Vo de 622

VÚÄ ÀÏ 1
http://ebooks.vdcmedia.com
MUÅC LUÅC
PHÊÌN THÛÁ NHÊËT................................................................................................................2
Chûúng 1 ..................................................................................3
Chûúng 2 ..................................................................................9
Chûúng 3 ............................................................................... 15
PHÊÌN THÛÁ HAI .................................................................................................................21
Chûúng 4 ............................................................................... 22
Chûúng 5 ............................................................................... 30
Chûúng 6 ............................................................................... 39
Chûúng 7 ............................................................................... 45
Chûúng 8 ............................................................................... 51
Chûúng 9 ............................................................................... 59
Chûúng 10 ............................................................................. 66
Chûúng 11 ............................................................................. 73
Chûúng 12 ............................................................................. 79
PHÊÌN THÛÁ BA ...................................................................................................................91
Chûúng 14 ............................................................................. 92
Chûúng 15 ............................................................................. 98
Chûúng 16 ........................................................................... 105
Chûúng 17 ........................................................................... 112
Chûúng 18 ........................................................................... 120
Chûúng 19 ........................................................................... 128
Chûúng 20 ........................................................................... 135

Vuä Troång Phuång 2
PHÊÌN THÛÁ NHÊËT

VÚÄ ÀÏ 3
CHÛÚNG 1
Phuá uöëng vöåi baát nûúác vöëi noáng, cêìm caái tùm boã miïång, röìi
xaách caái ghïë mêy ra sên, àïí chöî dûúái göëc lûåu. Chaâng àûáng têìn
ngêìn nhû laäng quïn möåt àiïìu gò maâ chûa nhúá ngay ra àûúåc, röìi laåi
ài vaâo nhaâ cêìm möåt túâ nhêåt baáo ra. Chaâng ngöìi xuöëng ghïë, chên
bùæt chûä nguä, cöí ngûãa trïn thaânh ghïë, röång múã túâ baáo... Caái tin möåt
uãy ban àaä laâm viïåc suöët ngaây àïm àïí coá thïí kõp gûãi nhûäng höì sú
cuãa chñnh trõ phaåm vïì cho quan Töíng trûúãng thuöåc àõa khiïën Phuá
sung sûúáng móm cûúâi möåt mònh, caái tùm rúi xuöëng àêët maâ khöng
biïët. Chaâng ngöìi ngay ngùæn lïn, nhòn vaâo bïëp goåi:
- Àeã úi àeã! Sûúáng quaá, àeã aå!
Baâ Cûã luác êëy àûúng ngöìi àun xanh caám lúån, thêëy con goåi thò
ngú ngaác quay ra àaáp bùçng möåt gioång húi gùæt:
- Caái gò thïë?
Gioång chua chaát cuãa meå laâm cho Phuá húi cuåt hûáng vaâ húi
giêån meå. Nhûng chúåt nghô àïën caãnh bêìn haân baãy nùm nay noá laâm
cho meå chaâng hoáa cêëm caãu, khoá chõu thò Phuá laåi àöång loâng thûúng.
Chaâng chaåy xuöëng bïëp, noái:
- Àeã aå, con chùæc anh con sùæp àûúåc tha!
Baâ Cûã ngú ngaác, trûúác thò coân hoaâi nghi, maâ sau thò khöng
tin nûäa. Baâ laåi quay mùåt nhòn vaâo xanh caám, húâi húåt àaáp:
- Maây chó àûúåc caái chuyïån nhaãm.
Phuá vêîn cûúâi, cöë laâm cho meå tin:
- Baáo àùng röìi àêëy maâ! Hiïån quan trïn àûúng xeát höì sú
nhûäng ngûúâi caách mïånh, àïí bïn êëy xeát röìi tha cho. Bêy giúâ úã bïn
Têy coá sûå thay àöíi, àaãng Xaä höåi vaâ àaãng Cöång saãn...
Phuá noái àïën àêëy thò baâ meå cùæt àûát:
- Thöi tao khöng chuyïån rûúâm!
Bûåc mònh, Phuá laåi ra ngöìi ghïë mêy ngoaâi sên. Chaâng khöng
biïët tòm caách naâo laâm cho meå chaâng hiïíu nöíi. Röìi chaâng thêëy rùçng

möåt ngûúâi àaä chõu àau khöí nhû meå chaâng àïën nöîi khöng coân tin gò
nûäa, khöng coân daám hy voång gò nûäa, thò cuäng khöng laå gò. Phuá
ngêîu nhiïn ön laåi quaäng àúâi xûa... Tûâ khi Phuá coân nhoã lùæm, phuå
thên cuãa chaâng, öng Cûã, àaä bõ bùæt vaâ bõ àaây ài Cön Àaão. Tûâ àêëy,
meå chaâng vêîn can àaãm söëng bùçng nghïì quay tú maâ nuöi nöíi ba
con:
Minh, anh Phuá, Tuêët, chõ Phuá vaâ Phuá. Röìi anh Minh àûúåc böí
ài daåy hoåc, röìi chõ Tuêët ài lêëy chöìng, röìi Phuá vaâo trûúâng trung hoåc.
Cuöåc àúâi àaä tûúãng töët àeåp. Cöng khoá nhoåc cuãa baâ Cûã tûúãng àaä àûúåc
àïìn buâ... naâo ngúâ chûa àûúåc hai nùm nhaân haå thò Minh bõ bùæt, vaâo
nùm 1930 laâ nùm Viïåt Nam Quöëc dên àaãng vúä lúã. Nùm sau nûäa
Tuêët goáa chöìng, quay vïì úã vúái meå vúái möåt àûáa con thú... Phuá hoåc
àïën nùm thûá ba trûúâng trung hoåc thò caãnh tuáng thiïëu khiïën chaâng
phaãi boã àeân saách. Baâ Cûã cûá möîi ngaây möåt nhiïìu núå thïm lïn, giaâ
ài, hoáa ra khoá chõu thïm...
Phuá khöng kiïëm àûúåc viïåc laâm, khöng biïët hoåc nghïì gò caã,
àaânh vïì quï nhaâ àoáng caái vai trñ thûác thêët nghiïåp trong hûúng
thön. Baâ Cûã tûâ àêëy tuyïåt voång, lêëy söëng laâm vui, caã àïën sûå no êëm
cuäng khöng daám ao ûúác nûäa. Möåt phiïn toâa Àïì hònh àaä kïët aán giaáo
Minh 15 nùm töåi àöì. Baâ Cûã khöng daám hy voång àïën caái thúâi xa lùæc
xa lú kia maâ coi con mònh nhû àaä chïët hoùåc trûúác khi con maän haån
tuâ, thò baâ cuäng àaä chïët. Ngaây nay... Thöët nhiïn Phuá kïu anh mònh
sùæp àûúåc tha! Nhû vêåy kïí cuäng khoá tin thêåt. Phuá chó coân caách cùæt
nghôa cho kyä nhûng khöng bao giúâ baâ Cûã laåi chõu àïí cho Phuá cùæt
nghôa. Möîi khi nghe thêëy Phuá noái àïën: “Àaãng cöång saãn bïn Phaáp”
thò baâ Cûã laåi giêåt nêíy mònh lïn àaánh thoát möåt caái vaâ khöng cho
Phuá àûúåc noái tiïëp. Baâ súå con baâ seä bõ vaå miïång. Baâ cho con baâ sùæp
hoáa daåi, hoùåc noái chuyïån laâm quaâ.
Nghô thïë, Phuá tûác lùæm. Phuá laåi muöën vaâo bïëp noái kyä caâng cho
meå hiïíu, àïí meå coá hy voång, àïí meå àúä khöí, àïí meå àûúåc möåt chuát vui
mûâng. Nhûng chúåt möåt tû tûúãng thoaáng qua laâm cho Phuá vûâa
àûáng lïn laåi ngöìi xuöëng ghïë. Liïåu Minh coá àûúåc tha vïì nay mai
khöng hay laâ ngûúâi ta seä giaãm haån tuâ tûâ 15 nùm xuöëng àöå 10 nùm
maâ thöi? Nïëu vêåy, coá nïn noái vúái meå khöng? Phuá súå ngöå caái aão
tûúãng cuãa Phuá seä laâm cho Phuá noái roä thò meå chaâng seä vò àoá maâ laåi
caâng buöìn baä hún xûa. Chaâng nghô thêìm: “êu laâ chúâ bao giúâ coá
àñch xaác vêåy”.
Gioá hêy hêy thöíi, àaä coá caái veã heo may. Nùæng chiïìu roåi qua
rùång tre úã goác sên in lïn vaách nhaâ hònh boáng möåt caânh tre àeåp nhû

VÚÄ ÀÏ 5
trong nhûäng tranh thuãy maåc Têìu, laåi coân rung rinh hoaåt àöång nûäa.
Nhûäng mêíu laá tre uáa ruång laã taã xuöëng sên, trûúác khi rúi xuöëng àêët
cûá quay tñt theo chiïìu möåt chiïëc ngû löi vûâa bõ bùæn ra khoãi miïång
suáng. Möåt caânh lûåu bõ gioá àêíy thónh thoaãng laåi chaåm vaâo tai Phuá,
tinh quaái nhû möåt ngûúâi nhên tònh. Phuá nhòn lïn trúâi, nhòn nhûäng
àaám mêy thiïn hònh vaån traång, nhòn kyä caã nhûäng hònh troân troân
hiïån trïn da trúâi - phaãn aãnh cuãa con ngûúâi maâ têìm muåc quan chó
àïën àûúåc àêëy thò hùæt trúã laåi. Möåt caái diïìu vo vo nhûäng tiïëng saáo
nhû bõ treo lûng chûâng mêy, tröng nhû möåt vêìng trùng àen, khiïën
Phuá ngêîu nhiïn coá nhûäng caãm tûúãng man maác buöìn. Chaâng böîng
tuãi cho thên thïë.
Phuá àaä 24 tuöíi àêìu maâ coân cûá phaãi ùn haåi meå, maâ ngûúâi meå
khöën khöí, ngheâo xú ngheâo xaác! Chaâng coá möåt khöëi oác saáng suöët àïí
suy nghô maâ khöng biïët àïí suy nghô vaâo viïåc gò caã. Chaâng coá hai
caánh tay khoãe maånh sùén saâng laâm viïåc maâ xaä höåi khöng theâm
mûúån àïën, khöng cùæt cho möåt viïåc gò caã. Sûå mêìu nhiïåm cuãa taåo
hoáa, sûå mang nùång àeã àau cuãa baâ Cûã, bao nhiïu cöng ùn hoåc cuãa
Phuá, ngêìn êëy caái chó kïët quaã nïn Phuá laâ möåt ngûúâi thûâa... Phuá
thêëy rùçng caái xaä höåi nhû vêåy phaãi caãi caách, khöng thïí àïí thïë àûúåc
nûäa. Caãi caách? Chó coân coá möåt àûúâng laâ: khöng súå chïët, nhû nhûäng
ngûúâi àaä haá sinh caã tñnh mïånh lêîn con khön vúå àeåp. Haá sinh thò
cuäng khöng thïí biïët trûúác kïët quaã seä thïë naâo, song àaä muöën thò
phaãi haá sinh... Khöën nöîi Minh àaä haá sinh mêët röìi, àaä àïí laåi möåt
caãnh gia àònh tiïìu tuåy, àïí laåi möåt meå giaâ chó coân coá tröng cêåy úã
Phuá. Chaâng thêëy nïëu khöng liïìu thò chó laâ ngûúâi heân nhaát, maâ liïìu
thò seä phaåm töåi àaåi bêët hiïëu vúái meå - thêåt laâ tiïën thoaái lûúäng nan...
Phuá àaä söëng nhûäng ngaây buöìn bûåc, cûåc khöí. Nhûng nay, thúâi
cuåc àaä laâm cho Phuá àûúåc pheáp laåc quan. Cuäng nhû nhûäng ngûúâi trñ
thûác hiïíu àúâi, Phuá rêët hy voång vaâo Chñnh phuã Bònh Dên Phaáp.
Xûa kia Phuá khöng bao giúâ daám hy voång àïën caái hy voång êëy, nïn
chi khi thêëy nay hy voång kia àaä hiïån ra sûå thûåc, thò Phuá cuäng vêîn
phaãi húi lo súå, húi nghi ngúâ, mùåc loâng rùçng khöng daám tin vûäng thò
chaâng khöí súã lùæm, vaâ chaâng khöng muöën phaãi nghi hoùåc möåt phuát
bao giúâ. Hùçng ngaây, nhûäng tin tûác cuãa Chñnh phuã Bònh Dên bïn
Phaáp caâng laâm cho Phuá chûáa chan hy voång. Chaâng caãm thêëy rùçng
caái “sûå khöng hiïíu nhau” cuãa hai dên töåc thïë laâ khöng coân coá nûäa
- Ngûúâi bõ chinh phuåc àaä coá thïí coi keã àïën chinh phuåc nhû ên
nhên cuãa mònh nïëu mònh khöng muöën bõ möåt keã thuâ khaác nûäa,
nïëu mònh khöng muöën bõ diïåt chuãng hoùåc bõ taái nö. Caái viïåc coá möåt

khöng hai trong lõch sûã nûúác Phaáp laâ cuöåc toaân thùæng cuãa thuyïìn
thúå vaâ nöng dên, laâm cho Phuá àûúåc dõp nhêån thêëy rùçng caái quan
niïåm quöëc gia cuãa chaâng laâ heåp hoâi, laâ sai lêìm, vaâ coá töåi nùång nûäa.
Möåt nûúác Viïåt Nam àöåc lêåp trong àoá coá möåt öng vua àöåc lêåp hay
möåt öng töíng thöëng Viïåt Nam, maâ tûåu trung vêîn khöng chùæc giûä
vûäng àûúåc búâ coäi, hoùåc laâ vêîn àïí cho dên quï ngu döët, àoái khaát lêìm
than thò quaã nhiïn khöng khi naâo bùçng möåt nûúác Viïåt Nam höå
thuöåc cuãa möåt nûúác Phaáp troång cöng lyá hún, cuãa möåt nûúác Phaáp
nhên àaåo hún. Möåt con gaâ maái vûâa cuåc cuåc vûâa dùæt dñu mûúâi hai
con gaâ con àïën chöî trûúác mùåt Phuá laâm cho sûå mú maâng cuãa chaâng
phaãi giaán àoaån. Phuá nhòn nhûäng con gaâ con múái núã xinh xinh, möîi
con tröng nhû möåt cuöån nhung vaâng êëy, maâ thñch chñ quaá, chó
nhûäng muöën bùæt àïí kïì vaâo miïång, hön... Chaâng tûå cûúâi mònh vò àaä
ài mûúån mêëy cuöën saách daåy nuöi gaâ, hy voång giuáp àúä meå bùçng
caách nuöi gaâ theo phûúng phaáp múái. Chaâng laåi nghô àïën caái vûúân
rau möåt saâo do chñnh tay chaâng tröng nom tûúái boán theo nhûäng
phûúng phaáp khoa hoåc, cuäng do caái kiïu ngaåo muöën giuáp meå maâ
baây ra hai thaáng rûúäi röìi kïët quaã vêîn chùèng thêëy àêu vaâo àêu...
Phuá nghô thêìm:
“Nay mai ta seä àûúåc gaánh vaác nhûäng böín phêån nùång nïì hún,
ta seä àûúåc goáp sûác vaâo laâm nhûäng cöng viïåc vô àaåi hún”. Phuá nghô
thïë laâ vò caái hy voång nïëu öng toaân quyïìn múái maâ sang nhêåm chûác
thò nûúác nhaâ seä àûúåc hûúãng nhûäng sûå caãi caách lúán, Phuá seä goáp sûác
vaâo cuöåc nêng cao trònh àöå tri thûác vaâ nhên sinh cuãa dên quï, àaåp
àöí nhûäng huã tuåc, giaáo hoáa cho nöng dên coá quan niïåm vïì chñnh trõ,
truyïìn baá khoa hoåc cho lan röång, töí chûác nhûäng chñnh àaãng,
nhûäng nghiïåp àoaân... Phuá nghô thïë röìi laåi phaãi thöi, e mònh mú
möång nhiïìu quaá. Cö Tuêët vïì, vúái àöëng quêìn aáo vaâ àûáa beá con trêìn
truöìng àeo sau lûng, Phuá hoãi:
- Chõ àaä tùæm cho chaáu röìi? Beá úi, ra àêy vúái cêåu.
Cö Tuêët vûâa ài vaâo nhaâ vûâa noái:
- ÊËy öng thuã öng êëy nhùæn rùçng cêåu àoåc baáo xong chûa thò cho
öng êëy mûúån àêëy.
- Àaä xong àêu, töi vûâa mûúån àûúåc coá möåt laát.
Phuá laåi tòm toâi trong trang baáo vaâ neát mùåt löå àêìy nhûäng veã
sung sûúáng khi thêëy baâi phoãng vêën quan töíng trûúãng Moutet cuãa
baâ Andreá Viollia. Chaâng miïåt maâi nhû ngûúâi ta àoåc thû cuãa nhên
tònh. Böîng ngoaâi ngoä coá tiïëng hoãi:

VÚÄ ÀÏ 7
- Baác Phuá úi, nhêåt trònh coá gò laå khöng?
Phuá vêîn cuái xuöëng túâ baáo maâ àaáp:
- Öng vaâo chúi! Thuá võ lùæm öng aå, quan toaân quyïìn vaâ quan
thöëng sûá cuäng àõnh xin àaåi xaá cho hïët thaãy chñnh trõ phaåm. Thêåt laâ
möåt tin mûâng khöng ai ngúâ.
Öng thuã quyä, möåt ngûúâi àûáng tuöíi, veã mùåt toã ra laâ chó coá nho
hoåc, têët tûúãi bûúác nhanh vaâo, hoãi döìn:
- Àêu? Àêu?
Phuá giú túâ baáo ra, noái:
- Àêy naây!
Öng thuã àoåc ba phuát röìi ngú ngaác nhû bõ mêët cùæp:
- Laå nhó! Töi khöng ngúâ àêëy!
Phuá àûáng lïn nhûúâng ghïë, noái möåt caách kiïu ngaåo:
- Töi vêîn baão öng cûá nïn tin vûäng úã nöåi caác Bònh Dên kia maâ.
- AÂ, àêy laâ aãnh quan töíng trûúãng múái!
- Phaãi, tûâ khi àaãng Xaä höåi coân keám thïë, quan töíng trûúãng luác
êëy chó múái laâ möåt öng nghõ, cuäng àaä nhiïìu lêìn lïn diïîn àaân caäi cho
Àöng Dûúng. Chuáng ta coá hy voång nhiïìu lùæm.
- Baác àaä thûa chuyïån cho cuå Cûã nhaâ roä tin rùçng...
- Chûa, àïí àñch xaác hún àaä. Töi súå anh töi khöng àûúåc vïì hùèn,
hoùåc laâ chó àûúåc giaãm haån thò àeã töi laåi buöìn thïm. Öng thuã chêu
àêìu xuöëng túâ baáo, chùm chuá àoåc, Phuá vaâo nhaâ lêëy thïm caái ghïë
mêy nûäa ra sên. Giûäa luác êëy, ngoaâi ngoä coá tiïëng ngûúâi:
- Thuã quyä trong naây àêy phoãng?
- AÂ, kòa öng lyá! Öng lïn quan vïì coá viïåc gò laå àêëy khöng?
Öng lyá vaâo, lùæc àêìu, thêët voång:
- Nguy lùæm! Nûúác lïn to lùæm. Quan súã taåi àoâi riïng laâng nhaâ
phaãi coá ñt ra laâ nùm chuåc phu ài taåp dõch.
Öng thuã noái:
- Nùm chuåc thò àaâo àêu ra? Laâng ta coân bao nhiïu baåch
àinh? Chaã nheä coá chên tû vêën cuäng phaãi ài höå àï.
Öng lyá cau coá:

- Thïë múái rêìy raâ! Laåi coân bao nhiïu ngûúâi vùæng mùåt laâ khaác!
Quan baão àûáa naâo ài vùæng thò àaä coá vúå con chuáng noá thay! Cêåu
Phuá aå, viïåc quan töi cûá pheáp cöng töi laâm, êu laâ ai khöng coá chên
tû vùn töi bùæt ài raáo caã möåt lûúåt vêåy.
Phuá cûúâi khanh khaách:
- Thöi thïë thò töi phaãi ài röìi!
- Chûá gò! Töi chùèng nïí ai caã, vò nïëu thiïn tû thò khöng xong.

VÚÄ ÀÏ 9
CHÛÚNG 2
Bònh tônh vaâ khoan hoâa trïn möåt ngoån xoan, mùåt giùng soi
saáng caái sên coá saáu ngûúâi, àem vaâo cho têm höìn cuãa saáu ngûúâi sûå
vui veã, sûå minh mêîn. Ngöìi neáp vaâo ria chiïëu, sau Phuá, cö Tuêët boác
nhûäng cuã laåc luöåc röìi thónh thoaãng vúái tay laåi sau lûng... Thùçng cu
Hiïìn àûáng öm lêëy meå, haá möìm àúáp möåt caách vuång daåi àaáng yïu,
möîi khi àúáp laåi àïí chaãy möåt súåi nûúác raäi vaâo cöí meå, vaâ möåt khi
àûúåc nhên laåc laåi öm chùåt lêëy cöí meå, run rêíy hai caái chên muäm
môm daâi bùçng gang tay, miïång kïu “Öng! Öng! Öng!...” àïí bùæt
chûúác möåt öng lyá cûúäi ngûåa. Trûúác mùåt Phuá laâ öng thuã quyä, baác höå
laåi, vaâ anh hai Coâ - möåt giai laâng, möåt keã vö nghôa lyá maâ chöî naâo
ngûúâi ta cuäng thêëy coá mùåt, maâ coá mùåt úã chöî naâo thò ngûúâi ta cuäng
chùèng biïët laâ coá mùåt hay vùæng mùåt, möåt keã khöng àûúåc yïu, chùèng
bõ gheát, caã àïën bõ khinh bó nûäa cuäng khöng, möåt thûá ngûúâi àêìn àöån
maâ úã nhaâ naâo coá viïåc thò ngûúâi ta cuäng thêëy ngöìi thaái thõt dûúái
bïëp. Öng thuã quyä hoãi Phuá vïì chuyïån thïë giúái. Baác höå laåi kïí nhûäng
chuyïån quan trïn úã phuã naây sûác cho dên phaãi uöëng rûúåu ra laâm
sao, úã huyïån kia möåt con lúån bao nhiïu chai, möåt con boâ bao nhiïu
chai...
Ngûúâi ta phaân naân cho öng lyá àaä löî mêët hai trùm baåc vaâo vuå
thuïë thaáng nùm vûâa röìi maâ bêy giúâ laåi bõ giaây voâ búãi caái vêën àïì àï
àiïìu coá lùæm chuyïån rùæc röëi. Caã hai ngûúâi àïìu cuâng möåt gioång than
phiïìn vïì naån khuãng hoaãng kinh tïë, vïì nhûäng sûå àau khöí cuãa dên
quï, cho nïn khi thêëy Phuá cùæt nghôa cho nghe caái hy voång öng toaân
quyïìn múái sang nhêån chûác seä coá nhiïìu àiïìu caãi caách hay, thò ai
cuäng phaãi taåm deåp búát nhûäng nöîi bêët bònh. Tuy nhiïn baác höå laåi
vêîn ra veã hoaâi nghi maâ rùçng:
- Baác Phuá noái thïë thò töi cuäng àaânh phaãi tin nhû thïë. Àaä bao
nhiïu lêìn töi thêëy noái öng toaân quyïìn naây sang vúái öng toaân quyïìn
kia sang! Möîi lêìn thay àöíi möåt võ thuã hiïën thò thêëy ai cuäng noái seä
coá sûå thay àöíi chñnh saách, seä coá sûå caãi caách chïë àöå, dên gian laåi hy
voång... Röìi thò àêu laåi hoaân àêëy caã.

Öng thuã quyä hoåa theo:
- ÛÂ, maâ quaã thïë àêëy! ÛÂ nhó! Chñnh töi àêy chûá phaãi ai? Töi àaä
bao nhiïu phen thêët voång röìi, vêåy maâ töi cuäng vêîn cûá coân sûác hy
voång maäi, nhû trùm nghòn keã khaác àêëy. Hoå dûá mònh y nhû laâ dûá
treã con, maâ mònh thò lêìn naâo mònh cuäng tin y nhû treã con!
Trûúác nhûäng luêån àiïåu nhû thïë, Phuá cuäng thêëy sûå tñn
ngûúäng cuãa mònh coá bïì lung lay, khöng daám cam àoan nûäa. Chaâng
bònh tônh noái:
- Phaãi tin chûá! Phaãi tin múái söëng àûúåc chûá!
Baác höå laåi noái möåt caách hùçn hoåc:
- Nhûäng keã khöng tin thò àaä ài Cön Àaão caã mêët röìi coân gò!
Öng thuã quyä noái:
- ÛÂ, maâ ngûúâi ta ai chaã thïë? Ai chaã söëng, vò hy voång?
Phuá cöë hoâa giaãi:
- Khöng, lêìn naây thò töi tûúãng chuáng ta khöng àïën nöîi mú
ûúác haäo àêu. Xûa kia cuäng àaä coá nhiïìu cuöåc caãi caách àêëy, song
chûa àïën cuâng dên àûúåc laâ vò...
- Bao nhiïu lêìn caãi caách röìi maâ dên quï vêîn chïët àoái möåt
caách thoãa maän lùæm!
- Laâ vò xûa kia, bïn Têy, quyïìn chñnh chûa vaâo tay phaái Bònh
Dên. Xûa kia boån tû baãn chuã trûúng moåi viïåc, têët nhiïn thuöåc àõa
àöëi vúái hoå chó laâ chöî àïí lêëy lúåi, maâ àaä thïë, têët nhiïn dên mònh phaãi
khöí. Bêy giúâ àaãng Xaä höåi lïn cêìm quyïìn thò phaãi khaác, vò chuã
nghôa xaä höåi coá tñnh caách àaåi àöìng, chuã trûúng hoâa bònh, khöng
phên biïåt maâu da. Trong chûúng trònh cuãa àaãng Xaä höåi coá khoaãn
giaãi phoáng thuöåc àõa, cho nhûäng dên hêåu tiïën àûúåc hûúãng cöng lyá
vaâ tûå do àïí coá thïí cho têët caã caác thuöåc àõa cuâng vúái mêîu quöëc húåp
laåi thaânh möåt khöëi bêët khaã laá taán, cuâng möåt möëi àöìng têm ghï
gúám... Coá àûúåc nhû vêåy thò nûúác Phaáp múái giûä maäi àûúåc caái àõa võ
cao troång trong thïë giúái. Bùçng khöng thò...
Öng thuã quyä noái luön:
- Bùçng khöng thò ùæt laâ coá phen mêët!
Öng höå laåi baân:

VÚÄ ÀÏ 11
- Caái àoá coá thïí lùæm. Vò nûúác Phaáp àûúåc tiïëng laâ coá nhiïìu
thuöåc àõa beáo búã cho nïn nhûäng cûúâng quöëc khaác lùm le theâm
muöën àaä roä rïåt lùæm. Nïëu khöng giûä àûúåc loâng trung thaânh cuãa dên
töåc thuöåc àõa thò lêëy gò maâ chöëng laåi vúái nhûäng sûå ham muöën cuãa
caác cûúâng quöëc kia? Möåt cuöåc binh àao, möåt cuöåc xêm chiïëm... ai
biïët trûúác àûúåc sûå thùæng baåi thïë naâo!
- ÛÂ! ÛÂ... Maâ hiïån giúâ thò nûúác Nhêåt...
- ÚÂ! Maâ nïëu vêåy thò ra àaãng Xaä höåi maâ coá giaãi phoáng cho
thuöåc àõa thò cuäng laâ àiïìu cêìn chûá chûa chùæc àaä phaãi laâ vò loâng
nhên àaåo muöën cho hêåu tiïën mau bûúác trïn àûúâng vùn minh!
Toám lêëy nhûäng lúâi leä êëy, Phuá vöåi kïët luêån:
- ÊËy chñnh vò nhûäng leä êëy cho nïn töi múái daám hy voång vaâo
öng toaân quyïìn múái àêëy maâ! Öng naây cuäng coá chên trong àaãng Xaä
höåi nhû öng Varenne nùm xûa. Àaãng Xaä höåi cho caác löëi aáp chïë
thuöåc àõa cuãa phaái tû baãn laâ thêët saách, laâ coá haåi cho nûúác Phaáp, vò
nhûäng chñnh saách haâ khùæc seä dùæt àïën sûå cöng phêîn vaâ sûå mêët
thuöåc àõa, nïn hoå muöën cho thuöåc àõa caâng àûúåc hûúãng nhiïìu sûå
caãi caách thò dên àen, dên vaâng caâng yïu hoå hún, caâng trung thaânh
vúái nûúác Phaáp hún...
Öng thuã quyä, baác höå laåi gêåt guâ ra veã bùçng loâng. Hai ngûúâi àaä
àûúåc yïn têm vïì chöî: nïn hy voång. Riïng Phuá, chaâng thêëy rêët àaáng
tûå kiïu úã viïåc chaâng bao lêu nay vêîn cûá ngêëm ngêìm maâ giaáo hoáa
àûúåc boån daân anh trong laâng, laâm cho hoå coá möåt quan niïåm vïì
quöëc gia, coá nhûäng tû tûúãng xaä höåi vaâ biïët roä caái guöìng maáy chñnh
trõ cuãa xûá súã. Chaâng nghô thêìm:
“Nïëu ngûúâi dên quï naâo cuäng biïët sûå àúâi àûúåc nhû öng thuã
quyä vaâ baác höå laåi naây thò tûúng lai nûúác nhaâ tröng chûâng cuäng khaã
quan”.
Súã dô coá yá nghô êëy laâ vò mêëy nùm trûúác àêy khi chaâng múái vïì
quï úã vúái meå, thò trònh àöå trñ thûác cuãa mêëy öng àaân anh trong laâng
thêåt laâ thaãm haåi. Trong caã möåt laâng chó coá àöå hai chuåc ngûúâi biïët
chûä, caã quöëc ngûä lêîn chûä nho, trong söë êëy khöng coá möåt ngûúâi naâo
àoåc maâ laåi hiïíu nöíi möåt túâ nhêåt trònh haâng ngaây, caã laâng chó coá
möåt ngûúâi mua nùm möåt túâ baáo. Ngûúâi ta tranh nhau àoåc baáo
nhûng maâ àoåc caái gò? Trûúác nhêët laâ àoåc nhûäng tiïíu thuyïët hoang
àûúâng quaái kiïåt. Röìi àïën nhûäng tin vùåt, naån xe cöå, tröåm cûúáp,
nhûäng vuå hiïëp dêm. Khöng bao giúâ hoå hiïíu thïë giúái laâ gò caã.

Nhûäng chûä nhû: höåi Quöëc Liïn, chñnh phuã Xö Viïët, àaãng Xaä höåi,
Nhêåt àïë quöëc, phaát xñt, Hitler, Cöång Hoâa v.v... àöëi vúái hoå àïìu laâ
nhûäng danh tûâ khöng coá nghôa. Cho nïn gùåp nhûäng khi thêëy nhêåt
trònh àùng nhûäng tin àaåi khaái nhû: Tûúãng Giúái Thaåch ài tiïîu trûâ
cöång saãn... Thuã tûúáng Herriot chuã trûúng thuyïët thên thiïån vúái
nûúác Nga... vuå cúâ àoã úã Cao Bùçng, 30 ngûúâi bõ bùæt... Nga- Phaáp àaä
kyá hiïåp ûúác àöìng minh v.v... thò hoå ngaåc nhiïn, thò hoå haäi huâng, thò
hoå kinh hoaãng... Khöng ai cùæt nghôa cho hoå hiïíu caã. Ngaåc nhiïn,
haäi huâng, kinh hoaãng maäi cuäng vö böí, dêìn dêìn hoå khöng theâm àïí yá
àïën nhûäng tin tûác nhû àaä kïí trïn. Võ leä ngoaâi nhûäng àiïìu êëy, nhêåt
baáo cuäng vêîn coá nhûäng truyïån lúån àeã ra voi, rùæn àeã ra gaâ, nïn chi
hoå vêîn tranh nhau àoåc baáo. Caái chñnh saách ngu dên àaä àùæc thùæng
möåt caách hoaân toaân. Bêy giúâ, sûå vêåt àaä thay àöíi hùèn. Nhúâ coá Phuá,
öng thuã quyä àaä biïët sung sûúáng khi àoåc thêëy nhûäng doâng: Àaãng
Cêëp tiïën, àaãng Xaä höåi, àaãng Cöång saãn úã Phaáp àaä húåp nhêët àïí lêåp
möåt chiïën tuyïën Bònh dên. Öng lyá trûúãng àaä lo con giai caã cuãa öng
seä phaãi goåi ra lñnh khi thêëy trïn baáo coá tin: Nûúác Àûác àem quên
vaâo phi chiïën khu... Baác höå laåi àaä bêët bònh vö cuâng khi thêëy àùng:
Nhêåt vaâ Nga àaä kyá hiïåp ûúác bêët xêm phaåm, vò caái chuã trûúng cuãa
baác ta chó laâ thïë giúái chiïën tranh cho hïët khuãng hoaãng kinh tïë.
Ngûúâi ta bùæt àêìu ham àoåc nhûäng baâi xaä thuyïët chñnh trõ, kinh tïë
can hïå cho nûúác nhaâ, hoùåc viïåc cuãa nûúác ngoaâi. Ngûúâi ta bùæt àêìu
khinh bó nhûäng chuyïån hoang àûúâng, nhûäng chuyïån quaái àaãn,
nhûäng tin choá chïët, muåc “Xuên thuã àaâm ên”...
Ngûúâi ta àaä húi hiïíu nhûäng sûå gò can hïå, nhûäng sûå gò phuâ
phiïëm. Súã dô coá sûå tiïën böå êëy laâ chó búãi möåt mònh Phuá nïn Phuá lêëy
chöî êëy laâm tûå haâo lùæm, vaâ cuäng àûúåc àïìn buâ laåi vò caã laâng àïìu coi
Phuá laâ möåt bêåc trñ thûác. Möëi hoaâi baäo gûãi vaâo öng toaân quyïìn múái
khiïën ba ngûúâi ngûâng chuyïån, mú maâng ngûãa cöí nhòn lïn cung
trùng. Trïn khöng ngêîu nhiïn coá möåt àaám mêy coá hònh möåt caái
àêìu röìng àûúng vúân mùåt trùng laâ möåt viïn ngoåc. Thùçng cu Hiïìn
kïu “Öng, öng, öng”caâng to hún trûúác, hònh nhû con ngûåa tûúãng
tûúång cuãa noá àûúng phoáng nûúác àaåi. Cö Tuêët khoan thai vêën laåi
múá toác röëi loaån trïn àêìu. Trong nhaâ, cuå Cûã vêîn ngöìi laâm vaâng,
thoùn thoùæt khöng ngûâng tay. Phuá tûúãng àïën sûå vui cuãa gia àònh,
nïëu nay mai Minh àûúåc tha hùèn. Chúåt coá tiïëng giaây kïu ngoaâi ngoä.
Mêëy ngûúâi nhòn ra... Öng chaánh Mêån ài vaâo...
- Chaâo caác quan! Baác Phuá hùèn chûa ài nguã! AÂ, hoåp àêy maâ!

VÚÄ ÀÏ 13
- Chaâo öng chaánh! Öng ngöìi chúi àêy! Ngùæm trùng suöng tuy
vêåy cuäng coá möåt caái thuá...
Caã boån doån chöî cho öng chaánh ngöìi. Anh hai Coâ boã hùèn
chiïëu, kïìu àûúåc caái mo cau sau lûng thò löím ngöím luâi vïì àùçng sau
röìi ngöìi lïn. Cö Tuêët chaâo qua khaách möåt cêu röìi ùém con vaâo
buöìng vúái baâ cuå Cûã. Phuá roát möåt cheán nûúác, àêíy caái àiïëu vïì phña
öng chaánh Mêån. Öng naây nhòn vaâo nhaâ, cêët cao gioång:
- Laåy cuå aå! Cuå chûa ài nghó...
Khöng ngûâng tay cuöën nhûäng thoi vaâng, cuå Cûã thaãn nhiïn
noái vúái ra:
- Khöng daám, chaâo öng, öng sang chúi. Thïë röìi böën bïì lùång
im. Sûå öng chaánh Mêån coá mùåt taåi àoá laâm cho mêëy ngûúâi cuåt hûáng.
Laâ vò öng chaánh laâ ngûúâi giaâu nhêët laâng. Öng àaä maän khoáa röìi,
nhûng úã xaä höåi ta, möîi khi ai coá àûúåc möåt chûác gò thò seä giûä chûác
êëy àûúåc maäi cho àïën luác chïët, cuäng nhû nhûäng öng quan vò höëi löå
maâ mêët quan, maâ phaãi tuâ, thò cuäng vêîn àûúåc goåi vaâ vêîn cûá nhêån
maäi maäi laâ quan. Tñnh nïët öng naây thêåt khoá hiïíu. Àöåc aác khöng ra
àöåc aác, hiïìn laânh khöng ra hiïìn laânh. Lùæm luác hoang ra phïët, lùæm
luác laåi bêín thóu àaáo àïí. Coá khi sñnh laâm quan, coá khi röång miïång
caã tiïëng maåt saát nhûäng keã thñch quan. Phuá khöng gheát öng chaánh
Mêån vò caái vö hoåc cuãa öng, song vò öng ta giaâu. Thïë maâ mêëy thaáng
trûúác àêy, chaâng àaä phaãi úã vaâo möåt caãnh ngöå khoá xûã. Chõ Tuêët àaä
hoãi Phuá rùçng “Öng Mêån hoãi töi laâm vúå kïë àêëy thò cêåu tñnh sao?”.
Phuá khöng daám coá möåt yá kiïën gò caã, súå caái traách nhiïåm vïì sau, baão
chõ cûá nghô cho chñn röìi liïåu maâ quyïët àõnh. Cuå Cûã kïu con gaái àïën
luác àaä röí rïë caåp laåi thò cuå cuäng chùèng noái gò vaâo àêëy, cuäng cho tuây
loâng... Cuå chó kïu:
“Chó bûåc nöîi ngûúâi ta giaâu coá, khoá nghô lùæm”.
Möåt àûúâng thò thuã tiïët nuöi con maâ ùn haåi meå, möåt àûúâng thò
traã laåi àûáa con cho gia àònh nhaâ chöìng röìi ài caãi giaá, seä laâm meå
àûáa beá khaác...
Tuêët thêëy àûúâng naâo cuäng àêìy rêîy chöng gai nïn àaä àïí mêëy
thaáng lûúäng lûå. Maâ öng chaánh thò cûá giuåc àiïn, nay tin ài mai tin
vïì... Thoaåt àêìu Phuá àêm ra gheát ngoåt öng chaánh. Nhûng khi nghô
ngûúâi ta giaâu vaâ hoãi chõ mònh, thïë khöng àaáng töåi, thò chaâng nguöi
nguöi. Thêëy rùçng nïëu vöì vêåp öng chaánh Mêån laâ vö yá thûác, luác êëy

Phuá hïët sûác laänh àaåm. Sau, thêëy thaái àöå êëy coá leä quaá àaáng, chaâng
laåi phaãi húâi húåt maâ rùçng:
- Kòa nûúác àûúng noáng, öng xúi ài! Thuöëc àêy, àiïëu àêy...
Öng khöng coá chuyïån gò laå àêëy chûá?

VÚÄ ÀÏ 15
CHÛÚNG 3
Caái sên gaåch baát traâng laâ vêåt súã hûäu hoaân toaân cuãa chñn con
gaâ con vaâ con gaâ meå. Vúái nhûäng tiïëng kïu cuåc cuåc vûâa hiïìn tûâ vûâa
nghiïm nghõ nhû nhûäng cêu ra lïånh cho keã dûúái, vúái hai caánh
buöng saä xuöëng nhû taâ aáo buöåc thùæt àaáy cuãa ngûúâi àaân baâ àaãm
àang luác vöåi viïåc, con gaâ meå oai nghiïm ài tòm àûúâng àúâi cho luä
con nhoã ngêy thú, rñu rñt, kïu chiïm chiïëp theo sau. Bêìu khöng khñ
maát meã dûã möåt vaâi con chêu chêëu daåi döåt àaä boã àõa phêån cuãa
chuáng àïí tûâ nöåi coã tung tùng nhaãy vaâo du lõch sên gaåch. ÊËy thïë
laâ... con gaâ meå nghïín cao cöí, loáng laánh hai mùæt, quay cöí vaâi ba lêìn
àïí soi mùæt tòm quanh nhû nhûäng cêy haãi àùng tûå àöång, röìi thò, sau
khi ruá lïn mêëy tiïëng ûúng ûúác àêìy nhûäng veã khaát maáu vaâ taân saát,
noá vùng mònh àuöíi theo con boå, nhanh nheån tûåa höì möåt khöëi bõ
neám ài... Àaân gaâ con coân ngêín ngú àûáng xuám vúái nhau thaânh möåt
töëp, maäi cho àïën khi con chêu chêëu àaä bõ haânh haå dûúái moã con gaâ
meå thò caái àöëng nhung nhuác êëy cuäng laåi bõ vùng ài nhû möåt khöëi
khaác nûäa, haâng nguä àïìu àùån nhû möåt àaåo binh àaä àûúåc thao luyïån
chónh tïì. Cuöëi cuâng thò möåt vaâi con nghïín cöí hai ba lêìn vò ngheån
möìi, vaâ nhûäng con khaác chiïm chiïëp kïu àoâi cöng lyá chung quanh,
con gaâ meå luáng tuáng khöng biïët xûã trñ ra sao... Cêy chuöëi in boáng
vaâo cêy rúm. Cêy vúái boáng cao bùçng nhau, vò mùåt trúâi hònh nhû
múái moåc tûâ mùåt àêët. Möåt con chaâo maâo bay àïën àïí àiïím thïm,
bùçng caái àuöi àoã, möåt chêëm àoã nûäa cho cêy lûåu. Noá kïu lïn nhû
muöën noái:
“Thñch tònh naâo!... Thñch tònh naâo!...” vò cêy lûåu laâ cuãa noá, caái
sên laâ cuãa noá, - böën bïì laâ cuãa sûå im lùång. Con gaâ meå chó luáng tuáng
coá möåt laát röìi laåi nghïín cöí àêåp caánh vaâi caái, y nhû boån ngûúâi quen
lêëy caái xoa tay khu xûã nhûäng viïåc khoá xûã.
Tûác khùæc sûå khiïëu naåi cuãa nhûäng con gaâ con khöng àûúåc gò
thïë laâ hoáa ra sûå quïn. Meå dùæt con ài chöî khaác bùçng nhûäng lúâi hûáa.
Vaâ nhûäng àûáa con phaãi quïn ài vò möëi hy voång múái, cho nïn laåi
söëng thuêån hoâa vúái nhau ngay. Phuá àaä dêåy, coân ngöìi úã bêåu cûãa

ngùæm nghña caái xaä höåi loaâi vêåt êëy. Chaâng nghiïåm rùçng noá laâ phaãn
aánh cuãa xaä höåi loaâi ngûúâi, nhêët laâ xaä höåi Viïåt Nam. Sûå nhêîn nhuåc,
nhûäng hy voång luön luön kïë tiïëp nhau, sûå choáng quïn, sûå cêìu hoâa,
tñnh thuã phêån: àoá laâ nhûäng àiïìu kiïån gêy nïn hoâa bònh sau nhûäng
khi coá nhûäng sûå bêët cöng àaáng bêët bònh. Chaâng thêëy phaãi hay
cöng phêîn, hay phaãn àöëi, phaãi hiïëu àöång nhû ngûúâi Phaáp thò múái
nêng àûúåc quöëc gia lïn caái trònh àöå tiïën böå.
- Cêåu Phuá àaä dêåy chûa? Cêåu Phuá úi cêåu Phuá?...
Tiïëng goåi reáo cuãa öng lyá trûúãng laâm tan hoang mêët caã caái thuá
võ cuãa buöíi saáng. Con chim chaâo maâo bay vuåt ài. Àaân gaâ haäi huâng
ruã nhau chaåy tröën. Phuá mêët trêìm mùåc, vuâng lïn, ra àêíy caái cöíng
tre àoán öng lyá vaâo nhaâ. Àùçng sau öng lyá, baãy taám ngûúâi laå mùåt
tröng coá veã lûåc àiïìn caã maâ khöng vaâo theo öng lyá, khiïën Phuá nhúá
ra ngay caái viïåc tröng àï. Tuy nhiïn chaâng cuäng cûá hoãi:
- Coá viïåc gò maâ öng sang súám thïë?
Öng lyá àûáng dûâng laåi vò ngaåc nhiïn. Öng quay laåi àûa mùæt
cho Phuá àïí yá àïën nhûäng ngûúâi àûáng chúâ úã ngoaâi haâng raâo. Röìi öng
hoãi:
- Thùçng chaáu töi noá khöng baão gò cêåu?
Phuá cûúâi, vöî lûng öng lyá, noái:
- Öng haäy cûá vaâo trong naây àaä...
- Töi vöåi lùæm àêëy. Coân phaãi àûa boån phu naây ài ngay cho kõp
saáng höm nay...
Phuá cuöën chiïëc maânh lïn, giaãi chiïëc chiïëu ra phaãn, ài kiïëm
àiïëu thuöëc laâo, êëm cheán. Luác êëy, cuå Cûã cuäng àaä bõ caái gioång goåi reáo
cuãa öng lyá àaánh thûác dêåy röìi. Cuå coân ngöìi laåi úã giûúâng vêën laåi vaânh
khùn.
- Têët caã laâng coá hún möåt trùm àinh thò hún möåt chuåc öng coá
chên tû vùn, nùm baãy ngûúâi ài laâm xa! Àaâo ngoaáy xoay xoãa maäi
cuäng chûa àûúåc ba chuåc. Thêåt roä löi thöi quaá... Töi maâ biïët trûúác
nhûäng nöng nöîi thïë naây thò töi khöng ra hûáng lêëy viïåc quan, viïåc
dên... Roä bûåc!
- Thïë nhûäng ngûúâi laå mùåt vûâa röìi?
- Phu àêëu laâng bïn caånh àêëy. Hoå úã Haãi Dûúng lïn tûâ thaáng
trûúác àùæp nïìn nhaâ múái cho cuå aán. Hoå vûâa nghó viïåc mêëy höm nay.
Cuäng may coá hoå, khöng, chaã mûúån ngûúâi àêu àûúåc.

VÚÄ ÀÏ 17
- AÂ, ra nhûäng ai khöng ài thò thuï hoå.
- Phaãi. Möîi lûúåt, möåt àöìng möåt ngûúâi; nùm ngaây möåt lûúåt;
hïët lúáp êëy töi laåi phaãi bùæt lúáp khaác.
- Thïë khöng àuã àinh thò öng laâm thïë naâo?
- Töi haäy cûá àem ba chuåc phu lïn àaä. Quan coá quúã thò töi haäy
cûá khai bûúáng laâ tû vùn khöng ài. Röìi coá sao seä liïåu vêåy. Thïë coân
phêìn cêåu thò cêåu àõnh liïåu thïë naâo?
- Töi êëy aâ?
- Thùçng chaáu noá coá baão gò cêåu khöng?
- Coá. Nhûng maâ töi khöng coá tiïìn...
- Chïët! Cêåu phaãi ài xoay chûá? Cêåu phaãi cöë caâo cêëu cho noá ra
tiïìn chûá? Ài vay mûúån chûá!
- Öng baão vay thò vay ai? Möåt àöìng baåc bêy giúâ bùçng chuåc baåc
luác khaác...
- Öng chaánh Mêån êëy!
- Chûa bao giúâ töi nghô àïën vay tiïìn öng Mêån.
- Cêåu khaái quaá! Caã laâng naây vay öng ta chûá cûá gò möåt ai!
- Nhûng maâ... töi thò laåi... khaác.
Nghe àïën àêëy, öng lyá buöìn ruä ngûúâi ra nhû thêëy tin nhên
ngaäi chïët. Chùèng buöìn huát thuöëc, uöëng nûúác, öng àïí tay chöëng
cùçm. Höìi lêu öng thúã daâi:
- Thïë cêåu àõnh àïí chïët cho töi hay sao! Viïåc laâ viïåc hûäu ñch
chung chûá phaãi töi tû tuái gò? Àêëy, cêåu xem, vuå thuïë vûâa röìi töi àaä
saåt nghiïåp vò caã laâng àêëy!
Phuá cûúâi khanh khaách:
- Öng àûâng lo! Töi khöng àïí caái chïët cho öng àêu.
Öng lyá trûúãng laåi caâng löå veã söët ruöåt, caáu kónh. Öng noái nhû
gùæt:
- Thïë cêåu àõnh thïë naâo?
Öng lyá àûáng phùæt lïn toã yá giêån döîi vò khöng tin, Phuá cuäng
àûáng lïn löi hai tay öng ta. Chaâng khöng daám cûúâi nûäa, phaãi
nghiïm nghõ noái:
- Thûa öng, töi xin ài phu.

Öng lyá hùæt tay Phuá, nguêy nguêíy:
- Töi khöng noái àuâa! Viïåc quan khöng phaãi chuyïån àuâa!
Phuá laâm ra böå caáu kónh:
- Thûa öng, töi, töi cuäng khöng noái àuâa!
Àïën àêy, öng lyá àûáng lùång ngûúâi ra, ngaåc nhiïn nhòn. Sau
cuâng öng cuái mùåt, cêåy mêëy haåt dûã mùæt. Öng lêìu nhêìu:
- Quaái thêåt! Quaái thêåt!
Vûâa luác êëy, cuå Cûã hêìm hêìm ài ra, xóa xoái maäi vaâo mùåt Phuá:
- Àaä biïët chûa, húã con? Àaä biïët chûa? Nhuåc! Nhuåc! Bêy giúâ
thò múái biïët caái chên tû vùn laâ cêìn nheá! Xûa kia noái thò cûá cang
caãng gên cöí ra maâ caäi maäi!
Phuá nhúá laåi luác meå lêëy àûúåc möåt baát hoå nùm chuåc baåc àïí
àõnh mua cho chaâng caái tû vùn, chaâng àaä phaãi hïët sûác phaãn àöëi,
hïët sûác cöng kñch... Trong hai meå con àaä xaãy ra möåt trêån bêët hoâa
kõch liïåt, chó vò thûúng yïu nhau nhûng maâ khöng hiïíu nhau. Phuá
muöën duâng tiïìn êëy lúåp laåi caái nhaâ muåc naát, traát laåi mêëy bûác vaách
àaä long lúã, may cho meå vaâ cho chõ vaâi caái quêìn aáo, traã nhûäng moán
núå vùåt, mua cho thùçng chaáu böì cöi möåt caái voâng baåc... nhûäng viïåc
töëi cêìn.
Sau nhûäng trêån caäi nhau khaá kõch liïåt maâ chó kïët cêëu bùçng
nûúác mùæt, bùçng sûå húân, giêån, chaâng àaä phaãi hïët sûác cûúng quyïët
cho àïën kyâ cuâng múái chöëng laåi àûúåc caái naån tû vùn. Cuå Cûã àaä phaãi
têëm tûác nghe theo àïí may quêìn cho mònh, cho con gaái, lúåp laåi nhaâ,
traát laåi vaách - Nhûäng viïåc cuå cho laâ khöng cêìn lùæm. Àïën bêy giúâ...
Nûúác lïn...
Phuá àõnh ài laâm phu! Cuå Cûã laåi xóa xoái hai ba lêìn nûäa vaâo
mùåt con:
- Nhuåc! Giúâi úi! Nhuåc úi laâ nhuåc!...
Phuá khöng kõp nghô àïën sûå thêët hiïëu vúái meå nûäa. Chaâng gùæt:
- Ö hay! Àeã laâm gò thïë? Ài phu thò àaä laâm sao?
- Nhuåc! Sûác voác hoåc troâ! Röìi öëm! Röìi chïët!
Tuy meå noái thïë nhûng yá nghô cuãa con laåi traái ngûúåc hùèn. Phuá
cho viïåc mònh ài höå àï laâ möåt böín phêån phaãi gaánh vaác möåt caách söët
sùæng. Duâ laâ hoåc troâ, chaâng cuäng thêëy mònh àuã sûác voác laâm nhûäng

VÚÄ ÀÏ 19
viïåc nùång nhoåc. Chaâng laåi muöën duáng tay vaâo nhûäng viïåc chên
lêëm tay buân cuãa àöìng baâo dên quï àïí gaánh vaác àúä möåt phêìn cöng
lao töëi tùm khöng biïët àïën cuãa hoå. Àûúåc gêìn vúái caái phêìn tûã khöën
khöí nhêët cuãa xaä höåi, Phuá seä àûúåc dõp quan saát moåi àiïìu, vaâ mong
seä nuöi àûúåc têëm loâng yïu nûúác; vò thïë chaâng àaä mú tûúãng àïën bao
nhiïu caãnh lêìm than noá kñch thñch maånh vaâo têm höìn chaâng, noá
laâm cho chaâng biïët àïën caái gò laâ caái haá sinh. Thaânh thûã Phuá chó
thêëy viïåc ài laâm phu laâ chûáa chan thi võ. Chaâng cûáng coãi noái bùçng
gioång möåt caái chiïën thû:
- YÁ töi àaä quyïët, àeã àûâng noái gò nûäa. Töi ngöìi khöng úã nhaâ thò
cuäng chùèng ñch gò.
Cuå Cûã ngöìi xuöëng bêåu cûãa khoác. Öng lyá trûúãng ngaán ngêím
àûáng lïn:
- Thöi, cêåu ài hay cêåu vay tiïìn àïí thuï mûúån thò tuây cêåu àêëy.
Cûá biïët laâ chöëc nûäa thò cêåu àaä phaãi coá mùåt taåi àiïëm. Töi coân sang
laâng bïn giuåc noá thuï xe àaánh tre ài. Xin cêåu nhúá cho nïëu coá tiïìn
thò laâ möåt àöìng hai haâo tiïìn ngûúâi vaâ tiïìn cêy tre. Bùçng khöng thò
cêåu chaåy böå möåt cêy tre röìi àem ra àiïëm cho töi. Thöi, xin pheáp cuå,
chaâo cêåu.
Noái röìi öng lyá ra hùèn, Phuá quay laåi hoãi vùån meå:
- Àêëy àeã xem! Töi khöng ài thò àeã coá chaåy àûúåc möåt àöìng hai
haâo cho töi khöng? Àeã laåi khoác nûäa thò vö lyá quaá.
Cuå Cûã vêîn sò suåt khoác. Phuá lêëy con dao rûåa ra buåi tre, veán
tay aáo böí vaâo möåt göëc. Cö Tuêët cuäng ùém con ra sên:
- Cêåu nhêët àõnh ài phu thêåt àêëy aâ?
Phuá ngûâng tay quay laåi phên trêìn:
- Àêëy chõ xem! Duâ coá vay tiïìn àûúåc, töi cuäng khöng muöën àeã
laåi mùæc thïm möåt moán núå. Chûá àûâng kïí laâ chùèng ma naâo cho mònh
vay tiïìn nûäa. Maâ ài phu thò àaä mêët danh giaá gò? Viïåc quaái gò?
Mònh laâ öng gò maâ laåi tûâ nhûäng viïåc böín phêån mònh phaãi gaánh
vaác? Chõ cûá yïn têm.
- Sûác voác cêåu laâm thïë naâo nhûäng viïåc cuãa phu phen àûúåc?
- Chõ mùåc kïå töi.
- Hay laâ...
- Sao?

- Noái vúái öng chaánh Mêån...
Phuá bêët bònh maâ rùçng:
- Thöi ài! Ngûúâi ta hoãi chõ, chõ chûa thuêån, töi laâ ai maâ laåi
àïën àêëy vay tiïìn? Duâ ngûúâi ta àaä lêëy chõ röìi thò töi cuäng khöng nïn
nhúâ múái phaãi.
Phuá laåi quay vaâo chùåt göëc cêy tre. Cö Tuêët àûáng têìn ngêìn höìi
lêu... Khiïën em phaãi nghô àïën viïåc öng Mêån gaån hoãi. Öng Mêån say
mï cö Tuêët ra mùåt. Öng noái thïë trûúác mùåt caã laâng. Phuá vêîn súå, lo
rùçng chõ mònh seä sa ngaä, seä... phaãi loâng ngûúâi ta chùng. Laâ vò aái
tònh noá huát aái tònh nhû àiïån nam chêm huát sùæt. Àöëi vúái loâng yïu,
caái gò laänh àaåm àûúåc? Cho nïn Phuá vêîn lo trûúác khi chõ mònh cöng
nhiïn nhêån lúâi hoùåc trûúác khi viïåc thaânh, Tuêët seä nheå daå, maâ ài
troâ chuyïån gò vúái ngûúâi ta chùng. Nhûng khöng! Tuêët laâ gaái coá
möåt, trùm phêìn trùm. Trong hön sûå Tuêët khöng thêëy gò laâ aái tònh.
Bùçng loâng thò seä lêëy, khöng thò thöi, chûá Tuêët khöng coá caái tñnh
thêån troång súå ngûúâi ta khöí vò yïu mònh, vaâ do thïë, tûå mua cho
mònh möåt möëi tú vûúng, nïëu mònh khöng lêëy ngûúâi ta vò nhûäng leä
eáo le khaác. Khöng, nhûäng caái êëy chó boån gaái tên thúâi múái coá maâ
thöi. Tuêët laåi noái:
- Töi thûúng cêåu quaá. Ài phu khöí lùæm cêåu chûa biïët...
Phuá quay laåi nhòn thò thêëy úã mùæt chõ coá hai doâng lïå. Chaâng
bûåc mònh maâ rùçng:
- Chõ tûúãng anh Minh úã Cön Àaão sûúáng lùæm àêëy hùèn? Töi ài
àùæp àï cuäng chûa khöí bùçng anh êëy ài àêåp àaá! Anh êëy khöí, töi
khöng cêìn ngöìi khoanh tay sûúáng lêëy möåt mònh!
- Thöi thïë àïí töi ài thöíi cúm röìi nùæm cho cêåu vêåy.
- Phaãi. Ngaây naâo cuäng thöíi cho töi hai nùæm cúm vaâ möåt ñt
muöëi vûâng, thïë thöi. Liïåu maâ gûãi baâ Àaám tûâ saáng súám, ngaây naâo
cuäng vêåy.

VÚÄ ÀÏ 21
PHÊÌN THÛÁ HAI

CHÛÚNG 4
Öng huyïån boã caái noán dûáa, ngöìi phõch xuöëng caái ghïë guå kiïíu
Têìu, thúã höìng höåc. Ngoån àeân con duâng àïí chêm àoám ùn thuöëc laâo
chiïëu möåt ñt aánh saáng vaâng vaâo mùåt quan... Möåt caái mùåt xûúng
xêíu, lûúäng quyïìn rêët cao vúái hai caánh rêu thûa thúát veä ra hai vïåt
boáng àen voäng xuöëng. Möåt caái mùåt sa sêìm nhû giúâi trûúác möåt cún
mûa raâo. Luác êëy, baâ huyïån àûúng ngöìi úã sêåp, xùæt möåt khoanh gioâ
luåa. Caách àêëy vaâi thûúác, taåi möåt caái kyã nhoã kï saát vaâo tûúâng, möåt
chiïëc àeân mùng söng àûúng àûúåc Kim Dung tiïíu thú àöët cho möìi
cöìn thûá hai. Nhûäng laân lûãa xanh leâ phò lïn, liïëm quanh caái bêëc
hònh buáp àa möåt caách huyïìn aão, kyâ quaái...
- Sao maâ lêu thïë, con? Mau lïn àïí cêåu xúi cúm chûá?
- Thûa me khöng biïët sao maäi noá cûá khöng lïn lûãa?
- Àöët nûäa ài! Nhanh lïn!
- Vêng, con àûúng...
Vûâa àïën àêy, lûãa xanh böëc lïn kñn caã caái bêëc sau möåt tiïëng
nöí uåc, vaâ aánh saáng àeân vêëp phaãi aánh saáng úã hai haâm rùng ngoåc vaâ
úã hai àuöi mùæt tuyïåt àeåp cuãa Kim Dung. Caã caái sùæc àeåp löång lêîy
cuãa thiïëu nûä hiïån ra vúái têët caã veã diïîm lïå, veã huyïìn aão cuãa möåt caái
hû aãnh. Con àûúâng ngöi thùèng bùng, hai maãnh toác àen lay laáy loâa
xoâa ruã xuöëng caái traán núã nang... vúái àöi maá àêìy àùån coá nhung tú
nhû cuãa hai quaã àaâo. Kim Dung mï man nhòn vaâo caái mùng söng
nhû chòm àùæm trong nhûäng àiïìu bñ mêåt cuãa khoa hoåc. Baâ huyïån
nhòn ra ngoaâi heâ thêëy anh lñnh lïå àûúng khoanh tay dûåa lûng vaâo
cöåt maâ nhòn giùng sao trïn giúâi nhû möåt nhaâ thi sô thò baão:
- Kòa, lïå khöng vaâo cúãi giaây cho quan ài aâ?
- Daå.
Quan vêîn ngöìi thûâ ngûúâi ra, mùæt lim dim... Caái aáo túi sau
lûng, caái khùn trïn àêìu, àöi giaây öëng boá dûúái cùèng. Lñnh lïå quyâ
xuöëng àêët vûâa toan thaáo àöi öëng ra thò quan chúåt múã mùæt, tûâ töën
giú caánh tay ra, xua... Lñnh lïå àûáng lïn, laåi ra ngoaâi heâ vúái caái cöåt.
Baâ huyïån ngú ngaác noái:

VÚÄ ÀÏ 23
- Àïí noá thaáo giaây, öng ài xúi cúm chûá? Baãy giúâ röìi coân gò!
Vêîn khöng noái gò caã, quan àûáng lïn, ra sêåp àïí laåi úã ghïë caái aáo
túi uã ruä noá dêìn dêìn guåc xuöëng nhû möåt ngûúâi nguã gêåt. Quan ngöìi
gheá úã sêåp nhòn vaâo mêm cúm. Con chim xaâo, àôa trûáng muöëi, àôa
cuã caãi àen, àôa thõt gaâ, baát canh rau caãi, khöng laâm cho neát mùåt
quan thay àöíi gò caã. Baâ huyïån xúái xong baát cúm múái hoãi:
- Hay öng xúi möåt cöëc rûúåu cao cho noá tónh?
Thêëy chöìng vêîn khöng àaáp, baâ huyïån nghiïng mònh múã tuã
cheâ lêëy nêåm rûúåu vaâ caái cöëc àïí ra mêm cúm. Baâ vûâa roát àêìy cöëc
rûúåu vûâa baão con gaái:
- Dung úi Dung! Con ra quaåt cho cêåu vaâi caái ài!
Dung boã caái àeân, vúá chiïëc quaåt úã kyã, ra ngöìi sau böë, vûâa che
miïång cûúâi vûâa phe phêíy mêëy caái, nûãa lêìn khên, nûãa tön kñnh.
Maäi àïën luác êëy, öng huyïån múái noái:
- Chïët mêët! Khoá loâng thoaát vúä àï!
Vúå cau maây nghô vêín vú höìi lêu röìi hoãi:
- Sao? Nûúác lïn to lùæm aâ?
Chöìng vêîn nhoã nheã nhai cúm möåt caách khoá chõu nhû phaãi
laâm möåt viïåc bêìn cuâng, neát mùåt vêîn àùm àùm, trñ naäo àïí caã vaâo
möåt yá nghô. Kim Dung noái möåt caách rêët ngêy thú:
- Sùæp luåt aå, húã cêåu? Thïë thò thñch lùæm àêëy nhó? Tûâ beá àïën giúâ,
con chûa àûúåc tröng thêëy vúä àï bao giúâ àêëy!
Meå mùæng con gaái:
- Im! Àïí cêåu maây xúi cúm!
Dung vûâa cûúâi vûâa caäi:
- Thò con laâm gò àêu naâo?
- Con noái nhûäng cêu ngu daåi lùæm! Ngêìn êëy tuöíi àêìu röìi maâ...
Vò àûúng úã vaâo caái tuöíi treã, caái tuöíi sung sûúáng, caái tuöíi noá
laâm cho ngûúâi ta úã vaâo bêët cûá viïåc gò, bêët cûá trûúâng húåp naâo cuäng
coá thïí laåc quan àïí cûúâi àuâa àûúåc. Dung caäi laåi:
- Con tûúãng phaãi luåt chúá? Thónh thoaãng cuäng phaãi coá möåt tai
naån gò xaãy ra thò boån phuå nûä chuáng con múái coá dõp lêåp chúå phiïn
hay ài quyïn tiïìn àïí laâm viïåc xaä höåi chûá?

Thêëy con gaái noái thïë, baâ meå chùèng biïët daåy baão ra laâm sao
nûäa. Thêåt vêåy, Kim Dung laâ haång gaái tên thúâi, coá sùæc, cuäng àaä coá
ài hoåc, maâ trûúác khi chúâ coá ngûúâi àïën rûúác thò chó coân möåt caách
giïët thò giúâ úã sûå nay tòm möët y phuåc úã möåt túâ baáo naây, mai tòm möåt
möët àaánh kem àaánh phêën khaác úã möåt túâ baáo kia. Vò leä baâ cêìn
quaãng caáo cho con gaái lùæm, oác baâ chó bêån coá möåt viïåc laâ mong àûúåc
laâm thöng gia vúái möåt öng quan cao chûác hún öng huyïån àïí gia
àònh àûúåc thïm thanh thïë trong quan trûúâng, nïn khöng dõp naâo
coá thïí àïí Kim Dung khoe sùæc àeåp trûúác cöng chuáng maâ baâ laåi àïí
lúä...
Saáu thaáng trûúác úã tónh coá múã möåt cuöåc quyïn tiïìn giuáp Höåi
baâi trûâ bïånh lao do baâ cöng sûá chuã tõch thò Kim Dung àaä quyïn
àûúåc nhiïìu tiïìn nhêët, vaâ àaä àûúåc baâ cöng sûá hïët lúâi ngúåi khen. Do
thïë, öng huyïån cuäng àûúåc quan trïn coá yá bùçng loâng. Baâ huyïån àaä
maän nguyïån úã chöî Kim Dung cûá viïåc vûâa ùn chúi vûâa nhaãy àêìm
cuäng àaä àuã giuáp ñch cho böë meå. Do thïë nhûäng böå y phuåc tên thúâi
rêët kyâ laå cuãa Kim Dung khöng coân tñnh caách xa xó àaâng àiïëm nûäa
maâ àaä àûúåc baâ huyïån coi troång nhû nhûäng vêåt thêìn thaánh bêët khaã
xêm phaåm. Do thïë, trûúác kia öng huyïån mùæng con gaái vïì töåi laäng
maån möåt caách kõch liïåt bao nhiïu thò vïì sau öng laåi im lùång möåt
caách gan goác bêëy nhiïu. Theo caái thoái pheáp nhaâ quan, viïåc gò lêëy
àûúåc loâng quan trïn laâ àûúåc coi troång, chùèng cûá noá traái vúái saách
luên lyá. Vò vêåy, Kim Dung caâng àûúåc böë meå yïu chiïìu. Naâng khöng
phaãi chó laâ möåt tiïíu thû, con gaái möåt öng huyïån maâ thöi, naâng laâ
möåt võ cöng chuáa nûäa. Naâng muöën mùåc gò thò mùåc, muöën noái gò thò
noái, muöën ùn gò thò ùn, muöën chúi gò thò chúi. Thêëy caã böë lêîn meå
àïìu coá yá chõu mònh, Kim Dung laåi noái:
- Con ûúác rùçng coá luåt thò luåt cho súám!
Öng huyïån laâm nhû khöng nghe thêëy, àûa mùæt noái vúái vúå:
- Lo lùæm, múå aå. Möîi lêìn nûúác lïn möåt ñt thò laåi möåt lêìn
nghiïåm thêëy rùçng àï àùæp phêìn nhiïìu bùçng caát chûá khöng phaãi
bùçng àêët. Caái boån thêìu àï laáo thêåt! Chuyïën naây maâ vúä thò röìi
nhiïìu ngûúâi khöí.
Baâ huyïån cheáp miïång:
- Kinh tïë thïë naây maâ laåi coân vúä àûúâng nûäa thò dên quï ùæt röìi
tröåm cûúáp tûá tung.
Öng chöìng ra veã bûåc mònh maâ rùçng:

VÚÄ ÀÏ 25
- Khi töi noái nhiïìu ngûúâi khöí khöng phaãi laâ töi noái dên quï
maâ laâ töi noái haång quan laåi nhû töi! Nïëu mònh coá gan thò khöng kïí,
nhûng mònh laåi khöng coá gan, êëy khöí laâ vò thïë! Chûá khöng thò
giaâu! Vö söë ngûúâi seä giaâu vïì dõp naây! Mònh khöng ùn thò mònh daåi!
Noái àïën àêëy, öng múái súå haäi nhòn ra ngoaâi hiïn... Khöng thêëy
tïn lñnh lïå àêëy nûäa, öng gêåt àêìu möåt caái thò baâ huyïån kïå nïå xñch
laåi gêìn chöìng, nghiïng àêìu nghe noái thêìm...
- Múå tñnh naâo laâ bùæt phu, bùæt tre, úã tónh thïë naâo ngûúâi ta
cuäng cho laâ mònh gùåp dõp beáo búã, duâ khöng ùn ngûúâi ta cuäng cho laâ
ùn. Nhû thïë khöng ùn cuäng daåi. Nïëu maâ vúä àï nûäa thò hoå laåi caâng
tin laâ mònh kiïëm chaác àûúåc nhiïìu...
Baâ huyïån vò chûa bao giúâ àûúåc laâm viïåc quan, nhêët laâ laåi viïåc
quan vaâo nhûäng luác vúä àï, nïn rêët kinh ngaåc. Baâ trúån mùæt, caái
miïång thaânh ra troân y nhû möåt chûä o. Maäi múái lùæp bùæp:
- Kiïëm chaác?... Vúä àï maâ laåi coân kiïëm chaác?
Öng chöìng nöíi noáng:
- Bêím vêng aå! Nïëu vúä àï thò têët coá nhiïìu chuyïån löi thöi! Têët
röìi coá thùçng lyá trûúãng naây bõ caách chûác, thùçng chaánh töíng kia àûúåc
baát phêím! Röìi coân cûáu tïë, coân chêín bêìn!
Mùåc dêìu ngu daåi laâ giöëng àaân baâ, khi ngûúâi ta àaä laâ vúå möåt
öng huyïån thò ngûúâi ta cuäng phaãi thöng minh trûúác nhûäng cêu cùæt
nghôa mêåp múâ êëy. Baâ gêåt guâ maâ rùçng:
- AÂ!
Chó coá cö con gaái laâ khöng hiïíu nïn tûác khùæc hoãi:
- Thïë laâ thïë naâo?
- Im! Im ngay, khöng àûúåc noái leo vaâo chuyïån ngûúâi nhúán!
Mùæng con gaái röìi öng laåi kheä noái vúái vúå:
- Noái thïë laâ baâ àuã hiïíu. Mònh khöng kiïëm chaác thò cuäng
chùèng yïn àûúåc vúái hoå!
Baâ huyïån cheáp miïång möåt caái, nghô ngúåi àïën nhùn àùåc caã caái
mùåt. Röìi noái:
- Thöi thïë thò tuây cêåu... Nghôa laâ mònh phaãi giûä gòn, ùn cho coá
nhên coá nghôa thò thöi, chûá maâ cûá theo àuáng lúâi dùån cuãa cuå Cöë nhaâ

thò cuäng khöng àûúåc... ÛÂ, maâ coân bao nhiïu ngûúâi chûá mònh coá
nuöët tröi möåt mònh àûúåc bao giúâ àêu!
Àïën àêy caã hai vúå chöìng cuâng nghô àïën cuå Cöë! Cuå Cöë nùm
nay àaä trïn baãy chuåc tuöíi. Ra laâm quan tûâ àúâi vua Tûå Àûác, cuå àaä
xin tûâ chûác, khi thaânh Thùng Long thêët thuã, quyïët giûä chûä trung,
mùåc duâ cuå khöng vaâo àaãng Cêìn Vûúng. Möåt nùm sau, nhêån thêëy
caác baån hûäu cuäng luåc tuåc keáo nhau ra laâm quan, laåi nhên coá dõp
möåt öng thöëng sûá vïì têån laâng triïåu, cuå laåi ra laâm quan àïí theo caái
thuyïët tuây thúâi. Caác baån hûäu vêîn baão cuå:
“Nûúác mêët thò àaä mêët röìi, maâ dên thò vêîn coân. Giûäa luác naây,
nïëu haång sô phu khöng ra nhêån caái traách nhiïåm laâm cha meå dên
thò ngûúâi Phaáp phaãi nhêëc boån thöng ngön “luåc tónh”, boån böìi bïëp
lïn laâm quan. Cûá àïí boån êëy chiïëm hïët moåi àõa võ trong quan
trûúâng thò thêåt chó haåi cho dên, só nhuåc cho nûúác. êu laâ boån khoa
muåc chuáng ta tuây thúâi maâ gaánh vaác viïåc nûúác coân hún”. Thïë laâ cuå
ra nhêån chûác, boã mùåc ngoaâi tai nhûäng sûå húân giêån cuãa möåt boån sô
phu khaác nguå trong böën chûä “laâm quan vúái Têy”. Cuå tin rùçng cûá
giûä thanh liïm cuäng àaä laâ möåt caách giuáp nûúác, khöng cêu nïå vò
nhûäng lúâi cêu chêëp. Maâ quaã nhiïn cuå cuäng àaä giûä àûúåc thanh liïm
cho àïën luác vïì hûu trñ vúái söë hûu böíng khaá hêåu vaâ möåt caái nguä
àùèng Bùæc àêíu böåi tinh. Luác coân laâm quan, cuå thûúâng khinh bó
nhûäng keã nhuäng laåm, nhûäng öng quan vò nghïì laâm quan maâ giaâu.
Bêy giúâ, àïën luác con giai cuå laåi tûâ chûác tham taá cai trõ ra laâm cha
meå dên, cuå vêîn phaãi dùån con cöë giûä thanh khiïët cho khoãi phaåm
àïën danh dûå cuãa cuå maâ cuå baão möåt caách húi kiïu ngaåo laâ cuãa caã
gia töåc. Vò leä nhaâ nho Bùæc kyâ dïî khöng coân ai laâ khöng biïët sûå
thanh baåch cuãa cuå, nhêët laâ laåi caái caãnh möåt ngûúâi Têy àen àem moä
toâa àïën hoãi núå cuå, àõnh boã tuâ cuå, maâ cuå chó khoan thai lêëy Bùæc àêíu
böåi tinh ra àeo vaâo ngûåc röìi ung dung àûáng lïn noái:
“Vêng, öng laâ chuã núå maâ öng muöën boã tuâ, töi cuäng xin vui
loâng...” àïí cho viïn moä toâa phaãi caáo lui sau khi xin löîi rêët khêín
khoaãn. Cuå cho àiïìu êëy àuã laâm chûáng cho caã cuöåc àúâi thanh liïm
cuãa möåt öng Töíng àöëc vaâ khöng coân sûå gò vinh dûå àaáng khoe
khoang hún. Khöng höëi löå! Chó coá thïë laâ àûúåc nïn quên tûã, cuå baão
con cuå àïën haâng nghòn lêìn rùçng àûâng nïn phaåm phaãi caái àiïìu rêët
dïî theo êëy. Öng huyïån àaä nghe theo lúâi khuyïn baão êëy nhûäng khi
naâo öng khöng nghe theo khöng àûúåc, nhûäng khi naâo öng súå nguy
hiïím, vaâ àaä khöng nghe theo nhûäng khi naâo öng coá thïí khöng
nghe theo. Do àoá, nhûäng sûå bûåc tûác, nhûäng luác oaán giêån böë möîi khi

VÚÄ ÀÏ 27
öng tûå lûâa döëi mònh maâ tûúãng rùçng öng khöng choáng giaâu chó taåi
coá möåt sûå khuyïn ngùn cuãa cuå Cöë. Dêìn dêìn viïåc khoá chõu êëy laâm
cho öng àöíi chûúng trònh. Àaáng leä chó ùn nhûäng moán nhoã, thò öng
quyïët àõnh laâ cûá ùn caã nhûäng viïåc lúán, miïîn laâ ùn cho àûúåc cöng
àûúåc viïåc, coá nhên coá nghôa, khöng laâ ùn liïìu thò thöi! Öng huyïån
quyïët àõnh nhû thïë. Öng ùn cúm thêëy ngon. Vúå öng laåi noái nhû xui
nhû giuåc öng:
- Àêëy, cêåu xem! Hai baát hoå möîi baát hai nghòn àïí chaåy choåt ra
laâm quan! Àaä bao lêu nay, àïën hoå cuäng chûa àoáng hïët! Nhû ngûúâi
ta thò àaä têåu ö tö röìi! Lùæm luác nghô giaá cûá laâm tham taá thò laåi
sûúáng maâ chaã àïën nöîi àïën lo mêët ùn mêët nguã...
Öng huyïån lùång thinh trûúác lúâi traách cûá. Öng chan àêìy canh
vaâo baát cúm, vaâ luâa luön mêëy àuäa röìi vûát baát àûáng lïn. Con gaái
öng vêîn ngöìi thûâ ra, lûng dûåa vaâo tuã cheâ, mú möång nhû ngöìi trûúác
möåt caái maáy aãnh. Chúåt coá möåt höìi goát giaây têy nïån vang lïn.
- Laåy quan lúán aå!
Möåt ngûúâi to beáo, mùåc quêìn aáo ài sùn, lûng coá àeo möåt khêíu
suáng hai noâng, àûáng sûäng trïn thïìm maâ cûúâi nhû lïånh vúä... vúái
anh lñnh lïå neát mùåt hoaãng höët àûáng bïn caånh. Öng huyïån röå lïn:
- AÂ! Anh Khoaát! Cún gioá naâo thïë, húã giúâi?
Ngûúâi khaách bûúác vaâo, khöng böng pheâng nûäa, cuái àêìu chaâo
baâ huyïån:
- Laåy baác aå! Kòa, chaáu Dung... Töi taåt vaâo xin nguã troå, mai ài
sùn súám.
- Khöng daám aå, laåy baác. Àun nûúác ài, chuáng bay.
Noái xong, baâ ra hiïåu cho con gaái thaáo sang phoâng bïn. Khöng
coá àaân baâ treã con àêëy nûäa, hai ngûúâi baån àûúåc pheáp toã tònh thên
mêåt ngay tûác khùæc.
- Thïë naâo, maây? Maây laâm quan àöå naây coá khaá khöng?
- Nûúác choá gò! Chaán chïët!
- Thöi ài, àûâng noái pheát! Öng biïët toãng ra! Dên huyïån maây noá
kïu nhû chaáy àöìi! Duâ sao ài nûäa thò nghïì laâm quan vêîn coân kiïëm
ùn àûúåc.
- Thïë maây, àöå naây maây coá phaát taâi khöng?

- Töëi nguy! Chñ nguy! Rûúåu thò bõ rûúåu Fontaine haå giaá, rûúåu
lêåu noá caånh tranh dûä döåi! Xe thò vûâa röìi möåt chiïëc lùn meå noá xuöëng
söng, möåt chiïëc nhaãy lïn vöì phaãi àêìu xe lûãa! Kiïån nhau mêëy thaáng
chûa biïët thua àûúåc ra laâm sao! Buön baán caái gò cuäng hoãng, chïët
mêët, maây aå.
- ÛÂ, baáo cuäng coá àùng, tao cuäng àaä biïët...
- Àêëy, maây xem! Maây khöng cûáu öng thò öng tûå tûã mêët!
- Tao laâm gò àûúåc?
- Quan thêìy maây vûâa sang bùçng chuyïën Henri Rivieâre àêëy
thöi. Maây chaã phêët thò coân ai múái phêët?
- Chûa chùæc. Thïë maây muöën gò?
- Öng... Öng chó muöën xoay möåt vöë! Nhên vuå àï àiïìu naây, coá
caái söë tre àêëy ùæt ùn àûúåc. Maây àïí tao thêìu cho nheá? Nhêët laâ luåt thò
öng haã quaá! Maây aå, tao coá hai nghòn têën gaåo sùæp möëc, thïë coá chïët
khöng? Vúái laåi böën nghòn bao gai maâ phoâng Thûúng maåi noá khöng
lêëy nûäa, choá thïë. Maây thûã nghô höå tao xem coá caách gò laâm tiïìn...
Àïën àêy, öng khaách ngûâng laåi. Vò ngûúâi lñnh lïå àaä mang
khay nûúác ra. Öng thaáo suáng, cúãi caái thùæt lûng àêìy nhûäng öí àaån,
thaáo caã giêìy öëng. Pha xong nûúác, ngûúâi lñnh lùång leä luâi ra.
- Maây nguã àêy chûá? Khoaát?
- Thò àaä hùèn. Mai tao ài sùn súám. Baão noá tröng caái mö tö cuãa
tao cho cêín thêån úã sên ngoaâi.
- Àûúåc. Lêu nay anh em mònh chûa coá àïm naâo àöi höìi àûúåc
vaâi cêu têm sûå nhó? Thïë thò àïí tao phaãi baão noá doån caái moán “xûúng
khûúáu” múái àûúåc.
- Thuöëc phiïån êëy aâ?
- Chûá gò nûäa!
- Thïë thò nhêët! Ngûúâi Viïåt Nam úã thïë kyã hai mûúi naây laåi
khöng huát thò coân ra caái thïí thöëng choá gò nûäa! Baão ngay ài thöi!
Quan nhòn vïì phña sau lûng, thêëy con gaái àûáng sau reâm, öng
huyïån gêåt laåi, kheä noái:
- Naây con! Con noái vúái múå baão thùçng bïëp noá laâm möåt con gaâ
nheá? Sûãa soaån cho cêåu ùn chaáo àïm. Baão mua ñt nem chua nhùæm

VÚÄ ÀÏ 29
rûúåu, trûáng gaâ tûúi, laåp xûúâng, ca la thêìu ùn chaáo, caái gò cuäng phaãi
àuã. Vaâ goåi cho cêåu thùçng lñnh.
Khi thùçng lñnh vaâo, öng laåi hêët haâm möåt caái, ra caái hiïåu lïånh
bñ mêåt bùçng caách nùæm hai tay laåi, àïí lïn möìm, nhû ngûúâi ta thöíi
möåt caái tuâ vaâ tûúãng tûúång. Ngûúâi lñnh cuái àêìu, móm cûúâi, luâi ra.

CHÛÚNG 5
Quaäng àï chaåy ngoâng ngoeâo theo hònh möåt chûä aå daâi àöå böën
cêy söë. Nûúác söng àoã ngêìu àaä dêng lïn chinh phuåc àïën gêìn maái
nhûäng thön xaä úã ngoaâi àï. Giûäa doâng söng, nhûäng cuãi rïìu, göî, caânh
cêy, laá cêy, nhûäng thûá hoa, quaã rûâng rêët kyâ quaái, hoùåc leã loi, hoùåc
baám nhau thaânh tûâng maãng maâ chung quanh coá boåc boåt ngêìu, tröi
theo doâng nûúác, phùng phùng. Àuã hiïíu laâ nûúác to ghï gúám laå
thûúâng, vaâ nöîi lo súå cuãa dên quï laâ àaáng kïí tûâng giúâ, tûâng phuát.
Quaäng àï êëy caách huyïån lyå àöå chûâng hai cêy söë, vaâ caách Luåc àêìu
giang àöå chûâng mûúâi taám cêy. Vò leä laâ chöî hiïím ngheâo, hiïím ngheâo
vò thïë àï laåi gêìn huyïån lyå, nïn sûå höå àï vaâ nhûäng caách canh phoâng
rêët laâ chu àaáo, nghiïm ngùåt. Ba trùm ngûúâi! Ba trùm ngûúâi àaä àaâo
àêët, khiïng àêët, àöí àêët, àoáng coåc tre, àan roå, àan phïn...
Ba trùm ngûúâi trong söë êëy thò àöå saáu chuåc laâ àaân baâ vaâ treã
con, ngûúâi thò thay chöìng, thay anh, àûáa thò thay böë, thay meå. Phuá
cuäng coá mùåt trong àaám ngûúâi xêëu söë êëy, cuäng chên lêëm tay buân
nhû hoå. Tûâ saáng súám cho àïën chiïìu, cùæt quaäng bùçng bûäa cúm trûa
àöå nûãa giúâ àïí nghó ngúi. Dên phu àaä muöën xin ngûâng tay, nhûng
boån ngûúâi tröng nom hoå nhû cai luåc löå, thêìu khoaán Nhaâ nûúác,
nhên viïn súã cöng chñnh, àaä baão hoå nïn cöë laâm cho àïën töëi mõt haäy
nghó. Cúm nûúác? Thò cêìn gò cúm nûúác nïëu ai ai cuäng phaãi lo naån vúä
àï noá seä haåi tñnh mïånh saãn nghiïåp haâng vaån ngûúâi!
- Cöë ài ñt lêu röìi cúm nûúác nghó ngúi möåt thïí.
Möåt ngûúâi cai khöë xanh àaä cûúäi xe àaåp daåo möåt lûúåt vaâ noái
thïë vúái boån lñnh vaâ boån lyá dõch coá phêån sûå àöëc thuác boån phu. Thïë laâ
tûâ cai cho àïën lyá dõch vaâ lñnh khöë xanh, nhûäng cêu chûãi ruãa thö
tuåc, nhûäng caái roi mêy giú lïn vuåt xuöëng khöng tiïëc tay àaä goåi vaâo
khuön pheáp nhûäng keã naâo khöng tuên lïånh trïn bùçng sûå uïí oaãi.
Chöëc nûäa, chó chöëc nûäa thöi, laâ quan huyïån ra khaám àï. Súå vaå
“chön chên” hoùåc bõ caách, súå bõ rêìy la laâ chïính maãng phêån sûå, boån
lñnh, lyá dõch vaâ cai àaä khöng cöng nhêån caái àoái, caái khaát, caái nhoåc
mïåt cuãa ba trùm phu, ngûúâi lúán, treã con, àaân baâ. Vïì phêìn phu thò

VÚÄ ÀÏ 31
àaä àoái lùæm, vaâ rêët cùm tûác sao caái boån cai quaãn hoå laåi khöng biïët
cho àïën nöîi khöí súã, caã vêåt chêët lêîn tinh thêìn, cuãa hoå. Nhûng boån
ngûúâi naây
- Choåc gêåy xuöëng nûúác
- Tin vûäng vaâng àoá laâ dên phu lûúâi biïëng, khöng coá lûúng
têm vïì phêån sûå, nïn giaã caách àoái khaát nhoåc mïåt àoá thöi. Hoå coá möåt
möëi tñn ngûúäng quaái laå: àöëi vúái dên ngu, löi thöi laâ cûá àaánh boã meå.
Mùåt trúâi gêìn khuêët sau möåt daäy nuái. Trïn khöng gian, da
trúâi àaä tûâ maâu xanh lú maâ ngaã vïì maâu xaám xõt. Nhûäng àaám mêy
vaâng, trong khoaãnh khùæc, lêìn lûúåt hoáa ra caá vaâng, röìi àoã ûãng, röìi
tña, röìi xaám, röìi laåi trùæng toaát ra, khi mùåt trùng lêëp loá sau möåt
ngoån gaåo cöí thuå to nhû möåt caái baánh àa. Trïn àï, ngûúâi ta chaåy ài,
röìi laåi chaåy laåi. Sûå têëp nêåp giaã döëi laåi öìn aâo, höîn loaån vaâ nghiïm
troång hún caã caái aáy naáy vïì phêån sûå. Thónh thoaãng, chöî naây, chöî
kia, möåt tiïëng mùæng chûãi, möåt cêu vùng tuåc, möåt tiïëng àeát cuãa caái
roi mêy, nhûäng tiïëng rïn ró, hoùåc kïu khoác, hoùåc lêìu nhêìu... Trong
nhûäng viïåc cöng cöång nhû thïë, ngûúâi ta laåi thêëy caái tinh thêìn giai
cêëp hiïån ra àïën nöîi ngang tai chûúáng mùæt, vò möåt boån ngûúâi vö
tñch sûå, nhúâ taâi saãn hoùåc chûác vuå, àaä tûúãng laâ mònh coá quyïìn, caái
quyïìn thiïng liïng bêët khaã xêm phaåm, laâ haânh haå möåt boån ngûúâi
khaác àöng àuác hún, tuy coá ngu döët hún nhûng maâ vêët vaã hún, hûäu
ñch hún. Àaä mêëy höm nay, haâng trùm phu phen àaä laâm viïåc tûâ
saáng súám àïën töëi mõt, dûúái nhûäng sûå taân nhêîn nhû thïë. Àïm àïën,
hoå tuám tuåm nhau dûúái mêëy daäy lïìu coåc tre maái laá, húã àùçng trûúác,
húã àùçng sau, húã hai bïn. Caái nhoåc, caái reát, nhûäng cún gioá phuä
phaâng, nhûäng haåt mûa laånh toaát, àaä laâm xong caái gò maâ cöng viïåc
àaâo àêët, khiïng àêët, nhûäng cêu mùæng chûãi, nhûäng caái thûúång cùèng
tay haå cùèng chên, v.v... haäy coân boã dúã. Àoá laâ caãnh àõa nguåc giûäa coäi
trêìn.
Nhûäng dên phu êëy bõ àuã moåi tai trúâi aách àêët, naån baä rûúåu
lêåu, naån tröåm cûúáp, naån höëi löå, naån töíng lyá, àaä bõ döìn vaâo caãnh ngöå
cûåc kyâ khöën naån, àaä phaãi tranh giaânh nhau àïën nöîi coá khi gêy aán
maång vò möåt viïåc laâm thuï gò àoá àïí lêëy möîi ngaây ba xu, maâ bêy giúâ
vò böín phêån laâm dên, àaä phaãi möîi ngûúâi àem möåt cêy tre vúái hai
caánh tay ra cûáu vúát möåt hai saâo ruöång hay caái lïìu gianh cuãa hoå,
hoâng cûáu vúát haâng nghòn vaån mêîu àöìn àiïìn cuãa nhûäng öng chuã
phûúän buång khaác, cûáu vúát àûúâng hoãa xa, con àûúâng nhûåa cuãa
nhûäng chiïëc xe húi hònh caánh cam, hay nhûäng caái cöåt dêy theáp maâ
nhûäng öng quan lúán duâng àïí àaánh àiïån tñn cho thên bùçng cöë hûäu

luác caác baâ lúán àeã con, hay caác cö khuï caác tiïíu thû heån vúái nhên
tònh. Trong khi laâm viïåc ñch chung àoá thò hoå khöng laâm nöíi caái viïåc
ñch nhêët cho hoå, laâ caái miïëng cúm nuöët vaâo buång. Quan trïn àaä
hûáa seä giaã tiïìn cöng. Àaä mêëy ngaây lúâi hûáa vêîn chó laâ lúâi hûáa.
Nhûäng ngûúâi khöng kiïëm nöíi ba xu möåt ngaây thò chïët àoái êëy,
àaä phaãi lêìn höìi xoay xúã thïë naâo cho coá àûúåc möåt ngûúâi laâng thöíi
cúm úã laâng àem àïën chöî àùæp àï cho maâ ùn; laâ vò trong söë ba trùm
phu phen, chó coá hai trùm laâ cuâng àinh cuãa ba thön giaáp giúái vúái
àï, coân hún möåt trùm laâ dên caác laâng xa nùm cêy söë, mûúâi cêy söë,
hai mûúi cêy söë, coá khi hún thïë nûäa. Khöng möåt ai laåi àuã tû caách
mua cúm nùæm muöëi vûâng cuãa möåt muå beáo coá khuyïn vaâng nùång
trôu ngöìi baán úã caái lïìu caånh àiïëm úã trïn àï, möåt muå àêìu cú lúåi
duång, boáp cöí dên ngheâo, khöng roä ngûúâi nhaâ öng thêìu khoaán, hay
öng caán luåc löå, hay chên tay thên thuöåc cuãa öng quan. Trúâi sùæp töëi
mõt. Àûáng dûúái möåt höë àêët seát, bïn caånh möåt caái cöåt bùçng àêët bïn
trïn choãm laâ coã xanh maâ ngûúâi ta àïí nguyïn àïí ào xem thuâng àêëu
àaä àaâo sêu xuöëng laâ bao nhiïu, Phuá àûáng giuåi tay, cêåy nhûäng caái
moáng tay caáu bêín trùæng xoáa. Chung quanh chaâng laâ anh hai Coâ,
öng nhiïu Àú, öng xaä Àêëu, vúái mêëy ngûúâi laâng nûäa, nhûäng ngûúâi
cho rùçng Phuá ài laâm phu höå àï thò khöng nhûäng laâ möåt sûå laå maâ
coân laâ möåt sûå àaáng vui. úã laâng àûúåc kñnh nïí bao nhiïu, úã àêy Phuá
cuäng àûúåc giuáp àúä nhû thïë. Khöng ai quïn Phuá coá caái sûác voác hoåc
troâ. Ngûúâi ta àaä cùåm cuåi laâm nhûäng viïåc khoá nhoåc àïí Phuá cêìm möåt
caán cuöëc giûä cho lêëy lïå, vaâ noái chuyïån gò cho vui chung. Thoaåt àêìu
Phuá thêëy thïë laâ àaáng só nhuåc cho lûúng têm, song duáng tay vaâo
múái biïët rùçng nhûäng cöng viïåc cuãa dên quï thò chaâng khöng coá sûác
naâo kham nöíi.
Phuá cêìm caái cuöëc giú lïn cuäng àaä àuã thêëy nùång vaâ moãi tay.
Múái vaâi ngaây maâ quêìn aáo vaãi trùæng cuãa chaâng àaä thaânh ra nhû
quêìn aáo nêu vêåy. Chaâng cùåm cuåi, hñ hoaáy àûúåc möåt luác thò caái àoái
àaä àïën àaánh thûác caái daå daây. Phuá luön luön nhòn àïën gaánh cúm coá
hai caái mo cau àêåy trïn. Nhûng chûa coá lïånh nghó tay... Chaâng suy
buång mònh ra buång ngûúâi, thêëy caái àúâi ngûúâi dên quï laâ khöí nhuåc,
khöng àaáng söëng. Chaâng böîng cùm tûác dên quï lùæm, vaâ tûå hoãi:
“Taåi sao haâng mêëy nghòn nùm röìi maâ hoå vêîn cûá thïë maâ cuäng
söëng àûúåc?” Phuá höëi hêån àaä khöng ài vay tiïìn thuï phu. Chaâng laåi
cho rùçng dên quï tuy vêåy maâ sûúáng, sûúáng úã chöî khöí maâ khöng
biïët mònh khöí. Thoái quen! Àïën thïë naâo nûäa maâ cuäng quen ài laâ
xong; maâ haånh phuác, nïëu khöng coá caách khaác, ùæt phaãi kiïëm noá

VÚÄ ÀÏ 33
ngay trong loâng mònh. “Hoå khöí nhûng hoå khöng thêëy khöí, êu laâ
mùåc quaách hoå!”. Phuá àûúng àûáng ngêy ngûúâi ra nghô thïë thò chúåt
bõ möåt baân tay cuåc mõch àêåp maånh vaâo vai. Quay laåi, Phuá thêëy àoá
laâ möåt ngûúâi cai, khöng biïët cuãa súã luåc löå hay cuãa thêìu khoaán, vúái
caái aáo vaãi vaâng, caái quêìn nêu boá trong xaâ caåp, àöi giaây àen to
tûúáng úã dûúái, caái noán dûáa cuä úã trïn, vúái möåt caái mùåt lyâ lyâ coá nhûäng
vïët nhùn aác nghiïåt, do caái nghïì nghiïåp noá aãnh hûúãng ra caã ngoaâi
hònh daáng. Ngûúâi êëy troã tay vaâo mùåt Phuá noái:
- Thùçng naây! Tao àïí yá àïën maây àaä nhiïìu! Maây chó vúâ vônh
thöi. Liïåu thêìn xaác!
Àiïn ruöåt lïn, Phuá cûå laåi:
- Nhûng maâ töëi röìi! Öng thûã tröng xem! Cuäng phaãi nghó tay
àïí coân ùn uöëng chûá!
- Quan chûa coá lïånh cho nghó!
- Quan naâo! Laâm gò coá quan naâo ra lïånh naâo! Nïëu coá quan úã
àêy thò àaä khöng àïën nöîi...
Chó coá boån caác öng laâ bùæt naåt dên quï thöi. Ngûúâi cai giú luön
caái roi mêy vuåt maånh vaâo Phuá àaánh àeát möåt caái röìi khoanh tay
àûáng nhòn. Phuá nghiïën rùng laåi, vò roi àaánh truáng bùæp thõt caánh
tay traái.
Chaâng xuyát xoa, röìi thûâa luác bêët kyâ vö yá cuãa ngûúâi kia,
chaâng xöng laåi, baân tay phaãi nùæm chùåt duâng hïët sûác àêëm möåt caái
roä maånh vaâo haâm. Khöng kõp àïì phoâng, anh kia loaång choaång vïì
phña sau, bõ möåt vïët thûúng kñn khaá nùång. Caái noán rúi ra, caái roi
mêy cuäng rúi. Anh hai Coâ, baác nhiïu Àú, baác xaä Àêëu, vûâa ngaåc
nhiïn, vûâa kinh hoaãng, àaä ngûâng tay laâm viïåc àïí sûãng söët... Àïën
luác noái àûúåc lïn tiïëng röìi, ngûúâi cai kia vûâa nhùåt noán, nhùåt roi,
nhaãy àïën mùåt Phuá maâ rùçng:
- Meå kiïëp! Quên naây gioãi thêåt nhó! Daám caã gan àaánh laåi
ngûúâi Nhaâ nûúác phoãng! Öng thò troái cöí laåi giam maây möåt àïm cho
maây biïët thên...
Noái röìi xöng vaâo tuám ngûåc Phuá. Hai ngûúâi giùçng co nhau, vêåt
löån nhau, chûåc àêíy ngaä nhau. Boån ngûúâi laâng cuãa Phuá böí àïën can
kheáo, thaáo gúä. Giûäa luác böëi röëi cuöëng quñt thò öng lyá laâng Phuá hêëp
têëp chaåy xuöëng. Nhanh trñ khön, öng kïu to:
- Chïët chûãa! Sao thïë, cêåu giaáo! Sao thïë öng cai?

Röìi öng àûáng vaâo giûäa, laåi noái rêìm lïn, cöët cho ngûúâi cai kia
àïí yá àïën chûác “cêåu giaáo” maâ öng tùång cho Phuá. Khi nghe thêëy roä
röìi, ngûúâi cai kia cuäng húi chöåt daå, àûáng ngêín mùåt ra àêëy, tiïën
thoaái lûúäng nan. Öng lyá noái thïm:
- Chïët! Cêåu giaáo con cuå lúán töi àêëy khöng phaãi laâ dên ngu
àêu, öng àûâng nïn thïë. Nïëu khöng ngöìi chïîm chïå úã nhaâ maâ laåi ài
laâm phu höå àï laâ vò cêåu êëy chúi ngöng, thñch nhû thïë àêëy thöi, öng
àûâng lêëy laâm laå.
Àïën àêy, ngûúâi cai choâng choåc nhòn kyä Phuá tûâ àêìu àïën chên.
Röìi noái:
- Sao noá laåi daám àaánh giaã töi múái àûúåc chûá?
Hùng haái thïm lïn, Phuá àaáp:
- Maây àaánh tao thò tao laåi tha maây aâ?
Cuöåc caäi coå chûa kïët liïîu thò tûâ trïn àï, möåt baác lñnh khöë
xanh àaä têåp tïînh nhaãy xuöëng. Baác ta xöng xuöëng thuâng àêëu, hoãi
xaách meá:
- Caái gò? Löi thöi gò, húã caái boån naây? Laâm sao? Àêìu àuöi laâm
sao?
Khöng biïët àöëi phoá thïë naâo vúái caách doåa naåt giaán tiïëp cuãa
thêìy lyá dõch cuãa Phuá, ngûúâi cai kia la rêìm lïn:
- Cêåu giaáo chûá nhêët laâ cêåu caã giúâi! Àêy chó biïët laâm phu maâ
khöng chùm viïåc thò àêy àaánh, maâ bõ àaánh maâ àaánh giaã laåi ngûúâi
Nhaâ nûúác thò... khöng àûúåc!
Phuá khoanh tay, haách dõch:
- ÛÂ, thïë àêëy! Muöën laâm gò thò laâm!
Ngûúâi cai luåc löå xin vúái ngûúâi lñnh khöë xanh:
- Öng cûá löi cöí noá lïn quan cho töi!
- A- lï ài! Cûá biïët lïn quan àaä.
Nhûng chúåt tûâ möåt caái àiïëm trïn àï coá möåt höìi tröëng caái tuâng
tuâng àûa ra. Mêëy ngûúâi laâng cuãa Phuá cuäng vöåi reo lïn:
- A! A! Àûúåc nghó tay röìi! Ta cúm nûúác ài, anh em úi!
Phuá noái vaâo giûäa mùåt ngûúâi lñnh:
- Àêy... Phaãi, àêy cuäng ùn cúm chúi caái àaä.

VÚÄ ÀÏ 35
Öng lyá trûúãng thò cuöëng cuöìng lïn maâ rùçng:
- Thöi, töi xin cêåu giaáo, cêåu àûâng bûúáng vúái ngûúâi Nhaâ nûúác
nhû thïë! Thöi, töi xin khuyïn hai öng, àêy laâ cêåu giaáo con cuå lúán
laâng töi, hai öng àûâng coá quaá tay quaá miïång maâ röìi rêìy raâ löi thöi.
Khöng biïët nghô thïë naâo, ngûúâi lñnh baão ngûúâi cai:
- Àïí hoãi quan xem nïn thïë naâo àaä.
Trong khi Phuá tûå do ra ngöìi ùn cúm nùæm muöëi vûâng vúái mêëy
ngûúâi laâng thò ngûúâi cai vaâ ngûúâi lñnh keáo nhau lïn àï. Mûúâi phuát
sau, úã möåt àiïëm canh bûúác ra, hai ngûúâi laåi huâng höí keáo xuöëng
thuâng àêëu, vaâo luác trúâi sùæp töëi mõt...
Laåi möåt höìi tröëng daâi nûäa vang lïn. Lyá dõch, lñnh traáng chaåy
daâi trïn àï ra caái lïånh rùçng ai ai cuäng phaãi xïëp doån xeãng cuöëc,
thuáng muãng lïn caã mùåt àï möåt lûúåt. Ngûúâi lñnh vaâ ngûúâi cai dêîn
Phuá vaâo caái àiïëm gaåch trong coá möåt ngoån àeân àêët àïí trïn möåt caái
baân, caái baân caånh caái ghïë, caái ghïë dûúái möåt ngûúâi àûúng hñ hoaáy
viïët laách. Phuá àoaán hùèn àoá laâ möåt viïn chûác caán sûå cöng chñnh.
Quêìn aáo têy vaãi vaâng, giaây öëng, möåt àöi kñnh cêån thõ trïn söëng
muäi, möåt caái roi caá àuöëi àeo bïn lûng. Ngûúâi êëy vûâa viïët vûâa uöëng
nûúác úã caái cöëc sùæt, nùæp möåt caái öëng uã nûúác. Sau cuâng ngûúâi êëy
ngêíng lïn hoãi:
- Caái gò?
- Bêím quan lúán, noá àaánh laåi töi, nïëu quan lúán khöng nghiïm
trõ àïí laâm gûúng cho keã khaác, thò ùæt töi khöng tröng nom nöíi, maâ
caái dên vuâng naây cuäng àaä bêët trõ lùæm.
Ngûúâi tham taá luåc löå êëy noáng nêíy hoãi ngay Phuá:
- Thùçng naây, sao maây daám àaánh laåi ngûúâi coá quyïìn tröng
nom maây?
Thêëy Phuá khöng àaáp, ngûúâi êëy gùæt:
- Ö hay? Maây cêm hay sao?
Phuá beân nghiïng àêìu khinh bó àaáp bùçng tiïëng Phaáp:
- Thûa öng, nïëu öng laâ möåt viïn chûác thò ñt ra töi cuäng laâ möåt
ngûúâi cöng dên! Vaâ töi xin noái thùèng ngay rùçng löëi maây tao cuãa
öng laâ sai vúái lúâi dùån cuãa quan trïn vaâ laåi toã ra caái tû caách cuãa
ngûúâi keám giaáo duåc! Öng khöng laâ quan cai trõ caái chöî naây.

Ngûúâi caán sûå kinh hoaãng lïn, khöng ngúâ möåt tïn phu ài höå
àï maâ laåi coá hoåc thûác nhû thïë, bûúáng bónh nhû thïë. Thêåt laâ bêët
ngúâ! Muöën giêëu caái höí theån, ngûúâi êëy noái vúái anh lñnh vaâ anh cai:
- Thöi, cûá ài ài, àïí röìi chöëc nûäa thò quan huyïån àïën.
Röìi baão Phuá cuäng bùçng tiïëng Phaáp:
- Vêng, thïë thò öng cûá àûáng àêëy maâ chúâ quan súã taåi!
- Hên haånh vö cuâng.
Bïn ngoaâi coá tiïëng naåt nöå lêîn nhau rêët xön xao. Quan àïën
thêåt. Cuâng ài vúái quan coá möåt àoaân nha laåi lñnh traáng. Quan vaâo
àiïëm, bùæt tay viïn chûác luåc löå, ngöìi xuöëng möåt caái ghïë mêy coá
ngûúâi nhanh tay àûa ra. Möåt thiïëu nûä ùn vêån xuïình xoaâng, àöåi
noán Huïë, ài giaây kinh, cuäng theo quan vaâo àiïëm. Lúâi noái thûá nhêët
cuãa quan laâ mùæng con gaái:
- Ö caái con beá naây hay nhó? Ai cho ài maâ ài thïë?
Dung nuäng nõu nhû quanh àêëy khöng coá ai nûäa, cûúâi trûâ maâ
rùçng:
- Thò cêåu àïí yïn con quan saát moåi sûå thò àaä sao!
Quan hoãi ngûúâi súã luåc löå tònh hònh àï àiïìu, mûåc nûúác lïn
xuöëng möåt vaâi con söë. Bïn ngoaâi, boån lyá dõch ruác tuâ vaâ, hoâ nhau
àöët àuöëc, cheã nûáa, tiïëng quaát thaáo, tiïëng hoãi, tiïëng àaáp, xön xao...
Quan baão möåt thêìy thûâa goåi caác lyá dõch àïën àiïëm nghe lïånh. Möåt
höìi tuâ vaâ ruác liïn thanh. Khi coá trûúác mùåt mònh möåt söë àöng ngûúâi
maâ ngûúâi naâo quêìn cuäng öëng thêëp öëng cao, toeát mùæt, khùn khöë
luáng ta luáng tuáng, quan huyïån hoùåc khen ngúåi, hoùåc quúã traách,
tiïëng àöìng sang saãng.
- Maây khêët àïën bao giúâ? Sao hún trùm phu maâ maây laåi goåi coá
ba chuåc? A, quên bay gioãi nheá? Öng laåi caách cöí maây ài bêy giúâ!
Ngûúâi phoá töíng mùåt taái xaám, run lêíy bêíy, àïí cho Kim Dung
àûáng sau lûng böë bõt möìm caã cûúâi möåt caách rêët àöîi ngêy thú. Caái
tuöíi treã nhòn sûå gò cuäng khöng thêëy bi àaát.
- Bêím quan lúán, chuáng con chûa kõp sûác cho dên gian, chó
àïën mai laâ cuâng, thïí naâo cuäng phaãi cöë söëng cöë chïët àïí àuáng lïånh
quan lúán!
- Caái quên naây khöng laâm gûúng cho chuáng thò dïî khöng
xong mêët! Lñnh àêu?

VÚÄ ÀÏ 37
- Daå!
- Goåi mêëy thùçng phu àaâo ngay cho tao möåt caái höë ngay trûúác
àiïëm naây àêy
- Bêím laåy quan lúán, xin quan lúán xeát cho nöîi khöí têm cuãa
chuáng con, thïí chùèng àûúåc maâ thaânh ra khöng troân phêån sûå.
- Cêm ngay! Im caái möìm! Maây muöën chön chên hay maây
muöën mêët caái phoá töíng thò baão öng möåt thïí!
- Bêím laåy...
- Im ngay! Lñnh àêu! Àaâo höë ngay, chöëc nûäa tao quay vïì maâ
chûa thêëy noá bõ chön chên thò chuáng maây àûâng coá traách!
- Daå!
- Chaánh töíng Xuyïn Lû, chaánh töíng Quyánh Cao, chaánh töíng
Höåi Laäm àêu?
- Daå! Daå!
- Ba trùm phu thò chia laâm hai boån, möåt boån nguã àïën ba giúâ
àïm thò phaãi dêåy thay boån kia maâ àöët àuöëc soi chên àï cho kyä
lûúäng khöng coá maâ mùæt caáo noá xoái... Canh phoâng cho thêåt cêín mêåt,
tröëng lïånh phaãi àiïím luön.
- Bêím vêng.
- Àöët àuöëc tao ài khaám àêy.
- Bêím coá àïën nùm chuåc phu àaân baâ treã con, quan lúán daåy cho
thïë naâo?
- Àaân baâ treã con thò thöi, tha cho chuáng noá àûúåc nguã.
Quan sùæp àûáng lïn thò viïn tham luåc löå noái mêëy cêu tiïëng
têy troã Phuá. Quan huyïån laåi ngöìi xuöëng ghïë, ra hiïåu cho Phuá àïën
àûáng trûúác baân. Tûâ àêy trúã ài, Phuá àûúåc cö tiïíu thû chuá yá àùåc biïåt.
- Sao maây to gan thïë? Àaánh laåi ngûúâi Nhaâ nûúác! Gúám nhó?
- Bêím taåi noá daä man quaá sûác, vaâ àaánh töi trûúác.
- Taåi sao thò noá múái àaánh maây chûá?
- Quan lúán coá tröng thêëy thò múái hiïíu caái daä man cuãa chuáng
trong luác chuáng haânh haå dên quï.
- Tïn maây laâ gò? Àûa xem theã.

Phuá àûa theã. Quan ngêîm nghô röìi hoãi möåt cêu khiïën cho ai
àûáng àêëy cuäng phaãi ngaåc nhiïn:
- Thïë bao giúâ öng Cûã àûúåc tha?
Phuá cûúâi nhaåt:
- Bêím, öng töi chïët taåi Cön Àaão àaä lêu röìi.
- Giaáo Minh liïåu coá àûúåc tha khöng?
- Bêím coá, tin tûác riïng maâ chuáng töi nhêån àûúåc cuäng àaä àñch
xaác.
- Thïë thêìy àûâng coá löi thöi sinh sûå vúái hoå nûäa nheá!
Trûúác sûå bûåc tûác im lùång cuãa viïn tham luåc löå, öng huyïån traã
theã thuïë thên cho Phuá röìi ra. Trûúác khi ra theo böë, Dung quay laåi
nhòn tröåm Phuá, vaâ Phuá cuäng biïët roä thïë.

VÚÄ ÀÏ 39
CHÛÚNG 6
Khi Phuá múã mùæt choaâng dêåy thò dûúái chên chaâng, nûúác mûa
àaä àoång laåi thaânh möåt vuäng lúán. Chung quanh chaâng, dûúái caái lïìu
tröëng traãi, böën chuåc ngûúâi nùçm co quùæp, chöìng chêët lïn nhau maâ
nguã, ngöín ngang, löíng chöíng, nhû möåt lúáp caá meâ, trïn mùåt coã hai
lêìn giaát tre ngùn àoán sûå êím ûúát cuãa àêët, noá laâ möåt thûá àïåm göì ghïì
chùèng hiïìn laânh cho nhûäng caái lûng cuãa boån ngûúâi nguã. Boån naây
göëi àêìu vaâo ngûåc, vaâo lûng, vaâo àuâi, vaâo cùèng nhau, duâng nhûäng
caái aáo túi laá göìi phuã möåt lûúåt lïn trïn laâm chùn. Hoå ngaáy o o, mùåc
loâng gioá thöíi tûâng cún aâo aâo, mùåc loâng khi möåt ngûúâi tûác ngûåc, tï
àuâi, moãi lûng maâ muöën trúã mònh thò ñt nhêët cuäng phaãi àêíy möåt caái
àêìu, quùèng möåt caái caánh tay, hêët möåt caái cùèng cuãa vaâi ba ngûúâi
khaác, nghôa laâ laâm cho caã boån phaãi cûåa cêåy luåc àuåc. Möåt lêìn nûäa,
nhûäng caái thïë nùçm tuy coá àöíi maâ kyâ chung sûå höîn àöån vêîn nguyïn
laâ sûå höîn àöån, vò nhûäng caái àêìu naây laåi chuái vaâo nhûäng caái àñt
khaác, caái chên cuãa ngûúâi noå laåi àùåt lïn möåt caái mùåt ngûúâi kia! Möåt
giêëc nguã, tuy vêåy, cuäng thêìn tiïn. Möåt àöëng ngûúâi, toám laåi, sung
sûúáng, nïëu caái nguã laâ phûúng phaáp cuöëi cuâng chöëng vúái caái àoái.
Luác êëy, trúâi àaä hûãng saáng.
Phuá àûáng lïn vûún vai, sau khi àùæp laåi möåt caái aáo túi cho öng
xaä Àêëu, ngûúâi coá möåt caái lûng lûåc àiïìn maâ Phuá àaä duâng àïí göëi àêìu
cuäng nhû chaâng àaä àem caã ngûúâi chaâng àïí che chúã thay cho chùn.
Viïåc thûá nhêët cuãa Phuá, cuäng nhû cuãa têët caã moåi ngûúâi luác trúã dêåy,
laâ xem laåi tuái aáo hay hêìu bao coá coân nguyïn veån caái theã thuïë thên
khöng. Sau nhûäng khi ùn nùçm thên mêåt vúái nhau, ngûúâi ta phaãi
àïì phoâng sûå ùn cùæp, chûá khöng tin ai àûúåc, mùåc loâng chùèng ngûúâi
naâo coá caái gò àaáng cho möåt keã khaác lêìn lûng moác tuái. Khi thêëy caái
theã, mêëy àöìng xu buöåc trong möåt caái khùn tay vêîn nguyïn veån
trong tuái aáo, Phuá bûúác ra khoãi lïìu.
Vò khöng nguã àûúåc, Phuá hoáa ra trúã dêåy súám nhêët, tûåa höì möåt
ngûúâi siïng nùng. Nhûng nhûäng con chim nhaån laåi coân siïng nùng
hún Phuá. Lêìn àêìu trong àúâi, Phuá àûúåc dõp thñch mùæt khi thêëy

haâng trùm con chim àen êëy nhoang nhoaáng liïång nhû tïn bay trïn
mùåt söng, döëc àï, mùåt ruöång, àïí húáp möìi, hai caánh thaã röång, caái
àuöi nhû chûä V. Phuá nhúá àïën nhûäng chuyïån àúâi xûa maâ cöí nhên
gaán cho loaâi chim coá thi võ êëy nhûäng caái traách nhiïåm nùång nïì...
Nhûng maâ, kòa, tûâ nhûäng àiïëm gaåch, möåt vaâi baác quyïìn àaä bûúác
ra, caái roi mêy àaä sùén saâng úã tay. Möåt höìi tröëng. Nùm phuát im
lùång. Laåi möåt höìi tröëng nûäa. Trong khoaãnh khùæc, mùåt àï luác trûúác
vùæng ngùæt, nay àaä löë nhöë mêëy trùm con ngûúâi. Lñnh traáng, lyá dõch,
cai cuá, àaä cùæt àùåt oãm toãi. Trûúác sûå sung sûúáng chung, ngûúâi ta hoâ
reo vúái nhau rùçng mûåc nûúác àaä ruát xuöëng àûúåc hai gang tay! Dên
phu höå àï, do thïë, ñt ra cuäng àúä khöí, dêîu laâ àûúåc möåt ngaây. Vêîn
phaãi laâm viïåc, àiïìu êëy cöë nhiïn, nhûng sûå àöëc thuác hùèn khöng coân
gay gùæt taân tïå nhû ngaây höm trûúác. Möåt vaâi ngûúâi àaä bùæt àêìu
muöën tröën vïì thùm nhaâ. Höìi tröëng thûá ba àaä laåi bùæt àêìu nöíi lïn.
Caái hiïåu lïånh cho ngûúâi naâo cuäng phaãi àïën chöî ngûúâi êëy, phu àaâo
àêët xuöëng thuâng àêëu, phu àan soåt ra chöî coá nhûäng àöëng tre xanh...
Nhûng maâ, lêìn naây, dên phu, àaáng leä taãn maát ài moåi núi, thò
laåi hoåp nhau laåi caã möåt chöî. Ngûúâi ta chúåt nhúá rùçng àaä laâm viïåc
nùm höm. Theo lïå höå àï xûa nay, cûá töëp naây laâm viïåc nùm höm thò
àûúåc tha vïì. Nhaâ nûúác laåi goåi töëp khaác. Ngûúâi ta nhúá laåi quan trïn
àaä noái rùçng Nhaâ nûúác xûã nhên àaåo, seä traã tiïìn cho moåi ngûúâi. Vêåy
thò phaãi kïu ca: con khöng khoác, khi naâo meå laåi cho buá? Cho nïn
dên phu, ngûúâi lúán, treã con, àaân baâ, khi thêëy sùæp àûúåc tha vïì maâ
chûa àûúåc biïët tin tûác gò vïì cöng xaá, àaä hoåp nhau laåi àïí kïu... Möåt
vaâi caái roi voåt chùèng àuã hoå súå.
- Chuáng töi muöën biïët quan trïn coá tha chuáng töi höm nay
khöng?
- Àïí nhúâ öng lyá noái lïn öng chaánh töíng höå!
- Röìi caác öng chaánh töíng noái lïn quan huyïån.
- Khöng phaãi àaánh! Khöng phaãi chûãi!
- Chuáng töi khöng laâm gò nïn töåi maâ phaãi àaánh chûãi nhû thïë!
Thïë laâ xong! Àaám dên àaä bùæt àêìu bêët trõ. Möåt vaâi baác lñnh
quay laåi súå haäi caái nhêîn têm cuãa mònh. Boån lyá dõch ngú ngaác goåi
nhau, ài tòm möåt vaâi öng chaánh töíng luác êëy coân ngöìi uöëng nûúác,
huát thuöëc trong àiïëm. Möåt baác lyá trûúãng ra àiïìu gioãi viïåc quan,
gên cöí diïîn thuyïët:

VÚÄ ÀÏ 41
- Caác ngûúâi laâm gò maâ nhùång lïn thïë? Quan trïn àaä coá lïånh
gò àêu maâ lyá dõch biïët àûúåc! Coá tha cho vïì thò cuäng hïët höm nay àaä
chûá, sao múái baãnh mùæt àaä àoâi vïì? Thò haäy cûá laâm ài àaä xem sao
naâo!
Dên höå àï chùèng ai daám noái nûãa tiïëng. Hoå thò thaâo vúái nhau,
xui giuåc nhau, caäi coå nhau. Thêëy tònh hònh khöën naån êëy, Phuá chaåy
lïn haâng àêìu thay mùåt hoå:
- Thûa caác öng lyá dõch! Chó coá bêy giúâ chuáng töi múái hoåp
nhau àûúåc, chûá nïëu chia ài caác ngaã röìi thò ai cho chuáng töi hoåp
nhau nûäa maâ kïu! Caác öng xeát cho! Chuáng töi vêët vaã nùm höm nay
röìi! Chuáng töi coân phaãi lo sao cho cha meå, vúå con úã nhaâ khoãi chïët
àoái! Nhaâ nûúác baão coá traã tiïìn cöng möîi ngaây xu nùm möåt ngûúâi,
vêåy thò tiïìn àêu? Coá thûåc múái vûåc àûúåc àaåo chûá?
Ngûúâi cai luåc löå àaánh nhau vúái Phuá höm trûúác noái leo vaâo:
- ÊËy caái thùçng êëy noá chùèng laâm àûúåc viïåc gò maâ noá kïu la to
nhêët!
Möåt ngûúâi phu höå àï khaác noái bûúáng:
- Khöng àûúåc ùn thò böë ai laâm àûúåc! Chuáng töi súå gò? Chuáng
töi chó cêìu vúä àûúâng vúä xaá thöi! Coá thïë may ra nhaâ nûúác múái xoáa
thuïë, chûá hoa mêìu chuáng töi chùèng coá choá gò maâ chuáng töi súå!
Ngûúâi lyá dõch phaát caáu:
- Àïí chúâ quan ra àêy röìi noái! Öng toám cöí maây laåi àïí röìi maây
noái thïë vúái quan!
Con giun xeáo lùæm cuäng quùçn, caái cöng phêîn cuãa quêìn chuáng
àaä bõ kñch thñch maånh. Höët nhiïn coá túái ba mûúi ngûúâi xöng lïn
haâng àêìu, sûâng söå:
- Coá toám cöí, xin toám cöí têët caã! Ngêìn naây ngûúâi tònh nguyïån
seä noái thïë!
Àêm hoaãng, ngûúâi lyá dõch êëp uáng:
- Coá tha vïì thò cuäng àïën töëi chûá?
- Chuáng töi kïu ngay bêy giúâ thò vûâa!
Phuá xua tay ngùn hai bïn, röìi khoan thai:
- Khöng thïí àûúåc! Nïëu tha vïì thò caác öng nïn tha vaâo luác xïë
chiïìu, vò úã àêy coá nhiïìu ngûúâi úã xa haâng hai mûúi cêy söë! Àïën töëi

thò chuáng töi biïët lêìn àûúâng naâo maâ vïì! Vêåy töi xin hoãi rùçng caác
öng lyá dõch àaä bùæt lúáp phu khaác thay cho chuáng töi chûa?
- Lyá dõch khaác thò ai biïët àêu àêëy! Caác anh noái ngu lùæm!
Chuáng töi úã àêy laâ tröng nom caác anh, maâ caác anh àûúåc vïì thò
chuáng töi cuäng àûúåc vïì chûá gò!
Phuá chaã àïí mêët cú höåi, vöåi phên bua:
- ÛÂ! êëy thïë! Maâ àaä thïë thò caác öng àûâng àaân aáp dên phu nûäa,
maâ kïu ca höå dên phu coá phaãi hún khöng?
Öng lyá trûúãng laâng cuãa Phuá cuäng noái vúái caác lyá dõch:
- Phaãi àêëy! Anh em ta phaãi nhên àoá maâ kïu lïn quan, röìi maâ
cuâng vïì.
Àêy kia möåt öng chaánh töíng. Öng àïën noái khuêëy khoáa, gioång
leâ nheâ:
- Chaâo öi! Chûa àûúåc viïåc gò caã maâ àaä om xoâm lïn. Vêîn biïët
Nhaâ nûúác coá giêëy sûác ài laâ traã tiïìn, nhûng chûa àuã giêëy maá thò
chûa coá tiïìn chûá sao? Giêëy coân tû vïì tónh, röìi tónh múái laåi tû vïì
huyïån chûá? Phaãi chúâ àúåi viïåc quan laâ thûúâng chûá? Thöi quan sùæp
ra röìi! Ai vaâo phêån sûå ngûúâi êëy! Haäy cûá biïët höå àï ài àaä, bao giúâ coá
lïånh quan haäy hay! Caác ngûúâi giaãi taán ài!
Phuá noái:
- Xin cuå biïët cho rùçng mûåc nûúác àaä xuöëng! Nhû vêåy dên phu
múái daám hoåp nhau kïu cuå, nhúâ cuå kïu lïn quan cho! Chuáng töi
khöí lùæm röìi!
Ngûúâi chaánh töíng leâ nheâ:
- Töi lïn huyïån àêy! Àïí töi xin kïu! Nhûng maâ cûá ài laâm viïåc
àaä!
Phuá quay laåi noái vúái dên phu:
- ÊËy àêëy! Sûå tònh laâ thïë àêëy, tuây caác ngûúâi xûã trñ.
Ba trùm ngûúâi êëy lêìu nhêìu möåt höìi daâi. Nhûng chûa chi, àöå
möåt trùm ngûúâi àaä vöåi giaãi taán ài caác ngaã. Möåt trùm ngûúâi khaác
nûäa, chöåt daå, cuäng giaãi taán theo. Coân laåi möåt phêìn ba nhûäng keã
bûúáng bónh nhêët thò bõ boån lyá dõch, lñnh traáng bùæt giaãi taán bùçng
chûãi ruãa hoùåc roi voåt. Thïë laâ, sau möåt luác oãm toãi höîn loaån, àêu laåi
vaâo àêëy caã.

Vo de 622

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (14)

Viewers also liked

Viewers also liked (19)

Similar to Vo de 622

Similar to Vo de 622 (20)

Vo de 622