1. Project: jong-oud
Referentie:
Peter van Mullem – Tussen Verlangen en Projectie
Jeugdcultuur en identiteitsopbouw
Veer10Acht10, De Leefwereld van jongeren (p. 98-105). Leuven-Appeldoorn: Garant-
uitgevers, 1999.
Context:
Het artikel komt uit een boek. Het boek bevat pagina’s en is onderverdeeld in verschillende
artikels. Het geeft weer hoe jongeren aan hun identiteit komen en hoe belangrijk dat is. Er
spelen heel wat factoren mee in het vinden van een eigen identiteit.
Auteur:
Het artikel werd geschreven door Peter van Mullem. In het artikel zelf wordt er niets vermeld
over Peter van Mullem. En ook op Google vind je niets over de auteur. Achteraan het boek
vind je informatie over alle auteurs die een artikel hebben geplaatst in het boek.
Peter Van Mullem is licentiaat in de godsdienstwetenschappen en leraar aan het Provinciaal
Onderwijs te Oost-Vlaanderen. Als gedetacheerd leerkracht werkte hij 4 jaar als pedagogisch
medewerker bij De Verbeelding, landelijke jeugddienst rond jongeren-, sub-, tegen- en
popcultuur.
Structuur:
a. Wat zijn de tussentitels?
1. Betekenis van identiteit bij volwassenen en jongeren
2. Waarom willen wij zijn, wie wij denken te willen zijn…
3. ‘Cool’ zijn in S&SIE!
4. In het rijk van de ‘wannebe’s’ is de ‘ultratop 50’ de max!
5. Jongerencultuur ingepakt
6. De strijd aan de basis: ‘stijlguerilla’
7. Een identiteit voor de ‘global village’
8. ‘Here I am: consume me’
b. Kent het een duidelijke structuur, is die logisch?
Ja het is niet alleen onderverdeeld aan de hand van tussentitels maar er zijn ook veel
alinea’s.
c. Worden de voetnoten onderaan, achteraan of in de tekst opgenomen? Is dit handig?
Er staan geen voetnoten in mijn tekst.

2. Essentiële begrippen, definities en moeilijke woorden:
Definities:
- Identiteit = Persoonsgelijkheid, eenheid van wezen
- Eigenheid = Eigen karakter
- Authenticiteit = Echtheid, origineel zijn
- Uniek = Eenmalig, bijzonder
- Imago = Het beeld dat de mensen hebben van een persoon
Moeilijke woorden:
- ‘Peer group’ = Groep soortgenoten die veel invloed op je hebben
Essentiële begrippen:
- Massamedia
- Medemens en zijn sociale
omgeving
- Levenswijze
- Zelfstandig wezen
- Onderscheiden
Organisaties:
- Jeugdraad voor de Vlaamse gemeenschap
- Dubbelpunt (Wouter Van Besien) van Chirojeugd Vlaanderen
- Klasse voor Jongeren
- Vlaamse Dienst Speelpleinwerk
- In Petto met vele jeugdadviseurs van Jongeren Advies Centra
- Virus
- Vlaamse Federatie van Jeugdhuizen en vele plaatselijke jeugdhuizen
- De gidsen/verkennersploeg van VVKSM
Synthese:
Jeugdcultuur en identiteitsopbouw
Identiteit gaat in zijn meest eenvoudige vorm terug op het gevoel en de uitspraak: ‘dat ben
ik’. Identiteit moet je vaststellen, soms vastleggen. Je moet het zoeken, verwerven,
verdedigen, je kunt het verliezen of ermee in crisis raken.
In een woordenboek lees je bij het woord ‘identiteit’: ‘volkomen overeenstemming’ of
‘eenheid van wezen’. Dit laat vermoeden dat het begrip identiteit zelf een verband
veronderstelt tussen het verlangen van de mens te zijn wat hij wil zijn en het zijn zelf als
uiterlijk waarneembaar en interpreteerbaar fenomeen. Je kunt eruit opmaken dat iedereen in
wezen wil samenvallen met het beeld dat hij geprojecteerd ziet op het membraan van zijn
verlangen.
1. Betekenis van identiteit bij volwassenen en jongeren
Wanneer het kind de overstap maakt naar de puberteit dringt zich de wezenlijke noodzaak
op van een eigen identiteit. Het kind voelt zich gedwongen zijn eigenheid daadwerkelijk
gestalte te geven, liefst op een originele manier. Het komt erop aan het verlangen te zijn wat
ze willen zijn concrete vorm te geven. Volwassenen hebben voor zichzelf reeds een
eigenheid opgebouwd. De adolescent daarentegen bevindt zich nog in de kritieke fase van
het zoeken.
Dat resulteert doorgaans in een gevecht tussen het ideaal en wat realistisch haalbaar is. Wie
te veel toegevingen doet ten opzichte van de hem omringende sociale en materiële
omgeving, blijft namelijk levenslang geplaagd door een onvervuld verlangen naar een andere

3. invulling van zijn concrete zijn. Dat gebeurt door uiterlijke tekens die (visueel) moeten
bijdragen aan die eigenheid.
Bij jongeren ligt de nadruk aanvankelijk nog op het presenteren van zichzelf. Het accent ligt
op het verlangen naar authenticiteit. De gabber bijvoorbeeld maakt duidelijk aan zijn
‘soortgenoten’ dat hij één van hen is. Men kan stellen dat de expressie van zijn eigenheid
impressie tot doel heeft. De jongere wil sporen achterlaten bij wie hem ontmoeten.
2. Waarom willen wij zijn, wie wij denken te willen zijn…
Het hoofddoel van identiteit is zich te onderscheiden. Zoals gezegd wil de jongere zich in zijn
bestaan presenteren als een zelfstandig wezen. Door zich een aantal authentieke, ‘onwijs
gave’, elementen uit beschikbare culturele verscheidenheid eigen te maken wil de jongere
participeren aan de cultuur. Met die eigenheid presenteert hij zich aan zijn medemens en zijn
sociale omgeving. Jongeren gaan daarom op zoek naar waarden en normen, en uiterlijke
tekenen, die overeen komen met hun smaak en die van hun vrienden. Een meisje kan zich
een neusring laten plaatsen  om haar identiteit en onafhankelijkheid ten opzichte van thuis,
de school en haar softies van medeleerlingen te laten gelden.
Identiteit wordt een baken met een duidelijke signaalfunctie. De jongere laat erkennen dat hij
er is en dat hij uniek is. ‘mission accomplished’: de jongere hoeft zich niet langer voor te
doen als iemand anders, hij of zij is nu werkelijk iemand, want zijn of haar omgeving heeft
het nu ook bevestigd.
Het voordeel van de signaalfunctie van identiteit is in de eerste plaats dat je iemand snel en
op basis van een beperkt aantal signalen kunt taxeren, plaatsen, identificeren. Uit de
ontelbare lichamelijke en materiële signalen die uitgewisseld worden, probeert iedereen die
signalen t detecteren die aansluiten bij wat hem aangenaam en vertrouwd is. In zekere zin
ben je op zoek naar jezelf in de andere.
3. ‘Cool’ zijn in S&SIE!
De identiteit die de jongere nastreeft stelt hij echter niet samen op bases van een aantal
uiterlijke kenmerken. Bij die opvoeders zijn, naast de ouders, de ‘peer group’ en de media
van onschatbaar belang.
Natuurlijk zijn jongeren heel gevoelig voor uiterlijke tekens om zich te profileren. Die zorgen
ervoor dat ze zich als individu onderscheiden van anderen en dat ze tegelijk ook aanleunen
bij de groep waarmee ze hun levenswijze willen delen.
4. In het rijk van de ‘wannebe’s’ is de ‘ultratop 50’ de max!
Als het accent op het uiterlijke te sterk doorweegt wordt een imago opgebouwd dat niet
gefundeerd is op een inhoudelijk onderbouwde levenswijze. De massamedia werken dat
fenomeen van de ‘wannabe’s’ in de hand. Ze staan in voor de popularisering van cultuur en
lifestyle. Wie zijn leven inricht op basis van de beelden die de media ophangen, gaat voorbij
aan de echte waarden die deze cultuursymptomen vertegenwoordigen.
5. Jongerencultuur ingepakt
Het fenomeen jeugdcultuur kunnen we niet los zien van het commerciële aspect.
6. De strijd aan de basis: ‘stijlguerilla’
Juist omdat de zakenwereld en de media er op uit zijn om de zich steeds vernieuwende
elementen uit de jeugdcultuur binnen te halen en te vertalen naar een groot publiek, zien de
jongeren uit het epicentrum van die vernieuwing zich steeds gedwongen om hun stijl aan te
passen. Dat in een poging om hun authenticiteit veilig te stellen.
7. Een identiteit voor de ‘global village’
Bij de uitbouw van een eigen identiteit speelden vroeger een aantal traditionele categorieën
een cruciale rol. Mensen werden in hun identiteit bepaald door de geografische plaats waar
ze geboren werden en opgroeiden. Dat bepaalde ook hun taal, hun manier van kleden, hun

4. gebruiken en het geloof dat ze aanhingen. Veel toeristische trekpleisters worden nog altijd
gepromoot op basis van een doorgaans achterhaalde uitvergroting van het verschil in
culturele identiteit. Dat verschil maakte vooral vroeger deel uit van de eigenheid van een
bepaalde plaats.
8. ‘Here I am: consume me’
Identiteit mag dan zuivere ernst zijn, het omgaan ermee lijkt meer en meer op een spel.
Naarmate het uiterlijke, de gimmick terrein wint, spreken we over imago en ‘lifestyle’. Op het
moment dat identiteit een mythe wordt en de kloof tussen het authentieke zijn en het zich
manifesteren groter wordt, overstemt het imago de ware identiteit.
‘lifestyle’ is voor de hedendaagse jongere een poging om op zoek te gaan naar visuele
tekens.
‘lifestyle’ vormt zo een hecht patroon van houdingen en gedragsvormen waarbij bepaalde
attitudes horen die er de uiterlijke tekens van zijn. Het is juist aan die gedeelde ‘lifestyle’ dat
jongeren het grootste deel van hun identiteit gaan ontlenen.
De verpakking, het imago neemt de taak over van de menselijke identiteit.
Dat imago moet een beeld scheppen: een uitvergrote projectie van ons verlangen om te zijn
als onze idolen.