Araling Panlipunan

1. Johnnel hermoso
G9- rubidium

2. Ang araling panlipunan(Ingles: social studies) ay
isang katagang naglalarawan sa isang malawak na mga pag-
aaral sa iba't ibang larangan na kinakasangkutan ng nakaraan
at kasalukuyang pakikipag-ugnayan at kaugalian ng mga tao.
Sa halip na nakatuon sa lalim ng alin mang mga paksa,
nagbibigay ang araling panlipunan ng isang malawak na buod
ng kaugalian ng sangkatauhan. Kinikilala ang araling
panlipunan bilang pangalan ng kurso na tinuturo sa
paaralang elementarya at mataas na paaralan, ngunit
maaaring tumukoy din ito sa pag-aaral ng partikular na
aspeto ng lipunan ng tao sa ilang kolehiyo sa buong mundo.

4. Lesson
Ang Unang Digmaang Pandaigdig (: World War
I/pinaikling WWI) ay isang pandaigdigang digmaang
naganap mula 1914 hanggang 1918 na kinasangkutan ng
mga makapangyarihang bansa sa mundo na noon ay
napapangkat sa dalawang magkalabang alyansa:
ang Alyadong Puwersa (batay sa Tatluhan
Kasunduan ng Imperyong Briton, Imperyong
Ruso atPransiya) at Puwersang Sentral(mula naman
sa Tatluhang Alyansa ng Imperyong Aleman, Austriya
Unggarya at Italya). Ang digmaan ang isa sa mga
pinakamapinsalang giyera sa kasaysayan

5. Lesson
Ang pagpaslang kay Archiduque Franz Ferdinand ng
isang makabayang Serbiyo na nanggalan Gavrilo
Princip noong 28 Hunyo 1914 ang itinuturing na siyang
pinakasanhi ng pagsisimula ng digmaan. Nagsimula ito
noong 28 Hulyo 1914 nang magpahayag ng pakikidigma
ang Austriya-Unggarya laban sa Serbiya na siya namang
nagbunsod sa dalawang magkalabang alyansang
nabanggit, kasama na maging ang kani-kanilang kolonya,
na makibaka sa isa't isa. Makalipas ang ilan pang linggo,
ang digmaan ay tuluyan nang lumaganap sa buong mundo

6. Archiduque Franz
Ferdinand
Franz Ferdinand (18 December 1863 – 28
June 1914) was an Archduke of Austria-Este,
Austro-Hungarian and Royal Prince
ofHungary and of Bohemia, and from 1896
until his death, heir presumptive to
the Austro-Hungarian throne.
His assassination in Sarajevo precipitated
Austria-Hungary's declaration of
war against Serbia. This caused the Central
Powers(including Germany and Austria-
Hungary) and Serbia's allies to declare war
on each other, starting World War I

7. Lesson
 Matapos makapagpahayag ng pakikidigma ay kagyat na
sinalakay ng Austriya-Unggarya ang Serbiya. Sinundan ito
ng pananakop ng Imperyong Aleman
sa Belhika, Luksemburgo at hilagang Pransiya, at ng bigong
pananalakay ng Imperyong Ruso sa silangang Alemanya.
Buhat naman nang mapipilan ng sandatahang Briton-
Pranses ang pag-abante ng sandatahang Aleman
patungong Paris ay nauwi na sa pakikidigmang
pambambang ang mga sagupaan doon na siya naman
nagdulot upang halos hindi na umusad ang magkabilang
panig.

8. Lesson
Nang mga sumunod na taon ay nakisangkot na rin sa
digmaan ang Imperyong Otomano,
Italya, Bulgarya, Rumanya, Gresya at iba pa samantalang
bumagsak ang monarkiya sa Rusya matapos
ang Himagsikang Ruso noong 1917 na nagbigay daan upang
kumawala ang mga Ruso sa digmaan at maglunsad ng
sunod-sunod na opensiba ang mga Aleman sa kanlurang
Europa hanggang sa pumasok ang Estados Unidossa
digmaan. Sumuko ang Imperyong Aleman at mga kaalyado
pagsapit nang 11 Nobyembre 1918 matapos ang isang
matagumpay na kontra-opensiba ng Alyadong Puwersa

9. Lesson
Sa pagtatapos ng digmaan ay maraming bansa ang itinatag
sa Europa mula sa labi ng mga imperyong Aleman, Austro-
Unggaryo, Otomano at Ruso. Itinatag noon ang Liga ng
mga Nasyon upang pigilan ang anumang tunggaliang
maaaring maganap sa mundo. Ang mga kasunduang
itinadhana ng Kasunduan ng Versailles na nagdulot ng
matinding paghihikahos sa mga mamamayang Aleman at
ang pag-usbong ng pasismo sa Europa ang ilan sa mga
dahilan upang muling sumiklab ang isa
pang pandaigdigang digmaan pagsapit nang 1939

10. Ikalawang digmaang pandaigdig

11. Picture

12. Lesson
Ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay isang
pandaigdigang labanan na nagsimula noong ika-7 ng
Hulyo 1937 sa Asyaat unang araw ng Setyembre 1939
sa Europa. Natapos ito hanggang 1945, at nasangkot ang
karamihan ng mga bansa sadaigdig at bawat kontinente na
may naninirahan. Tinuturing ito na pinakamalawak,
pinakamahal at pinakamadugong labanan sa kasaysayan ng
sangkatauhan. Maaalalang ang mga bansang lumahok sa
digmaan ay nagbuhos ng napakaraming pwersang militar
upang lupigin ang bawat kalaban.

13. Mga dahilan
Ang Unang Digmaang Pandaigdigay nagtapos sa pagkatalo ng Alemanya
at ng kanyang mga kasapi noong 1918. Nabago ang mapa ng Europa, at
bilang resulta nito, nagsipagsulutan ang mga bagong bansa, kasama na
ang bagong nabuong Republika ng Weimarna kumakatawan sa
nasabing bansa, dulot nito. Naniwala ang mga Aleman na sila ay hindi
makatarungang sinisi sa digmaan; sila ay ginamit bilang pambayad ng
pera sa Britanya at Pransiya na nagwagi sa digmaan. Binigyan ang
naunang nasabing bansa ng mga pagbabawal at sangksyon, kabilang
na rito ang Kasunduan sa Versailles na nagbabawal sa bansa na
magsanay ng hukbong katihan na umabot sa mahigit sa sandaang
libong kawal, para maiwas ang karagdagang gulo sa Europa at upang
hindi na maulit ang pagkawasak at kapighatiang dulot ng nasabing
digmaan.

14. Mga pagbabago sa bansa
Naglunsad si Adolf Hitler ng isang himagsikan noong 1923
sa lungsod ng Munich sa Alemanya kasama ng kanyang
mga kapartidong Nazi upang tangkaing ipalawak ang
kanilang kapangyarihan. Pero ang himagsikang ito ay
pumalpak, at marami sa kanyang mga kasamahan ay
nabihag ng mga awtoridad. Aabutin ang partido ng
sampung taon bago sila ang magiging pinuno ng bansa.

15. Mga pagbabago ng bansa
 Pagkatapos ng mga tagumpay laban sa iba't ibang imperyo
kamakailan bago at pagkatapos ng digmaan, naramdaman ng
mga Hapon ang ginigiit nilang karapatang magpalawak ng
kanilang kapangyarihan sa Asya. Sinimulan nila ito, noong taong
1931, sa pamamagitan ng paglusob ng Manchuria na sakop ng
Tsina noon. Sapagkat nasa digmaang sibil ang bansa roon, mga
nasyunalistang Kumitang na lumalaban sa mga Komunista na
dati nilang kapanalig, lubos na mahina ang Tsina upang
ipagtanggol nito ang mga teritoryong sakop nito; ang
kinalabasan ay ang mabilisang pagkaagaw ng mga territoryo sa
kamay ng mga Hapon. Nang malaman ito ng League of Nations
at kinondena pagkatapos, umalis ang Hapon sa samahan at
pinalawak nito ang imperyo sa iba't ibang ibayo ng Tsina.

16. Pag sikat ng mga diktador
 Ganap na naitatag ang Unyong Sobyet noong 1922 mula sa mga
lupaing dating sakop ng mga Ruso at nawala nila pagkatapos ng
mga himagsikan sa bansa noong taong 1917. Humalili si Joseph
Stalin bilang pinuno ng bagong bansa pagkatapos ng pagpanaw
ni Vladimir Lenin noong 1924. Sinimulan niya ang malawakang
industriyalisasyon at pagpapalakas ng pambansang hukbong
katihan, tinawag na "Hukbong Pula ng mga Manggagawa at
Magsasaka" o kilala lamang bilangHukbong Pula, habang
kumikitil ng buhay ng mga pinagkakamalang mga traydor at
rebisyonista sa Partido at ng bansa.
 Sa Italya naman, naglunsad ng kudeta si Benito Mussolini
kasama ang mga kanyang mga kapartidong pasista sa Roma.
Bilang resulta, ibinigay ng haring si Vittorio Emanuele III ang
mga ehekutibo at mga pangmilitar na kapangyarihan kay
Mussolini. Ganap na siyang naging diktador ng bansa.