Uzbekistan

1. Uzbecki
elementarz 1

2. 2
Uzbecki elementarz
Republika Uzbekistanu to państwo leżące w Azji Centralnej między rzekami Amu-darią i
Syr-darią. Powierzchnia kraju wynosi 447,4 km2. Graniczy od południa z Tadżykistanem i
Afganistanem, od zachodu z Turkmenistanem, od północy z Kazachstanem i od wschodu
z Kirgistanem. Pod względem administracyjnym kraj dzieli się na 12 wilajetów:
(andiżański, bucharski, chorezmijski, dżyzacki, fergański, kaszkadaryjski, namangański,
nawojski, samarkandzki, surchandaryjski, syrdaryjski, taszkencki) i jedną republikę
autonomiczną Karakałpację. Jednostką monetarną w Uzbekistanie jest sum (UZS).
O Kraju

3. 3
Uzbecki elementarz
Uzbekistan nie ma dostępu do morza, a jego obszar pokrywają głównie pustynie (70
proc.), w tym największa - Kyzył Kum rozciągająca się pomiędzy rzekami Amu-Darią i
Syr-Darią i stepy. Klimat jest kontynentalny, skrajnie suchy. Uzbekistan zalicza się do
krajów o niewielkiej liczbie opadów, co wiąże się z poważnymi problemami wynikającymi z
konieczności nawadniania pól uprawnych. Roczne opady wynoszą od 80 mm na nizinach
do 400 mm i więcej w górach. Użytki rolne stanowią zaledwie 10 proc. powierzchni kraju,
rzeki i jeziora niecałe 5 proc.
Warunki naturalne

4. 4
Uzbecki elementarz
Liczba ludności wynosi 29,6 mln, w tym: Uzbecy stanowią 80 proc. populacji, Rosjanie -
5,5 proc., Tadżycy – 5 proc., Kazachowie – 3 proc., Karakałpacy - 2,5 proc. oraz Tatarzy -
1,5 proc. Stolicą Uzbekistanu jest Taszkent, liczący 2,2 mln mieszkańców. Językiem
urzędowym jest uzbecki, w powszechnym użyciu jest również język rosyjski. Uzbekistan
jest krajem w większości muzułmańskim: 88 proc. ludności stanowią wyznawcy islamu
sunnickiego, a około 11 proc. ludności wyznaje prawosławie.
Ludność

5. 5
Uzbecki elementarz
Zgodnie z konstytucją z 1992 Uzbekistan jest republiką, na której czele stoi prezydent,
zarazem kierujący pracami rządu i najwyższy dowódca sił zbrojnych jest prezydent,
wybierany na 7 lat (z możliwością reelekcji) w wyborach powszechnych. OD początku lat
90. Funkcję tę nieprzerwanie sprawuje Islom Karimov, w ostatnich wyborach w grudniu
2007 roku do stał 90,77 proc. Międzynarodowi obserwatorzy wyrażali zastrzeżenie co do
sposobu ich przeprowadzenia.
Izba Ustawodawcza (niższa) składa się ze 150 deputowanych. Spośród nich 135 jest
wybieranych w okręgach jednomandatowych z zachowaniem zasady demokracji.
Pozostałe 15 miejsc, z uwagi na problemy ekologiczne, związane ze zdrowiem ludności i
ochroną środowiska naturalnego, jest przeznaczone dla Ekologicznego Ruchu
Uzbekistanu.
Ustrój polityczny

6. 6
Uzbecki elementarz
Izba wyższa- Senat jest wybierany spośród deputowanych lokalnych przedstawicielskich
organów władzy państwowej na ich wspólnym posiedzeniu- jednakowo po sześć osób z
ramienia Republiki Karakałpackiej, każdego z wilajetów (obwodów) oraz miasta Taszkient.
Pozostałe 16 osób jest mianowanych przez Prezydenta Uzbekistanu z grona najbardziej
uznanych obywateli. Kadencja parlamentu trwa pięć lat. W wyniku wyborów
parlamentarnych z 2009 r. w Izbie Ustawodawczej Olij Mażlisu Republiki Uzbekistanu
swoich przedstawicieli miały cztery partie polityczne Ruch Przedsiębiorców i
Przedstawicieli Biznesu, Liberalno- Demokratyczna Partia Uzbekistanu (UzLiDeP,
Narodowo- Demokratyczna Partia Uzbekistanu (NDPU), Demokratyczna Partia
Uzbekistanu „Milliy Tkklanish” („Odrodzenie narodowe”)., Socjalno- Demokratyczna Partia
Uzbekistanu „Adolat” (Spawiedliwość).

7. 7
Uzbecki elementarz
ładzę wykonawczą sprawuje Rada Ministrów (www.gov.uz), której skład ustala Prezydent.
Ma on również prawo powoływania i odwoływania premiera, wicepremierów, ministrów,
prokuratora generalnego, dowódców wojskowych, sędziów sądu najwyższego,
gubernatorów i innych osób piastujących wysokie stanowiska państwowe. Aktualnie
funkcję Premiera pełni Szowkat Mirzijojew.
W strukturę administracji gospodarczej wchodzą: Ministerstwo Spraw Zagranicznych
(polityka makroekonomiczna), Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Finansów,
Ministerstwo Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, Inwestycji i Handlu, Ministerstwo
Rolnictwa i Gospodarki Wodnej i Państwowe Komitety: Państwowy Komitet ds.
Zarządzania Mieniem Państwowym, Państwowy Komitet ds. Architektury i Budownictwa,
Państwowy Komitet ds. Geologii i Zasobów Mineralnych i Państwowy Komitet ds.
Zasobów Ziemskich, Geodezji, Kartografii i Katastru.

8. 8
Uzbecki elementarz
Uzbekistan posiada bogate zasoby surowców mineralnych, w tym około 100 różnego
rodzaju minerałów zlokalizowanych w 2900 złożach. Pod względem zasobów złota
zajmuje 4. miejsce na świecie, miedzi 10. miejsce, a uranu 7. miejsce. Znaczne są
również zasoby gazu ziemnego (ok.1,8 bln m3), ropy naftowej, srebra, cynku, ołowiu,
wolframu, molibdenu, rudy żelaza i innych. Uzbekistan rozpoczął również pilotażowy
program wydobycia ropy z łupków – tereny tego kraju są pod tym względem obiecujące.
Celem programu jest osiągnięcie poziomu wydobycia 8 mln ton łupkowej ropy.
Bogactwa naturalne

9. 9
Uzbecki elementarz
Uzbekistan jest członkiem następujących ważniejszych organizacji międzynarodowych:
ONZ, UNIDO, UN ESCAP, UNCITRAL, UNESCO, UNCTAD, ECE, WIPO, WHO, ILO,
ICAO, UPU, ITU, ITC, IBRD, IFC, IDA, MIGA, IMF, OSCE, EBRD, EAC, ABD, WCO, ECO,
IDB, ICAC, IAEA, ISO FAO i regionalnych: Wspólnoty Niepodległych Państw, Euro-
azjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej – EAWG (Uzbekistan zawiesił członkostwo w tej
organizacji w listopadzie 2008 r.; w 2010 r.
Członkostwo w organizacjach
międzynarodowych

10. 10
Uzbecki elementarz
Uzbekistan zawiesił niektóre z umów międzynarodowych, zawartych wcześniej w ramach
EAWG, zgodnie z ustawą „O zawieszeniu przez Republikę Uzbekistanu ważności
niektórych z umów EAWG”, w tym m.in.: Umowę o Związku Celnym, Porozumienie o
wspólnych środkach uregulowań pozataryfowych, Porozumienie o wspólnych warunkach
tranzytu przez terytoria państw-uczestników Związku Celnego itd.) i Szanghajskiej
Organizacji Współpracy. W grudniu 2013 roku Wyższa izba Parlamentu Republiki
Uzbekistanu zatwierdziła Ustawę w sprawie ratyfikacji Protokołu o stosowaniu Umowy o
strefie wolnego handlu z 18 października 2011 roku. Protokół pomiędzy stronami Umowy,
a Republiką Uzbekistanu został podpisany podczas posiedzenia szefów rządów krajów
WNP 31 maja 2013 roku w Mińsku. Uzbekistan nie jest członkiem WTO, chociaż
aplikował do tej organizacji od 1994 roku. Ostatecznie rozmowy zostały zawieszone w
2005 roku. W 2013 roku rząd Uzbekistanu poprosił o wznowienie rozmów.

11. 11
Co warto wiedzieć
o gospodarce

12. 12
Co warto wiedzieć o gospodarce
Podstawą gospodarki Uzbekistanu jest rolnictwo i górnictwo. Uprawia się przede
wszystkim bawełnę, ryż, pszenicę, kukurydzę, warzywa, drzewa i krzewy owocowe, tytoń,
trzcinę cukrową. Podstawą rolnictwa jest jednak bawełna - obecnie Uzbekistan jest
szóstym producentem i piątym eksporterem bawełny na świecie. Warto jednak przy tej
okazji przypomnieć, że próba intensyfikacji uprawy bawełny podjęta jeszcze w czasach
istnienia ZSRR doprowadziła do katastrofy ekologicznej i wyschnięcia Jeziora Aralskiego
(jego powierzchnia spadła o dwie trzecie), co obecnie jest dla Uzbekistanu źródłem
problemów. Pod egidą Banku Światowego powstał w 1993 roku Fundusz Ratowania
Jeziora Aralskiego, założony przez Kazachstan, Uzbekistan, Turkmenistan, Kirgistan i
Tadżykistan. Jesienią 2014 roku międzynarodowi darczyńcy zobowiązali się do wyłożenia
3 mld dolarów na niwelowanie skutków tej katastrofy, a prezydent Uzbekistanu Islom
Karimov i sekretarz generalny OZN Ban Ki Mun wystosowali wspólny apel o dalsza
międzynarodową pomoc.

13. 13
Gospodarka Uzbekistanu rozwija się w ostatnich latach w bardzo szybkim tempie. Wzrost
PKB wyniósł 8,2 procent w 2012 roku - w zasadzie bez zmian w stosunku do
poprzedniego roku - i 8 procent rok do roku 2013 roku. Wzrost gospodarczy – jak zwraca
uwagę EBOiR - był napędzany głównie przez wysokie wydatki rządowe, w postaci dużych
podwyżek płac i emerytur i inwestycje publiczne dużej skali. Warto jednak zwrócić uwagę,
że mimo wydatków rządowych Uzbekistan utrzymuje nadwyżkę w budżecie – w 2013 roku
0,3 proc. PKB. . Także w obrotach bieżących odnotowano znaczną nadwyżkę, choć
mogło to być po części związane z ograniczeniami w obrocie dewizowym ograniczających
import. Utrzymywała się natomiast stosunkowo wysoka inflacja – w ostatnich latach
wynosząca około 7 proc. w skali roku (według danych Uzbeckiego urzędu statystycznego,
szacunki Międzynarodowego Funduszu Walutowego mówią o 10-12 proc.. Fundusz
rekomenduje również rządowi Uzbekistanu podjęcie intensywniejszej walki z inflacją).
Co warto wiedzieć o gospodarce

14. 14
Wg stanu na dzień 1 lipca 2014 roku w Uzbekistanie było zarejestrowanych ogółem (bez
udziału gospodarstw farmerskich) 273,3 tys. przedsiębiorstw i organizacji. 14,4 proc.
należało do skarbu państwa, 85,6 proc. stanowiło własność niepaństwową, z których 34,5
proc. - własność prywatną, 1,8 proc. - stanowiły przedsiębiorstwa z udziałem kapitału
zagranicznego. 28,5 proc. zarejestrowanych przedsiębiorstw prowadziło działalność w
sektorze usług i żywienia zbiorowego, 17,2 proc. - w przemyśle, 8,9 – w budownictwie, 8,4
proc. - w rolnictwie i gospodarce leśnej, 8 proc. - w edukacji, kulturze i nauce, 4 proc. - w
ochronie zdrowia, kulturze fizycznej i sporcie, 3,9 proc. - w transporcie.
Co warto wiedzieć o gospodarce

15. 15
Dzięki sprzedaży ropy i gazu władze algierskie zgromadziły środki o wartości 286 mld
USD, które przeznaczono na realizowany 5-letni plan inwestycji publicznych na lata 2010-
15.
Dobre wskaźniki ekonomiczne nie przekładają się w pełni na atrakcyjność prowadzenia
biznesu w tym kraju. Według ocen Banku Światowego przedstawionego w raporcie
przyjazności dla inwestycji „Doing bussines” za 2014 r. Algieria plasuje się na 153 miejscu,
kiedy Polska na 32. Główne bariery to biurokracja i ograniczenia prawne, które
wymuszają, by w przetargach publicznych startowały firmy z udziałem kapitału
algierskiego nie mniejszym niż 51,4 proc.
Co warto wiedzieć o gospodarce

16. 16
Co warto wiedzieć o gospodarce
Infrastruktura transportowa
Łączna długość dróg wynosi 146.400 km, z czego 3.200 km stanowią drogi
międzynarodowe. Stan dróg pozostawia wiele do życzenia, a w rejonach górskich jest
bardzo zły. Dodatkowym utrudnieniem dla podróżujących jest słabe oznakowanie
dróg. W okresie zimowym i wiosną drogi w rejonach górskich są okresowo zamykane
ze względu na lawiny śnieżne i błotne. Uzbekistan posiada 12 portów lotniczych, w
tym 5 międzynarodowych (Taszkent, Buchara, Samarkanda, Urgacz i Termez).
Jeszcze niedawno flota powietrzna składała się ogółem z 46 samolotów, w tym 15
produkcji zachodniej (Boeing, Airbus i RJ-85) oraz 31 samolotów produkcji rosyjskiej i
uzbeckiej.

17. 17
W roku 2010 Uzbekistańskie Linie Lotnicze (www.uzairways.com) zakupiły samoloty: A-
320-200 i Ił-114-100. Do końca 2011 r. zakupiono jeszcze 7 zachodnich statków
powietrznych. ULL obsługują między innymi połączenia lotnicze z Istambułem, Atenami,
Pekinem, Londynem, Paryżem, Rzymem, Frankfurtem, New Deli, Seulem, Pragą i
Moskwą oraz stolicami krajów sąsiadujących z Uzbekistanem, za wyjątkiem Duszanbe.
Łączna długość linii kolejowych wynosi 3.645 km. Międzynarodowe przewozy pasażerskie
są realizowane przez Koleje Uzbekistańskie „Uzbekistan temid yo’llari” (www.uzrailway.uz)
głównie w kierunku Kazachstanu i Rosji (Ałmaty, Moskwa, Saratów, Charków, Ufa,
Swierdłowsk, Petersburg, Nowosybirsk i Czelabińsk). Analogicznie, jak w przypadku
połączeń lotniczych, brak jest połączenia kolejowego z Duszanbe. Od dnia 8 grudnia 2012
roku nie ma możliwości zakupu w Uzbekistanie powrotnych biletów kolejowych z państw
WNP do tego kraju, w dalszym ciągu można natomiast kupować bilety kolejowe do krajów
WNP.
Co warto wiedzieć o gospodarce

18. 18
Co warto wiedzieć o gospodarce
System finansowy
Według stanu na dzień 1 grudnia 2013 r. w Uzbekistanie działało 30 banków
komercyjnych, 6 przedstawicielstw banków zagranicznych (National Bank of Pakistan,
Commerzbank AG, Landesbank AG, JP Morgan Chase Bank, Export-Import Bank
Korea i Shinhan Bank) oraz 28 tzw. organizacji mikrokredytowych. W ocenie Moodys
Investors Service z kwietnia 2008 r. do negatywów systemu bankowo- finansowego
Uzbekistanu zaliczono, między innymi: zbyt duży stopień kontroli państwa nad
działalnością banków, ograniczenie ich niezależności i konkurencji, małe
oddziaływanie systemu bankowego na gospodarkę kraju, w tym w szczególności na
środowisko małego i średniego biznesu oraz słabo rozwiniętą infrastrukturę usług
finansowych.

19. 19
Natomiast, w opublikowanym w dniu 30 sierpnia 2010 r. przez agencję rankingową
„Moody’s” opracowaniu nt. Republiki Uzbekistanu odnotowano poprawę sytuacji w
bankach komercyjnych, co było wynikiem wprowadzenia programu działań
antykryzysowych. W okresie 2008-2009 kapitał banków zwiększył się 2-krotnie, a liczba
kredytów inwestycyjnych wzrosła o 70 proc.. System bankowy wciąż jednak działał w
całkowitej izolacji od międzynarodowego rynku finansowego, co – mimo stosunkowo
niezłej kondycji – jest też źródłem jego słabości, nie jest bowiem w stanie zapewnić
dostępu do walut wymienialnych. Kolejnym problemem gospodarki uzbeckiej jest
utrzymanie płynności gotówki na rynku. W tym celu, a także dla utrzymania „na
rozsądnym poziomie” rosnącego kursu USD, wdrażany jest system rozliczeń
bezgotówkowych (karty płatnicze). Aktualnie, ich ilość na rynku oceniana jest na około 6,8
mln szt.
Co warto wiedzieć o gospodarce

20. 20
W ramach przyjętych rozwiązań podmioty gospodarcze muszą obligatoryjnie przekazywać
wynagrodzenie pracownicze na konta bankowe, zaś posiadacze kart mogą przy ich
pomocy opłacić świadczenia komunalne i inne opłaty ustawowe oraz należność za
zakupy (pod warunkiem, że dana placówka handlowa ma umowę z bankiem –
właścicielem karty). Obywatele mają natomiast trudności z pobraniem gotówki.
Co warto wiedzieć o gospodarce

21. 21
Co warto wiedzieć o gospodarce
Droga do reform
Od momentu odzyskania niepodległości Uzbekistan realizuje specyficzny model
transformacji gospodarczej, zakładający ewolucyjne przejście od gospodarki
nakazowo-rozdzielczej do wolnorynkowej. Pierwsze działania na rzecz
restrukturyzacji gospodarki podjęte zostały jeszcze na przełomie lat
dziewięćdziesiątych. Niestety, do 2001 r. nie przyniosły one spodziewanych rezultatów
z uwagi na wciąż utrzymujące się ograniczenia związane z pozyskiwaniem walut
wymienialnych, restrykcyjną polityką walutową, ograniczeniem importu, stosowaniem
ceł zaporowych itp. Konsekwencją tego było zamknięcie przedstawicielstwa MFW w
Taszkiencie oraz wycofanie się z rynku wielu firm zagranicznych, w tym także
polskich.

22. 22
Sytuacja ta uległa poprawie po 11 września 2001 r., kiedy to Uzbekistan opowiedział się
po stronie koalicji antyterrorystycznej. Dało to możliwość uzyskania przez Uzbekistan
doraźnej pomocy finansowej na kwotę ok.150 mln USD w latach 2001-2002. Poczynając
od II połowy 2003 r. podjęto działania na rzecz liberalizacji gospodarki i polityki walutowej
(wprowadzono swobodną wymienialność walut dla operacji bieżących), a w 2006 r.
obniżono podatek dochodowy od osób prawnych do 10 proc. (obecnie 9 proc.), objęto
firmy handlowe jednolitym podatkiem obrotowym i zwolniono od podatku dochody
uzyskane w formie dywidend. Natomiast w 2008 r. wprowadzono w życie nowy kodeks
celny, uproszczający dotychczasowe procedury celne, zmniejszono niektóre obciążenia
podatkowe i opłaty dla podmiotów gospodarczych, dokapitalizowano banki i zwiększono
dostępność małych i średnich firm do kredytów.
Co warto wiedzieć o gospodarce

23. 23
Nadal jednak utrzymuje się duży stopień ingerencji państwa w gospodarkę co niekiedy
stanowi źródło problemów dla zagranicznych firm.. Mimo deklaracji władz o otwartości na
handel z partnerami zagranicznymi strategia współpracy gospodarczej i handlowej
Uzbekistanu z zagranicą opiera się na konsekwentnie prowadzonej od wielu lat polityce
stymulowania rodzimej produkcji i eksportu poprzez ograniczenie importu (wysoki poziom
stawek celnych na importowane towary, podatek akcyzowy oraz restrykcyjna polityka
walutowa). Znajduje to wyraz głównie w stałym podnoszeniu (nawet 1-2 razy w roku)
stawek podatku akcyzowego na importowane towary. Np. w 2010 roku ogłoszono
podwyżkę akcyzy od 5 do 200 proc. na 57 grup towarowych. Trzeba jednak zauważyć, że
Uzbekistan podejmuje aktywne działania na rzecz przyciągania inwestycji zagranicznych i
przeprowadza zmiany w prawie i procedurach administracyjnych, które mają na celu
ułatwienie życia inwestorom.
Co warto wiedzieć o gospodarce

24. 24
Stopień zaangażowania państwa w gospodarkę sprawia jednak, że Uzbekistan plasuje się
raczej w ogonie światowych rankingów wolności gospodarczej i miejsc przyjaznych dla
prowadzenia biznesu. Wg rankingu Heritage Foundation 2013 r. (www.heritage.org)
Uzbekistan zajmuje pod wzg. swobód gospodarczych 162 miejsce ze 177
sklasyfikowanych krajów świata). Z kolei w rankingu najbardziej skorumpowanych krajów
świata za 2013 r. Transparenty International (www.transparency.org) Uzbekistan zajął 168
miejsce na 177 sklasyfikowanych krajów (w 2012 r. – 170 miejsce na 176
sklasyfikowanych. W rankingu Banku Światowego Doing Business Report 2015
Uzbekistan zajął 141 pozycję na 189 sklasyfikowanych przez Bank Światowy krajów.
Godne zauważenia jest jednak, to, że w ciągu ostatnich trzech lat Uzbekistan poprawił
swoją pozycję o 29 miejsc.
Co warto wiedzieć o gospodarce

25. 25
Co warto wiedzieć o gospodarce
Działania antykryzysowe
W ramach ochrony przed skutkami kryzysu światowego Uzbekistan realizuje obecnie
specjalny program antykryzysowy, który obejmuje następujący pakiet działań:
• wzmocnienie systemu bankowo- finansowego poprzez zwiększenie kapitału ustawowego
banków komercyjnych i tym samym ich zdolności kredytowej,
• szybką modernizację przedsiębiorstw działających w 11 kluczowych dziedzinach
gospodarki (zakupy nowych urządzeń i technologii),
• przyspieszenie realizacji najważniejszych projektów inwestycyjnych w przemyśle i
transporcie,
• wprowadzenie systemu niskooprocentowanych kredytów obrotowych dla przedsiębiorstw -
eksporterów, okresowych ulg podatkowych i możliwości restrukturyzacji zadłużenia,

26. 26
• kompleksową modernizację sektora produkcji i przesyłu energii elektrycznej w celu
ograniczenia energochłonności oraz wdrożenie systemu oszczędnościowego,
• obniżenie kosztów własnych produkcji przedsiębiorstw o około 20% poprzez
racjonalizację procesów technologicznych i zmniejszenie materiało- i energochłonności,
• rozwoju przedsiębiorczości poprzez zwiększenie możliwości pozyskiwania przez mały i
średni biznes kredytów w bankach komercyjnych, w tym także z Funduszu ulgowego
kredytowania (został on utworzony jeszcze w marcu 2001 r. na mocy decyzji Prezydenta
Uzbekistanu w bankach komercyjnych w celu udzielania niskooprocentowanych kredytów
dla małych firm produkcyjnych i usługowych oraz finansowania projektów innowacyjnych.
Kapitał funduszu stanowią odpisy od zysku banków komercyjnych w wysokości do 25
proc.) i uruchomienia linii kredytowych na zakupy nowoczesnych urządzeń z importu i mini
technologii, jak też wprowadzenia systemu ulg podatkowych,
Co warto wiedzieć o gospodarce

27. 27
• zwiększenie eksportu poprzez udzielenia odpowiedniego wsparcia przedsiębiorstwom
eksporterom,
• rozwój budownictwa mieszkaniowego, w tym przede wszystkim usług remontowych,
poprzez powołanie do życia wyspecjalizowanych organizacji i stworzenie im odpowiednich
warunków technicznych,
• zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego kraju z wykorzystaniem posiadanych
zasobów własnych, głównie poprzez zwiększenie produkcji artykułów rolno-spożywczych,
• ochronę rynku pracy, zwiększenie dochodów społeczeństwa i obniżenie tempa wzrostu
inflacji i inne.
Co warto wiedzieć o gospodarce

28. 28
ABC biznesu

29. 29
ABC biznesu
Prowadzenie działalności gospodarczej
Ustawodawstwo gospodarcze Uzbekistanu różni się nieco od zachodnioeuropejskich, ale i
polskich regulacji prawnych. Podstawową różnicą jest brak Kodeksu Handlowego. Stąd
też, kwestie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej są regulowane
Kodeksem Cywilnym, rozporządzeniami Prezydenta i rządu oraz ustawami. Są one
dostępne na poniższych stronach internetowych: www.pravo.vsem.uz, www.norma.uz,
www.lex.uz oraz www.kodeks.uz. Rząd Uzbekistanu od kilku lat prowadzi działania na
rzecz rozwoju przedsiębiorczości, przy szczególnym uwzględnieniu preferencji dla
rodzimych firm. Nie oznacza to jednak, że zagraniczne podmioty są na rynku uzbeckim
bez szans, chociaż mogą napotkać parę kłopotliwych utrudnień. Nie zmienia to faktu, że w
kraju panuje coraz lepszy klimat dla przedsiębiorczości.

30. 30
ABC biznesu
Działalność gospodarcza może być prowadzona przez:
• osoby fizyczne w formach: indywidualnej (na bazie własnego majątku bez prawa
zatrudniania pracowników), rodzinnej (w tym przypadku prowadzonej przez
małżonków), zwykłego stowarzyszenia przedsiębiorców i gospodarstw farmerskich
• osoby prawne w formach: stowarzyszeń gospodarczych: zwykłych i
komandytowych (spółki osobowe), spółek akcyjnych (otwartych i zamkniętych), spółek
z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek z dodatkową odpowiedzialnością.
Udziałowcami zwykłych stowarzyszeń gospodarczych i komandytowych mogą być
indywidualni przedsiębiorcy i/lub organizacje komercyjne, a spółek – osoby fizyczne i
prawne.

31. 31
Zwykłe stowarzyszenie gospodarcze - tworzone jest na mocy porozumienia
wspólników, którzy biorą udział w jego działalności i ponoszą odpowiedzialność za
zobowiązania stowarzyszenia całym swoim majątkiem. Wspólnikami mogą być osoby
fizyczne, jednak osoba fizyczna może być wspólnikiem tylko jednego zwykłego
stowarzyszenia.
Formy działalności gospodarczej
ABC biznesu

32. 32
Stowarzyszenie komandytowe - składa się ze wspólników, prowadzących w jego
imieniu działalność gospodarczą oraz udziałowców. Przy tym, wspólnicy ponoszą pełną
odpowiedzialność majątkową za zobowiązania stowarzyszenia, a udziałowcy - jedynie do
wysokości udziałów. Osoba fizyczna może być wspólnikiem wyłącznie jednego
stowarzyszenia komandytowego. Wspólnikiem stowarzyszenia komandytowego nie może
być również wspólnik zwykłego stowarzyszenia gospodarczego.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jednego lub
wielu założycieli. Podobnie jak w wielu innych systemach prawnych założyciele takiej
spółki ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki jedynie do wysokości udziałów.
ABC biznesu

33. 33
Spółka z dodatkową odpowiedzialnością może być utworzona, podobnie jak ma to
miejsce w przypadku spółki z o.o., przez jednego lub wielu założycieli. Kapitał zakładowy
spółki, jego podział między wspólnikami określa dokument założycielski spółki. Ponoszą
oni solidarnie odpowiedzialność za zobowiązania spółki swoim majątkiem. Np. w
przypadku bankructwa jednego ze wspólników, odpowiedzialność ponoszą pozostali
wspólnicy, proporcjonalnie do wielokrotności udziałów (Kodeks Cywilny Republiki
Uzbekistan dopuszcza stosowanie także innych rozwiązań w tym zakresie, o ile wynikają
one z dokumentów założycielskich spółki).
Spółka akcyjna jest osobą prawną, która gromadzi swój kapitał w drodze emisji akcji.
Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ponosząc jedynie ryzyko
związane z ew. spadkiem wartości akcji.
ABC biznesu

34. 34
Nie dotyczy to akcjonariuszy, którzy nie uregulowali w pełni należności za akcje. Ponoszą
oni solidarnie odpowiedzialność za straty wynikające z działalności spółki do wysokości
nieopłaconych kwot. Spółka akcyjna, która nie podlega ograniczeniom w zakresie obrotu
akcjami jest tzw. „spółką otwartą” a „spółką zamkniętą” - podmiot, który ma prawo do
obrotu akcjami wyłącznie wśród swoich akcjonariuszy lub innych osób określonych w
dokumencie założycielskim. W przypadku spółki otwartej ilość akcjonariuszy jest
nieograniczona, a w przypadku spółki zamkniętej akcjonariuszami mogą być nie więcej,
niż trzy osoby. Poza wspomnianymi wyżej formami działalności gospodarczej możliwe
jest również tworzenie: filii i przedsiębiorstw zależnych, spółdzielni produkcyjnych,
przedsiębiorstw unitarnych i państwowych przedsiębiorstw unitarnych oraz innych.
Minimalny kapitał zakładowy dla spółki akcyjnej stanowi ekwiwalent kwoty 400.000 USD
wg kursu banku centralnego (obowiązuje od 1.01.2010 r.). Natomiast, dla pozostałych
rodzajów spółek, nie ma ograniczeń.
ABC biznesu

35. 35
Spółki z udziałem kapitału zagranicznego. Działalność w ramach tych form prawnych
mogą prowadzić również podmioty z udziałem kapitału zagranicznego, w ich przypadku
jednak uzbeckie prawo stawia dodatkowe wymagania. W takich spółkach udział kapitału
zagranicznego musi wynosić nie mniej, niż 30 proc. W przypadku, kiedy kapitał zakładowy
wynosi nie mniej, niż ekwiwalent 150 tys. USD (dla Autonomicznej Republiki
Karakałpakstanu i obwodu Horezmskiego ustalono niższy ekwiwalent - 75 tys. USD), a
udziałowcem spółki jest zagraniczna osoba prawna, uzyskuje ona prawo do różnego
rodzaju ulg i preferencji (podatkowych, celnych itp.). Zakres ulg jest warunkowany
rodzajem prowadzonej działalności.
ABC biznesu

36. 36
Rejestracją działalności gospodarczej spółek akcyjnych i innych z udziałem kapitału
zagranicznego zajmuje się Ministerstwo Sprawiedliwości Republiki Uzbekistanu i jego
delegatury, a pozostałych - Ministerstwo Sprawiedliwości Autonomicznej Republiki
Karakałpakstanu i Inspekcja ds. rejestracji podmiotów gospodarczych przy administracji
lokalnej (tzw. hokimiaty). Rejestracja działalności gospodarczej wymaga jednoczesnej
rejestracji w państwowych organach podatkowych i statystycznych.
Do rejestracji wymagane są następujące dokumenty:
osoba fizyczna: wniosek, 2 fotografie 3x4 cm, kopia dokumentu tożsamości,
potwierdzenie z banku o uiszczeniu opłaty za rejestrację, wzory pieczątek w 3
egzemplarzach.
Rejestracja działalności gospodarczej
ABC biznesu

37. 37
osoba prawna: wniosek, 2 oryginalne egzemplarze aktu założycielskiego firmy w języku
uzbeckim potwierdzone notarialnie, potwierdzenie z banku o uiszczeniu opłaty
rejestracyjnej, zaświadczenie, że nie ma zastrzeżeń do nazwy firmy (wydają hokimiaty)
oraz wzory pieczątek w 3 egzemplarzach. Potwierdzenie notarialne aktu założycielskiego
nie jest wymagane w przypadku tworzenia: spółek akcyjnych na bazie przedsiębiorstw
państwowych (wymagany jest statut lub akt założycielski i statut), dla spółek z o.o. i
spółek z dodatkową odpowiedzialnością - akt założycielski i statut, a dla zwykłych i
komandytowych stowarzyszeń – akt założycielski, a dla spółek akcyjnych, firm
prywatnych i gospodarstw farmerskich – wyłącznie statut. Wydanie zaświadczenia
powinno nastąpić w ciągu dwóch dni od momentu złożenia wniosku. Zgodnie, z
obowiązującą zasadą „jednego okienka” urzędy w których zainteresowany składa
wniosek, zgłaszają fakt zarejestrowania działalności do urzędu skarbowego i urzędu
statystycznego.
ABC biznesu

38. 38
firma z udziałem kapitału zagranicznego oprócz wspomnianych powyżej dokumentów,
jakie musi złożyć w zależności od planowanej formy prowadzenia działalności każda
spółka uzbecka, musi przedłożyć ponadto:
• wypis z rejestru handlowego potwierdzony przez właściwy urząd konsularny Republiki
Uzbekistanu lub też - Ministerstwo Spraw Zagranicznych kraju, w którym firma jest
zarejestrowana albo jego Ambasadę w Uzbekistanie (w tych dwóch ostatnich przypadkach
wymagana jest notyfikacja dokumentu w Departamencie Konsularnym MSZ RU). Wypis z
rejestru handlowego powinien zawierać: nazwę podmiotu, adres, wielkość kapitału
zakładowego, formę prawną, datę rejestracji i okres jej obowiązywania oraz nazwisko
osoby upoważnionej do działań prawnych.
• fotokopia dowodu tożsamości upoważnionej osoby;
Dokumenty te powinny być przetłumaczone i potwierdzone notarialnie.
ABC biznesu

39. 39
• Ponadto konieczne jest złożenie dokumentu potwierdzającego opłacenie przez
wszystkich członków założycieli 30 proc. ich udziałów w kapitale zakładowym
(zaświadczenie z banku, zaświadczenie celne o wwozie mienia, o przekazaniu prawa
własności na rzecz spółki i inne).
W zależności od stopnia złożoności sprawy termin rejestracji firmy może trwać od 7 dni do
jednego miesiąca.
ABC biznesu

40. 40
Zagraniczne firmy mogą działać na terenie Uzbekistanu w formie przedstawicielstw. Ich
rejestracją zajmuje się Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, Handlu i
Inwestycji. Wniosek o rejestrację powinien zawierać następujące dane: zakres działalności
firmy, szczegółową informację o dotychczasowych kontaktach handlowych z firmami i
organizacjami Uzbekistanu (w tym o podpisanych kontraktach i umowach), zamierzeniach
na przyszłość oraz wniosek na jaki okres ma być wydane pozwolenie na działalność. Do
podania powinny być dołączone następujące dokumenty:
• dokumenty założycielskie, sporządzone zgodnie z przepisami kraju – siedziby firmy,
• wypis z rejestru handlowego,
• pełnomocnictwo dla kierownika przedstawicielstwa ze wskazaniem zakresu jego
pełnomocnictw,
• statut przedstawicielstwa zatwierdzony przez kierownictwo firmy i potwierdzony
pieczęcią.
ABC biznesu

41. 41
W stosunku do tych dokumentów obowiązują podobne procedury jak przy rejestracji spółki
z udziałem kapitału zagranicznego - dokumenty powinny być potwierdzone przez właściwy
urząd konsularny Republiki Uzbekistanu, lub też - Ministerstwo Spraw Zagranicznych
kraju, w którym firma jest zarejestrowana albo jego ambasadę w Uzbekistanie (w tych
dwóch ostatnich przypadkach wymagana jest notyfikacja dokumentu w Departamencie
Konsularnym MSZ RU) oraz przetłumaczone na język uzbecki lub rosyjski i potwierdzone
notarialnie. Wymagany jest również list gwarancyjny osoby fizycznej lub prawnej Republiki
Uzbekistanu właściciela nieruchomości potwierdzający gotowość wynajmu pomieszczeń
na siedzibę przedstawicielstwa (z podaniem okresu wynajmu).
ABC biznesu

42. 42
Termin rozpatrzenia wniosku wynosi 10 dni roboczych, a wydanie stosownego
zaświadczenia o akredytacji następuje po upływie 5 dni od momentu wpływu opłaty za
rejestrację na konto Ministerstwa. Natomiast, w ciągu 10 dni od momentu uzyskania
zaświadczenia przedstawicielstwo zobowiązane jest poinformować Ministerstwo o miejscu
siedziby i przekazać zaświadczenie o dokonaniu rejestracji w urzędzie skarbowym.
Pozwolenie na działalność przedstawicielstwa wydawane jest na okres od 1 do 3 lat i
może być przedłużone na wniosek zainteresowanego podmiotu.
Opłaty:
• za rejestrację firmy z udziałem zagranicznym – równowartość 5 minimalnych płac (w
przeliczeniu ok. 44 USD) i 500,00 USD,
• za akredytację przedstawicielstwa opłaty nie są pobierane.
ABC biznesu

43. 43
ABC biznesu
Ważniejsze akty prawne regulujące działalność gospodarczą w
Uzbekistanie:
• Kodeks Cywilny Republiki Uzbekistanu z dnia 21.12.1995 r. z późniejszymi zmianami (nr
163-I),
• Ustawa Republiki Uzbekistanu o gwarancji swobód działalności gospodarczej z dnia
25.05.2000 r. z późniejszymi zmianami (nr 69-II ),
• Ustawa Republiki Uzbekistanu o działalności inwestycyjnej z dnia 24.12.1998 r. (nr 719-I
),
• Ustawa Republiki Uzbekistanu o inwestycjach zagranicznych z dnia 30.04.1998 r. (nr 609-
I),
• Ustawa Republiki Uzbekistanu o gwarancjach i ochronie praw inwestorów zagranicznych
z dnia 30.04.1998 r. (nr 611-I),

44. 44
• Ustawa Republiki Uzbekistanu o wolnych strefach ekonomicznych z dnia 25.04.1996 r.
(nr 220-I),
• Rozporządzenie Gabinetu Ministrów Republiki Uzbekistanu o zasadach akredytacji
przedstawicielstw zagranicznych organizacji komercyjnych na terytorium Republiki
Uzbekistanu z dnia 23.10.2000 r. (nr 410),
• Ustawa Republiki Uzbekistanu o spółkach akcyjnych i ochronie praw akcjonariuszy z
dnia 24.o6.1996 r. (nr 223-I ),
• Ustawa Republiki Uzbekistanu o spółkach z o.o. z dnia 6.12.2001 r. z późniejszymi
zmianami (nr 310-II ),
• Ustawa Republiki Uzbekistanu o bazie prawnej działalności podmiotów gospodarczych z
dnia 29.08.1998 r. (nr 670-I),
ABC biznesu

45. 45
• Ustawa Republiki Uzbekistanu o przedsiębiorczości indywidualnej z dnia 11.12.2003 r.
(nr 558-II),
• Rozporządzenie Prezydenta Republiki Uzbekistanu o środkach dalszego kardynalnego
polepszania klimatu gospodarczego i udzieleniu dużych swobód przedsiębiorczości z
dnia 18.07.2012 r. (nr UP - 4455),
• Rozporządzenie Prezydenta Republiki Uzbekistanu o środkach zasadniczego
zmniejszenia sprawozdawczości statystycznej, podatkowej i finansowej,
licencjonowanych rodzajów działalności i procedur o charakterze pozwoleniowym z dnia
16.07.2012 r. (nr UP – 4453),
• Ustawa Republiki Uzbekistanu z dn. 24.09.2012 r. o ochronie własności prywatnej i
gwarancjach praw właścicieli (nr 336).
ABC biznesu

46. 46
ABC biznesu
Regulacje i bariery
W Uzbekistanie, istnieje obowiązek uzyskania pozwoleń na prowadzenie
działalności gospodarczej w zakresie:
• produkcji i remontów, środków techniki wojskowej, produkcji materiałów wybuchowych i
ich utylizacji, jak też innych materiałów i urządzeń mających zastosowanie w dziedzinie
obronności kraju,
• transportu ww. materiałów i urządzeń,
• produkcji, remontów i sprzedaży broni myśliwskiej i sportowej,
• wydobycia, produkcji, transportu, magazynowania, utylizacji materiałów
promieniotwórczych,

47. 47
• projektowania, produkcji, sprzedaży i użytkowania urządzeń kryptograficznych,
• projektowania, budowy, eksploatacji i remontów gazociągów i ropociągów,
• produkcji energii elektrycznej w elektrowniach podłączonych do jednolitego systemu
energetycznego,
• wwozu i wywozu, magazynowania, produkcji, sprzedaży, transportu i utylizacji
narkotyków i podobnych preparatów wykorzystywanych w celach naukowych oraz
w lecznictwie,
• świadczenia usług weterynaryjnych,
• świadczenia usług medycznych,
• świadczenia usług farmakologicznych,
• projektowania, budowy, eksploatacji i remontów mostów i tuneli,
ABC biznesu

48. 48
• projektowania, budowy, eksploatacji i remontów obiektów związanych z obronnością
kraju,
• projektowania, budowy i eksploatacji obiektów o podwyższonym stopniu ryzyka ze
względu na rodzaj produkcji,
• projektowania obiektów miejskich,
• ekspertyz budowlanych,
• przewozów pasażerskich i towarowych (wewnętrznych i międzynarodowych) koleją,
• świadczenia usług w zakresie obsługi samolotów w portach lotniczych,
• przewozów pasażerskich i towarowych (wewnętrznych i międzynarodowych)
transportem samochodowym,
• projektowania, budowy, eksploatacji i świadczenia miejscowych i międzynarodowych
usług telekomunikacyjnych,
ABC biznesu

49. 49
• projektowania, budowy, eksploatacji i świadczenia usług w zakresie łączności radiowej i
przesyłu danych,
• projektowania, budowy, eksploatacji i świadczenia usług telewizyjnych,
• wydobycia i przerobu ropy naftowej i gazu ziemnego,
• wydobycia drogocennych metali i kamieni,
• handlu produktami naftowymi,
• produkcji spirytusu etylowego i wyrobów alkoholowych,
• produkcji wyrobów jubilerskich,
• usług bankowych,
• świadczenia przez banki, osoby prawne i fizyczne usług w zakresie operacji w walutach
wymienialnych,
ABC biznesu

50. 50
• produkcji papierów wartościowych,
• rzeczoznawstwa,
• ubezpieczeń,
• audytu,
• prowadzenia lombardów,
• organizacji loterii,
• usług adwokackich,
• usług notarialnych (od 2010 r. świadczone wyłącznie przez notariuszy państwowych),
• prowadzenia składów celnych i sklepów wolnocłowych,
• produkcji, sprzedaży i dzierżawy instrumentów pomiarowych,
• usług geodezyjnych i kartograficznych,
• działalności wydawniczej,
ABC biznesu

51. 51
• działalności organizacji religijnych,
• produkcji filmowej,
• usług wynajmu filmów fabularnych i filmów video,
• usług turystycznych,
• działalności giełdowej,
• handlu hurtowego i innych.
ABC biznesu

52. 52
ABC biznesu
Ogółem pozwoleniami objętych jest 73 rodzaje działalności gospodarczej. Pozwolenia
wydawane są przez Gabinet Ministrów Republiki Uzbekistanu, Ministerstwo Spraw
Wewnętrznych, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Finansów, Państwowy Komitet ds.
Ceł, Centralny Bank i inne urzędy i organizacje, zgodnie z kompetencjami. Są one
wydawane na okres wymieniony we wniosku zainteresowanego podmiotu.
Potrzebne dokumenty
w odniesieniu do osób prawnych:
• wniosek zawierający nazwę, formę prawną i adres siedziby oraz nazwę banku i numer
konta,
• potwierdzony notarialnie wyciąg z rejestru handlowego,
• dokument potwierdzający wniesienie opłaty za rejestrację,

53. 53
ABC biznesu
w odniesieniu do osób fizycznych
• wniosek zawierający dane osobowe oraz fotokopię dokumentu tożsamości,
• potwierdzone notarialnie zaświadczenie o zarejestrowaniu działalności gospodarczej,
• dokument potwierdzający wniesienie opłaty za rejestrację,
Opłaty: Są zróżnicowane, jednakże opłata nie może przewyższać równowartości pięciu
minimalnych płac.