Araling Panlipunan 8 - World War I Hand-out 1

1. ANG UNANG DIGMAANG PANDAIGDIG
Mga bansang kalahok sa digmaan:
Pransiya, Alemanya, Rusya, Austria, Hungary, Serbia,
Great Britain
Dahilan ng digmaan:
1. Tunggaliang internasyonal mula sa sistemang
pambansang estado
2. Pag-aagawan para sa kapangyarihang political,
sekretong diplomasya, at mga alyansa nito
3. Kompetisyong military at nabal
4. Imperyalismong ekonomikop
5. Nasyonalismong makalahi
6. Nasyonalismo sa mga Balkan
 isang kabataang Serbian, si Gavrilo Princip na
suportado ng Black hand - isang lihim na kapisanan
ng mga makabayang SErbian ang pumaslang kay
Archduke Francis Ferdinand tagpagmana ng trono
ng Austria-Hujngary at sa kanyang asawa na si Sofie
sa isang kalsada sa Sarajevo
ANG IKALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG
Setyembre 1939 – sumiklab ang Ikalawang Digmaang
Pandaigdig, ngunit sa Asya nagsimula ito nang hindi
deklarado sa digmaang Tsina-Hapon noong 1937.
Dahilan ng digmaan:
1. Di kasiya-siyang kasunduang pangkapayapaan sa
Versailles na naghasik ng mga bagong binhi ng
kapaitan at tunggalian
2. Power-politics – pagsasanggalang ng mga bansa
sa kanila-kanilang interes sa pamamagitan ng
pagbabanta sa isa’t isa ng kanilang lakas military,
ekonomiko at politikal
3. Depresyon noong mga 1930
4. Patakarang paglawak ng Nazismo
5. Nasyonalismo
6. Patakarang pagpapahinahon ng mga
demokratikong Kanluranin
7. Pagsakop ng Italya sa Abyssinia at Ethiopia at
ang pagsakop ng Hapon sa Manchurria na
nakasira sa prestihiyo ng League of Nations
8. Digmaang Sibil ng Espanya noong 1936-1937
9. Dominasyon sa mahihinang lahi at
pangangailangan ng mga industiyalisadong bansa
ng mga teritoryong pagkukunan ng hilaw na
materyales at merkado para sa produktong
panlabas.
Mga bansang nakilahok sa digmaan:
Rusya, Pasipiko, Hilagang Aprika, Mediteraneo, Balkan,
Kanlurang Europa, at Timog-Silangang Asya.
 Sa digmaang ito, naging pangunahing paraan ng
pakikialban ang pambobomba ng mga eroplano.
 Gumamit naman ng ROCKET MISSILES ang mga
Aleman.
 Sa pagtatapos ng digmaan, unang ginamit ang
kasumpa-sumpang teknikal na inobasyon – ang bomba
atomika. Agosto 6 – 9, 1945 – ibinagsak ito sa
Hiroshima at sa Nagasakiat kumitil sa tinatayang higit
sa 30,000 Hapones sa loob lamang ng limang minuto.
 Ganap na nakontrol ng Alemanya ang himpapawid sa
pamamagitan ng puwersang LUFTWAFFE (ang
pinakamalaking hukbo sa daigdig). Ang PANZER
DIVISIONna gumagamit ng mga tangke aynapakabilis
– ang kanilang mabilisang pagsalakay na tinatawag na
BLITZKRIEG.
Nabuo ang isang samahang pandaigdig na maaaring
makapigil sa digmaan – ang UNITED NATIONS (UN),
na siyang pumalit sa LEAGUE OF NATIONS.
ADHIKAIN NG UNITED NATIONS:
1. Pagpapaunti ng panganib ng digmaan
2. Perpeksiyon ng demokrasya sa bawat posibleng
estado
3. Proteksiyon at pagpapaunlad ng mga bansa sa
Ikatlong Daigdig
4. Pagtatamo ng posibleng pinakamataas na antas
ng pang-ekonomiyang kasaganaan at seguridad
ng indibidwal sa lahat ng bansa
5. Kooperasyon pang-ekonomiya ng mga bansa
2 pangkat na namumuno sa Japan:
1. INDUSTRIYALISTANG ZAIBATSU –
binubuo ng mga industriyal at pinansiyal na
magangalakal sa Japan na may malaking
impluwensiya sa pagpapatakbo ng ekonomiya ng
bansa.
2. ULTRANASYONALISTANG HAPONES –
militaristang lider na naniniwala na kailangan ng
Japan na manakop ng mga lupain upang
mabuhay.
1920 – ang Japan ay isa nang demokratikong
bansa. Ito ay lumagda sa isang pandaigdigang
kasunduan ng paggalang sa hangganan ng Tsina.
Lumagda rin ito sa KELLOG-BRIAND PACT –

2. isang kasunduang nagbabawal sa pakikidigma
bilang patunay ng pagtalikod sa pakikidigma.
ANG MILITARISTANG JAPAN
Ninais ng Japan na maibalik ang tradisyonal na
militaristang pamamahala ng bansa.
Ang emperador ang ginawa nilang simbolo ng
kanilang lakas.
ANG PANANAKOP NG JAPAN SA
MANCHURIA, CHINA
LORD LYTTON NGGREAT BRITAIN – isang
komisyon ng League of Nations na ipinadal sa
Manchuria para siyasatin ang katotohanan sa
nagaganap na pagpapatatag ng relasyong Tsina
1932 – idineklara ng Japan ang Manchuria bilang
isang malayang nasyon sa ilalim ng pangalang
MANCHUKUO at nagtalaga dito ng isang
pamahalaang puppet sa pamumuno ni PU YI
1934 – lantaran na ang pananakop ng Japangabay
ang paniniwalang “ang Asya ay para sa mga
Asyano lamang”
Hulyo 7, 1937 – nagkaroon ng labanan sa pagitan
ng Tsina at Japan sa hangganan ng Peking
(Beijing). Hudyat ng tuluyang pananakop ng mga
Hapones.
RAPE OF NANKING – umabot sa 30,000 Tsino
sa Nanking ang walang awing pinatay ng mga
Hapones. Ang puwersa ng mga Hapones ay
nilabanan ng magkaanib na puwersa nina Chiang
Kaishek at Mao Tse-tung.
TANONG:
1. Bakit kailangang mauwi sa pakikidigma ang
pagresolba sa suliraning pang-ekonomiya ng
isang bansa? Sang-ayon ka ba rito? Bakit?
ANG PAMAHALAANG PUPPET NG
MANCHUKUO
Upang mapanatag ang relasyong Tsina at Kapan,
nagpadala ang League of Nations ng isang
komisyon sa Manchuria upang siyasatin ang
katotohanan sa naganap.
LORD LYTTON ng Great Britain – siya ang
namuno sa komisyon sa Manchuria
Hindi pinansin ng Japan ang komisyon ng
kapayapaan na ito at ipinagpatuloy pa ang
pananakop.
1932 – idineklara ng Japan ang Manchuria bilang
isang malayang nasyon sa ilalim ng pangalang
Manchukuo at nagtalaga dito ng isang
pamahalaang puppet.
PUYI– siya ang namuno sa pamahalaang puppet
sa Manchuria
Makalipas ang 9 na buwan, ipinayo ng Lytton
Commission sa League of Nations ang hindi
pagkilala s kalayaan ng Manchukuo bilang isang
bansa at ipinagdiinang kailangan itong maibalik
sa Tsina.
Dahil dito, ang Japan ay tumiwalag sa League of
Nations at ipinagpatuloy ang pananakop sa
Nanking at Peking (Beijing).
1934 – lantaran na ang pananalakay ng Japan.
Idineklara nito ang ekslusibong panangutan na
magtatag ng bagong kaayusan sa Silangang Asya,
ang GREATER ASIA CO-PROSPERITY
SPHERE.