1. WERKEN AAN
KWALITEITSZORG
‘HET ZIJN DE TEAMLEDEN EN HUN INTENTIES
DIE DE KWALITEIT BEPALEN’
WWW.CINOP.NL

2. De leergang wordt door MBO Academie in samenwerking met
CINOP uitgevoerd. “Onze taak? We hebben als NCP EQAVET een
stimulerende rol om kwaliteitszorg binnen onderwijsteams op
orde te krijgen, gebruikmakend van de ervaringen elders in
Europa.” Aan het woord is Alie Kamphuis, adviseur bij CINOP en
werkzaam voor het Nationaal Coördinatiepunt EQAVET: het
European Quality Assurance for Vocational Education and
Training. Ze begeleidde de leergang, die afgelopen mei van start
ging. Na de eerste cyclus start in september een nieuwe
leergangronde. Daarnaast ontwikkelde het NCP speciale
workshops rondom dit thema. Samen met haar collega Marloes
van Bussel verzorgt Kamphuis de – in company – workshops.
“Doel van de leergang en workshops, is om kwaliteitszorg op de
werkvloer in mbo-instellingen te verbeteren en te zorgen voor
een goede kwaliteitsborging, zodat er sprake is van een continu
verbeterproces. Ook streven we ernaar de afstand tussen
kwaliteitszorg op instellingsniveau en teamniveau te
verkleinen. Teamleiders en kwaliteitsadviseurs leren hoe ze
2
WERKEN AAN
KWALITEITSZORG
Hoe werk je samen met je team op een constructieve manier aan
kwaliteitsontwikkeling? Hoe inspireer je hen tot het leveren van goed
werk, zonder dat zij de verantwoording naar andere partijen uit het oog
verliezen? En wat is jouw rol als leidinggevende en kwaliteitsmedewerker
daarbij? Het NCP EQAVET ontwikkelde, in opdracht van het ministerie van
OCW en in samenwerking met MBO Academie, een vierdaagse leergang
waar deelnemers concrete tools aangereikt krijgen om samen aan
kwaliteitszorg te werken.
WIJ STREVEN ERNAAR
DE AFSTAND TUSSEN
KWALITEITSZORG OP
INSTELLINGSNIVEAU EN
TEAMNIVEAU TE
VERKLEINEN
‘HET ZIJN DE TEAMLEDEN EN HUN INTENTIES
DIE DE KWALITEIT BEPALEN’

3. 3
teams kunnen ondersteunen bij het doorvoeren van verbeter-
processen in het onderwijsproces.”
TEAMPERSPECTIEF
Twee derde van de scholen heeft de kwaliteitsborging
vooralsnog niet goed op orde, zo concludeerde de Inspectie van
het Onderwijs. “We hebben dus te maken met een problematiek
waar veel instellingen tegenaan lopen. Veel scholen willen de
schouders er wel onder zetten, maar hoe? In de leergang en
workshop krijgen de deelnemers concrete handvatten.
Kwaliteitszorg wordt vaak vanuit het perspectief van
verantwoorden op instellingsniveau ingestoken. Wij starten
juist vanuit het teamperspectief. Dat geeft een nieuwe dimensie
aan het denken over kwaliteitszorg. Je merkt dat mensen tot
andere gesprekken komen over hoe het beter kan. We willen
hen inspireren om een traject te ontwikkelen hoe ze met hun
eigen team aan de slag gaan. Want uiteindelijk moet het in die
teams gaan gebeuren.”
EFFECTEN ONDER DE WATERSPIEGEL
Tijdens de leergang werken de teamleiders en kwaliteits-
adviseurs aan een plan voor hun eigen organisatie dat ze
vervolgens actief oppakken binnen het team. “Vaak worden
oplossingen voor het verhogen van de kwaliteit gezocht in
systemen of instrumenten. De verwachting dat dan de kwaliteit
omhoog gaat, lijkt daar automatisch op de volgen. De oplossing
moet echter vooral gezocht worden in de aspecten onder de
waterspiegel. Een systeem alleen leidt niet tot kwaliteit. Het zijn
de teamleden en hun intenties die de kwaliteit bepalen. Het
begint met de vraag binnen het team: wat verstaan we onder
kwaliteit? En vervolgens: hoe gaan we hieraan werken? Hoe
UITEINDELIJK MOET HET
IN DE TEAMS GAAN
GEBEUREN

4. 4
verbinden we dit aan vereisten waar we als team aan dienen te
voldoen en verantwoording over moeten afleggen? Hoe je dat
kunt aanpakken, staat centraal in de leergang.”
GEDEELD REFERENTIEKADER
Kamphuis spreekt over het bestaan van twee werelden:
allereerst de wereld van het team dat het gevoel heeft aan
kwaliteit te werken en gemotiveerd is om kwaliteit te leveren.
En dan is er de wereld van de instelling die publieke
verantwoording moet afleggen en die – in de persoon van veelal
de kwaliteitsadviseurs – vraagt om een goede borging van de
kwaliteit. De teamleider heeft de lastige taak om zich tussen
deze twee werelden te bewegen. “Door de leergang en
workshops beseffen mensen dat ze elkaar moeten opzoeken:
een brug slaan tussen beide werelden zodat er een gedeeld
referentiekader over kwaliteit ontstaat. Verbindingen leggen
lukt niet door ad hoc te blijven voldoen aan de eisen vanuit de
publieke verantwoording, maar vooral door het gesprek aan te
gaan binnen het team. Nu zijn mensen nog te vaak op eigen
eilandjes aan het werk: dan snap je elkaar niet altijd meer.
Tijdens de trainingen zien mensen in dat er eigenaarschap
ontstaat door een dialoog op gang te brengen. En dan komt
kwaliteitszorg pas echt van de grond.”
NU ZIJN MENSEN NOG TE
VAAK OP EIGEN EILANDJES
AAN HET WERK

5. 5
CONCREET AAN DE SLAG
In de eendaagse workshops van NCP EQAVET ‘Werken aan
kwaliteit vanuit je onderwijsteam’ worden de teamleiders en
onderwijsmanagers aangezet tot reflectie over de wijze waarop
zij met hun team(s) werken aan kwaliteitsontwikkeling. “Zij
denken na over hun eigen rol en hoe zij in samenwerking met
de afdeling kwaliteitszorg hun team het beste kunnen
faciliteren. Door de workshop samen te volgen met kwaliteits-
adviseurs, kunnen ze samen nagaan op welke manier kwaliteits-
ontwikkeling in teams kan worden versterkt, waarbij ook direct
de verantwoording wordt meegenomen. Ze kunnen samen een
goede werkwijze bepalen om plannen te realiseren en de
voortgang erin te houden op basis van een jaarplanning. Ook
wordt gekeken naar welke methodiek hierbij het beste past. Denk aan MBO Beter Light, de NLQAVET-webtool, de A3
methodiek of een eigen ontwikkelde methodiek.”
CRITICAL FRIENDS
Het NCP EQAVET bracht vorig jaar met een delegatie vanuit
Nederland een bezoek aan Finland om van hen te leren hoe zij
werken aan kwaliteit. Deze groep leverde inmiddels haar
TEAMLEIDERS EN
ONDERWIJSMANAGERS
WORDEN AANGEZET TOT
REFLECTIE OVER
KWALITEITS-
ONTWIKKELING
Supporting the implementation of the
European Quality Assurance Reference Framework
for Vocational Education and Training
European Quality Assurance
in Vocational Education and Training

6. 6
rapport op en wil graag een bijdrage blijven leveren aan het
inspireren en voeden van mbo-instellingen in Nederland. Alie
Kamphuis: “Het NCP gaat nu na op welke wijze verschillende
Nederlandse initiatieven gemonitord kunnen worden, ook
gekoppeld aan de uitkomsten van de leergang en workshops.
Doel is hier best practices uit te halen waar andere teams
geïnspireerd door raken. We monitoren de vervolgstappen
waarbij teams concreet aan de slag gaan. Dan merk je wat het
best werkt in de praktijk. Leren van elkaar is erg belangrijk.
Daarom is het goed dat instellingen elkaar opzoeken om verdere
stappen te maken. Als critical friends kun je elkaar scherp
houden, elkaar blijven inspireren en stimuleren. Kwaliteitszorg
is geen makkelijke materie en elke school is anders, maar het is
mooi om elkaar te blijven voeden.”
MEER WETEN?
Zowel de eendaagse workshop als de vierdaagse leergang zijn
middels open inschrijving te volgen, maar ook in company voor
het beste resultaat. Wilt u ook aan de slag met het vraagstuk hoe
kwaliteitszorg nu daadwerkelijk op een goede manier van de
grond te krijgen in een team? Kijk dan bij het aanbod van het
NCP EQAVET: www.eqavet.nl of op www.mboacademie.nl.
Of neem contact op met Alie Kamphuis, akamphuis@cinop.nl
of 06-22661663.
COLOFON
Vormgeving: Evert van de Biezen
CINOP Advies
Postbus 1585
5200 BP ’s-Hertogenbosch
073-6800800
www.cinop.nl
WIJ MONITOREN DE
VERVOLGSTAPPEN
WAARBIJ TEAMS
CONCREET AAN DE
SLAG GAAN
Alie Kamphuis’ expertise ligt op het gebied van (het borgen van) de
kwaliteit van onderwijs en examinering. Zij werkt veelal in opdracht van
onderwijsinstellingen aan organisatie- en opleidingsvraagstukken op het
thema kwaliteit en kwaliteitsmanagement.
TIPS
• Gebruik borging van de kwaliteit als middel om
die kwaliteit te leveren en niet als doel op zich.
• Stimuleer het voeren van het goede gesprek in
teams over kwaliteit en stuur daar als
organisatie ook op.
• Een kwaliteitszorgsysteem slaagt alleen als
medewerkers met hart voor kwalitatief goed
beroepsonderwijs er invulling en sturing aan
geven.
• Teamleiders zijn verantwoordelijk voor
kwaliteit, kwaliteitsmedewerkers
ondersteunen.
• Creëer eigenaarschap bij teams en bied een
structuur aan waarmee ze leren kwaliteits-
bewust te werken en kwaliteit te borgen.
• Houd rekening met de taakvolwassenheid van
teams en laar hierop je interventies aansluiten.
• Houd rekening met je eigen opdracht als
kwaliteitsmedewerker en wees je ervan bewust
dat je invloed begrensd is.