Mae person mewn tlodi incwm cymharol pan ei bod yn byw mewn cartref lle’r oedd cyfanswm incwm yr aelwyd o bob ffynhonnell yn llai na 60 y cant o incwm aelwyd gyfartalog y DU (fel y rhoddir gan y canolrif).

1. Tlodi incwm cymharol
Deiliadaeth tai, statws economaidd,
math o gyflogaeth
Blwyddyn ariannol hyd at 2018

2. Deiliadaeth tai

3. Yr oedd pobl a oedd yn byw mewn tai cymdeithasol
ar rent yn fwy tebygol o fod mewn tlodi incwm
cymharol (ar ôl costau tai)
• Yr oedd 51 y cant o’r rhai a oedd yn byw mewn tai cymdeithasol ar rent
yng Nghymru mewn tlodi incwm cymharol rhwng 2015-16 a 2017-18
(cyfartaledd dros dair blwyddyn ariannol), ar ôl talu eu costau tai megis
taliadau llog morgais/rhent a threthi dŵr.
• Mae hyn yn golygu eu bod yn byw mewn cartrefi lle yr oedd cyfanswm
incwm yr aelwyd yn is na 60 y cant o gyfartaledd incwm aelwydydd y DU
(fel y nodir gan y canolrif).
• Mewn cymhariaeth, yr oedd 43 y cant o bobl a oedd yn byw mewn cartrefi
preifat ar rent a 13 y cant o bobl a oedd yn berchen-feddianwyr mewn
tlodi incwm cymharol ar ôl costau tai.

4. Canran y bobl yng Nghymru yn ôl deiliadaeth tai, a oedd yn byw
mewn tlodi incwm cymharol (ar ôl costau tai), 2015-16 i 2017-18
Ffynhonnell: Dadansoddiad Llywodraeth Cymru o HBAI, Arolwg Adnoddau Teuluoedd, DWP
51
43
13
0
10
20
30
40
50
60
Rhentu cymdeithasol Rhentu preifat Perchen-feddiannwr

5. • Wrth ystyried y pobl i gyd yng Nghymru mewn tlodi incwm cymharol
(730,000), roedd tua’r un cyfran o bobl yn byw mewn tai rhent cymdeithasol
(37 y cant) a cartrefi perchen-feddianwyr (36 y cant).
Pobl yng Nghymru a oedd yn byw mewn tlodi incwm cymharol
(ar ôl costau tai), yn ôl deiliadaeth tai, 2015-16 i 2017-18
Ffynhonnell: Dadansoddiad Llywodraeth Cymru o HBAI, Arolwg Adnoddau Teuluoedd, DWP
0
50
100
150
200
250
300
350
2007-08 i
2009-10
2008-09 i
2010-11
2009-10 i
2011-12
2010-11 i
2012-13
2011-12 i
2013-14
2012-13 i
2014-15
2013-14 i
2015-16
2014-15 i
2016-17
2015-16 i
2017-18
Perchen-
feddiannwr
Rhentu
cymdeithasol
Rhentu preifat
Miloedd

6. Statws economaidd, a
math o gyflogaeth

7. Yr oedd y rhan fwyaf o blant a oedd mewn tlodi
incwm cymharol yn byw mewn aelwydydd lle yr oedd
rhywun yn gweithio
• Yn y cyfnod diweddaraf (2015-16 i 2017-18), yr oedd 67 y cant o blant a
oedd yn byw mewn tlodi incwm cymharol yn byw mewn aelwydydd lle yr
oedd o leiaf un person yn gweithio. Mae hyn wedi cynyddu am y tri
chyfnod diwethaf o 60 y cant yng nghyfnod 2012-13 i 2014-15.

8. Plant yng Nghymru a oedd yn byw mewn tlodi incwm cymharol (ar
ôl costau tai), yn ôl statws economaidd yr aelwyd,
cyfartaleddau tair blwyddyn ariannol
Ffynhonnell: Dadansoddiad Llywodraeth Cymru o HBAI, Arolwg Adnoddau Teuluoedd, DWP
21 23 19 21 24
30 33 31 32
29
31 39
42 37
30 28 33 35
50 46 42
37 40 40 39 36 33
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2007 i
2010
2008 i
2011
2009 i
2012
2010 i
2013
2011 i
2014
2012 i
2015
2013 i
2016
2014 i
2017
2015 i
2018
Aelwydydd heb waith
O leiaf un oedolyn yn
gweithio, ond nid pob
un
Pob oedolyn yn
gweithio
Canran

9. • Wrth ystyried pob plentyn yng Nghymru, mae'r tebygolrwydd o fod mewn
tlodi incwm cymharol yn llawer mwy, ac mae'r bwlch yn cynyddu i'r rhai sy'n
byw mewn cartref di-waith o'i gymharu â byw mewn cartref sy'n gweithio
(lle’r oedd o leiaf un o'r oedolion yn gweithio) .
• Roedd 75 y cant o blant sy'n byw mewn cartref di-waith mewn tlodi incwm
cymharol o'i gymharu â 23 y cant a oedd yn byw mewn cartref sy'n gweithio
yn 2015-16 i 2017-18.
• O fewn aelwydydd sy'n gweithio, mae yna hefyd wahaniaeth amlwg rhwng y
tebygolrwydd o tlodi i blant mewn aelwydydd lle mae pob oedolyn yn
gweithio (15 y cant) o'i gymharu â aelwydydd lle mae rhai oedolion (ond nid
pob un) yn gweithio (41 y cant), yn 2015-16 i 2017-18
Roedd tri chwarter y plant mewn cartrefi di-waith yn byw
mewn tlodi incwm cymharol

10. Ar gyfer oedolion o oedran gweithio, y mae byw
gyda phobl sy’n gweithio yn lleihau’r tebygrwydd o
fyw mewn tlodi incwm cymharol
• Rhwng 2015-16 a 2017-18, yr oedd oedolion o oedran gweithio a oedd yn byw
mewn aelwydydd lle nad oedd neb yn gweithio, dros 6 gwaith yn fwy tebygol
o fod yn byw mewn tlodi incwm cymharol na'r rhai a oedd yn byw mewn
aelwydydd lle yr oedd pawb yn gweithio’n llawn-amser.
• Fodd bynnag yr oedd yna amcangyfrif o 50,000 o oedolion o oedran gweithio
a oedd yn barhau i fod mewn tlodi incwm cymharol er gwaethaf y ffaith eu bod
yn byw mewn aelwydydd lle yr oedd pawb yn gweithio’n llawn amser.
• Mae byw mewn cartref lle bod yna ail enillydd yn lleihau’r tebygolrwydd o fod
mewn tlodi incwm cymharol boed yr enillydd hwnnw’n gweithio rhan amser neu
lawn amser.
• Mewn aelwydydd lle mae o leiaf un oedolyn o oedran gweithio yn gweithio'n
llawn amser, mae’r tebygolrwydd o fod mewn tlodi incwm cymharol yn debyg ar
gyfer aelwydydd lle y bydd yr ail enillydd yn llawn amser (8 y cant) o gymharu i
rheini lle y bydd yr ail enillydd yn rhan amser (9 y cant).

11. Canran yr oedolion o oedran gweithio yn ôl math o gyflogaeth yr
aelwyd yng Nghymru, a oedd yn byw mewn tlodi incwm cymharol
(ar ôl costau tai), 2015-16 i 2017-18
Ffynhonnell: Dadansoddiad Llywodraeth Cymru o HBAI, Arolwg Adnoddau Teuluoedd, DWP
89
2930
33
52
0
10
20
30
40
50
60
Pob un amser llawnCwpwl - un amser
llawn, un rhan-amser
Cwpwl - un amser
llawn, un ddim yn
gweithio
Un neu fwy yn
hunangyflogedig
Neb amser llawn, un
neu fwy yn rhan-
amser
Heb waith
Canran