Mae person mewn tlodi incwm cymharol pan ei bod yn byw mewn cartref lle’r oedd cyfanswm incwm yr aelwyd o bob ffynhonnell yn llai na 60 y cant o incwm aelwyd gyfartalog y DU (fel y rhoddir gan y canolrif).

1. Tlodi incwm cymharol
Nodweddion teuluol
Blwyddyn ariannol hyd at 2018

2. Aelwydydd rhieni sengl oedd y math o deulu a oedd
fwyaf tebygol o fod mewn tlodi incwm cymharol
• Yr oedd 44 y cant o bobl mewn aelwydydd rhieni sengl a 32 y cant o bobl
mewn aelwydydd menywod sengl heb blant yn byw mewn tlodi incwm
cymharol ar ôl costau tai yn y cyfnod 2015-16 i 2017-18 (cyfartaledd dros
dair blwyddyn ariannol).
• Mewn cymhariaeth, roedd 15 y cant o bobl a oedd yn byw mewn
aelwydydd cyplau heb blant yn byw mewn tlodi incwm cymharol.

3. Canran y bobl ym mhob math o deulu yng Nghymru, a oedd yn byw
mewn tlodi incwm cymharol (ar ôl costau tai), 2015-16 i 2017-18
Ffynhonnell: Dadansoddiad Llywodraeth Cymru o HBAI, Arolwg Adnoddau Teuluoedd, DWP
15
18
22
23
23
28
32
44
0 10 20 30 40 50
Cwpwl heb blant
Cwpwl sy'n bensiynwyr
Menyw sengl sy'n bensiynwraig
Dyn sengl sy'n bensiynwr
Cwpwl â phlant
Dyn sengl heb blant
Menyw sengl heb blant
Unig riant

4. Pa fath o deuluoedd sy'n byw mewn tlodi?
• Yn y gorffennol, roedd y rhan fwyaf o bobl a oedd yn byw mewn tlodi
incwm cymharol yn byw mewn cartrefi â phlant.
• Fodd bynnag, mae'r patrwm bellach yn llai clir gyda chyfran debyg
o'r rhai sy'n byw mewn tlodi incwm cymharol yn byw mewn cartrefi â
phlant a heb blant.
Ffynhonnell: Dadansoddiad Llywodraeth Cymru o HBAI, Arolwg Adnoddau Teuluoedd, DWP
Y bobl yng Nghymru a oedd yn byw mewn tlodi incwm cymharol (ar ôl
costau tai), yn ôl math o deulu, 2015-16 i 2017-18
Nodyn Mae teuluoedd yma yn cynnwys pobl sengl
19%
47%
34% Teuluoedd pensiynwyr
Teuluoedd gyda phlant
Teuluoedd heb blant

5. Roedd tua 70,000 o blant sy’n byw mewn teuluoedd
un rhiant yn byw mewn tlodi incwm cymharol
• Yr oedd 44 y cant o blant a oedd yn byw mewn teuluoedd un rhiant yn
byw mewn tlodi incwm cymharol yn y cyfnod diweddaraf, 2015-16 i 2017-
18. Mae’r ffigur yma wedi gostyngi o 47 y cant a welwyd yn y ddau gyfnod
diweddaraf ac wedi dychwelyd i hynny a welwyd yn y cyfnod 2012-13 i
2014-15.
• Roedd chwarter y plant mewn aelwydydd â chyplau yn byw mewn tlodi
incwm cymharol.

6. Roedd plant sy'n byw mewn cartrefi lle'r oedd y plentyn ieuengaf
rhwng 0 a 4 oed yn cyfrif am hanner yr holl blant a oedd mewn
tlodi incwm cymharol
Plant yng Nghymru a oedd yn byw mewn tlodi incwm cymharol (ar ôl
costau tai), yn ôl oedran plentyn ieuengaf y teulu, 2014-15 i 2017-18
Ffynhonnell: Dadansoddiad Llywodraeth Cymru o HBAI, Arolwg Adnoddau Teuluoedd, DWP
90,000
50,000
30,000
10,000
0-4 oed
5-10 oed
11-15 oed
16-19 oed

7. Mae teuluoedd fwy yn fwy debygol i fyw mewn tlodi
incwm cymharol
• Yn y cyfnod mwyaf diweddar (2015-16 i 2017-18), roedd y tebygrwydd o fod
mewn tlodi incwm cymharol yn uwch i'r plant hynny oedd yn byw mewn
cartref gyda tri neu fwy o blant wrth gymharu i rheini a oedd yn byw mewn
cartref gyda llai na tri plentyn.
• Y tebygolrwydd o fod mewn tlodi incwm cymharol yn 40 y cant ar gyfer blant
o gartrefi â thri neu ragor o blant, 28 y cant ar gyfer blant o gartrefi â un
plentyn a 24 y cant ar gyfer blant o gartrefi â dau plentyn.
• Roedd plant mewn cartrefi â tri neu fwy o blant yn cyfri am mwy na traean
o’r plant i gyd mewn tlodi incwm cymharol.

8. 0
10
20
30
40
50
60
2007 i 2010 2008 i 2011 2009 i 2012 2010 i 2013 2011 i 2014 2012 i 2015 2013 i 2016 2014 i 2017 2015 i 2018
Un plentyn
Dau blentyn
Tri neu fwy o blant
Canran y plant ym mhob maint teulu yng Nghymru a oedd yn byw
mewn tlodi incwm cymharol (ar ôl costau tai), cyfartaleddau tair
blwyddyn ariannol
Ffynhonnell: Dadansoddiad Llywodraeth Cymru o HBAI, Arolwg Adnoddau Teuluoedd, DWP
Gall tueddiadau fod yn gyfnewidiol oherwydd samplau bach