Nieuwe ICT-technologie wordt vaak als één van de oplossingen gezien voor de grote uitdagingen binnen de zorgsector. Maar terwijl de mogelijkheden ver reiken, moeten we in de praktijk vaak zeer bedachtzaam zijn vooraleer we vernieuwingen invoeren. In deze presentatie wordt het aanbod aan technologie geschetst, en wordt aan de hand van een praktijkvoorbeeld getoond hoe het Vlaamse digitale onderzoekscentrum iMinds in zorginnovatieprojecten rekening houdt met de perspectieven van alle belanghebbenden, waaronder in belangrijke mate dat van de patiënt.

1. Voorbij het
personenalarmsysteem
De ontwikkeling van nieuwe ICT-toepassingen voor chronische
zorg
Pieter Duysburgh – iMinds – SMIT, VUB
11-14-2014 - Studiedag ‘Patiënteneducatie binnen chronische zorg: (meer) oog voor de
patiënt?’

2. Voorbij het PAS?

3. Voorbij het PAS?
Prijs
Stigma
Geen referentiepersoon
Verlies zelfstandigheid
Zelden nodig
Vergete
n
Geen last creëren

4. Centrale vraag
Hoe kan toezichthoudende en
ondersteunende ICT voor
chronische zorg worden ontwikkeld
die aansluit bij de noden en
verwachtingen van de zorgvrager
en het zorgnetwerk?

5. Types ondersteunende technologie in
de chronische (thuis)zorg
Toezichthoudend Ondersteunend
Bron: http://www.rivm.nl/dsresource?objectid=rivmp:209115&type=org&disposition=inline&ns_nc=1&ns_nc=1

6. Types ondersteunende technologie in
de chronische (thuis)zorg:
toezichthoudend
Op vraag Sensoren Interpretatie
Bron: http://www.rivm.nl/dsresource?objectid=rivmp:209115&type=org&disposition=inline&ns_nc=1&ns_nc=1

7. Types ondersteunende technologie in
de chronische (thuis)zorg:
ondersteunend
Compenseren beperking Beïnvloeding omgeving
Bron: http://www.rivm.nl/dsresource?objectid=rivmp:209115&type=org&disposition=inline&ns_nc=1&ns_nc=1

8. Rol van de zorgvrager?
Gaat uit van een anders
georganiseerde zorgsector
Patient-centredness
Patient empowerment
Betere zorg &
Goedkopere zorg?
Gaat uit van een mondige, vaardige,
goed geïnformeerde zorgvrager

9. iMinds Health
“iMinds Health is een onafhankelijk onderzoeks- en
expertisecentrum voor digitale zorg- en
gezondheidsinnovatie. Dit wordt concreet vertaald
naar pre-competitieve projecten en duurzame
oplossingen voor met name de Vlaamse zorg- en
gezondheidssector met een economische en
maatschappelijke finaliteit.”

10. iMinds focus: ICT en 5 verticale
markten
Werkgelegen-heid
Verstedelijking
Vergrijzende
samenleving
Globalisering
Gezondheids-zorg
voor
iedereen,
welzijn
Milieu
Cloud
computing
Internet
of Things
Big Data
Connectiviteit
& sensor-systemen
Veilgheid &
privacy
Sociale & op
context
gebaseerde
IT
Maatschappelijke uitdagingen
Markten
Technologieën

11. iMinds, SMIT – VUB: ‘digital health’
team
• Huidige praktijken in (health)care en welzijn met
betrekking tot ICT-gebruik en -ontwikkeling
• Toekomstige praktijken rond ICT-gebruik in kaart
brengen
• UX, ‘People-centred’ design & cocreatie
• Resultaten: inzichten en advies over de
ontwikkeling en adoptie van nieuwe ICT in dit
domein

12. UX – User experience?
user experience
(afbeelding ijsberg)
Bron: http://brinkdatabase.com/images/photos/ux_iceberg.png

13. Centrale vraag
Hoe kan toezichthoudende en
ondersteunende ICT voor
chronische zorg worden ontwikkeld
die aansluit bij de verwachtingen van
de zorgvrager en het zorgnetwerk?

14. Gebruikers als allesbinders?

15. Toelichting a.d.h.v. project
O’CareCloudS
Meer info: http://www.iminds.be/nl/projecten/2014/04/07/ocareclouds

16. Wie? Welke users betrekken?
Alle ‘stakeholders’ of belanghebbenden

17. Bron: Forlizzi, J. 2008. The product ecology: understanding social product use and supporting design culture.
International journal of design, 2(1), 11-20.

18. Wie? O’CareCloudS
- Zorgvragers
- Mantelzorgers
- Verzorgenden
- Maaltijdbedelers
- Sectorverantwoordelijken
- Domeinexperten
- ...
Zorgvragers en mantelzorgers
ook als persona in
innovatiescenario’s

19. Wanneer en hoe? In welke fase op
welke manier?
Bron: Sanders, E. B.-N. & Stappers, P. J. 2008. Co-creation and the new landscapes of design.
http://www.maketools.com/articles-papers/CoCreation_Sanders_Stappers_08_preprint.pdf

21. Wanneer en hoe? 0’CareCloudS
Verkennen
Co-
Creëren
Evalueren
Etnografie
Literatuur
Experteninterview
Observeren
Interviewen
Creatieve sessies
en interviews
(Labotest)
(Veldtest)

22. Wanneer en hoe? 0’CareCloudS:
verkenning

23. Wanneer en hoe? 0’CareCloudS:
cocreatie
Met
zorgverlener
s

24. Wanneer en hoe? 0’CareCloudS:
cocreatie
Met mantelzorgers

25. Wanneer en hoe? 0’CareCloudS:
cocreatie
Met zorgvragers

26. Wanneer en hoe? Evaluatie (ACCIO)

27. Wanneer en hoe? Evaluatie: homelab

28. Wat? Wat kunnen we leren uit dit
onderzoek?
“If I had asked people what they wanted,
they would have said faster horses.”
- Henry Ford (?)

29. Wat? Wat kunnen we leren uit dit
onderzoek?
Gebruikers als
experten van hun
eigen ervaring
Bron: Norman, D.A. & Verganti, R. 2012. Incremental vs. radical innovation: design research versus technology and
meaning change.
http://jnd.org/dn.mss/Norman%20%26%20Verganti.%20Design%20Research%20%26%20Innovation-18%20Mar%202012.pdf

30. Wat? O’CareClouds
Bv.: transparantie & privacy
Andere gevoeligheden bij zorgvragers
dan bij mantelzorgers / professionele
zorgverleners.
Zorgvragers: willen vaak (een deel van)
hun privacy opgeven als daar een goede
zorg tegenover saat.

31. Volgende stap: iLab Health
• Living Lab Projecten
• Zorgproeftuinen (www.zorgproeftuinen.be)
• Verder uitbouwen van een duurzame Vlaamse
proeftuinen voor ouderenzorg

32. Pieter Duysburgh
Pieter.Duysburgh@vub.ac.be