1. Türkiye Keçi Irkları
www.haytar.net

2. Kıl Keçisi
Türkiye’de en yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan keçi ırkıdır. Halk arasında “Kara Keçi” olarak da bilinir. Tüm bölgelere
yayılmış olmakla birlikte, denize yakın ormanlık, çalılık bölgelere yaygın olarak bulunmaktadır. Fundalık ve
makiliklerden iyi faydalanabilen, meyilli ve kayalık arazilere iyi tırmanabilen ve sert iklime dayanıklı bir ırktır.
Dış yapı özellikleri :
 Renk genellikle siyahtır. Gri tonları ile kahverengi ve alacalara da rastlanır.
 Vücudu örten kıllar kısa yada uzun olabilmektedir.
 Derileri de koyu renklidir.
 Hem keçiler hem de tekeler büyük çoğunlukla boynuzludur.Tekelerde boynuzlar oldukça gelişmiştir.
 Kıl Keçilerinde vücut sağlam ve dayanıklıdır.
 Baş orta büyüklükte ve düzgün profile sahiptir.
 Geniş bir varyasyon görülmekle birlikte genellikle iri ve sarkık kulaklıdırlar.Ancak daha kısa kulaklılara da
rastlanır.
 Kıl Keçilerinde her iki cinsiyette de sakal vardır. Küpeli olanlarına pek rastlanmaz.
 Vücudu kaplayan kıl örtüsü üstte kaba ve uzun örtücü kıllar, altta ise ince yumuşak alt kıllardan oluşur. İlkbaharda
taranarak toplanabilen bu ince alt kıllar " Kaşmir Yünü "tipindedir.
Verim Özellikleri :
 Ege ve Akdeniz Bölgesi sahil kuşağı, Marmara Bölgesi, Güneydoğu, Doğu ve İç Anadolu Bölgesinde yetiştirilir.Süt, et
ve kılı için yetiştirilir.
www.haytar.net

3. Kıl Keçisi
www.haytar.net

4. Kıl Keçisi
www.haytar.net

5. Kilis Keçisi
Güney Doğu Anadolu Bölgesinde özellikle Hatay, Gaziantep ve Urfa dolaylarında yetiştirilen bu ırk Suriye’den getirilen
Damascus (Halep) keçileri ile kıl keçileri arasında yapılan melezleme ile ortaya çıkmıştır. Sayıları 100 bin dolayında
olan Kilis keçileri, Türkiye yerli ırkları içerisinde süt verimi en yüksek olan ırktır.
Dış yapı özellikleri :
 Her türlü iklim koşullarına iyi uyum sağlar.
 Ekstansif ve entansif koşullarda, küçük aile işletmeleri halinde veya sürüler halinde yetiştirilebilir.
 Sağlam vücut yapısına sahiptir.
 Uzun mesafe yürüyüşe yeteneklidir.
 Süt ve döl verimi yüksek bir keçi ırkıdır.
 Vücut çok uzun ve genellikle siyah renkli kıllarla kaplıdır.
 Kulaklar çok uzun, geniş ve sarkıktır.
 Kilis keçileri genellikle boynuzludur. Ancak, boynuzsuz erkek ve dişi hayvanlarda bulunmaktadır.
 Meme iyi gelişmiş olup iki bacak arasında öne doğru uzanmaktadır.
Verim özellikleri :
 Canlı ağırlık: Erkek: 60 - 90 kg ; Dişi: 45 - 65 kg
 Süt verimi: 200 - 350 kg
 Laktasyon süresi: 250 - 300 gün
 Süt yağ oranı: %4.3 - %4.7
 Bir batımda oğlak sayısı: 1.2 - 1.6
www.haytar.net

6. Kilis Keçisi
www.haytar.net

7. Kilis Keçisi
www.haytar.net

8. Kilis Keçisi
www.haytar.net

9. Tiftik Keçisi
Anavatanı Türkiye'nin Ankara bölgesidir. İnsanoğlunun bilinen en eski keçi ırklarından biridir. V. Charles, Holy Roman Emperor 1534
yılında ilk kez Türkiye'den Avrupa'ya bu ırkı götürmüşlerdir. Fakat hepsi telef olmuştur.
1849 yılında Sultan Abdülmecit'in hediyesi olarak Dr. James P. Davis'e 7 adet Ankara keçisi hediye edilmiştir. İlk kez bu sayede ABD'ye
götürülmüştür. Orada çok beğenildiğinden zaman içinde birçok kez tekrar götürmüşlerdir. 1838 yılında Güney Afrika'ya da ihraç edilmiştir.
Günümüzde Türkiye dışında kaliteli tiftik üretimi yapan Güney Afrika ve ABD'dir. 1998 yılında ABD'de "Angora Goat Breeders Association"
birliği kurulmuştur.
Büyük çoğunluğu Ankara başta olmak üzere İç Anadolu bölgesinde ve Türkiye genelinde Konya, Karaman, Eskişehir, Afyon, Çankırı, Çorum,
Kastamonu, Kırşehir, Kütahya, Niğde, Yozgat, Bolu, Siirt, Mardin, Bitlis ve Van illerinde yetiştirilir. Tipik ırk özelliklerini üzerinde toplayan
en saf örnekler Ankara Yöresinde yetiştirilmektedir.
Dış yapı özellikleri :
 Renk çoğunlukla beyazdır. Ankara yöresinde yetiştirilen saf Ankara Keçilerinde baş ve ayaklar dahil tüm vücut beyazdır. Konya ve
yöresi keçileri krem ve sarı renkli, Doğu ve Güneydoğu illerinde yetiştirilenler gümüşi gri, kahverengi ve siyah renktedir.
 Ufak yapılı, ince ve zarif vücut yapısına sahip bir ırktır.
 Saflık nişanelerinden biri alnındaki boynuzlar arası mesafedir. Bu mesafe 1-1.5 cm olmalıdır.
 Yüz ve bacaklar dışında bütün bedeni tarsal ve carpal mafsallara kadar ince yumuşak parlak ve lüleli tiftikle örtülüdür.
 Alnında kakülü bulunan ve karın altı tamamen tiftikle örtülü olanlarda tiftik verimi yüksektir
 Sağrı omuzdan biraz yüksektir, arka bacaklar önlerden biraz daha uzundur.
 Başın yandan görünüşü dişilerde hafif iç bükey ya da düz, tekelerde ise dış bükeydir.
 Erkek ve dişileri genelde boynuzludur. Boynuzlar iyi gelişmiş kendi ekseni etrafında kıvrılmış, geriye doğru yatıktır.
 Soğuklara dayanıklıdır.
 Tiftik kalitesi beslenme ile doğru orantılıdır.
 Dış parazitlere karşı hassastır.
 Sakin yapılıdır.
www.haytar.net

10. Tiftik Keçisi
Verim özellikleri :
Canlı ağırlık: Erkek: 33 - 62 kg (42.8) ; Dişi: 22 - 45 kg (33.5)
Cidago yüksekliği: Erkek: 61 - 73 cm (66.4) ; Dişi: 45 - 64 cm (51.4)
Göğüs çevresi: Erkek: 75 - 93 cm (85.2) ; Dişi: 67 - 88 cm (74)
Vücut uzunluğu (Sal): Erkek: 61 - 72 cm (67.4) ; Dişi: 51 - 69 cm (57.7)
Sürü doğum oranı (Ort): % 85.5
Bir batında oğlak sayısı: 1.06
Oğlak doğum ağırlığı: Erkek: 2.6 kg ; Dişi: 2.4 kg
Oğlak yaşama gücü: %92.6
Sütten kesim zamanı (Ort): 120 - 135 gün
Süt verimi (Ort): 25 - 50 Lt
Tiftik verimi: 1.3 - 6.5 Kg (2.75)
Tiftik randımanı: %65.1 - 88.4 (%75.6)
Lüle uzunluğu: 9.5 - 16.4 cm (14.6)
Canlı ağırlık artışı: 106.9 gr/gün
Karkas ağırlığı (Ort): 12.4 kg
Karkas randımanı (Ort): %42.5
Yılda 2 kez kırkım yapılır.
www.haytar.net

11. Tiftik Keçisi
www.haytar.net

12. Tiftik Keçisi
www.haytar.net

13. Tiftik Keçisi
www.haytar.net

14. Abaza Keçisi
Abaza Keçileri diğer yerli keçi ırkları gibi sayıları her geçen gün azalmaktadır. Lokal olarak yetiştiriciliği yapılan Abaza
Keçisi yok olma tehdidi altında olan önemli bir keçi ırkımızdır. Nitekim yetiştirildiği alanlarda tek tük de olsa bazı
koyun sürüleri içerisinde görülmektedir. Yalnızca Artvin ili Borçka ilçesi Camili beldesinde yaklaşık 100 baştan oluşan
bir keçi sürü halinde yetiştirilmektedir. Zaman içerisinde bu sürünün de elden çıkacağı muhtemeldir. Bu nedenle bu
sürü veya olabilecek muhtemel sürüler desteklenerek koruma altına alınmalı, sayıca çoğaltılmalı ve gen kaynağı olarak
hayvancılığımıza kazandırılmalıdır.
Dış Yapı Özellikleri:
 Renk olarak bronz renginde ve pembedir.
 Ağız, gözlerin etrafı boynuzlar ve bacaklarda siyah renklilik hakimdir. Bacaklarda ki siyahlık ön bacaklarda
carpuslarda (Rükbe) alt bacaklarda Tarsus (Mebaz) larda başlar, tırnağa kadar devam eder.
 Kıllar, kısa (1 cm) ince ve ipek gibi yumuşaktır.
 Sakal, yalnızca tekelerde görülür.
 Meme yapısı, iyi gelişmiş olup süt verimleri yüksektir.
 Beden yapısı olarak, form çoğunlukla incedir ve hayvanlar tıpkı bir ceylana benzerler.
 Tekelerde boynuzlar kılıç şeklinde yassı, ince ve geniştir. Bu özelliğinden dolayı Vetulani tarafından Capra
Aegagrus tipinde olduğu bildirilmiştir. Dişiler genellikle boynuzsuzdur. Boynuzu olanlarda ise boynuzlar küçüktür ve
tekelerdeki boyuz şekline sahiptirler.
www.haytar.net

15. Abaza Keçisi
Verim özellikleri:
 Laktasyon süresi: 175 - 180 gün
 Ortalama süt verimi: 200 - 500 kg
Abaza Keçisi ince yapılı ve süt verimi oldukça iyi olmasına rağmen lokal olarak yetiştirilen bölgede sayısı
artırılamamış ve yaygınlaştırılamamıştır. Çok az sayıda bulunan bu keçi ırkı genetik kaynak olarak yok olmaması
gerekir. Bunun için bu ırkın çeşitli koruma metotları ile koruma altına alınıp çoğaltılması gerekir. Günümüzde, keçi
sütünün besleyici değerinin bilinmesi ve dondurma sanayinde tercih edilmesi gibi nedenler süt verimi oldukça yüksek
olduğu bilinen Abaza Keçilerini ön plana çıkarılabilir.
Abaza Keçilerine gerekli ilgi gösterilirse süt keçi yetiştiriciliği için alternatif bir yerli gen kaynağı olabilir. Keçi sütünün
piyasada değer kazandığı bu günlerde Abaza Keçisi sütünün piyasada yer alması için gerekli çalışmalara başlanmalıdır.
Bu nedenle bu ırk üzerinde gerekli çalışmalar yapılarak, özellikle süt verimleri açısından somut sonuçlar ortaya
konmalıdır ve süt verimini artırıcı ıslah çalışmalarına önem verilmelidir. Bu ırk üzerinde yapılacak çalışmalarla
literatürlere kazandırılmalı ve ülkemizin gen kaynağı olarak tescil edilmelidir.
www.haytar.net

16. Abaza Keçisi
www.haytar.net

17. Damascus (Halep) Keçisi
Suriye, Arap ülkeleri ve Türkiye’de yetiştirilir. Damascus yada Şam keçisi olarak bilinen kahverengi veya
kırmızı renkte sütçü bir varyetesinin yanında Halep, Member yada Filistin keçisi olarak bilinen başka bir
varyetesi vardır. Genellikle ova arazilerde yetiştirilir. Yüksek ve soğuk yerlerde adaptasyon sorunları gözlenir.
Damascus keçilerinde hem boynuzluluk hem de boynuzsuzluk ırk özelliğidir. Vücut uzun kıllarla kaplıdır.
Kulaklar uzun, geniş ve sarkıktır. Boyun altında küpeler vardır.
Verim özellikleri:
 Canlı ağırlık: Erkek: 60 -90 kg; Dişi: 40 - 65 kg
 Süt verimi: 250 - 700 Lt
 Laktasyon süresi: 200 - 290 gün
 Bir batımdaki oğlak sayısı: 1.5 - 2.2
www.haytar.net

18. Damascus (Halep) Keçisi
www.haytar.net

19. Damascus (Halep) Keçisi
www.haytar.net

20. Damascus (Halep) Keçisi
www.haytar.net

21. Gürcü Keçisi
Türkiye’de Gürcü keçilerinin yetiştirilme alanları, esas olarak Kuzey Doğu Anadolu bölgesinde Kars ili ve özellikle Ardahan ilinin
Çıldır İlçesidir. Bunlara Tiflis Keçisi ve Kafkas Keçisi isimleri de verilmektedir. Gürcü keçileri esas olarak ovalık alanlarda
yetiştirilmektedirler. Türkiye’de son yıllarda keçi sayılarında çok hızlı azalışlar yaşanmaktadır. Gürcü keçilerinin sayılarında da
hızlı bir azalış olup bu keçi genotipi yok olma tehlikesiyle karşı karşıya gelmiştir. Bu nedenle Gürcü keçilerinin koruma altına
alınması Türkiye yerli keçi gen kaynakları potansiyeline çok önemli katkı sağlayacaktır. Yine Gürcü keçileri Ardahan, Çıldır, Posof
ilçeleri ve Artvin ili Şavşat ilçesinde bulunan Abaza keçilerine de benzerlik göstermektedir.
Dış yapı özellikleri:
 Gürcü keçisi kökenini Kafkaslardan almış olup, bu bölgelerde Kafkas veya Tiflis Keçisi olarak da isimlendirilmektedir
 Gürcü keçilerinde üst kaba kıl rengi genellikle sadece siyah veya sadece beyaz renktedir. Ancak rengi alaca ve kirli kırmızı
olanlara da rastlanmaktadır. Üst kaba kıllar kısa ve düzdür.
 Yüksek ve iri cüsselidirler.
 Süt ve et verimleri oldukça iyi düzeyde kabul edilmektedirler.
 Gürcü keçileri dış lif örtüsü (üst kaba kıl), kulak ve kuyruk yapısı bakımından Kıl keçilerine benzerler.
 Kulakları sarkık, uçları yana ve yukarıya yönelmiştir.
 Dişi keçilerde esas olarak boynuzsuzluğun görülmesine karşın, çok düşük düzeylerde de olsa boynuzlu dişi keçiler de
bulunmaktadır.
 Gürcü keçisi tekeleri ile Kıl keçisi tekelerinin boynuz yapıları arasında çok önemli bir farklılık bulunmakta olup Gürcü keçisi
tekelerinin boynuzları Capra falconeri tipini gösteren uzun, dik ve az helozoni yapıdadırlar. Boynuzlar çok az şekilde görülen bir
form olan kılıç şeklindedirler ve uçlarında birbirlerine temas etmektedirler. Ankara keçilerinde olduğu gibi, Gürcü keçisi
tekelerinin bazılarında boynuz yapısını oluşturan kaidelerin birbirlerine yakın durumda olmalarına karşın, büyük
çoğunluğunda Kıl keçilerinde olduğu gibi kaideler arsında fazla mesafe bulunmaktadır.
 Gürcü keçilerinde baş, uzun parlak ve elastiki üst kaba kıllarla örtülü olup alında kahkül bulunmaktadır. Kahkül beyaz ve
parlak renkte iken, sakal beyaz renktedir.
 Dişi keçilerde meme bezleri ve meme başları gayet iyi gelişmiş durumdadır.
www.haytar.net

22. Gürcü Keçisi
Verim özellikleri:
 Gürcü keçilerinin verim özellikleri yeterince araştırılmamıştır.
 Et ve süt verimlerinin oldukça iyi düzeyde olduğu kabul edilmektedir.
 Laktasyon süresi: 5 ay
 Ortalama süt verimi: 1.5 kg/gün
www.haytar.net

23. Gürcü Keçisi
www.haytar.net

24. Honamlı Keçisi
Akdeniz Bölgesi toros dağları etekleri, Antalya, Konya ve Isparta üçgeninde bulunur.
Dış yapı özellikleri:
 Beden çoğunlukla siyahtır. Antalya yöresinde yetiştirilen saf Honamlı keçilerinde alın ve ayaklar beyaz
veya kahverengi vücut siyahtır. Bazen kırçıl renkte olanlarına da vardır.
 Erkekte boynuzlar dişilerden daha iyi gelişmiş kendi ekseni etrafında kıvrılmış, kulak etrafında yay
çizerek geriye doğru uçları aşağıya ve öne doğru uzar.
 İri yapılı, uzun vücut yapısına sahip bir ırktır.
 Kuyruk, kıl keçi'den daha uzun ve püskül görünümündedir.
 Kulaklar küçük ve kalındır.
 Saflık nişanelerinden biri alnındaki boynuzlar arası mesafedir. Bu mesafe 2 parmak (2 cm.) olmalıdır.
 Dikkat çeken en önemli özelliği kemerli bir burun yapısıdır.
 Analık yeteneği yüksektir.
 Özellikle zayıf meraları iyi değerlendiremezler.
 Gözler belirgin şekilde iri ve canlı renktedir.
 Bakıcısı ile oynamayı çok severler.
www.haytar.net

25. Honamlı Keçisi
Verim özellikleri:
 Canlı ağırlığı: Erkek: 70 - 90 kg ; Dişi: 50 - 60 kg
 Bir batındaki oğlak sayısı: 1.5
 Oğlak doğum ağırlığı: 3- 4 kg
 Sütten kesim ağırlığı: 16 kg (90.gün)
 Süt verimi: 135 - 216 Lt
 Kıl verimi: 0.5 kg
www.haytar.net

26. Honamlı Keçisi
www.haytar.net

27. Norduz Keçisi
Van ili Gürpınar ilçesi köylerinde, Norduz olarak tanınan yörede yetiştirilir. Bu ırkın kaşmir keçisi olarak
bilinen Morghose keçisinin yerli keçi ırkları ile doğal melezlenmesi sonucu ortaya çıktığı sanılmaktadır. Yaz ve
kış aylarında ek yemleme yapılmadan bölgedeki meralarda beslenmektedir.
Dış yapı özellikleri:
 Beden esas rengi siyah olmakla birlikte beyaz, krem, siyah-beyaz, gri, kül, kahverengi ve süt kahvesi
renklerde görülür.
 Erkekler sağlam boynuzlu olup, boynuzlar görkemli, sağlam, uzun ve yukarı doğru, her iki yanda arkaya
doğru hafif eğimlidir.
www.haytar.net

28. Norduz Keçisi
www.haytar.net

29. Norduz Keçisi
www.haytar.net

30. Türkiye Keçi Irkları
TEŞEKKÜRLER
www.haytar.net
www.haytar.net