SlideShare a Scribd company logo
UKUHLELA UBUCIKO BOMLOMO
NGOKWEZIGABA ZOKUKHULA
KOMUNTU
MR S BUTHELEZI
OBUQONDENE NEZINGANE
• A. Imilolozelo /iziduduzelo nezilandelo
• Owa owa mntwana
• Wobuya we hobhe /uya uphetheni?/ ngiya n
• giphethinja/uyoyosephi?/ngiyoyosela endle/
ekhaya kunani?
• B. Obuqondene nenstha.
• Umemulo
• Ukuthomba –ukugoya-ukgeza emfuleni
• Ukuqoma nokuqomisa
• Ukubonga indaba
• Izinsizwa isuke iqonywa ngokusemthethweni
nalapho intombi iqoma ingcaca. Kunemidlalo
namaculo okwenziwayo okuqondene nalesi
simo. Kuyasinwa kube mnandi , kungasa
emnyango.
• Umshando
• Umthimba nekhetho kuqhudelana ngokusina
nokucula.
• Izigiyo
• Inkondlo yomlobokazi /kamakoti
• Izihasho
• izithakazelo
• Ezabadala
• Ubungoma- kunemgidi nemicimbi eqondene
nokwethwasa kuye nokuthi idlozi elingene
othwasayo liyini (umnguni, indawe, indiki).
• Isangoma siba nengoma yaso esiyinikwa
ngabadala bakubo ukuthi siyihlabelele,
esimane sizisukele ingoma ekhanda.
Imikhosi emikhulu
Umhlanga
Umkhosi wamaNazaretha
Umkhosi kaShaka
UBUCIKO BOMLOMO :IZIBONGO
A)ezabantu , amakhosi, abaholi
bezwe, izithakazelo, izihasho, izigiyo.
B) ezezilwane nezinyoni= nqomfiza
kohlokohloko inyoni esindwa isisila
sayo, Jamlidi obomvu onjenge
ntolwane uyazona izithole.
C) ezazikhali zokulwa= izibongo
zesagila, ezezinduku njll.
D)ezezinto ezingaphambili(isib.
Emaqembu ebhola)
• AMAPHUZU ABALULEKILE MAYELANA NEZIBONGO
• Amakhosi avamise ukubongwa (kamuva nje
sekubongwa nabathile abanezikhundla
zombusazwe)
• Amandla obiciko nokunqoba izimpi(yindikimba
ezivamile ezibongweni)
• Ziyancoma, ziyagxeka zibuye zisilandise
ngomlando.
• Ziyincwadi eyimpilo yobongwayo(biography)
ukuzalwa, ukukhula, ubuqhawe,njll.
• Zisebenza ukuthokozisa, ukufundisa,
ukuqwashisa, Kanye nokuqhakambisa ubuholi
obufanelekile.
UBUCIKO BOMLOMO BUYAPHILA
• A. Ngaphandle kokudlala, ubuciko bomlomo
obubhaliwe phansi abupheleli kahle. Uma bubhalwe
phansi kuphela bulahlekelwa ukudlaleka. Umculo
ungahlekelwa wushuni nomgqumo, kungalahleka
ukwazi ukuxhumana ngqo nezithameli.
• B. Ukuhlabelela-umculo wanamuhla ozwakala
emsakazweni nephelezelwa cisikhathi esiningi
yizinsimbi vs umculo womdabu omgajwayele
ukuphelezelwa yizimsimbi kodwa ophelezelwa
wukushaya kwehlombe Kanye nokugida.
• C. uma kugcagwa kuthethwa ubulanda. Othetha
ubulanda akafundi phansi, konke akushoyo ukwazi
ngekhanda.
• D. izinsizwa uma zikhuzela intombi, idlalisela
iphethe igqoka layo, yayithothongani lapho isithi
(dudlu ntombi. Gegelalegege ntaba ziyangigegela )
akafundi ndawo.
• E. inganekwane ibixoxeka kahle uma ithole iciko elikwazi ngisho
ukulinganisa elikushoyo ngokunyanyazisa umzimba liphinde
liguqule nezwi ukulingisa ukukhuluma kwabalingiswa abathile
abasendabeni Kanye nokucula izingoma ezithile.
• Konke lokhu kungubuciko obulahlekayo uma ubuciko bomlomo
bubhalwe nje phansi kuphela. Ngakho ke ukuze ubuciko bomlomo
bubhalwe sibuqondisise kahle kubalulekile ukubazi ukuthi buyinto
ephilayo, abuyona intop yokudala noma eqishwe phansi
engenampilo.
Izinganekwane
IMITHOMBO YOLWAZI
https://www.slideshare.net/maravellas/dream-team-1-the-zulu?qid=6f696115-c9e1-
46c7-a1e0-fe1a1895eef8&v=&b=&from_search=
https://www.slideshare.net/ThandekaZenanileVilakazi/isizulu-
111145201?qid=2ad016fd-8409-4063-adc8-0de34650007a&v=&b=&from_search=

More Related Content

What's hot

Imifanekisomqondo
ImifanekisomqondoImifanekisomqondo
Imifanekisomqondo
Bongumenzi Mtshali
 
Ubucikobomlomoslides 170822151627
Ubucikobomlomoslides 170822151627Ubucikobomlomoslides 170822151627
Ubucikobomlomoslides 170822151627
Sandile Gasa
 
Izinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwaneIzinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwane
Nozipho Lungile Poswa
 
Ukuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondloUkuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondlo
THANDI NKOSI
 
Izinkondlo1(1)
Izinkondlo1(1)Izinkondlo1(1)
Izinkondlo1(1)
nokubonga lungile
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
Salome Paulina
 
Imbongi zika zulu
Imbongi zika zuluImbongi zika zulu
Imbongi zika zulu
Lovemore Malaki
 
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisaIzinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
laurencia Motloung
 
Isakhiwo somdlalo
Isakhiwo somdlaloIsakhiwo somdlalo
Isakhiwo somdlalo
Sibusiso Buthelezi
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
lucas Tshabalala
 
Izinkondlo
IzinkondloIzinkondlo
Izinkondlo
Asandah Mashele
 
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizuluEminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizuluThendayi
 
Izinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwaneIzinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwane
Nozipho Lungile Poswa
 
Izinkondlo zika bw vilakazi(1)
Izinkondlo zika bw vilakazi(1)Izinkondlo zika bw vilakazi(1)
Izinkondlo zika bw vilakazi(1)
lucas Tshabalala
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
Nsindiso Clement
 
SIYINI ISENZO
SIYINI ISENZOSIYINI ISENZO
SIYINI ISENZO
Bongumenzi Mtshali
 
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
prudence Masango
 
Imikhakha
ImikhakhaImikhakha
UKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISM
UKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISMUKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISM
UKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISM
BONGUMENZIMTSHALI1
 

What's hot (20)

Imifanekisomqondo
ImifanekisomqondoImifanekisomqondo
Imifanekisomqondo
 
Ubucikobomlomoslides 170822151627
Ubucikobomlomoslides 170822151627Ubucikobomlomoslides 170822151627
Ubucikobomlomoslides 170822151627
 
Izinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwaneIzinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwane
 
Ukuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondloUkuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondlo
 
Izinkondlo1(1)
Izinkondlo1(1)Izinkondlo1(1)
Izinkondlo1(1)
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
 
Isilandiso
IsilandisoIsilandiso
Isilandiso
 
Imbongi zika zulu
Imbongi zika zuluImbongi zika zulu
Imbongi zika zulu
 
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisaIzinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
 
Isakhiwo somdlalo
Isakhiwo somdlaloIsakhiwo somdlalo
Isakhiwo somdlalo
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
 
Izinkondlo
IzinkondloIzinkondlo
Izinkondlo
 
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizuluEminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
 
Izinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwaneIzinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwane
 
Izinkondlo zika bw vilakazi(1)
Izinkondlo zika bw vilakazi(1)Izinkondlo zika bw vilakazi(1)
Izinkondlo zika bw vilakazi(1)
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
 
SIYINI ISENZO
SIYINI ISENZOSIYINI ISENZO
SIYINI ISENZO
 
Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)Izindlela zesenzo (2)
Izindlela zesenzo (2)
 
Imikhakha
ImikhakhaImikhakha
Imikhakha
 
UKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISM
UKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISMUKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISM
UKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISM
 

ubuciko komlomo

  • 1. UKUHLELA UBUCIKO BOMLOMO NGOKWEZIGABA ZOKUKHULA KOMUNTU MR S BUTHELEZI
  • 2. OBUQONDENE NEZINGANE • A. Imilolozelo /iziduduzelo nezilandelo • Owa owa mntwana • Wobuya we hobhe /uya uphetheni?/ ngiya n • giphethinja/uyoyosephi?/ngiyoyosela endle/ ekhaya kunani? • B. Obuqondene nenstha. • Umemulo • Ukuthomba –ukugoya-ukgeza emfuleni • Ukuqoma nokuqomisa • Ukubonga indaba
  • 3.
  • 4. • Izinsizwa isuke iqonywa ngokusemthethweni nalapho intombi iqoma ingcaca. Kunemidlalo namaculo okwenziwayo okuqondene nalesi simo. Kuyasinwa kube mnandi , kungasa emnyango. • Umshando • Umthimba nekhetho kuqhudelana ngokusina nokucula. • Izigiyo • Inkondlo yomlobokazi /kamakoti • Izihasho • izithakazelo
  • 5.
  • 6. • Ezabadala • Ubungoma- kunemgidi nemicimbi eqondene nokwethwasa kuye nokuthi idlozi elingene othwasayo liyini (umnguni, indawe, indiki). • Isangoma siba nengoma yaso esiyinikwa ngabadala bakubo ukuthi siyihlabelele, esimane sizisukele ingoma ekhanda. Imikhosi emikhulu Umhlanga Umkhosi wamaNazaretha
  • 7. Umkhosi kaShaka UBUCIKO BOMLOMO :IZIBONGO A)ezabantu , amakhosi, abaholi bezwe, izithakazelo, izihasho, izigiyo. B) ezezilwane nezinyoni= nqomfiza kohlokohloko inyoni esindwa isisila sayo, Jamlidi obomvu onjenge ntolwane uyazona izithole. C) ezazikhali zokulwa= izibongo zesagila, ezezinduku njll. D)ezezinto ezingaphambili(isib. Emaqembu ebhola)
  • 8. • AMAPHUZU ABALULEKILE MAYELANA NEZIBONGO • Amakhosi avamise ukubongwa (kamuva nje sekubongwa nabathile abanezikhundla zombusazwe) • Amandla obiciko nokunqoba izimpi(yindikimba ezivamile ezibongweni) • Ziyancoma, ziyagxeka zibuye zisilandise ngomlando. • Ziyincwadi eyimpilo yobongwayo(biography) ukuzalwa, ukukhula, ubuqhawe,njll. • Zisebenza ukuthokozisa, ukufundisa, ukuqwashisa, Kanye nokuqhakambisa ubuholi obufanelekile.
  • 9. UBUCIKO BOMLOMO BUYAPHILA • A. Ngaphandle kokudlala, ubuciko bomlomo obubhaliwe phansi abupheleli kahle. Uma bubhalwe phansi kuphela bulahlekelwa ukudlaleka. Umculo ungahlekelwa wushuni nomgqumo, kungalahleka ukwazi ukuxhumana ngqo nezithameli. • B. Ukuhlabelela-umculo wanamuhla ozwakala emsakazweni nephelezelwa cisikhathi esiningi yizinsimbi vs umculo womdabu omgajwayele ukuphelezelwa yizimsimbi kodwa ophelezelwa wukushaya kwehlombe Kanye nokugida. • C. uma kugcagwa kuthethwa ubulanda. Othetha ubulanda akafundi phansi, konke akushoyo ukwazi ngekhanda. • D. izinsizwa uma zikhuzela intombi, idlalisela iphethe igqoka layo, yayithothongani lapho isithi (dudlu ntombi. Gegelalegege ntaba ziyangigegela ) akafundi ndawo.
  • 10. • E. inganekwane ibixoxeka kahle uma ithole iciko elikwazi ngisho ukulinganisa elikushoyo ngokunyanyazisa umzimba liphinde liguqule nezwi ukulingisa ukukhuluma kwabalingiswa abathile abasendabeni Kanye nokucula izingoma ezithile. • Konke lokhu kungubuciko obulahlekayo uma ubuciko bomlomo bubhalwe nje phansi kuphela. Ngakho ke ukuze ubuciko bomlomo bubhalwe sibuqondisise kahle kubalulekile ukubazi ukuthi buyinto ephilayo, abuyona intop yokudala noma eqishwe phansi engenampilo.
  • 13.