1. Makiaveli dhe koncepti i
Shtetit
Lënda: Teori Politike
Niveli: Bachelor
Kursi: Shkenca Politike ,Marrdhënie Ndërkombëtare
Leksioni 2

2. Temat
 Mënyra e Qeverisjes
 Principatat e fituara me armë
 Principatat e reja
 Principatat Civile
 Forca e shtetit dhe natyra e saj

3. Mënyra e Qeverisjes
 Mënyra e qeverisjes lidhet me
cilësitë e princit
 Legjitimiteti nuk vjen vetëm nga
trashëgimia por nga aftësia e
drejtimit
 Forca dhe bindja
 Ligjet nuk mund të respektohen
pa mundësinë e ndëshkimit
 Princi duhet të jetë dhe profet por
duhet të ketë forcën në anën e tij

4. Principatat e fituara me armë apo me
ndihmën e të huajve
 Principata(Pushteti) mund të fitohet me forcën e armëve
 Virtyti dhe fati i princit
 E lehtë për tu fituar e vështirë për tu mbajtur
 Princi duhet të :
-sigurojë statusin e tij
-të fitojë mendjet e njerëzve
-të kalojë vështirësitë me forcë apo me dredhi
-të zhdukë armiqtë e tij
-të zëvendësojë ligjet e reja me të vjetrat
-të fitojë miqësi me princat dhe mbretërit e tjerë
-të shpërndajë ushtrinë e vjetër dhe të krijojë një të re

5. Vazhdim
 Asgjë nuk mund të ndalë princin e
suksesshëm
 Principatat mund të fitohen me
ndihmën e armëve lehtë por mund
të humbiten po lehtë
 Princi duhet të dijë kështu të
provojë forcën e tij qoftë dhe me
veprime kriminale
 Të fitojë zemrat e njerëzve edhe
përmes frikës
 Princi duhet të krijojë reputacion
përmes balancimit të frikës me
drejtësinë

6. Duart e pista
 Principatat mund të fitohen dhe me
dhunë
 Princi duhet të ponderojë mirë
avantazhet dhe disavantazhet e
dhunës
 Ai duhet të përdorë dhunën në një
goditje të vetme si fillim për
vendosjen e pushtetit të tij
 Dhuna pra duhet të jetë simbolike
 Dhuna e vazhdueshme dëmton
princin
 Pas dhunës nënshtetasit duhet të
provojnë mirësinë e princit

7. Shembull :Zogu në vitin 1924
 Rivjen në fuqi me ndihmën e Mbretërisë
Jugosllave
-Siguron statusin e tij: Kushtetuta e vitit Janar
1925
-të kalojë vështirësitë me forcë apo me dredhi:
(pensioni akorduar Konices,Marrveshja me
Jugosllavine dhe Italine, Amnistia e
pergjithshme)
-të zhdukë armiqtë e tij:(Gurakuqi 2 mars
1925,Prishtina 1933)
-Vendosja e ligjeve te reja: Kodi civil dhe reformat

8. Pse dhuna dhe frika?
 Dallim mes dëshirës për
liri të antikëve dhe
bashkohasve të tij
 Problem moralin
kristian: bën të
pamundur ruajten e
lirisë
 Ka më pak republika në
kohën e Makiavelit se sa
në kohët antike

9. Koncepti i moralit
 Morali i krishterë kishte dobësuar forcën e
njeriut në raport me lirinë
 Vlerësohej mëshira ,sakrifica ndryshe nga
antikët që vlerësonin individin ,forcën apo
madhështinë
 Morali i krishterë ve në rrezik politikën dhe për
rrjedhojë lirinë
 Feja duhet të kështu vetëm të shërbejë dhe jo të
jetë qëllimi

10. Vazhdimi
 Ekzistenca pra e një morali të dyfishtë
1-Morali qytetar (dashuria për vendin, bindja ndaj
ligjeve,sakrifikimi për vendin)
2-Morali i princit: krijues i ligjit dhe moralit dhe
për rrjedhojë mbi ato (Luigji XIV: Shteti jam une)
 Detyra kryesore e princit…ruajtja e shtetit
 Standarti i lartë moral nuk duhet as është i
dëshiruar në politikë

11. Feja si instrument
 Princi duhet të
ruajë një
aparencë fetare
me qëllim:
-ruajtjen e rendit
shoqëror
-feja ruan një
farë uniteti
mes njerëzve
(masakra e
Shën
Bartolomeut
në Francë
1572)

12. Vazhdimi
 Për Makiavelin feja duhet të jetë dashuria për
atdheun
 Feja duhet ti shërbejë këtij qëllimi
 Feja pra si ‘instrumentum regni,
 Zoti është drejtësi prandaj kërkon nga njerëzit
që të themelojnë rende politike të drejta
- Shembull ‘Feja e Shqiptarit është Shqiptaria’

13. Zogu me kryetaret e komuniteteve
fetare

14. Principatat civile
 Rimerr konceptin e Aristotelit mbi format e
qeverisjes
-Principata (Tirania)
-Republika (Demokracia)
-Anarkia
 Bën dallimin në bazën e marrjes së pushtetit
(Princi f 20)
-Ndihma e fisnikëve (sundimtari nuk e ka të gjatë)
-Me ndihmën e popullit princi mbijeton

15. Vazhdim
 Fisnikët lakmitarë
 Populli dy kategori
-të frikësuarit
-inteligjentët që mund të përdoren për të rritur
pushtetin e princit
 Populli kërkon vetëm të mos shtypet
 është e vështirë për princin kur merr pushtetin
nga fisnikëria në kundështi me popullin

16. Vazhdimi
 Sundimi i Princit duhet të jetë i drejt përdrejtë si
mënyrë për të tjekaluar rreziqet që mund ti
shfaqen
 Ambiciet duhet të kontrollohen dhe të
amortizohen nga ana e princit
 Rielaborimi i konceptit të legjitimitetit
 Pushtetin e ka princi por e ushtron me
mbështetjen popullore

17. Koncepti i Republikës
 Republikat tashmë janë e
kaluara
 Njerëzit nuk dinë ç’është
liria:shkaku morali kristian që
mëson përuljen jo militantizmin
 Princi pra e keqja e
domosdoshme
 Ka detyrimin ti mësojë njerëzve
ç’është liria
Shembulli: Moisiu me ligjet e tij….

18. Vazhdimi
 Politika pra mbi të
gjitha
 E pa kushtëzuar nga
asnjë kod moral në të
kundërt dështimi i
princit
 Politika e ndarë nga
feja
 Për rrjedhojë Princi
duhet ta përdorë atë
në funksion të tij

19. Koncepti i shtetit
 Shtet i Centralizuar (Pushteti i
Princit)
 Uniteti i Politikës dhe Pushtetit
 Shteti feudal sillte vetem
konfuzion (Princi f 27)
 Shteti (Princi ) mbi të gjitha
 Ngrihet mbi bazën e këtyre
parimeve
-Raison d’etat (Arsyeja,interesi i shtetit)
-Qëllimi justifikon mjetin
-Shteti sovran,autonom afetar
-Shteti (Princi apo Sovrani) cilësitë e
dhelprës dhe luanit
-Shtet despotik

20. Liria dhe Atdheu
 Liria si virtyt qytetar:Dashuria për vendin
 E drejta dhe legjitimiteti vijnë nga forca dhe
pranimi
 Politikanët sillen më mirë në rast se popullata
është e pranishme në politikë
 Makiaveli kështu hedh poshtë legjitimitetin me
bazë fetare në favor të atij qytetar
 Qytetarët duhet të mësohen dhe edukohen me
luftën

21. Vazhdim
 Jo ushtri mercenare por milici qytetare
(logjika e ushtrive me detyrim në shek
18-19 në Francën Republikane)
 Princi themelon rendin politik por ai
mbahet më shumë nga ai me ndihmën e
qytetarëve (qeverisja popullore)
 Kontraktualizmi i Makiavelit ‘..njëherë
që njerëzit pranojnë rendin politik nuk
mund ta zhbëjnë atë
 Madhështia e princit qëndron në
rikonceptimin apo krijimin e të mirës së
përgjithshme

22. Princi dhe komuniteti
 Fati,qëndron si determinant vetëm në fazën e
parë të vendosjes së pushtetit
 Ai mund të kontrollohet nga Princi vetëm në
përfshirjen e qytetarëve në një komunitet (ideja e
qytetarisë)
 Marrdhënia mes liderit mbështetet në
pranueshmërinë e pushtetit të tij (legjitimiteti)