Vai trò của nhà nước

Trường ĐH Kinh tế - ĐH Quốc Gia HN
--- Khoa Kinh tế phát triển---
BÀI GIẢNG MÔN HỌC
KINH TẾ VI MÔ

Chương
VAI TRÒ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Nội dung chủ yếu của chương
Thị trường và hiệu quả
Các khuyết tật của thị trường
Vai trò kinh tế của Chính phủ
trong nền kinh tế thị trường

9.1. Thị trường và hiệu quả
 Hiệu quả Pareto
Một trạng thái kinh tế được coi là có hiệu quả (được gọi là hiệu
quả Pareto) nếu từ đó người ta không có khả năng dịch chuyển
tới một trạng thái khác sao cho một nhóm người nào đó có thể trở
nên khá giả hơn, đồng thời những người còn lại ít nhất cũng
không bị thiệt hại gì.

 Thị trường cạnh tranh hoàn hảo và hiệu quả Pareto
 Thặng dư của người tiêu dùng: được hiểu là lợi ích ròng (hiệu
số giữa lợi ích trừ đi chi phí) mà những người tiêu dùng thu
nhận được khi tiêu dùng hay sử dụng một khối lượng hàng hóa
(hay dịch vụ) nào đó.
 Thặng dư của người sản xuất: biểu thị lợi ích ròng mà người
sản xuất nhận được khi cung ứng một khối lượng hàng hóa
(hay dịch vụ) nào đó.
 Lợi ích ròng của xã hội trong việc sản xuất và tiêu dùng một
khối lượng hàng hóa (dịch vụ) nào đó biểu thị chênh lệch giữa
lợi ích mà xã hội thu nhận được thông qua việc tiêu dùng số
lượng hàng hóa đó và các chi phí nguồn lực mà xã hội phải bỏ
ra để có thể sản xuất được lượng hàng hóa đó.

 Nếu tại mức sản lượng hàng
hóa Q*, lợi ích ròng xã hội là
tối đa (lớn nhất so với các
mức sản lượng khác) thì Q*
được coi là sản lượng hiệu
quả Pareto.
 Tại Q*, lợi ích ròng xã hội là
lớn nhất nên từ trạng thái
này, khi chúng ta muốn làm
lợi cho ai đó thì buộc phải
làm thiệt hại hay hy sinh lợi
ích của những người còn lại

 Thị trường cạnh tranh hoàn
hảo và hiệu quả Pareto
 Sự cân bằng trên thị trường
cạnh tranh hoàn hảo và việc
tối đa hóa lợi ích ròng xã hội
 Giá cả trở thành tín hiệu đảm
bảo phân bổ hiệu quả các
nguồn lực: P = MC = MU.

9.2. Các khuyết tật thị trường
 Sự tồn tại của độc quyền nói riêng (và thị trường
cạnh tranh không hoàn hảo nói chung)

 Ngoại ứng
 Ngoại ứng xuất hiện khi một quá trình sản xuất hay
tiêu dùng hàng hóa hay dịch vụ nào đó tác động (gây
thiệt hại hay mang lại ích lợi) đến cả những người
không trực tiếp tham gia vào các giao dịch thị trường.
 Khi không có ngoại ứng, lợi ích hay chi phí xã hội
cũng chính là lợi ích hay chi phí tư nhân
 khi ngoại ứng xuất hiện, lợi ích hay chi phí xã hội
trong việc sản xuất hay tiêu dùng một khối lượng hàng
hóa nào đó sẽ không trùng khớp với lợi ích hay chi phí
của các cá nhân

 Ngoại ứng

 Vấn đề hàng hóa công cộng
Hàng hóa tư nhân
là những hàng hóa có thể và
cần phải sử dụng riêng.
Hàng hóa công cộng
là những hàng hóa có thể và
cần phải tiêu dùng chung.

 Đặc tính của hàng hóa công cộng
Không cạnh tranh Không thể loại trừ

 Vấn đề thiếu hụt thông tin
 Chỉ trong điều kiện đầy đủ thông tin, những người sản
xuất hay tiêu dùng, người mua hay bán hàng hóa mới
có khả năng ra quyết định chính xác, hiệu quả, phù
hợp với tình hình thị trường

 Vấn đề phân phối thu nhập
 Sự chênh lệch thu nhập hay phân hóa giàu
nghèo
 Khan hiếm
 Chênh lệch khả năng

 Sự mất ổn định kinh tế vĩ mô
 Sự vận động của nền kinh tế thị trường, xét trên
góc độ vĩ mô, theo những chu kỳ như vậy tạo
nên một sự mất ổn định vĩ mô.

9.3. Vai trò kinh tế của nhà nước trong nền KTTT
 Mục tiêu (chức năng)
 Mục tiêu tổng quát mà nhà nước theo đuổi trong
việc can thiệp vào nền kinh tế thị trường là nhằm
sữa chữa các thất bại thị trường để sao cho nó
có thể hoạt động hiệu quả hơn, công bằng hơn,
ổn định hơn.

 Công cụ
Luật pháp Thuế khóa
Chi tiêu
của chính
phủ
Các chính
sách kinh
tế vĩ mô
khác

 Sửa chữa, khắc phục các khuyết tật thị trường
Điều tiết độc quyền
Xử lý ngoại ứng
Cung cấp thông tin
Phân phối lại thu nhập
Ổn định hóa kinh tế vĩ mô

Vai trò của nhà nước

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Napoleon NV

More from Napoleon NV (9)

Vai trò của nhà nước