2. Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας
Τα κυριότερα νησιωτικά συμπλέγματα
της Ελλάδας είναι:
•οι Κυκλάδες
•οι Σποράδες
•τα Δωδεκάνησα
•τα Επτάνησα
•τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας κάνει ιδιαίτερα σημαντικό το ρόλο της για το
εμπόριο, τις μεταφορές και τις επικοινωνίες ανάμεσα σε Ευρώπη, Ασία και
Αφρική. Σημαντικοί δρόμοι θαλάσσιων μεταφορών διασταυρώνονται στο χώρο της
Ελλάδας, αλλά και σπουδαίοι χερσαίοι δρόμοι καταλήγουν στις μεγάλες πόλεις-
λιμάνια της (Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Καβάλα, Βόλο κ.ά.). Δίκαια λοιπόν της
απέδωσαν το χαρακτηρισμό «σταυροδρόμι τριών ηπείρων». Θα μπορούσε ακόμα
να χαρακτηριστεί «σταυροδρόμι λαών & πολιτισμών», γιατί στο χώρο της
συναντήθηκε ο ελληνικός πολιτισμός με πολιτισμούς από την Ευρώπη, την Ασία
και την Αφρική. Τα αποτελέσματα αυτών των συναντήσεων είναι στα ιστορικά
κτήρια, στα τοπωνύμια, στη γλώσσα, στη λαϊκή τέχνη.
3. Περίπου το 1/5 της συνολικής επιφάνειας της Ελλάδας αποτελείται από νησιά. Τα
ελληνικά νησιά είναι περισσότερα από 2.000 και τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται
στο Αιγαίο πέλαγος.
Τα δέκα μεγαλύτερα σε έκταση ελληνικά νησιά είναι:
1. Κρήτη
2. Εύβοια
3. Λέσβος
4. Ρόδος
5. Χίος
6. Κεφαλονιά
7. Κέρκυρα
8. Σάμος
9. Λήμνος
10. Νάξος
4. Οι κυριότερες πεδιάδες της Ελλάδας είναι δύο. Η μεγαλύτερη είναι αυτή που
απλώνεται στην περιοχή Θεσσαλονίκης – Γιαννιτσών και φθάνει μέχρι τη
θάλασσα του Θερμαϊκού κόλπου. Είναι μια παράλια πεδιάδα. Είναι εύφορη, παράγει
πολλά προϊόντα και οι αγρότες ασχολούνται αποκλειστικά με την καλλιέργεια της
γης. Οι μεγάλοι ποταμοί που διασχίζουν την πεδιάδα, ο Αλιάκμονας, ο Αξιός, ο
Λουδίας και ο Γαλλικός, την ποτίζουν και μεταφέροντας εύφορες ύλες την κάνουν
περισσότερο παραγωγική.
Η δεύτερη μεγάλη πεδιάδα είναι η Θεσσαλική. Είναι μια εύφορη πεδινή έκταση,
που περιβάλλεται από βουνά και αρδεύεται από τον Πηνειό ποταμό. Ο Πηνειός
περνώντας μέσα από την κοιλάδα των Τεμπών εκβάλλει στο Αιγαίο. Η Θεσσαλική
πεδιάδα χαρακτηρίζεται ως ηπειρωτική ή εσωτερική.
5. Τα βουνά της Ελλάδας είναι συνέχεια της οροσειράς των Βαλκανίων.Οι δύο
μεγαλύτερες οροσειρές στην Ελλάδα είναι η Πίνδος και η Ροδόπη.
Στην Οροσειρά της Πίνδου βρίσκονται πολλά βουνα όπως τα Τζουμέρκα, ο
Γράμμος και το Βίτσι, στην Ήπειρο θα βρούμε την οροσειρά Μιτσικέλι.
Το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας είναι ο Όλυμπος.
Άλλα μεγάλα βουνά είναι ο Γράμμος και το Βέρμιο, το όρος Σμόλικας και ο
Τόμαρος.
Στη Θεσσαλία μεταξύ του Ολύμπου και του Πηλίου βρίσκεται το όρος Όσσα η
Κίσσαβος. Νότια του Ολύμπου βρίσκεται το Πήλιο.
Στην Στερεά Ελλάδα βρίσκεται το βουνό Παρνασσός.
Στην Πελοποννήσο βρίσκονται τα Αροάνια όρη (Χελμός)
και στην Κρήτη τα Λευκά Όρη που λαμβάνουν τα ονόματά τους από το χιόνι που
μπορείς να δεις όλο το χρόνο τους στις υψηλότερες κορυφές.
6. Ποτάμια και λίμνες
Τέσσερα σημαντικά ποτάμια που διαρρέουν την Ελλάδα ('Εβρος, Νέστος,
Στρυμόνας, Αξιός) πηγάζουν από γειτονικές χώρες, αποτελώντας διακρατικά-
διασυνοριακά ποτάμια.
Τα μεγαλύτερα ελληνικά ποτάμια είναι ο Αλιάκμονας, ο Αχελώος,ο
θεσσαλικός, ο Πηνειός, ο 'Εβρος και ο Νέστος.
Η χώρα μας, προσπαθώντας να διασφαλίσει το πολύτιμο γλυκό νερό για όλες τις
εποχές του χρόνου και για όλες τις ανάγκες της, έχει κατασκευάσει φράγματα και
έχει δημιουργήσει τεχνητές λίμνες σε όλα τα σημαντικά ποτάμια. Το νερό των
ποταμών και των λιμνών μας χρησιμοποιείται, ανάμεσα στα άλλα, για άρδευση
γεωργικών καλλιεργειών, για ύδρευση πόλεων, για παραγωγή ηλεκτρικού
ρεύματος και για οικο-τουριστικές δραστηριότητες.
Οι λίμνες της χώρας μας είναι λιγοστές και με μικρή επιφάνεια. Η μεγαλύτερη
ελληνική φυσική λίμνη είναι η Τριχωνίδα και η μεγαλύτερη τεχνητή είναι η Λίμνη
Κρεμαστών.Και στις λίμνες, όπως και στα ποτάμια, παρατηρείται έλλειψη νερού.
Οι σπουδαιότεροι λόγοι για τη μείωση της στάθμης του νερού είναι η εντατική
άντλησή του για άρδευση καλλιεργειών και η μείωση των βροχοπτώσεων.
7. Το κλίμα
Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από το μεσογειακό τύπο του εύκρατου κλίματος και
έχει ήπιους υγρούς χειμώνες και ζεστά ξηρά καλοκαίρια. Το κλίμα της χώρας
μπορεί να διαιρεθεί σε τέσσερις βασικές κατηγορίες:
- υγρό μεσογειακό (δυτική Ελλάδα, δυτική Πελοπόννησος, πεδινά και ημιορεινά
της Ηπείρου)
- ξηρό μεσογειακό (Κυκλάδες, παραλιακή Κρήτη, Δωδεκάνησα, ανατολική
Πελοπόννησος, Αττική, πεδινές περιοχές Ανατολικής Στερεάς)
- ηπειρωτικό (δυτική Μακεδονία, εσωτερικά υψίπεδα ηπειρωτικής Ελλάδας,
βόρειος Έβρος)
- ορεινό σε ορεινές περιοχές. Οι θερμοκρασίες είναι σπάνια υπερβολικές στις
παραθαλάσσιες περιοχές.