Türkiye ekonomisine ilişkin makro bakış açısıyla analitik bir değerlendirme.

1. TURKTRADE Sunum
10 Ocak 2019
Türkiye Ekonomisi:
Makro Görünüm
Hazırlayan ve Sunan:
Eren OCAKVERDİ
Araştırma ve Analitik Danışmanı
eren.ocakverdi@yapikredi.com.tr

2. Gelişmekte olan ülkelere portföy akımları
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
400 Oca10
Tem10
Oca11
Tem11
Oca12
Tem12
Oca13
Tem13
Oca14
Tem14
Oca15
Tem15
Oca16
Tem16
Oca17
Tem17
GOÜ yerel etmenler
Küresel risk iştahı
Portföy dengesi (Fed QE)
Fed politika beklentileri
milyar $
Kaynak: IMF Global Financial Stability Report, Ekim 2017

3. Gelişmekte olan ülkelere portföy akımları-tahmin
Kaynak: IMF Global Financial Stability Report, Ekim 2017
-1350
-1200
-1050
-900
-750
-600
-450
-300
-150
0
-80
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
Oct-17 Apr-18 Oct-18 Apr-19 Oct-19
Fed politika beklentilerinin akım etkisi
Fed bilanço azaltımının akım etkisi
Fed bilanço azaltımı (sağ eksen)
milyar $ milyar $
3

4. Dışsal etmenlerin portföy akımlarına etkisi
Kaynak: IMF Global Financial Stability Report, Ekim 2017
-1.50
-1.40
-1.30
-1.20
-1.10
-1.00
-0.90
-0.80
-0.70
-0.60
-0.50
-0.40
-0.30
-0.20
-0.10
0.00
Oct-17 Jan-18 Apr-18 Jul-18 Oct-18 Jan-19 Apr-19 Jul-19 Oct-19
Çin
Hindistan
Brezilya
Endonezya
Türkiye
Polonya
Kolombiya
Malezya
Şili
Meksika
Güney Afrika
GSYH yüzdesi

5. Kırılganlık unsuru: dış kaynak ihtiyacı
Kaynak: IMF Global Financial Stability Report, Ekim 2017
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40 Malezya
Türkiye
Polonya
GüneyAfrika
Şili
Meksika
Hindistan
Kolombiya
Brezilya
Çin
Endonezya
Rusya
Kalan vadeye göre kısa dönemli borç (2018-20 ort.)
Cari açık (2018-20 ort.)
Dış kaynak ihtiyacı (2018-20 ort.)
15% dış kaynak ihtiyaç eşiği
GSYH yüzdesi
5

6. Ticaret savaşlarının GOÜ büyümesine etkisi
Kaynak: IMF World Economic Outlook, Ekim 2018
-0.16
-0.28
-0.39 -0.39 -0.40
-1.2
-1
-0.8
-0.6
-0.4
-0.2
0
-1.2
-1
-0.8
-0.6
-0.4
-0.2
0
2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
Uzun dönemli etki
Halihazırdaki tarifeler (baz senaryo)
üzerine Çin misilleme yaparsa (130 milyar
dolara %25)
üzerine taşıt araçları misillemesi
üzerine güven (yatırım) etkisi
üzerine piyasa tepkisi (finansal sıkılaşma)
6

7. 7
İma edilen kur oynaklığı
Kaynak: Bloomberg
0
10
20
30
40
50
60
70
80
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Oca10
Nis10
Tem10
Eki10
Oca11
Nis11
Tem11
Eki11
Oca12
Nis12
Tem12
Eki12
Oca13
Nis13
Tem13
Eki13
Oca14
Nis14
Tem14
Eki14
Oca15
Nis15
Tem15
Eki15
Oca16
Nis16
Tem16
Eki16
Oca17
Nis17
Tem17
Eki17
Oca18
Nis18
Tem18
Eki18
Oca19
Gelişen Piyasalar Türkiye
(%) (%)
Seçilen ülkeler: Brezilya, Şili, Kolombiya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Rusya, Hindistan,
Endonezya, Meksika, Polonya, Romanya, Rusya, Güney Afrika, Güney Kore.

8. GOÜ’de enflasyonu belirleyen unsurların etkisi
Kaynak: IMF World Economic Outlook, Ekim 2018
-0.2
-0.1
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
Beklentiler Geçmişe
endeksleme
Çıktı açığı Dış çıktı açığı Dış fiyat baskısı
(yüzde puan)
8

9. GOÜ enflasyonundaki değişkenliğin* kaynakları
* Hedeften sapma
Kaynak: IMF World Economic Outlook, Ekim 2018
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100% BGR
BRA
CHL
CHN
COL
HUN
IDN
IND
MEX
MYS
PER
PHL
POL
ROU
RUS
THA
TUR
ZAF
Diğer
Sabit etki
Dış çıktı açığı
Dış fiyat
baskısı
Çıktı açığı
Beklentiler
9

10. GOÜ enflasyon tahminlerinin sürprizlere duyarlılığı
Kaynak: IMF World Economic Outlook, Ekim 2018
0.09
0.04
0.08
0.10
0.11
0.130.14
0.150.150.160.17
0.210.22
0.260.260.27
0.320.32
0.39
0.42
Gelişmiş…
CHL
COL
MYS
POL
IND
THA
MEX
BRA
HUN
PER
ZAF
IDN
ROU
RUS
CHN
ARG
BGR
PHL
TUR
10

11. GOÜ’de birikimli döviz kuru geçişkenliği
Kaynak: IMF World Economic Outlook, Ekim 2018
0.00
0.05
0.10
0.15
0.20
0.25
0.30
0.00
0.05
0.10
0.15
0.20
0.25
0.30
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
%90 aralığı %90 aralığı Zayıf çıpalanmış İyi çıpalanmış
(yüzde puan) (yüzde puan)
11

12. 12
TCMB Enflasyon raporundan…
Kaynak: TCMB Enflasyon Raporu 2018-IV
• Enflasyon ve enflasyon beklentilerinin bulunduğu yüksek seviyeler,
fiyatlama davranışlarına dair risk oluşturmaya devam etmektedir.
• Bu nedenle talep koşullarındaki zayıflamaya karşılık, birikimli maliyet
baskıları ve olası ikincil etkiler kısa vadeli enflasyon görünümünde bir
süre daha belirleyici olabilecektir.
• Ekonomideki yavaşlamanın enflasyon üzerinde hissedilir bir etki
oluşturabilmesi için,
• enflasyon beklentilerinin çıpalanarak geriye dönük endeksleme
mekanizmalarının zayıflatılması ve
• döviz kuru↔enflasyon sarmalının kırılması önem arz etmektedir.
• Bu amaçla, sıkı para politikası uygulamasının yanında güçlü bir politika
eşgüdümüne ihtiyaç duyulduğu değerlendirilmektedir.

13. 6.9 5.9 6.5 5.3 6.6 5.5 6.5 8.0 7.0
5.2
7.5
3.9
6.4
10.5
6.2 7.4 8.2 8.8 8.5
11.9
23.5
-4.0
0.0
4.0
8.0
12.0
16.0
20.0
24.0
28.0
-4.0
0.0
4.0
8.0
12.0
16.0
20.0
24.0
28.0
201020112012201320142015201620172018
Mali Tedbir
Ana Eğilim
İthal fiyatlar ve Kur
Gıda Oynaklığı
Tahmin
Gerçekleşme
(%) (%)
Kaynak: Ocak ayı TCMB Enflasyon raporları.
13
Enflasyonla mücadeleyi etkileyen unsurlar
Enflasyonla mücadeleyi etkileyen unsurlar

14. 14
Enflasyon (olası) patikası
Kaynak: TÜİK, Tahmin çıktısı
0
5
10
15
20
25
30
0
5
10
15
20
25
30
Oca10
Haz10
Kas10
Nis11
Eyl11
Şub12
Tem12
Ara12
May13
Eki13
Mar14
Ağu14
Oca15
Haz15
Kas15
Nis16
Eyl16
Şub17
Tem17
Ara17
May18
Eki18
Mar19
Ağu19
Gerçekleşme Tahmin-eski Tahmin-yeni
(%) (%)

15. Kaynak: Tahmin çıktısı
Taylor kuralının ima ettiği faiz oranı
0
5
10
15
20
25
30
0
5
10
15
20
25
30
Oca05
Ağu05
Mar06
Eki06
May07
Ara07
Tem08
Şub09
Eyl09
Nis10
Kas10
Haz11
Oca12
Ağu12
Mar13
Eki13
May14
Ara14
Tem15
Şub16
Eyl16
Nis17
Kas17
Haz18
Gerçekleşen İma edilen
(%) (%)
15

16. -0.1
-2.6
-0.8
1.9
3.0
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2010-D1
2010-D3
2011-D1
2011-D3
2012-D1
2012-D3
2013-D1
2013-D3
2014-D1
2014-D3
2015-D1
2015-D3
2016-D1
2016-D3
2017-D1
2017-D3
2018-D1
2018-D3
2019-D1
2019-D3
Tahmin Gerçekleşen
(%)
16
Büyümenin (olası) seyri
Kaynak: TÜİK, Tahmin çıktısı.
15 Temmuz etkisi
Baz etkisi

17. 17
Üretim ve beklentiler
-10
-5
0
5
10
15
-5
0
5
10
15
20
25 Oca10
Haz10
Kas10
Nis11
Eyl11
Şub12
Tem12
Ara12
May13
Eki13
Mar14
Ağu14
Oca15
Haz15
Kas15
Nis16
Eyl16
Şub17
Tem17
Ara17
May18
Eki18
Sanayi üretimi endeksi (yıllık % değişim, sol eksen)
OECD Bileşik Öncü Göstergeler Endeksi (seviye-100, sağ eksen)
Satın alma yöneticileri endeksi (seviye-50, sağ eksen)
Kaynak: TÜİK

18. 18
Üretici ve Tüketici Güveni(lirliği?)
50
55
60
65
70
75
80
85
50
60
70
80
90
100
110
120 Oca07
Ağu07
Mar08
Eki08
May09
Ara09
Tem10
Şub11
Eyl11
Nis12
Kas12
Haz13
Oca14
Ağu14
Mar15
Eki15
May16
Ara16
Tem17
Şub18
Eyl18
Reel Kesim Güven Endeksi
Tüketici Güven Endeksi (sağ eksen)
Kaynak: TÜİK, TCMB

19. 19
Enflasyonla mücadeleyi etkileyen unsurlar
Kapasite kullanım oranı (çıktı açığı?)
Kaynak: TCMB, Tahmin çıktısı
60
65
70
75
80
85
60
65
70
75
80
85
Oca07
Tem07
Oca08
Tem08
Oca09
Tem09
Oca10
Tem10
Oca11
Tem11
Oca12
Tem12
Oca13
Tem13
Oca14
Tem14
Oca15
Tem15
Oca16
Tem16
Oca17
Tem17
Oca18
Tem18
KKO Tahmin
(%) (%)

20. 0
5
10
15
20
25
0
5
10
15
20
25
Oca06
Ağu06
Mar07
Eki07
May08
Ara08
Tem09
Şub10
Eyl10
Nis11
Kas11
Haz12
Oca13
Ağu13
Mar14
Eki14
May15
Ara15
Tem16
Şub17
Eyl17
Nis18
Kas18
Haz19
İhracat İhracat-tahmin İthalat İthalat-tahmin Diğer Diğer-tahmin
(milyar $) (milyar $)
20
Dış Ticaret
Kaynak: TÜİK, Tahmin çıktısı

21. 21
Cari denge
Kaynak: TÜİK, Tahmin çıktısı
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
Oca06
Ağu06
Mar07
Eki07
May08
Ara08
Tem09
Şub10
Eyl10
Nis11
Kas11
Haz12
Oca13
Ağu13
Mar14
Eki14
May15
Ara15
Tem16
Şub17
Eyl17
Nis18
Kas18
Haz19
İthalat İhracat Diğer Cari denge
(milyar $) (milyar $)

22. -1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
Oca10
Tem10
Oca11
Tem11
Oca12
Tem12
Oca13
Tem13
Oca14
Tem14
Oca15
Tem15
Oca16
Tem16
Oca17
Tem17
Oca18
Tem18
Gerçekleşen Düzgünleştirilmiş
Tüketici kredilerinin haftalık değişimi (%)
Kaynak: Tahmin çıktısı
22

23. -2.0
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
-2.0
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
Oca10
Tem10
Oca11
Tem11
Oca12
Tem12
Oca13
Tem13
Oca14
Tem14
Oca15
Tem15
Oca16
Tem16
Oca17
Tem17
Oca18
Tem18
Gerçekleşen Düzgünleştirilmiş
Tüketici kredi kartlarının haftalık değişimi (%)
Kaynak: Tahmin çıktısı
23

24. -1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
Oca10
Tem10
Oca11
Tem11
Oca12
Tem12
Oca13
Tem13
Oca14
Tem14
Oca15
Tem15
Oca16
Tem16
Oca17
Tem17
Oca18
Tem18
Gerçekleşen Düzgünleştirilmiş
Ticari kredilerin haftalık değişimi (%)
Kaynak: Tahmin çıktısı
24

25. -1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
Oca10
Tem10
Oca11
Tem11
Oca12
Tem12
Oca13
Tem13
Oca14
Tem14
Oca15
Tem15
Oca16
Tem16
Oca17
Tem17
Oca18
Tem18
Gerçekleşen Düzgünleştirilmiş
Tahsili gecikmiş alacakların haftalık değişimi (%)
Kaynak: Tahmin çıktısı
25

26. Bitti...