2. Ume emozionalki zaurituak eskolan
Haur baten beharrak: fisiko biologikoak,
kognitiboak, sozio-emozionalak.
Atxikimendua.
Konfidantza-Mesfidantza-Konfidantza eza.
Autonomia eta Giza-Menpekotasuna.
Portaera eredu negatiboak.
¿Ume emozionalki zaurituak zer behar dute?
¿Eskolan beraiei zer eskaini diezaiekegu?
Familia eta eskola gatazken aurrean.
Eskola bizitzarako.
3. BEHAR FISIKO-
BIOLOGIKOAK
- Temperatura baldintzak
- Elikadura egokia eskaintzea.
- Lo egitea.
- Arriskuaren aurrean babesa ematea.
- Garbitasuna edukitzea eta ikastea.
- Osasun zerbitzu eta pauta egokiak.
- Jokuak eta mugimendu fisikoa.
4. Haur baten beharrak: BEHAR
KOGNITIBOAK
- Estimulazio: sentsoriala eta hizkuntzarena.
- Explorazioa: fisiko eta soziala.
- Errealitate fisiko eta gizartearen ulermena(bere
galdereei erantzunak ematea).
- Bizi den lekuan: jarrera, balore eta arauen
ezagutza.
- Anistasunaren aurrean tolerantzia: sexismoa,
dogmatismoa, arrazakeria,....
5. Haur baten beharrak:GIZARTE- ETA
EMOZIO-BEHARRAK
- Baldintzarik gabeko atxikimendua eskaintzea: “nik ez
zaitut utziko”. Adoptatuekin, kontuz lasaitzeko edota
zigortuen txokoarekin!.
- Gatazken aurrean koherenteak izatea:familia-eskola.
- Disziplina maitasunez(Irmotasuna eta Malgutasuna)
- Kontaktu intimoa, joku fisikoak: besoetan hartzea,...
(kontrola eta babesa)
- Lagun eta gizarte sare bat osatzea (Familia, eskolan,...).
- Parte hartzen duela sentitzea: jokuetan, dagozkien
erabakietan,...
6. Haur baten beharrak:GIZARTE- ETA
EMOZIO-BEHARRAK
-Sexualak: erantzutea bere galdereei, jolasteko
eta autoestimulatzeko baimena ematea,
abusuetatik babestea.
-Berak irudikatutako beldurrei (gaixotasunei,
heriotzari, ixolamenduari, abandonoari):
adierazteko aukera ematea, ulertu diogula
sentitzea eta erantzun egokiak eskaintzea.
-Ahozko eta fisiko bortizkeriatik sahiestea.
7. Haur baten beharrak:GIZARTE- ETA
EMOZIO-BEHARRAK
- Harreman ludikoa berarekiko.
- Maitatua sentitzea: garrantzitsuena da baino ez
da nahiko.
-”Erresilientzia” garatzea (Resiliencia):
zailtasunen aurrean errekurtsoak bilatzen
jakitea. “Frustrazio aurrean tolerantzia”. Testu
inguruko mugak eta baldintzaz onartzen
jakitea.( Adimen emozionala)
9. Konfidantza- Mesfidantza
Autonomia eta Giza-menpekotasuna
Oinarrizko konfidantza: maitatua izanda eta nire beharreei
erantzun egokiak jaso ditudanez: gai sentitzen
naiz(harremanetarako eta mundua exploratzeko
erraztasuna,...).
Oinarrizko konfidantzaren eza: iheserako portaerak.
Pasiboagoak, zintzoak, harremanetan ekintzaileak baino,
behatzaileak dira batez ere. “Ez naute onartuko”,”Utzi
egingo naute”
Oinarrizko mesfidantza: borrokarako portaerak(Nik
kontrola daukat”). Daukaten besteekiko menpekotasuna ez
ikustearren, hiperautonomoak balira bezala azaltzen dira.
10. PORTAERA NEGATIBOEN EREDUAK-
“barne eredu operatiboak”
Zer dira? Organismo guztiak”homeostasis” bila. (Ez betetako
beharreei aurre egiteko hartzen eta errepikatzen ditugun
portaera motak)
Nondik datoz? 1940 Gestalt terapian: gizakiaren osotasuna
kontuan hartzen hasi zen(emozioak, gorputza, giza eta testu
ingurua,..)
Zer ondorioak dituzte? Nortasun mota desberdinak.
Nola gainditu? Trauma “sexualen” teoria utzirik, ikas-
irakaskuntza giza eta emozional berriak eskainiz. Autonomia
eta“Erresilientziazko jarrerak” bultzatuz(“Zuk ahal duzu”).
Terapia psikologikoa (gertatutakoa eta gertatzen zaidana
ulertzeko eta bide berriak asmatzeko).
Neurozientziak: garunaren plastizidadea.
.
11. ¿Ume emozionalki zaurituak zer behar dute?
- Dituen errekurtsoetatik tira egin beharko ditugu: gai
dela sentiarazteko.
- Maitasun eta segurtasun giroa sortzea. Bere
buruarekiko konfidantza garatzea, egonkortasuna,
aldaketeei prestatzea.
- Edukitako trastorno edota zailtasunetatik erreparazio
emozional bat: gertatutakoa ulertzea eta egoera
zuzentzaileak-portaera eredu berriak sustatzea.
- Familia batean bizitzea ez instituzionalizatuak.
- Umearen edo gaztearen barruan dagoen bi familien
arteko elkarrizketa garatzea.
12. ¿Eskolan, ume emozionalki zaurituei zer
eskaini diezaiekegu?
EXPERIENTZIA ETA IKASKUNTZA ZUZENTZAILEAK:
- Tutorearen arreta eta maitasuna batez ere hasieran (denbora
berari bakarrik eskaintzea). Entzun eta hitz egin berarekin,
zuretzat importateak direla nabaritu behar dute (egotea soilik).
- Gutaz fida daitekeela eta ez dugula inoiz abandonatuko
sentimendua berarengan sortzea.
- Jolastu gabe pasatako denbora berreskuratzeko aukera ematea.
- Arrakastatsua izan daitekeela frogatzeko bere mailarako
egokiak diren ariketak eskaintzea (adin mentala eta
emozionala ez datoz bat duen adinarekin, egokitzeko denbora
beharko du.(Kontuz talde aldaketekin).
13. ¿Eskolan ume emozionalki zaurituei zer
eskaini diezaiekegu?
- Bere historia pertsonala ezagutzea eta taldean
aurkeztea goxotasunez(errespetu osoz bere
intimidadearekin).
- Elikatu eta zaindu: besoetan hartu, kontaktu
fisikoa beraientzat funtsezkoa da (behar bada
gipoituak edo abusatuak izan dira). Bere
erantzuneei jarraituz eta berauekin
sinkronizatuz.
- Kontuz aldaketekin. Lehen esaiezu prestatzeko.
14. ¿Eskolan ume emozionalki zaurituei zer
eskaini diezaiekegu?
- Berak egindakoari zigorra edo ondorioak jarri baino
lehen bere portaera ulertzen saiatzea (lapurtzen
duenean, edo gezurrak esaten dituenean…).
- Bere adina emozionalari egokitzea, “rapto”
emozionalak jasotzen dituzte beldurra edo frustrazio
baten aurrean orokorrean(10 urtetik, bi urteko umeak
balira erantzuten dute). Orduan, irakaslearen
kontentzio emozionala behar dute( ez ahoz soilik,
modu fisiko eta empatikoan erabiliz)
15. ¿Eskolan ume emozionalki zaurituei zer
eskaini diezaiekegu?
-Portaera egokiak erakustea eta modelatzea:
Harremanetan eta jarduera fisikoetan ez dakite nola
jokatu eta beharrezkoa da irakasleak “modelo izatea
eta egitea berarentzat”( portaera egokiak egin eta
kontatzea ahoz egiten duzuna).
- Jolastu beraiekin: ”Baloia kentzen badizute nola
sentituko zara? ...eta lagunarekin ondo pasa nahi
baduzu?”
- Edozein egoeretan bere sentimentuei errespetua eta
lanketa: kontzientzia, adierazpena, empatia. (¿Zer ari
zara sentitzen? ¿Zer uste duzu sentitu duela bultzatu
duzunean?)
16. ¿Eskolan ume emozionalki zaurituei zer
eskaini diezaiekegu?
- Pazientzia beharko dugu beraiekin: maiz
aldaketak ez dira ikusten eta profesionalak
frustrazio sentsazioarekin gera gaitezke baino
aurreratzen dira.
- Beti onuragarria da beraientzat behar bezelako
trataera psikologikoak eta hezitzaile laguntza
egokiak eskaintzea.
- Gaindituta bagaude, laguntza eskatzea
hoberena da.
17. FAMILIA-ESKOLA
GATAZKEN AURREAN
AMANKOMUNEKO EGOERAREN
ANALISIA.
ERRUAREN ORDEZ ERANTZUNKIZUNA.
EMOZIOEN KONTENTZIOA.
ELKARRIZKETA GARATZEA.
GATAZKEN AURREAN ELKARLANA
BULTZATZEA.
18. ESKOLA BIZITZARAKO
Gaur egungo eskolaren zailtasunak :
Inertzia instituzionala.
Gehiegizko ezagupen teorikoen garrantzia.
Giza eta baloreen hezkuntzaren gabeziak.
Irakaslegoaren gabezi
emozionalak(kurrikulum ixkutua).
19. Liburuak
- Aizpurua Jose Ramón. Acogida y adopción: dar y recibir. (Por publicar)
- Naranjo Claudio. Carácter y neurosis. Ediciones La Llave. (1994).
- Naranjo Claudio. Cambiar la educación para cambiar el mundo. Ediciones la
Cyrulnik-(2004). Los patitos feos. Editorial Gedisa. (2001).
Llave. Boris.
- Jiménez Jose Ángel. Indómito y entrañable. El hijo que vino de fuera.
Editorial Gedisa. Colección psicología-resiliencia. (2010).
- Agintzari Sociedad (Cooperativa de iniciativa social): Adoptia. Guía de
postadopción para profesionales de la educación y agentes sociales.
Servicio central de publicaciones del Gobierno Vasco.
- Cyrulnik Boris. Los patitos feos. Editorial Gedisa. (2001).
