1. Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje
dziecko?
Dr Anna Szczepaniak, psycholog, psychoterapeuta, Ośrodek ReGeneRacja

2. 2
Korzystanie z Internetu przez młodzież - „ cyfrowi tubylcy?
Jedną z grup intensywnie
korzystających z Internetu są
dzieci i młodzież. 98% dzieci
w Polsce w wieku 9-16 lat
korzysta z Internetu
przynajmniej raz w tygodniu.
W grupie wiekowej 7-14
najpopularniejsze serwisy to:
portale YouTube, Facebook,
Onet, Interia oraz NK.
Różnica między młodym
a starszym pokoleniem polega
nie tylko na intensywności
korzystania z sieci, ale przede
wszystkim na tym, że młodzi
wychowali się już
w towarzystwie nowych mediów,
podczas gdy ich rodzice uczyli
się obsługi tych technologii w
starszym wieku.
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

3. 3
Nieodłączny element życia (nie tylko)
młodych ludzi, niezbędny do nauki
i komunikacji.
Z badań CBOS wykonanych na
zlecenie Funduszu Rozwiązywania
Problemów Hazardowych, już ponad
100 tys. Polaków jest uzależnionych
od Internetu, a kolejnych 750 tys. jest
na to poważnie narażonych. Problem
najczęściej dotyka osób młodych (90
proc. ma mniej niż 34 lata). Dzieci
zaczynają korzystać z Internetu
i komputera coraz wcześniej.
Średnio, gdy mają około dziewięciu
lat.
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

4. 4
Uzależnienie od Internetu - kryteria
1. Dominacja – najważniejsza czynność w życiu. Zaabsorbowanie emocjonalne
i myślowe.
2. Zmiana nastroju – występuje gdy użytkownik korzysta z Internetu po to,
aby poprawić sobie nastrój lub zapomnieć o problemach.
3. Zwiększona tolerancja – proces zwiększonego zapotrzebowania na korzystanie
z Internetu.
4. Zespół abstynencyjny – ograniczenie lub brak możliwości korzystania z
Internetu powoduje nieprzyjemne stany psychiczne tj: rozdrażnienie, niepokój.
5. Konflikt – pomiędzy użytkownikiem a jego otoczeniem, a innymi typami
aktywności.
6. Nawroty – intensywne, niekontrolowane korzystanie z Internetu pojawiające się
po okresach ograniczonego lub kontrolowanego użytkowania.
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

5. 5
Symptomy nadużywania Internetu wśród dzieci w wieku 11-16lat
w Polsce (2010, N=805)
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

6. 6
Nadużywanie Internetu – obszary aktywności
GRY INTERNETOWE – gry online. Większość z nich umożliwia grę tysięcy
użytkowników jednocześnie w czasie rzeczywistym (tzw. gry MMO Massive
Multiplayer Online Games). Wokół konkretnych gier tworzą się wspólnoty graczy,
którzy komunikują się ze sobą w trakcie gry i poza nią. Czynnik ryzyka: aby
osiągnąć dobre wyniki, należy poświęcić im bardzo dużo czasu. Zaniedbanie gry,
może skutkować dużym spadkiem uczestnika w rankingach, plus presja swoich
drużyn (Blinka i Sahel 2011).
PORTALE SPOŁECZNOŚCIOWE I KOMUNIKATORY – komunikacja online.
Zagrożone są osoby, które z różnych przyczyn mają trudności z komunikacją
„twarzą w twarz” - np.. introwertyczne, neurotyczne, z niskim poczuciem własnej
wartości (Kuss i Griffiths 2011).
PORNOGRAFIA I CYBERSEKS – Aktywność seksualna w Internecie może być
atrakcyjna ze względu na dostępność, dużą anonimowość i łatwość ucieczki lub
zerwanie kontaktu
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

7. 7
Czynniki ryzyka i przyczyny nadużywania Internetu
unikowe strategie radzenie sobie ze stresem ( osoba unika
w ten sposób konfrontacji z rzeczywistością, która ją przerasta
(np. problemów rodzinnych, wejścia w nowe, wrogie
środowisko);
samotność;
niepowodzenia szkolne;
odrzucenie przez grupę rówieśniczą;
konflikty rodzinne, nieobecność rodziców.
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

8. 8
Nadużywanie Internetu koreluje z:
depresją;
introwersją, neurotyzmem, nadmierną wrażliwością,
nieśmiałością;
współwystępowaniem innych nałogów;
niską samooceną, przeżywaniem niepewności, niskim
poczuciem sprawstwa;
negatywną strategią radzenia sobie ze stresem.
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

9. 9
Co powinno zwrócić uwagę rodziców i opiekunów w trakcie korzystania
z internetu przez dziecko?
Silna potrzeba lub poczucie przymusu korzystania z Internetu.
Dziecko może mieć problem z oderwaniem się od komputera lub nie
radzić sobie z ograniczeniem czasu spędzanego w sieci.
Rozdrażnienie spowodowane przerwaniem korzystania z sieci.
Może pojawić się również rozgoryczenie lub gorsze samopoczucie,
objawy te ustępują z chwilą powrotu do Internetu.
Brak przerw w korzystaniu z sieci, który wiąże się z
zaniedbywaniem podstawowych potrzeb fizjologicznych.
Brak kontroli nad czasem spędzanym w sieci – dziecko nie jest w
stanie powiedzieć, ile czasu spędziło przed komputerem
Odczuwanie przymusu korzystania z Internetu
Zaniedbywanie dotychczasowych zainteresowań i kontaktów z
ludźmi na rzecz Internetu.
Korzystanie z sieci nawet wtedy, gdy nie jest już interesująca.
Korzystanie z Internetu pomimo że odbija się to szkodliwie na
innych sferach życia (kosztem snu, spóźniania się do szkoły,
nieprzygotowywanie się do szkoły)
Kłótnie z członkami rodziny związane z nadużywaniem Internetu
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

10. 10
Co może zrobić rodzic, gdy dziecko ma problem z nadużywaniem
Internetu?
Nazwać jego problem. Porozmawiać z dzieckiem i powiedzieć mu
co niepokojącego widzi w jego zachowaniu.
Zdiagnozować sytuacje trudne, w których dziecko „sięga” po Internet –
wspólnie z dzieckiem poszukajcie alternatywy (działań, które sprawiają równie
dużo przyjemności lub w podobny sposób pomagają odreagować negatywne
emocje).
Ustalić harmonogram dnia – zrównoważyć czas dziecka spędzany w sieci
i poza nią.
Ustalić zasady i etapy ograniczania korzystania z sieci. Warto wraz
z dzieckiem omówić stopniowe ograniczenie czasu przed monitorem.
Nagradzać sukcesy w ograniczeniu czasu spędzonego w Internecie.
Odłączyć Internet lub komputer, gdy dziecko korzysta z niego w sposób,
który zagraża jego zdrowiu i/lub życiu (powoduje np. zaniedbywanie
podstawowych potrzeb fizjologicznych, uniemożliwia funkcjonowanie
w codziennym życiu).
Wyjaśnić dziecku przyczyny tych ograniczeń i/lub odłączenia Internetu.
Rozmowy o tym co się dzieje i dlaczego, są niezwykle istotne. Dziecko będzie
czuło się bezpieczniej, gdy pozna nasze intencje.
Kontakt z profesjonalistą
Helpline.org.pl 800 100 100
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

11. 11
Nadużywanie Internetu współwystępuje z:
Depresją lub obniżonym nastrojem;
Chorobami somatycznymi (np. przewlekłe bóle, astma, wysypki, alergie);
Zaburzeniami lękowymi i fobiami (np.. fobia społeczna) – osoba szuka
ratunku w komputerze, bo kontakty poprzez sieć generują mniej lęku,
wirtualny jest bardziej kontrolowany np.. niepowodzenia w grze mogą zostać
rozwiązane uruchomieniem nowego życia, niewygodna sytuacje na portalu
społecznościowym rozwiąże usuniecie posta, niezręczną rozmowę – wyjście
z czatu);
Skrajnie niska samoocena – w wirtualnym świecie osoba taka może
doświadczać siebie „w innej wersji”, co może przynosić satysfakcje, ale
jednocześnie utrwalać schemat unikania kontaktów twarzą w twarz na rzecz
kontaktów przez sieć;
Niskie kompetencje społeczne – podobnie jak w przypadku zaburzeń
lękowych, nadmierna aktywność w sieci może być próbą rozwiązania
problemu, w konsekwencji jednak utrwalać problem;
Ciężka sytuacja rodzinna – np.. konflikt między rodzicami, przemoc,
uzależnienie od alkoholu w rodzinie. Komputer może jawić się jako jedyne
bezpieczne miejsce ucieczki od tego, co rozgrywa się za plecami.
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

12. 12
TERAPIA
Niezbędny jest udział rodziców!!!
Praca z rodzicami winna poprzedzać prace z dzieckiem.
Samo dostarczenie dziecka na terapie nic nie da.
Potrzebna jest modyfikacja metod wychowawczych
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

13. 13
„Tak jak nie dajemy dziecku alkoholu, bo to mu szkodzi, tak nie
sadzajmy go od małego przed ekranem!
Przedwczesny i nadmierny kontakt z mediami elektronicznymi, zmienia
strukturę mózgu dziecka. Dzieci potrzebują spokoju, wolnego tempa,
obecności i uwagi rodziców, zrozumienia siebie i świata oraz
samodzielnych doświadczeń, a nie ciągłych podniet. Od samego
oglądania meczu nikt jeszcze nie stał się dobrym piłkarzem! Próbujemy
wykpić się od wychowania, przerzucamy je na podwykonawców, na
elektroniczną niańkę. Chcemy też naszym dzieciom wszystko
przyspieszać, udostępniać i uatrakcyjniać – może po to, by nie
zawracały nam głowy? W efekcie mają umysły przemęczone
nadmiarem informacji i sztuczną stymulacją, coraz mniej rozumieją,
szybko się nudzą.”
„Każdy głupi może wiedzieć. Sztuką jest rozumieć.” – A.Einstein.
Źródło: „Wysokie obcasy” – fragmenty wywiadu Anny Sańczuk z Ireną Koźmińską, szefową
fundacji ABCXXI – Cała Polska Czyta Dzieciom
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

14. 14
Osoby, które nie radzą sobie
z kontrolowaniem czasu jaki spędzają
w sieci mają zmiany w istocie białej mózgu.
To część układu nerwowego odpowiadająca
m.in. za kontrolowanie emocji
i podejmowanie decyzji.
Autorami pracy opublikowanej w magazynie
"Plos One" są chińscy badacze z Akademii
Naukowej w Wuhan. Wykonali skany mózgu
35 kobiet i mężczyzn w wieku 14 - 21 lat,
z czego 17 osób zdiagnozowanych zostało
wcześniej jako uzależnione od Internetu.
Badanie skanerem wykazało zmiany
w strukturze części mózgu odpowiadających
m.in. za samokontrolę, emocje i zdolność do
podejmowania decyzji - zniszczenia
połączeń włókien nerwowych.
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

15. 15
Dziecko i komputer - 10 przykazań
Po pierwsze: Ograniczenia
Nie czekaj z ustaleniem ograniczeń czasu spędzanego przez dziecko przed komputerem, bo
im dłużej z tym zwlekasz, tym trudniej będzie te zasady wprowadzić. Najlepiej od
najmłodszych lat ustal dzienny limit czasowy, na przykład do godziny dziennie dwa razy w
tygodniu dla trzylatka, i zwiększaj go wraz z wiekiem pociechy.
Po drugie: Konsekwencja
Zasady to jedno, a przestrzeganie ich, to drugie – szczególnie biorąc pod uwagę upór dzieci
– ale bez konsekwencji żadne reguły i ograniczenia nie mają sensu. Warto pomyśleć
wcześniej nad ciekawym zajęciem, które pozwoli skierować uwagę dziecka na coś innego i
ułatwi rozstanie z komputerem po upływie wyznaczonego czasu. Naturalnie czasem – na
przykład, gdy dziecko jest chore – możesz pozwolić mu na więcej, zaznacz jednak, że to
wyjątkowa sytuacja.
Po trzecie: Pora ma znaczenie
Korzystanie z komputera nie powinno być najważniejszą czynnością dnia ani
dezorganizować życia rodziny. Niedopuszczalnym jest, by dziecko na przykład rezygnowało
ze wspólnych posiłków, odrabiania lekcji czy innych aktywności na rzecz ślęczenia przed
monitorem.
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

16. 16
Po czwarte: razem ciekawiej
Korzystajcie z programów edukacyjnych i gier umożliwiających wspólna
zabawę, dyskutujcie, wymieniajcie uwagi na temat tego, co dzieje się na
ekranie monitora – to zdecydowanie jest ciekawsze i bardziej wartościowe.
Po piąte: postaw na aktywny odbiór
Odpowiednio wykorzystywany komputer może przynieść dziecku i jego
opiekunom wiele korzyści. Dostępne na rynku multimedialne gry edukacyjne,
nie tylko są w pełni bezpieczne i sprawdzone przez ekspertów, ale też
zaciekawiają dziecko, uczą przez zabawę. Taka alternatywa z pewnością
uczyni z komputera narzędzie przyjazne edukacji, potrafiące zachęcić nawet
najbardziej opornych i wybrednych uczniów do zgłębiania nowych treści.
Po szóste: komputer to nie namiastka
Nie może być namiastką opieki rodziców, nauki czy wspólnej zabawy. Niech
komputer nie będzie sposobem na uspokojenie czy pocieszenie dziecka, w
tym nikt ani nic nie wyręczy ciebie.
Wirtualny czy realny - w jakim świecie żyje Twoje dziecko?

17. 17
Po siódme: Jak będziesz grzeczna/grzeczny to…
Nie przekupuj, nie używaj komputera jako nagrody ani nie zabraniaj korzystania z niego za
karę – wszystko to powoduje, że staje się on jeszcze bardziej pożądany przez dziecko,
utrwala przekonanie, że jest czymś szczególnie atrakcyjnym.
Po ósme: Wybiórczość i kontrola
Najpierw sprawdź to, co włączasz dziecku, nie pozwalaj, by dziecko samo decydowało o tym,
co ogląda, w co gra. Wybieraj odpowiednie gry i programy sprawdzone przez ekspertów.
Po dziewiąte: Dawaj dobry przykład
Jeśli nie rozstajesz się z laptopem nawet podczas obiadu, nie dziw się, że tak trudno ci
odciągnąć dziecko sprzed ekranu komputera.
Po dziesiąte: Osłabiaj negatywne skutki
Jeśli jednak jesteś rodzicem dziecka, które spędza przed monitorem zdecydowanie za dużo
czasu – nie załamuj rąk! Postaraj się organizować ciekawe zajęcia odwracające uwagę od
komputera i angażujące całą rodzinę; przekazuj wartości, dyskutując o złych i dobrych
stronach korzystania z multimediów. Poza tym nie zapominaj o stymulowaniu zdolności
twórczych i umysłowych dziecka, a przede wszystkim zaspokajaj jego potrzeby uczuciowe.

18. 18
Komputerów używamy dziś wszędzie
– coraz częściej także w szkołach,
by usprawnić i przyspieszyć wiele
procesów – dlatego nie ma sensu
zabraniać dzieciom korzystania
z nich. Dziecko przed komputerem
nie musi od razu oznaczać
straconego czasu, ogłupiających gier
czy godzin spędzonych
bezproduktywnie w Internecie.
Komputer może być doskonałym
narzędziem do nauki, rozwijania
zdolności i poszerzania horyzontów –
wszystko zależy od nas!

19. Kontakt
ul. Mydlarska 4
30-703 Kraków
Biura
ul. Wiśniowa 36 m. 2
02-520 Warszawa
ul. Iwana Pawłowa 1/1
53-604 Wrocław
ul. Kościuszki 31a/8
10-503 Olsztyn
sekretariat@ud.edu.pl
www.uniwersytetdzieci.pl
Dziękuję!
OŚRODEK
ReGeneRacja
zajmuje się
psychoterapią i pomocą psychologiczną
dla dzieci, młodzieży i ich rodziców
Jesteśmy rekomendowani przez
LABORATORIUM PSYCHOEDUKACJI