Warsztaty o zjawisku wielokulturowości w szkole - problem czy wyzwanie?
Cele warsztatu:
1. Zwrócenie uwagi na konieczność dostosowania podejścia nauczyciela do ucznia z innej kultury
2. Pokazanie trudności z jakimi zmaga się uczeń z innej kultury
3. Wskazanie na empatyczne podejście do ucznia
4. Skłonienie do refleksji nad trudnościami, jakie dotyczą nauczyciela w kontakcie z uczniem z innej kultury
Wielokulturowość jest coraz powszechniejszym zjawiskiem. Dlatego warto wiedzieć, jak postępować z uczniem z innej kultury.
Opis nowej metody w dydaktyce LdL czyli Uczenie się przez nauczanie. Wykład wygłoszony przez Monikę Wisłę na konferencji "Zmieniająca się szkoła" 9 marca 2013. w RODN WOM w Bielsku-Białej.
Opis nowej metody w dydaktyce LdL czyli Uczenie się przez nauczanie. Wykład wygłoszony przez Monikę Wisłę na konferencji "Zmieniająca się szkoła" 9 marca 2013. w RODN WOM w Bielsku-Białej.
Doświadczenia innych - systemy edukacyjne w europie
W dniu 14 czerwca 2012 roku odbył się wykład dla wszystkich studentów objętych projektem Kompetentny nauczyciel ... z zakresu Systemów edukacyjnych w krajach Unii Europejskiej. Podczas wykładu nauczyciele szkolący się w ramach projektu zaprezentowali wyniki naszych dotychczasowych szkoleń w tym zakresie oraz własne spostrzeżenia na temat rozwoju edukacji w EU.
Zespół pod kierownictwem Prof. UJK dr hab. Mirosława Babiarza zebrał w całość i opracował merytorycznie wykład zawierający dotychczasowe doświadczenia zdobyte podczas szkoleń obytych w krajach Uni Europejskiej; Dr Mirosława Parlak – System edukacji w Austrii, Słowacji na Węgrzech oraz Portugalii, Dr Lidia Pawelec – System edukacji w Niemczech oraz Włoszech, Dr Irena Stańczak – System edukacji we Francji i Norwegii, Mgr Krzysztof Kupczewski - Projekt i opracowanie graficzne.
'Let’s Go to School! Together Through the Transition to School Process' - a brochure covering issues related to children's transition from preschool and home to school. The green one is adressed to adults involved in the process.
Doświadczenia innych - systemy edukacyjne w europie
W dniu 14 czerwca 2012 roku odbył się wykład dla wszystkich studentów objętych projektem Kompetentny nauczyciel ... z zakresu Systemów edukacyjnych w krajach Unii Europejskiej. Podczas wykładu nauczyciele szkolący się w ramach projektu zaprezentowali wyniki naszych dotychczasowych szkoleń w tym zakresie oraz własne spostrzeżenia na temat rozwoju edukacji w EU.
Zespół pod kierownictwem Prof. UJK dr hab. Mirosława Babiarza zebrał w całość i opracował merytorycznie wykład zawierający dotychczasowe doświadczenia zdobyte podczas szkoleń obytych w krajach Uni Europejskiej; Dr Mirosława Parlak – System edukacji w Austrii, Słowacji na Węgrzech oraz Portugalii, Dr Lidia Pawelec – System edukacji w Niemczech oraz Włoszech, Dr Irena Stańczak – System edukacji we Francji i Norwegii, Mgr Krzysztof Kupczewski - Projekt i opracowanie graficzne.
'Let’s Go to School! Together Through the Transition to School Process' - a brochure covering issues related to children's transition from preschool and home to school. The green one is adressed to adults involved in the process.
3. Cele warsztatu
ü Zwrócenie uwagi na konieczność dostosowania
podejścia nauczyciela do ucznia z innej kultury
ü Pokazanie trudności z jakimi zmaga się uczeń z innej
kultury
ü Wskazanie na empatyczne podejście do ucznia
ü Skłonienie do refleksji nad trudnościami, jakie
dotyczą nauczyciela w kontakcie z uczniem z innej
kultury
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 3
4. Wielokulturowość – czym jest?
Burza mózgów – ćwiczenie dla uczestników – wypisywanie skojarzeń
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 4
5. Wielokulturowość – definicja
Wielokulturowość (ang. multiculturalism) – współistnienie
odmiennych wartości i tradycji określonych w ramach
jednego organizmu państwowego.
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 5
7. Trudności adaptacyjne
„Sytuacja rodziny cudzoziemskiej jest niezwykle trudna w aspekcie
psychologicznym, zmusza do ponownego zdefiniowania siebie jako
uczestnika życia społecznego w nowym otoczeniu kulturowym w
kontekście zmiany, która dokonała się w jego życiu. Członkowie rodziny
pozostają sobą pod względem cech psychologicznych i fizycznych, ale
zostają zmuszeni do wewnętrznego zintegrowania elementów dwóch
lub wielu kultur. Czasem sytuacja ta powoduje również potrzebę
określenia postawy wobec nowych wartości, innej religii, estetyki,
moralności."
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 7
8. Proces adaptacji – 4 fazy
1. Miesiąc miodowy – okres fascynacji nową kulturą
2. Szok kulturowy – czas, w którym dziecko zaczyna borykać się z
codziennością w obcym kraju
3. Ożywienie – kiedy uczeń doświadcza tego, że jest w stanie
sobie poradzić w wielu trudnych sytuacjach, poprawia się jego
samopoczucie
4. Dopasowanie – pojawia się kiedy cudzoziemiec zaczyna
rozumieć normy, wartości, symbole innego kraju
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 8
9. Potrzeby dziecka
cudzoziemskiego
Ważnym zadaniem osób
towarzyszących dziecku w
przeżywaniu szoku kulturowego
jest łagodzenie trudnych emocji
poprzez stopniowe budowanie
poczucia przynależności i
bezpieczeństwa w nowym
środowisku.
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 9
10. Co może zrobić psycholog?
• Znaleźć wspólną
płaszczyznę komunikacji
• Zdobyć kompetencje
kulturowe
• Przygotować uczniów i
rodziców na przyjęcie
cudzoziemców
• Stworzyć profil ucznia
• Zdiagnozować dziecko
• Obserwować dziecko
podczas zajęć w grupie
rówieśniczej
• Integrować uczniów w
szkole wielokulturowej
• Zneutralizować
działanie szoku
kulturowego
• Rozwijać i
podtrzymywać
tożsamość
• Monitorować postępy
ucznia i frekwencję
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 10
11. Zadania i rola nauczycieli
Niezbędne
informacje o uczniu
• Nowy uczeń w szkole to
wyzwanie, do którego należy się̨
dobrze przygotować, a więc
przede wszystkim zebrać o nim
istotne informacje, tj. skąd
pochodzi, jak długo jest w
Polsce, jak wygląda jego sytuacja
rodzinna (rodzina pełna/nie-
pełna), ocenić stopień
znajomości języka polskiego oraz
sprawdzić stan wiedzy z
poszczególnych przedmiotów.
Integracja w klasie
• Na wychowawcach spoczywa
odpowiedzialność za integrację
uczniów - uchodźców z
rówieśnikami i przygotowanie
polskich uczniów na przyjęcie
kolegów z innych krajów
(rozmowy na temat sytuacji
uchodźców i przyczyn ich
wyjazdu z ojczyzny,
uświadomienie różnic
kulturowych, wyjaśnienie
znaczenia tolerancji w procesie
integracji).
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 11
Nauka
• Bardzo ważna jest
indywidualizacja pracy na
wszystkich lekcjach oraz
motywowanie uczniów -
cudzoziemców do nauki
(docenianie nawet niewielkich
postępów).
• Jeśli nie pomożemy naszym
uczniom w osiągnięciu sukcesów
edukacyjnych, będą usiłowali
zwrócić na siebie uwagę w inny,
niekoniecznie akceptowany
społecznie sposób.
12. Zadania i rola nauczycieli
Zajęcia dydaktyczno-
wyrównawcze
• W każdej placówce, do której uczęszczają dzieci
nieznające języka polskiego, istnieje konieczność
prowadzenia dodatkowych lekcji z tego języka jako
obcego oraz zajęć dydaktyczno-wyrównawczych.
• Języka polskiego uczymy pod kątem przydatności w
życiu codziennym, aby uczniowie jak najszybciej
zauważyli korzyści płynące z jego opanowania.
Współpraca z rodziną ucznia
• Kontakt z rodzicami czy też opiekunami dziecka
ułatwia jego poznanie oraz zrozumienie. Jeżeli uda
się ich zaangażować w życie szkoły, to wyrobi się w
nich poczucie przynależności do wspólnoty, jaką jest
szkoła, a więc i odpowiedzialności za nią.
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 12
13. Asystent kulturowy jako pomoc nauczyciela
• Szkoły, do których uczęszczają uczniowie cudzoziemscy, mogą
ubiegać się o zatrudnienie pomocy nauczyciela czy asystenta
kulturowego.
• Asystent kulturowy to przydatny „łącznik” pomiędzy nauczycielami i
polskimi uczniami a uczniami cudzo- ziemskimi i ich rodzinami.
• Bardzo ważnym zadaniem asystenta jest aktywna pomoc w
rozwiązywaniu konfliktów między uczniami polskimi a cudzoziemskimi,
powstałych na tle różnic kulturowych.
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 13
15. Ćwiczenie 1. „Studium przypadku”
Prowadzący warsztat wyświetla film przedstawiający
prawdziwą historię. Może pokazać jeden film wybrany z
dwóch przypadków, albo pokazać oba. Następnie dzieli
uczestników na cztery grupy (jeśli pokazał jeden film) bądź
osiem grup (jeśli pokazał oba filmy). Każda grupa ma za
zadanie odpowiedzieć na jedno z pytań do przedstawionej
historii (wygenerować jak najwięcej rozwiązań i zapisać je).
Następnie grupy odczytują swoje odpowiedzi.
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 15
16. Przypadek 1.
• Przykład Aslana https://youtu.be/XL4BPQ1d63w
• Pytania do grup:
• 1. Co może zrobić uczeń , który przyjechał z Czeczenii i trafia do
szkoły Aslana?
• 2. Co może zrobić nauczyciel, do którego klasy przychodzi uczeń z
innej kultury?
• 3. Co może zrobić pedagog/psycholog w szkole Aslana?
• 4. Co mogą zrobić rodzice dziecka, które trafia do szkoły Aslana?
27.01.2021 Tytuł prezentacji 16
17. Przypadek 2.
• Przykład Hani https://youtu.be/JY-NQLaGyAk
• Pytania do grup:
• 1. Co Hania zrobiła i co mogłaby zrobić jeszcze, kiedy trafiła do
polskiej strony?
• 2. Co może zrobić nauczyciel Hani, kiedy dziewczynka przychodzi
do jego klasy?
• 3. Co może zrobić pedagog/psycholog szkolny?
• 4. Co mogą zrobić rodzice Hani?
27.01.2021 Tytuł prezentacji 17
18. Pytania, które prowadzący może zadać przy
omawianiu ćwiczenia 1.
• Czy ktoś miał trudność z tym zadaniem? Na czym ta
trudność polegała?
• Czy ktoś uważa, że w danym przypadku, można by
zaangażować więcej osób? Kto by to był i na czym miałaby
polegać jego rola?
• Czy sytuacja przedstawiona w filmie, pozwala wyciągnąć
jakieś wnioski do własnej pracy zawodowej?
27.01.2021 Tytuł prezentacji 18
19. Ćwiczenie 2. „Odgrywanie scenek”
• Prowadzący dzieli uczestników na trzyosobowe grupy.
Jedna osoba w grupie jest uczniem, druga nauczycielem, a
trzecia obserwatorem. Obserwator ocenia scenkę i zapisuje
uwagi na kartce. Prowadzący rozdaje na kartkach lub
wyświetla na rzutniku opisy trudnych sytuacji uczniów. Grupy
odgrywają scenkę, tak by spróbować znaleźć rozwiązanie tej
sytuacji. Grupy odgrywają trzy rozmowy, za każdym razem
inna osoba jest nauczycielem, uczniem i obserwatorem.
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 19
20. Uczeń 1. – Adam, 13 lat
• Niedawno wraz z rodzicami wrócił do Polski z emigracji. Z kraju wyjechał, gdy
miał 3 lata. Mówi dobrze po polsku.
• Punkt widzenia nauczyciela: Nauczyciele skarżą się, że nie przestrzega on
zasad panujących w szkole. Mówi do nauczycieli po imieniu, odzywa się bez
sygnalizowania swojego zamiaru poprzez podniesienie ręki, a czasem
wychodzi z sali nie informując nauczyciela o tym, po co idzie.
• Punkt widzenia ucznia: W poprzedniej szkole nikt nie mówił do nauczyciela
per Pan/i. Każdy mógł wypowiedzieć się, kiedy miał coś do powiedzenia oraz
wyjść z sali w razie potrzeby po cichu, by nie przerywać zajęć. Nikt nie
poinformował Adama, o zasadach panujących w polskiej szkole.
27.01.2021 Tytuł prezentacji 20
21. Uczeń 2. – Zeina, 10 lat
• Dziewczynka przeprowadziła się wraz z rodzicami i rodzeństwem
do Polski.
• Punkt widzenia nauczyciela: Zeina nie przychodzi do szkoły w
piątki. Nie odrabia prac domowych. Często nie reaguje na
polecenia nauczyciela.
• Punkt widzenia uczennicy: Zeina bardzo słabo mówi po polsku.
Często nie rozumie, co mówi nauczyciel. Posługuje się alfabetem
arabskim. Jest muzułmanką i co piątek jedzie z rodziną do
meczetu, który znajduje się w innym mieście.
27.01.2021 Tytuł prezentacji 21
22. Uczeń 3. Dika, 7 lat
• W klasie pierwszej jest dziewczynka pochodzenia romskiego.
• Punkt widzenia nauczyciela: Dziewczynka słabo mówi po polsku.
Nigdy nie ma stroju na wf. Nie integruje się z klasą.
• Punkt widzenia ucznia: Mama nie daje mi stroju na wf, bo mówi,
że spodnie mogą nosić tylko chłopcy. Większość naszej klasy to
chłopcy, a mi nie wolno się z nimi kolegować. W domu mówię w
innym języku i nie rozumiem, o czym rozmawiają dziewczynki z
klasy.
27.01.2021 Tytuł prezentacji 22
23. Pytania, które prowadzący może zadać podczas
omawiania ćwiczenia 2.
• Jakie znaleźliście rozwiązania w podanych sytuacjach?
• Co sprawiało trudność w znalezieniu rozwiązania?
• Jak czuliście się jako uczniowie w trudnej sytuacji?
• Kogo jeszcze można uwzględnić w takiej rozmowie?
27.01.2021 Tytuł prezentacji 23
24. Podsumowanie
Wielokulturowość jest coraz
powszechniejszym zjawiskiem.
Dlatego warto wiedzieć, jak
postępować z uczniem z innej
kultury.
• Czy na warsztacie były jakieś
nieznane Ci wcześniej informacje?
• Jakie wskazówki do swojej pracy,
wyniosłeś/aś z tego warsztatu? Co
Ci się przyda w pracy?
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 24
25. Literatura
• Lachowicz, B. (red.). (2015). Uczniowie z różnych kultur w szkole. Warszawa: ORE
• Białek, K. (red). (2015). Międzykulturowość w szkole, Poradnik dla nauczycieli i
specjalistów. Warszawa: ORE
• Vasyuta, O. (2005). Wielokulturowość współczesnego społeczeństwa. Forum
Politologiczne, tom 2, s. 125-136
27.01.2021 Wielokulturowość w szkole 25