1. Sưu Tầm: Đặng Hoành TRUYỆN CƯỜI DÂN GIAN
CHẾT THAY TÔI CŨNG LÀM
Chuyện tình nghĩa thì nơi nào cũng có, đôi khi ơn đền nghĩa trả lại là việc
cần nên làm. Việc chàng thanh niên họ Lâm ở vùng Tô Châu đền ơn trả nghĩa
sau đây mới thật đáng nói. Chàng Lâm là con một gia đình rất nghèo nhưng
sáng dạ và có chí học tập. Một người hàng xóm cũng không khá giả mấy, thấy
họ cảnh chàng Lâm khó khăn, không nói ra nhưng âm thầm tạo mọi điều kiện
để giúp chàng Lâm học tập. Từ bát cơm ăn manh áo mặc và sách bút học hành,
người hàng xóm đều cung cấp bí mật qua bố mẹ chàng Lâm.
Sự việc kín mấy rồi cũng có ngày bị tiết lộ. Đúng như vậy, dần dần chàng
Lâm hiểu ra đi bí mật người hàng xóm giúp mình ăn học.
Chàng Lâm cảm động lắm, càng nuôi chí học hành để sau này báo đền ơn
nghĩa của mẹ cha và người hàng xóm. Khi sự việc không còn là bí mật nữa,
chàng Lâm qua lại nhà hàng xóm như người nhà, coi người hàng xóm nhự cha
mình. Nhiều lần, chàng Lâm tự mình nói ra câu này để biểu đạt tình cảm của tôn
kính và biết ơn đối với người hàng xóm:
- Bố mẹ cháu sinh ra cháu, còn bác nuôi dưỡng cháu, công ơn ấy cao hơn
núi, rộng hơn biển. Nếu cần phải chết thay cho bác, cháu cũng vui vẻ 1àm!
Người hàng xóm cảm kích, càng thấy chàng Lâm là người có chí, có tình.
Một hôm người hàng xóm bị ốm nặng, chàng Lâm sang thăm. Thầy thuốc khám
bệnh cho người hàng xóm xong nói rõ ràng:
- Căn bệnh quái này không có thuốc nào chữa đưực, chỉ có một thứ có thể
chữa khỏi nhưng khó lắm!
Chàng Lâm nói ngay:
- Thầy thuốc cứ nói đi, bằng mọi giá, chúng sẽ tìm được?
Người hàng xóm nằm trên giường bệnh nghe nói thứ đó khó lắm sợ nhà tốn
kém quá nên can ngăn:
- Thôi, tôi già rồi, chết cũng được rồi, tốn kém quá khổ cả nhà!
Chàng Lâm nói:
- Không lo bác ạ, tốn kém cũng lo được, nếu cần phải chết thay cho bác,
cháu cũng vui vẻ làm!
www.vuilen.com 46

2. Sưu Tầm: Đặng Hoành TRUYỆN CƯỜI DÂN GIAN
Thầy thuốc nhìn nguời bệnh ái ngại nói:
- Nếu có được một đốt ngón chân út của người thanh niên nam, nấu bát cháo
gạo nếp, ăn vào thì sẽ khỏi bệnh!
Người bệnh nói với thầy thuốc:
- Ông xem, một đốt ngón chân út của cậu Lâm có được không?
Mặt chàng Lâm tái mét đi không còn giọt máu nào, chàng Lâm cướp lời
luôn:
- Tôi với ông không có quan hệ gì, từ nay đến lúc chết, tôi không bao giờ
thèm đến nhà ông!
Vừa nói vửa quay ngoắt ra cửa, chàng Lâm ra về.
UỐNG CHÈ
Trương Tam và Lý Tứ là bạn thân với nhau. Trương Tam là người làm
ruộng. Lý Tứ là người buôn bán ở phố chợ. Vì hoàn, cảnh kiếm sống khác nhau
nên lâu lâu hai người mới gặp nhau.
Một hôm vào thời tiết mùa đông, Trương Tam rỗi việc, ra phố thăm Lý Tứ.
Bạn thân lâu ngày mới tới, Lý Tứ đón bạn rất nhiệt tình. Việc đầu tiên là pha
chè mời bạn, Lý Tứ tráng ấm xong, lấy hộp chè Dục Sơn ra pha với nuớc La
Tuyền. Người uống chè sành điệu đều biết chè Dục Sơn chỉ có pha với nưức La
Tuyền thì mới ngon và đẹp nước.
Nếu chè Dục Sơn mà pha với nước khác chè sẽ đắng nhiều hơn chát. Nếu
nước La Tuyền mà pha chè khác thì nước sẽ xẫm màu, không đẹp.
Lâu lâu mới đến thăm nhà bạn Trương Tam thấy cái gì cũng đẹp, gọn gàng
sạch sẽ. Trương Tam luôn chú ý nhìn đồ dùng và nhà cửa của Lý Từ. Pha chè
đã chín Lý Tứ rót hai chén đưa mời bạn một chén, ngầm có ý khoe chè ngon
pha với nước tốt.
Trương Tam uống một ngụm khen ngay:
- Ngon thật!
Lý Tứ mừng trong bung vì bạn là người biết uống chè, khen ngon là phải. Lý
Tứ hỏi Trương Tam:
www.vuilen.com 47

3. Sưu Tầm: Đặng Hoành TRUYỆN CƯỜI DÂN GIAN
- Anh là người uống chè có bài bản. Xin hỏi anh, ngon vì chè hay ngon vì
nước Trương Tam thật thà:
- Ngon vì được uống nóng!
NÓ TRÊU TỨC TÔI ĐẤY
Một người làm nghề khâu vá, sửa chữa giày ở đầu phố, một hôm không
có Việc, thu dọn đồ nghề vào cái túi không có nắp đậy, đeo túi lên vai và đi chơi
sang đầu phố đằng kia. Sang đầu phố đằng kia, anh thợ giày thấy một cô gái
ngồi bên vỉa hè, đang lúi húi khâu giày cho khách.
Anh thợ giày thấy cô gái khâu giày khá xinh, nảy ra ý định cho cô gái này
sửa giày cho mình để được ngồi gần ngắm nhìn cô gái. Người khách trước đã
xong, anh thợ giày ngồi xuống ghế, tụt chiếc giày há mõm ra đưa cho cô gái
sửa. Trong khi ngồi ghế, anh thợ giày vô ý để cái túi đựng đồ nghề gần cô gái.
Cô gái nhanh mắt, nhìn thấy trong túi củ khách có đủ kim, chỉ, dao, nạo,
mụm, keo và một đôi giày cũ đã sửa xong. Cô gái vội vàng xách túi đồ nghề và
cầm cái ghế mình ngồi, đứng dậy và đi thẳng. Anh thợ giày ngẩng lên thấy thì
không hiểu ra sao, một chân giày một chân đất chạy theo gọi:
- Này... này!
Cô gái không ngoái đầu lại, cứ thế đi nhanh hơn về phía chợ. Một người thấy
thế, hỏi cô gái
- Sao không sửa giày cho anh ấy?
Cô gái tức giận:
- Không vá gì, nó trêu tức tôi đấy!
ĐÒI NỢ
Một người nọ, vì túng thiếu quá trời mà phải vay mượn khá nhiều. Món
nợ ngày càng chồng chất, không có cách nào trả hết được đành phải tính bài lẩn
trốn.
Chủ nợ ráo riết cho tay chân đi lùng bắt mấy hôm rồi mà chưa bắt được. Chủ
nợ bảo tay chân:
www.vuilen.com 48

4. Sưu Tầm: Đặng Hoành TRUYỆN CƯỜI DÂN GIAN
- Phải kiêm trì mai phục, một ngày, hai ngày hoặc nhiều ngày cũng cứ mai
phục. Hễ thấy nó là bắt trói lại, khiêng về đây cha tao hỏi tội.
Bọn chân tay làm đúng như chủ dặn. Đến ngày thứ ba thì bắt được con nợ.
Bọn chân tay trói con nợ, bỏ vào cái cáng tre rồi khiêng về.
Bọn chân tay đang vui mừng lập được công, thế nào ông chủ cũng cho uống
rượu mệt nghỉ, thì con nợ kêu lên:
- Các ông ơi, quay lại, quay lại đi!
Một người quát:
- Tại sao?
Con nọ nói nhỏ giọng hơn:
- Các ông khiêng tôi mà đi đường này không được rồi, thật mà!
Một người khác nói:
- Mày định lửa bố mày đây hả!
Con nợ an ủi:
- Thật mà, dọc đường này, tôi còn nợ nhiều lắm. Nếu các ông không nghe
tôi, đi đường nào chủ nợ khác nhìn thấy sẽ bắt mất tôi, như thế thì tôi hết nợ ông
chủ của các ông đấy nhé!
CON RẬN
Một ông nọ, ăn ở bẩn thỉu, quần áo hầu như rất ít giặt. Một hôm, đang
ngồi chơi với bạn, ông này cảm thấy ngang vành cạp quần ngứa ngáy khó chịu.
Ông này biết là có chuyện rồi, nhưng vì sĩ diện, ông cố gắng chịu đựng.
Tai ác thay, vành cạp quần ngứa quá, thực sự không thể nào chịu được nữa,
ông ta mới lần tay xuống rờ nắm lần theo cạp quần. Chỉ một tí 'sau, ông ta đã
tóm được một con vật to bằng hạt vừng, màu xám đẹm và béo múp. Trước mặt
bạn mà xảy ra tình huống này thì quả là mất thể diện rồi. Nhưng một ý nghĩ vụt
loé ra, ông này bấm mạnh con vật ấy một cái rồi ném xuống đất, mồm nói,
www.vuilen.com 49

5. Sưu Tầm: Đặng Hoành TRUYỆN CƯỜI DÂN GIAN
- Con kiến, tôi cứ tưởng lạ lùng làm sao là mình lại có rận!
Con vật bị bấm mạnh nhưng không chết, sau khi bị vứt xuống đất, nó lại bò
lổm ngổm. Người bạn thấy thế, bắt con rận bỏ vào tay mình cho nó bò, ngắm
nghía một lát, người bạn nói vui:
- Cả thế giới này, chỉ có nhà bác có giống kiến lạ này?
NẾU TA CÓ MẶT
Ngày trước, Tô Đông Pha và Sơn Cốc cùng ở trong chùa Kim Sơn, ăn
uống luôn có nhau. Một hôm, hai người bàn nhau làm một bữa bánh cải thiện.
Hai người bàn với nhau:
Hôm nay làm bánh cải thiện, không cho Phật Ấn biết, không cho Phật Ấn ăn.
Sau khi làm bánh và đã đổ chín, hai người lấy bánh ra và đếm rõ ràng. Bánh
được xếp vào đĩa, đặt lên bàn thờ thần tiên rồi hai người quỳ phục cúng bái:
- Xin thánh thần phù hộ độ trì, cho chúng con được trường thọ như ông Bành
Tổ, được giàu có như ông Đào Chu!
Việc làm của ông Tô Đông Pha và Sơn Cốc đã bị Phật Ấn biết, tương kế tựu
kế. Phật Ấn nấp sau bức màn che đền thờ, khi Tô Đông Pha và Sơn Cốc cúi
xuống bái, Phật Ấn nhanh tay nhón lấy hai cái bánh. Khi ngẩng lên., Tông Đông
Pha và Sơn Cốc thấy là hai cái bánh biết là thần linh hiển thánh, vội quỳ xuống,
nói:
- Quan Âm hiển linh, bánh thì đã xơi mất hai cái rồi mà người thì vẫn không
ra gặp chúng tôi một lát!
Đứng sau bức màn che, Phật Ấn nói:
- Nếu ta có mặt thì đã gặp các ngươi từ khi nhào bột làm bánh kia. Vì không
có mặt nên phải dùng hai tay nhét bánh thế này đây!
KIỂM TRA CHÀNG RỄ
Một ông thầy thuốc, có người con rể là một nho sinh. Một hôm, bố vợ gọi
con rể đến, nói:
www.vuilen.com 50

6. Sưu Tầm: Đặng Hoành TRUYỆN CƯỜI DÂN GIAN
- Con rể của ta, lâu nay con học hành chữ nghĩa khá nhiều nay ta muốn kiểm
tra xem trình độ của con đạt đến mức nào.
Con rể khiêm tốn:
- Thưa nhạc phụ, con hoc hành còn kém lắm, sợ rằng không đủ trình độ trả
lời nhạt phụ ạ!
Bố vợ nói:
- Được, cứ thử xem!
Nói xong, bố vợ khạc một bãi đờm lên mặt bàn rồi thổi ngọn đèn và hỏi:
- Đó là sách gì?
Con rể trả lời ngay:
- Là sách “Đàm đài diệt minh” ạ! (Đàm là đờm rãi, đài là cái bàn, diệt là tắt
đi, minh là sáng)
Bố vợ nghe nới đúng quá, vui lắm, lại châm cho ngọn đèn sáng lên. Con rể
nói với bố vợ:
- Thưa nhạc phụ, một đời làm thầy thuốc con tin rằng không có vị thuốc nào
mà nhạc phụ không nhớ. Con xin phép hỏi nhạc phụ một vị, có được không ạ!
Bố vợ trả lời ngay:
- Được!
Con rể thổi tắt đèn rồi vươn tay ra bóp vào cái mũi bố vợ rồi hỏi:
- Vị này là vị gì ạ?
Bố vợ nói:
- Chịu, chẳng có vị nào như vậy cả!
Con rể nói:
- Có đấy, con xin nhắc lại cho thầy thuốc bố vợ nhớ, đó là vị “Hắc khiên
ngưu”! (Khiên là dắt, hắc là đen, tối, ngưu là con trâu). Ý chơi chữ "Hắc khiên
ngưu''là dắt mũi con trâu.
www.vuilen.com 51

7. Sưu Tầm: Đặng Hoành TRUYỆN CƯỜI DÂN GIAN
CHO ĐỠ THÈM
Ngày trước, có một người nghiện rượu, nghiện vào loại nhất nhì của vùng
này, không có rượu là trên đời không có gì hết.
Một hôm người ấy ngủ đêm và nằm mơ thấy một người bạn mời mình đến
uống rượn. Quần áo đã gọn gàng, chuẩn bị lên đường đến nhà bạn uống rượu,
thì vợ bảo:
Vui mừng vừa vừa thôi may ra còn được một chén, hí hửng quá thế kia,
không khéo lại chả được giọt nào!
Người này mắng vợ:
- Đồ yêu tinh, chỉ được cái nói gỡ!
Đến nhà bạn, bạn đón tiếp nhiệt tình và mời anh này ngồi vào mâm uống
rượu. Khi rượu bưng lên, anh này bảo bạn:
- Rượu nguội uống không ngon, đem hâm nóng lên uống mới đúng là người
biết uống rượu.
Người bạn chiều theo ý anh này, sai người hầu bê hũ rượu xuống hâm cho
nóng lên. Người hầu khúm núm vâng lệnh. Nhưng chẳng may, người hầu vấp
ngã cái hũ rượu đập xuống đất vỡ tan. Cả chủ lẫn khách đều kêu “Ôi!” tiêc của.
Chính vì cái giật mình tiếc của ấy mà làm cho anh này tỉnh ngủ. Mở mắt ra, biết
chính xác là ngủ mơ rồi cảm thấy mồm nhạt, anh này nhổ một bãi nước bọt
xuống nền nhà, lẩm bẩm: .
- Mẹ cha nó chứ, nếu biết là tỉnh sớm thế này, thì thà rằng nguội cũng được,
tộp lấy vài chén cho đỡ thèm!
Ngừng một tí, chợt anh này nghĩ ra điều gì, nét mặt bực tức nhìn sang người
vợ đang ngủ chửi:
- Đồ yêu tinh! Chỉ tại mày, trong mơ mà cũng gở mồm!
www.vuilen.com 52