboczego oraz podbudowy metalowej, gdzie na powierzchni
przeznaczonej do licowania znajdują się perełki retencyjne, za pomocą, których kompozyt
będzie trzymał się podbudowy metalowej, moŜemy rozpocząć pokrywanie czapeczki

24
opakerem. Następnie zaczynamy nakładać kolejne warstwy kompozytu. Materiał
przyszyjkowy słuŜy nam do uzyskania odpowiedniego koloru w warstwie przyszyjkowej,
kolejną masą jest dentyna, w celu uzyskania imitacji zębiny oraz na koniec warstwa szkliwa
i materiały zapewniające dobrą przezierność.
W przypadku porcelany potrzebny jest piec, aby móc wypalić poszczególne warstwy,
w przypadku kompozytu uŜywamy lampy światłoutrwardzalnej.
Wykonanie korony teleskopowej
Modele orientacyjne umieszcza się w paralelometrze, aby wyznaczyć tor wprowadzenia
protezy oraz przebieg ścian bocznych zębów filarowych. Zadaniem lekarza jest
zlikwidowanie tych róŜnic poprzez odpowiednie szlifowanie.
Część wewnętrzną technik wykonuje za pomocą metody odlewniczej, czynności takie
same jak przy metodzie wykonywania korony całkowitej lanej. Filar zęba moŜe być
oszlifowany ze stopniem lub bez stopnia.
Etapy wykonania części wewnętrznej:
− wstępne wymodelowanie czapeczki,
− umieszczenie modelu w paralelometrze,
− przy pomocy noŜyka zamontowanego w paralelometrze ścina się wosk, w celu uzyskania
równoległego przebiegu ścian bocznych koron,
− przygotowujemy czapeczkę woskową do etapu zamiany na metal,
− po zamianie na metal elementu woskowego, czapeczka zostaje dopasowana do modelu,
a ściany boczne wygładzone (najlepszym sposobem jest wygładzanie ścian za pomocą
paralelometru z zamontowaną w nim prostnicą techniczną w miejsce grafitu),
− po wygładzeniu ściany zostają wypolerowane.
Po wykonaniu części wewnętrznej moŜemy przystąpić do modelowania części
zewnętrznej.
W zaleŜności od tego, jakie uzupełnienie protetyczne, w tym przypadku proteza, będzie
zaprojektowana, wytycza nam sposób modelowania części zewnętrznej.
W przypadku zastosowania protezy nieosiadającej:
− część metalowa korony wewnętrznej zostaje pokryta warstwą tłuszczu,
− następnie zostaje nałoŜona warstwa wosku, metodą nakapywania,
− modeluje się koronę zachowując kształt anatomiczny zęba, kontrolując przy tym
w artykulatorze warunki zgryzowe z zębami przeciwstawnymi,
− po wymodelowaniu korony montuje się zaczep, który będzie pełnił funkcję łącznika
z protezą.
Zastosowania protezy częściowo osiadającej
Przy takiej protezie powstają ruchy pionowe względem podłoŜa, aby ograniczyć
nadmierne obciąŜenie zęba filarowego, naleŜy pomiędzy powierzchnią Ŝującą części
wewnętrznej a taką samą powierzchną części zewnętrznej pozostawić wolną przestrzeń.
W tym celu na powierzchnię Ŝującą zębów bocznych oraz powierzchnię językową i brzeg
sieczny zębów przednich nakłada się folię cynową. Koronę zewnętrzną modeluje się tak jak
w przypadku zastosowania protezy nieosiadającej, z tą jednak róŜnicą, iŜ brzeg dodziąsłowe
nie dochodzi do girlandy dziąsłowej na taką wysokość, jaką stanowi grubość folii. Po
wymodelowaniu i dołączeniu do niej metalowych drutów, zdejmuje się koronę z modelu,
usuwa folię a następnie zatapia wymodelowany element w masie odlewowej. Po zamianie
wosku na metal, koronę oczyszcza się z masy, piaskuje, obrabia i dopasowuje do korony
wewnętrznej tkwiącej na modelu gipsowym.

25
Bez względu na to czy korona jest wykonana z porcelany, metalu, kompozytu czy akrylu
musimy kierować się pewnymi zasadami, które muszą być spełnione, aby praca mogła być
uŜytkowana przez pacjenta jak najdłuŜej. NaleŜą do nich:
− właściwy zasięg korony,
− szczelność brzegu korony
− gładkie przejście korony w ścianę zęba,
− wolna przestrzeń nad brodawką dziąsłową,
− takie wymodelowanie powierzchni stycznej, aby moŜliwe było utrzymanie higieny, etap
samooczyszczenia,
Dokładniejsze informacje na temat modelowania korony opisane zostały w jednostce
o modelowaniu zębów.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń.
1. Jakimi metodami moŜna wykonać precyzyjne modele dzielone?
2. Jakie są zasadnicze róŜnice pomiędzy modelami precyzyjnymi a podstawą z gipsu
a modelami precyzyjnymi w foremkach?
3. Jakie są rodzaje materiałów do licowania koron?
4. Jakie jest optymalne ustawienie czapeczek woskowych koron w pierścieniu
odlewniczym?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj precyzyjny model roboczy z zastosowaniem podstawy z gipsu.
1) odszukać w materiałach dydaktycznych opis dotyczący danego zagadnienia,
2) przygotować wycisk (formę fantomowi) i płytkę z tworzywa sztucznego zgodnie
z instrukcjami systemu w jakim model ma zostać wykonany,
3) nawiercić otwory w płytce i osadzić w niej piny,
4) wykonać odlew modelu łuku zębowego oraz osadzić w jego podstawie piny wraz z płytką
z tworzywa,
5) rozciąć model łuku zębowego tak aby uwolnić mikromodel kikuta zęba filarowego,
6) opracować mikromodel.
− literatura zgodna z punktem 6 Poradnika,
− pinarka, piny i płytka tworzywa z jednego systemu,
− gips IV klasy twardości,
− mieszadło próŜniowe lub miska i łopatka,
− mikrosilnik lub prostownica z tarczą do rozcinania modeli gipsowych (lub piła) oraz
frezy do gipsu.

26
Ćwiczenie 2
Wykonaj koronę protetyczną na siekaczu centralnym przyśrodkowym licowanym
ceramiką.
2) wykonać precyzyjny model dzielony,
3) wykonać czapeczkę na mikromodelu kikuta zęba filarowego,
4) wymodelować girlandę na stronie językowej czapeczki,
5) przygotować element woskowy do odlewu,
6) umieścić element woskowy w pierścieniu i zatopić go w masie osłaniającej,
7) wygrzać pierścień i wykonać odlew,
8) wybić, dopasować i wypiaskować podbudowę metalową,
9) policować podbudowę metalową korony ceramiką.
− materiały: gips, piny, masa osłaniająca, wosk odlewowy, stal, ceramika,
− narzędzia i urządzenia: pinarka, mieszadło próŜniowe, noŜyk do wosku, palnik,
mikrosilnik lub prostnica, końcówki do pracy w gipsie, metalu i ceramice, pędzelki do
nakładania porcelany, piec do wygrzewania pierścieni, odlewnia, szczypce, piaskarka,
piec do wypalania porcelany,
Ćwiczenie 3
Wykonaj koronę protetyczną na siekacz przyśrodkowy prawy licowany tworzywem
kompozytowym.
2) wykonać precyzyjny model dzielony,
3) wymodelować czapeczkę na mikromodelu kikuta zęba filarowego,
4) wymodelować girlandę na powierzchni językowej czapeczki, nanieść perełki retencyjne,
5) przygotować element woskowy do odlewu,
6) umieścić element woskowy w pierścieniu i zatopić go w masie osłaniającej,
7) wygrzać pierścień i wykonać odlew,
8) wybić obrobić i wypiaskować podbudowę metalową mostu,
9) policować podbudowę metalową korony tworzywem kompozytowym.
− materiały: gips, piny, wosk odlewowy, perełki retencyjne, masa osłaniająca, stal,
tworzywo kompozytowe,
− narzędzia i urządzenia: pinarka, mieszadło próŜniowe, noŜyk do wosku, palnik,
mikrosilnik lub prostnica, końcówki do pracy w gipsie, metalu i kompozycie, piec do
wygrzewania pierścieni, odlewnia, szczypce, piaskarka, urządzenia do utwardzania
kompozytu,

27
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić pojęcie model precyzyjny?
2) wykonać model precyzyjny?
3) wymodelować czapeczkę z wosku?
4) przygotować pierścień z koronami do odlewu?
5) obrobić metalowy odlew podbudowy korony?
6) policować podbudowę metalową korony ceramiką?
7) policować podbudowę metalową korony tworzywem kompozytowym?

28
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
4. Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. MoŜesz uzyskać maksymalnie 20 punktów.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
9. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
10. Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aŜ nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.
Powodzenia!
ZESTAW ZADŃ TESTOWYCH
1. Korony zalicza się do grupy uzupełnień
a) jednoczłonowych ruchomych.
b) jednoczłonowych osiadających.
c) jednoczłonowych stałych.
d) obustronnych ruchomych.
2. Korony moŜna osadzać na
a) zębach martwych.
b) zębach martwych i Ŝywych.
c) zębach Ŝywych.
d) Ŝadna poprawna.
3. Korony pełnią waŜny element filarowy dla
a) tylko protez szkieletowych.
b) tylko protez częściowych.
c) implantów i mostów.
d) aparatów ortodontycznych.
4. Korony częściowe to
a) uzupełnienie protetyczne, w którym zostaje pokryta tylko część korony klinicznej
zęba.
b) uzupełnienie protetyczne, w którym zostaje pokryta lub osłonięta cała korona
kliniczna zęba.
c) korony pełniące rolę zęba ćwiekowego.
d) wykonane z jednego rodzaju materiału.

29
5. Podział koron protetycznych ze względu na materiał to
a) tylko metal, kompozyt.
b) tylko akryl.
c) tylko kompozyt.
d) sam metal, akryl, porcelana, kompozyt.
6. Akryl, kompozyt, porcelana to materiały uŜywane przy wykonaniu koron
a) ciągnionych.
b) złoŜonych.
c) tymczasowych.
d) metalowych.
7. Korona poddziąsłowa to korona
a) której brzeg wchodzi w kieszonkę dziąsłową.
b) której brzeg dochodzi do granicy kieszonki dziąsła.
c) osadzona na zębach oszlifowanych bez stopnia.
d) której brzeg nie dochodzi do kieszonki zęba.
8. Efektu tzw. szarzenia się metalu w efekcie końcowym pracy nie uzyskuje się na
koronach
a) pełnoceramicznych.
b) złoŜonych licowanych porcelaną.
c) metalowych.
d) tymczasowych.
9. Do koron złoŜonych nie naleŜy korona
a) licowana akrylem.
b) licowana porcelaną.
c) licowana kompozytem.
d) metalowa.
10. Korony porcelanowe zostały wprowadzone w roku
a) 1954.
b) 1945.
c) 1956.
d) 1958.
11. W przypadku koron teleskopowych, korona wewnętrzna jest
a) zdejmowana z kikuta zęba.
b) na trwałe osadzona na kikucie zęba.
c) zazwyczaj licowana porcelaną.
d) zazwyczaj licowana kompozytem.
12. Korony tymczasowe to korony
a) z akrylu cementowane na stałe.
b) teleskopowe z wymienną koroną zewnętrzną.
c) stosowane do tymczasowego uŜytku, do momentu aŜ nie zostaną zacementowane
korony stałe.
d) na podbudowie metalowej licowane porcelaną.

30
13. Korony porcelanowe moŜna zastosować
a) tylko w odcinku przednim.
b) tylko w odcinku bocznym.
c) tylko jako pojedyncze korony w odcinku bocznym.
d) w odcinku przednim i bocznym.
14. Korona to uzupełnienie protetyczne
a) stałe wiernie odtwarzające kształt i funkcję zęba klinicznego.
b) stosowane tylko jako filar mostu.
c) osiadające.
d) wykonane z amalgamatu.
15. Podczas pracy z koronami wyróŜnia się następującą liczbę rodzajów modeli
a) 4.
b) 2.
c) 1.
d) 3.
16. Model roboczy, na którym wykonuje się korony to model
a) całkowity.
b) dzielony.
c) z zatopionymi w środku wzmocnieniami.
d) z gipsu białego.
17. Piny osadzone są w
a) modelu gipsowym podstawy.
b) tylko w miejscu gdzie nie występują zęby filarowe.
c) modelu gipsowym łuku zębowego.
d) tylko w miejscu gdzie występują zęby filarowe.
18. Czapeczka woskowa to element
a) modelowany w celu zamiany na metal.
b) modelowany w celu przymiarki u pacjenta w ustach.
c) stosowany jako retencja dla korony całkowitej.
d) modelowany w celu osłony kikuta gipsowego.
19. Kruchość jest mankamentem
a) porcelany.
b) kompozytu.
c) metalu.
d) akrylu.
20. Cienki metal jako podbudowa podczas napalania ceramiki w piecu nie wykazuje
a) ciepła.
b) pracy pod porcelaną.
c) duŜej odporności na nacisk okluzyjny.
d) dobrej przyczepności do opakera.

31
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ...............................................................................
Wykonywanie koron protetycznych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź Punkty
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:

32
6. LITERATURA
1. Hohmann A. Hielscher W.: Korony. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo
Kwintesencja. Warszawa 1998
2. Hohmann A. Hielscher W.: Mosty. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo
Kwintesencja. Warszawa 1999
3. Hohmann A. Hielscher W.: Wprowadzenie do anatomii. Funkcja narządu Ŝucia.
Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja. Warszawa 1998
4. Kock i In.: Protetyka. Korony i mosty. Wydawnictwo Urban&Partner. Wrocław 20007
5. Majewski S.: Podstawy protetyki stomatologicznej. Wydawnictwo Stomatologiczne
SZS-W. Kraków 2000
6. Makato Yamamoto: Podstawa technik budowania warstwa porcelany na metalu,
Wydawnictwo Kwintesencja. Warszawa 1999
7. Shillinburg H., Hobo S., Whtsett C.D.: Protezy stałe. Wydawnictwo Kwintesencja.
Warszawa 1994
8. Spiechowicz i In.: Współczesne postępowanie laboratoryjne w protetyce
stomatologicznej. Wydawnictwo PZWL. Warszawa 1980
9. Frank Beck, Christian Pilz: Mistrzowski Model (Funkcjonalne wykonanie modeli)
Broszura firmy Renfert
10. Friedrich Jetter, Christian Pilz: Modelowanie (Technika K + B). Broszura firmy Renfert
11. Porcelana stomatologiczna; Porcelana Carmen właściwości, zalety, instrukcja stosowania
12. Broszura firmy Esprident
13. CERAMAGE, Mikroceramiczny system kompozycyjny do wykonywania uzupełnień
w zębach przednich i tylnych; Broszura firmy Shofu
Czasopisma
14. Nowoczesny technik dentystyczny
15. Labor Detal
16. Quintessence techniki dentystycznej
Strony internetowe
17. www.vivadent.com.pl
18. www.rokodent.pl
19. www.elamed.com.pl

Wykonywanie koron protetycznych

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Wykonywanie koron protetycznych

Similar to Wykonywanie koron protetycznych (20)

Wykonywanie koron protetycznych