Systemy informacji przestrzennej (GIS) w warsztacie projektanta urbanisty oraz jako narzędzie dla administracji publicznej

GIS - narzędzie urbanisty oraz administracji publicznej
Systemy informacji przestrzennej (GIS)
w warsztacie
projektanta urbanisty
oraz jako narzędzie dla
administracji publicznej
S T R U K T U R A Planowanie Przestrzenne, GIS
ul. Piaskowa 29, 80-025 Gdańsk tel./fax +48 58 346 02 47, tel.kom 603 669 037 - www.struktura.eu

Zakres tematyczny prezentacji
● Specyfika planowania przestrzennego – interdyscyplinarność i
powiązanie z położeniem w przestrzeni.
● Wprowadzenie do systemów informacji przestrzennej (GIS).
● INSPIRE – problemy integracji danych i infrastruktura informacji
przestrzennej: próba racjonalnego uporządkowania i upowszechnienia
dostępu i wykorzystania informacji przestrzennej.
● GIS, jako szansa dla projektantów i administracji – wspomaganie
procedur administracyjnych, procesy projektowania i wymiany zasobów
informacji przestrzennej.

GIS, jako szansa i wyzwanie dla planistów i administracji
● GIS, jako szansa – GIS dostarcza szeregu narzędzi zapewniających
● integrację problematyki planistycznej wg wspólnego mianownika,
jakim są relacje przestrzenne;
● systemy gromadzenia i udostępniania zasobów informacji
przestrzennej;
● zaawansowane narzędzia korzystania z informacji przestrzennej
oraz wspomagania projektowania i prowadzenia procedur
administracyjnych
● bazy wiedzy,
● analizy przestrzenne i atrybutowe,
● narzędzia edycji danych przestrzennych i opisowych,
● powiązanie procedur administracyjnych z rejestracją zdarzeń
zachodzących w toku postępowań.

GIS, jako szansa i wyzwanie dla planistów i administracji
● GIS, jako wyzwanie – GIS posiada ograniczenia oraz jest wrażliwy na
problemy organizacyjne występujące wewnątrz instytucji zajmujących
się gospodarką przestrzenną oraz związane z wzajemnych relacji
pomiędzy nimi.
Technologia GIS jest uwarunkowana szeregiem czynników:
● wydajności maszyn i pojemności baz danych jest ograniczona,
● rozwiązania informatyczne są dostarczane przez różnych
producentów, dla których priorytetami są ich cele rozwojowe, a nie
cele instytucji, które korzystają z dostarczanych rozwiązań;
● brak świadomości lub lekceważenie wagi standardów;
● koncentrowanie się na wewnętrznych problemach organizacji, bez
właściwego zrozumienia jej misji, w szczególności zobowiązań
publicznych.

Specyfika
planowania przestrzennego

Rola planowania przestrzennego
KSZTAŁTOWANIE ŁADU PRZESTRZENNEGO:
●Art. 2. pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym –
●przez ład przestrzenny należy rozumieć:
takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz
uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i
wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe,
kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne.

Rola planowania przestrzennego
Kształtowanie ładu przestrzennego, które uwzględni:
● racjonalne gospodarowanie zasobami przestrzeni (ochrona zasobów
naturalnych, w tym wartości przyrodniczych, zasobów surowców,
walorów krajobrazowych, przestrzeni otwartych)
● jakość życia mieszkańców (wpływ na zdrowie, warunki mieszkaniowe,
dostępność do usług, estetykę otoczenia),
● efektywność ekonomiczną (koszty przygotowania obszarów rozwoju
zabudowy, koszty wyposażenia ich w infrastrukturę techniczną,
transportową, obsługę transportem publicznym, usługami
komunalnymi)

Charakter planowania przestrzennego
INTERDYSCYPLINARNOŚĆ:
● zagadnienia środowiska przyrodniczego,
● zagadnienia kulturowe,
● kształtowanie osadnictwa w tym zasięgu urbanizacji
● kształtowanie zagospodarowania (przeznaczenie terenu, parametry i
wskaźniki zabudowy i zagospodarowania),
● planowanie obsługi mieszkańców, w tym: planowanie systemów infrastruktury
społecznej, technicznej, w tym transportowej,
● zagadnienia bezpieczeństwa publicznego,
● przewidywanie klęsk żywiołowych i katastrof oraz przeciwdziałanie ich
skutkom .

Charakter planowania przestrzennego
WIELPOZIOMOWOŚĆ:
● Planowanie na szczeblu gminy:
● Polityka przestrzenna gminy,
● Ustalenie przeznaczenia terenu w aktach prawa miejscowego;
● Planowanie na szczeblu powiatu (nieobligatoryjne)
● Planowanie na szczeblu województwa – polityka przestrzenna województwa;
● Planowanie na szczeblu krajowym – Koncepcja Przestrzennego
Zagospodarowania Kraju

kraj
województwo
powiat
gmina
PZPW
Sejmik Województwa Marszałek
Studium
uikzp
Mpzp
Decyzja
owz inwestor
Projekt
budowlany
Starosta
Rada Gminy
Wójt, Burmistrz, Prezydent
Pozwolenie
na
budowę
inwestor
Projekt
budowlany
Zgodność
z ustaleniami
zatwierdza
sporządza
sporządzazatwierdza
sporządza
zatwierdza
wydaje
Nie narusza
ustaleń
Na podstawie
Mpzp
(wypis i wyrys z
mpzp)
Na podstawie
dowz
wydaje
KPZK
Zgodność
z ustaleniami
Programy
rządoweUwzględnia się

● Zagadnienia i zasoby informacyjne uwzględniane w procedurach planistycznych
Zarządy Dróg
Konce-
pcje i
Programy
rozwoju
Ewid.
Dróg
i O.M.
Geolog Powiatowy
Powiatowe
archiwum
geologiczne
Geolog Wojewódzki
Wojewódzkie
archiwum
geologiczne
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
Urząd
Morski
Państwowy Powiatwoy
Inspektor Sanitarny
Ministerstwa
Programy
rządowe
Rada Ministrów /
Ministerstwo
Rozwoju
Regionalnego
KPZK
Samorząd
Województwa
Programy
woje-
wódzkiePZPW
Urząd
Lotnictwa
Cywilnego Rejestr
lądowisk
Państwowy
Wojewódzki
Konserwator
Zabytków
Rejestr
zabytków
Wojewoda
Rejestry decyzji lokalizacyjnych
dla „specustaw”
GMINA
MPZPStudium
Bazy gminne
KZGW/RZGW
Plany
gospoda-
rowania
wodami
Kataster
Wodny
GDOŚ /
RDOŚ Rejestr
Form
ochrony
przyrody
Wojewódzki / Powiatowy
ODGiK
TBD, mapa zasadnicza;
EGiB, GESUT, Hydro, Sozo

Dane i informacja
Dane przestrzenne
Informacja przestrzenna

Dane a informacja
● Dane (ang. data, łac. datum):
wszystko co jest/może być przetwarzane umysłowo lub komputerowo
(Adam Maria Gadomski – TOGA)
● wg dziedzin: dane statystyczne (demograficzne, ekonomiczne),
dane przestrzenne, dane techniczne, dane osobowe,
● wg typów: dane alfanumeryczne (znakowe), tekstowe, liczbowe
(numeryczne: całkowite, zmiennoprzecinkowe)
● Informacja (łac. informatio – przedstawienie, wizerunek; informare –
kształtować, przedstawiać):
zestaw właściwości pewnych obiektów, odniesiony do innych
obiektów lub z uwzględnieniem relacji pomiędzy obiektami w
określonym zbiorze albo rozpoznanie stanu układu odróżnialnego od
innego stanu (informacja obiektywna) lub właściwości obiektów
określone w oparciu o ich znaczenie dla użytkownika (informacja
subiektywna) – na podstawie Wikipedii.

Od danych do informacji
● Dane to zbiory, wykazy obiektów oraz wartości opisujące ich cechy
● identyfikatory działek,
● dane geometryczne działek,
● atrybuty opisujące ich powierzchnię, grupy własności, jednostki
rejestrowe,
● Informacja pochodzi z przetwarzania danych, pozwalając na
uzyskanie odpowiedzi na określone pytania lub po prostu interpretację
danych. Informację uzyskujemy z danych poprzez:
● wprowadzenie nowych relacji pomiędzy danymi,
● agregację danych wg określonych cech,
● porównanie cech i zidentyfikowanie różnic pomiędzy obiektami.

Od danych do informacji
● Danymi są:
● zameldowani na obszarze gminy obywatele i ich wiek,
● liczba mieszkańców na danym obszarze,
● struktura wieku mieszkańców na określonym obszarze,
● rozmieszczenie szkół oraz liczba i pojemność sal lekcyjnych.
● Informacja stanowi efekt analizy danych:
● gdzie w gminie występują największe skupiska ludności,
● który obręb ma na największą gęstość zaludnienia,
● czy wielkość i rozmieszczenie szkół zaspakajają potrzeby oświatowe
jednostki osadniczej.

Dane przestrzenne
● Dane przestrzenne to dane, które posiadają odniesienie do
przestrzeni:
● Ustawa o IIP: dane przestrzenne oznaczają dane odnoszące się
bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
● dane opisujące geometrię obiektów i ich położenie w przestrzeni,
● dane opisujące cechy obiektów o określonym położeniu w przestrzeni
● Dane "konwencjonalne":
● Dane o wydatkach budżetowych w jakimś dziale
● Dane przestrzenne:
● Zbiór danych obejmujących wydane decyzje o warunkach zabudowy
– Postanowienie wraz ustaleniami i parametrami zagospodarowania
oraz wskazanie obszaru (działki geodezyjnej, grupy działek) do
których się ona odnosi uwidocznionych na załączniku graficznym .

Informacja przestrzenna
● Informacja uzyskana w drodze przetwarzania danych
przestrzennych:
● opisuje stan jakiegoś zjawiska na jakimś obszarze, pozwalając
znaleźć jakieś prawidłowości,
● dostarcza porównania cech określonych obiektów przestrzennych,
● prezentuje dane przestrzenne w sposób zapewniający ich dogodną
interpretację.
● Informacja przestrzenna może być dostarczona w formie:
● uporządkowanego (sortowanego) wykazu obiektów przestrzennych,
● diagramu lub kartodiagramu,
● mapy tematycznej.

Systemy informacji przestrzennej
GIS
technologie numeryczne
przetwarzania danych i informacji przestrzennej

Pojęcia odnoszące się do numerycznych technologii obróbki
informacji przestrzennej
● GIS – Geographic Information System:
● SIP – System Informacji Przestrzennej (Geograficznej),
● SDI – Spatial Data Infrastructure
● Infrastruktura Danych Przestrzennych,
● INSPIRE – Infrastructure for Spatial Information in the European
Community (INSPIRE)
● Infrastruktura Informacji Przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej
(INSPIRE).
● KIIP – [Krajowa] Infrastruktura Informacji Przestrzennej.

Czym jest GIS
● GIS – Geographic Information System
SIP – System Informacji Przestrzennej (Geograficznej)
● SYSTEM (stgr. σύστημα systema – rzecz złożona)
● obiekt fizyczny lub abstrakcyjny, w którym można wyodrębnić zespół
lub zespoły elementów wzajemnie powiązanych w układy,
realizujących jako całość nadrzędną funkcjonalność lub
funkcjonalności (Wikipedia)
● zespoły elementów (zbiory, podzbiory, elementy)
● struktura (budowa, sposób ich powiązania – relacje między
zbiorami, podzbiorami, elementami)
● System informacji (informacyjny)
● System, którego elementami są informacje i układy służące do
zarządzania nimi

Definicja GIS
● GIS – Geographic Information System
SIP – System Informacji Przestrzennej (Geograficznej)
● System informacyjny, którego elementy opisują przestrzeń lub
odnoszą się do przestrzeni.
● System, który opisuje obiekty geograficzne i odnosi określone
zbiory informacji do położenia geograficznego.

Obiekt przestrzenny
● obiekt przestrzenny oznacza abstrakcyjną reprezentację zjawiska
świata rzeczywistego związaną z określonym położeniem lub obszarem
geograficznym (Dyrektywa INSPIRE),

● Obiekt przestrzenny i jego atrybuty
OPIS
OPIS
OPIS
OPIS
OPIS

Obręb leśny
●powierzchnia ..
●skład gatunkowy
Rzeka Wierzyca
● klasa czystości
● prędkość
przepływu
Linia kolejowa
Starogard Gd
- Skórcz
● normalnotorowa
● prędkość ..
DW nr 222
● klasa drogi Z
●nawierzchnia
twarda
ulepszona

Działka nr 55/22
● obręb
● powierzchnia
● grupa rejestrowa
Działka nr 55/23
● obręb
● powierzchnia
● grupa rejestrowa
Działka nr 55/15
●
obręb
●
powierzchnia
●
grupa rejestrowa
Działka nr 55/12
●
obręb
●
powierzchnia
●
grupa rejestrowa
55/12
55/13
55/14
55/15
55/20
55/21
55/22
55/23

● Reprezentacja
miejscowego Planu
zagospodarowania
przestrzennego
● w GIS

● Przykład
obiektów przestrzennych
w miejscowym planie
zagospodarowania
przestrzennego:
Tereny planistyczne

● Wyróżnianie
obiektów
przestrzennych
MPZP wg atrybutów
(zapytanie w CQL)

Pobranie i wyświetlenie
w przeglądarce
informacji opisowej
na temat wybranego
obiektu przestrzennego
MPZP

● Teren planistyczny
oraz przypisane mu ustalenia
w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego
jako
obiekt przestrzenny i jego atrybuty

● Serie, zbiory (warstwy), obiekty
METADATA
METADATA
METADATA
METADATA
METADATA

● Serie, zbiory (warstwy), obiekty
Legal
determinations
PROPS PROPS PROPS
Legal
determinations
Legal
determinations
Legal
determinations METADATA
METADATA
METADATA
METADATA

● Powiązanie obiektu przestrzennego z informacją opisową

Organizacja
przechowywania oraz udostępniania
danych i informacji przestrzennej

Forma składowania i udostępniania danych
● Lokalnie (na lokalnym komputerze)
● w formie plików – dostęp do pliku bezpośredni
● w lokalnej bazie danych – jednostanowiskowy dostęp do bazy
● W granicach organizacji (intranet)
● w formie plików (na określonej maszynie w sieci) - bezpośredni
● w bazie danych – dostęp wielostanowiskowy
● za pośrednictwem aplikacji sieciowych – wielostanowiskowy
● W internecie
● w zdalnych bazach danych – na podstawie uprawnień
● za pośrednictwem wyspecjalizowanych serwisów sieciowych
● (standardy OGC – WMS, WFS, WFS)
● poprzez geoportal i aplikacje sieciowe
● niejawne użycie serwisów sieciowych)

● Rozproszone źródła danych wymaganych w procedurach administracyjnych i planistycznych
Zarządy Dróg
Konce-
pcje i
Programy
rozwoju
Ewid.
Dróg
i O.M.
Geolog Powiatowy
Powiatowe
archiwum
geologiczne
Geolog Wojewódzki
Wojewódzkie
archiwum
geologiczne
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
(...)
Urząd
Morski
Państwowy Powiatwoy
Inspektor Sanitarny
Ministerstwa
Programy
rządowe
Rada Ministrów /
Ministerstwo
Rozwoju
Regionalnego
KPZK
Samorząd
Województwa
Programy
woje-
wódzkiePZPW
Urząd
Lotnictwa
Cywilnego Rejestr
lądowisk
Państwowy
Wojewódzki
Konserwator
Zabytków
Rejestr
zabytków
Wojewoda
Rejestry decyzji lokalizacyjnych
dla „specustaw”
GMINA
MPZPStudium
Bazy gminne
KZGW/RZGW
Plany
gospoda-
rowania
wodami
Kataster
Wodny
GDOŚ /
RDOŚ Rejestr
Form
ochrony
przyrody
Wojewódzki / Powiatowy
ODGiK
TBD, mapa zasadnicza;
EGiB, GESUT, Hydro, Sozo

● Przetwarzanie i integracja danych przestrzennych oraz tworzenie nowego zasobu
Dane
opisowe
Dane
opisoweDane
opisowe
Zewnętrzne
serwisy geograficzne
OWS
(WMS,WFS,WCS)
Serwisy
Katalogowe /
słowniki
metadanych
Schematy
danych,
słowniki, ontologie
Zewnętrzne dane
opisowe i
statystyczne
Serwisy sieciowe Dane opisowe
Dane geometryczne rastrowe Dane geometryczne wektorowe
PROJEKT
DESKTOP GIS
● Integracja danych zewnętrznych
(referencyjnych, źródłowych)
●
Edycja danych lokalnych
● Stylizacja widoku
●
Kompozycja map (symbolika, legenda)
● Eksport danych wynikowych

Problemy wykorzystania informacji
przestrzennej

Problemy sporządzania interdyscyplinarnych opracowań -
DOSTĘPNOŚĆ DANYCH i INFORMACJI:
● rzadko kiedy istnieje możliwość uzyskania informacji:
● najczęściej są to surowe dane, które wymagają dopiero przetworzenia, aby uzyskać
użyteczną dla planowania przestrzennego informację (zamiast struktury własności, 15 tys.
wypisów),
● informacja, a nawet same dane są niekompletne – np. zakupiona mapa ewidencyjna, to
wyłącznie geometria, dane opisowe najczęściej dalej mają formę wypisów, które odrębnie
trzeba nabyć, i nie mają postaci elektronicznej.
● dane są udostępniane w formie tradycyjnej, niekiedy są wyłącznie „do wglądu” lub „do
odrysowania”,
● brak standardów wymiany danych numerycznych (poza SWDE), co ogranicza ich użyteczność
dla bardziej zaawansowanych analiz.
● dane są bardzo kosztowne, szczególnie, gdy pozyskuje się je w formie numerycznej (obecnie,
logicznie patrząc powinno być na odwrót),
● istnieje masę ograniczeń formalno-prawnych związanych z udostępnianiem danych.

Koncepcja INSPIRE jako
rozwiązanie problemów
dostępności danych

Infrastruktura informacji przestrzennej
● rozumie się przez to opisane metadanymi zbiory danych
przestrzennych oraz dotyczące ich usługi, środki techniczne, procesy i
procedury, które są stosowane i udostępniane przez współtworzące
infrastrukturę informacji przestrzennej organy wiodące, inne organy
administracji oraz osoby trzecie (Ustawa o IIP);
● oznacza metadane, zbiory danych przestrzennych oraz usługi danych
przestrzennych; usługi i technologie sieciowe; porozumienia w sprawie
wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania oraz mechanizmy
kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane
lub udostępniane zgodnie z niniejszą dyrektywą (Dyrektywa INSPIRE);

Co wnosi Dyrektywa INSPIRE ?
Przywraca DOSTĘPNOŚĆ DANYCH:
Zgodnie z pkt. (6) wstępu do Dyrektywy:
● Infrastruktury informacji przestrzennej w państwach członkowskich powinny być zaprojektowane
tak,
● aby zapewnić przechowywanie, udostępnianie oraz utrzymywanie danych przestrzennych na odpowiednim
szczeblu;
● aby było możliwe łączenie w jednolity sposób danych przestrzennych pochodzących z różnych źródeł we
Wspólnocie i wspólne korzystanie z nich przez wielu użytkowników i wiele aplikacji;
● aby było możliwe wspólne korzystanie z danych przestrzennych zgromadzonych na jednym szczeblu
organów publicznych przez inne organy publiczne;
● aby dane przestrzenne były udostępniane na warunkach, które nie ograniczają bezzasadnie ich
szerokiego wykorzystywania;
● aby łatwo było wyszukać dostępne dane przestrzenne, ocenić ich przydatność dla określonego celu oraz
poznać warunki dotyczące ich wykorzystywania.

Przywraca DOSTĘPNOŚĆ DANYCH (2):
Jeżeli udostępnione dane mają charakter publiczny, to:
● Dostępność danych winna być zapewniona niezależnie od tego kto jest użytkownikiem,
niezależnie od celu dla jakiego on je pozyskuje, jak również technologii przez niego stosowanej
– jest to możliwe dzięki zapewnieniu interoperacyjności oraz harmonizacji zbiorów danych
przestrzennych i usług.
Harmonizacja zostanie osiągnięta dzięki poprzez określenie standardów technicznych
stosowanych dla powyższych rozwiązań – normy ISO oraz standardy takie jak OGC. Obejmą
one:
● specyfikację usług sieciowych,
● modele i schematy aplikacyjne danych,
● profile metadanych, które pozwolą na znajdowanie i wybór stosownych informacji

DOSTĘPNOŚĆ DANYCH :
● to pozyskiwanie: samorząd łatwo uzyskuje dane niezbędne do
prowadzonych przez siebie postępowań i procedur,
● to udostępnianie: samorząd w standaryzowany sposób udostępnia własne
dane (informację publiczną), tworząc korzystne warunki dla rozwoju
społeczno-gospodarczego, odciążając do funkcji informacyjnych urzędników
i czyniąc zadość wymogom prawa.

Zagadnienia i rozwiązania objęte budowaną infrastrukturą
● interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych – rozumie się
przez to możliwość łączenia zbiorów danych przestrzennych oraz
współdziałania usług danych przestrzennych, bez powtarzalnej interwencji
manualnej, w taki sposób, aby wynik był spójny, a wartość dodana
zbiorów i usług danych przestrzennych została zwiększona;
● metadane infrastruktury informacji przestrzennej — to informacje, które
opisują zbiory danych przestrzennych oraz usługi danych przestrzennych i
umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług;
● usługi danych przestrzennych — to usługi będące operacjami, które mogą
być wykonywane przy użyciu oprogramowania komputerowego na danych
zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych;
● WMS, WFS, WCS, WMC, WPS, WSC, CSW, OWS.

Standaryzacja rozwiązań SDI
● ISO - International Organization for Standardization - http://www.iso.org/iso/home.htm;
● ISO 19115:2005 Geographic information – Metadata,
● ISO 19115/Cor.1:2006, Geographic information – Metadata, Technical
Corrigendum 1
● ISO 19119:2005 Geographic information – Services
● ISO 19119:2005 PDAM 1, Geographic information – Services
● ISO/TS 19139:2007, Geographic information - Metadata – XML Schema
Implementation
● The Open Geospatial Consortium, Inc.® (OGC) - http://www.opengeospatial.org/
● OpenGIS® Geography Markup Language Encoding Standard (GML) The Geography
Markup Language (GML) - http://www.opengeospatial.org/standards/gml
● OpenGIS® City Geography Markup Language (CityGML) Encoding Standard -
http://www.opengeospatial.org/standards/citygml – rozszerzenie GML, służące
między innymi opisowi i prezentacji zagadnień użytkowania terenu

Obszary zastosowań
Możliwe efekty wykorzystania GIS
w planowaniu przestrzennym
i gospodarce przestrzennej

Planowanie przestrzenne – proces projektowania
● Przygotowanie źródłowych materiałów planistycznych
● Digitalizacja danych ze źródeł analogowych
● Pozyskiwanie danych planistycznych numerycznych:
● Transformacja danych z różnych formatów źródłowych
● Pozyskiwanie danych dostępnych w ramach SDI (usługi mapowe)
● Analizy planistyczne
● Analizy stanu zagospodarowania i użytkowania gruntów,
● Analizy topologiczne sieci infrastruktury technicznej,
● Analizy struktury sieci osadniczej,
● Sporządzenie dokumentów planistycznych
● Edycja części graficznej – rysunek planu, rysunki studium
● Edycja części tekstowej – uchwała mpzp, tekst studium,
● Powiązanie danych opisowych z obiektami przestrzennymi.

Planowanie przestrzenne – procedury administracyjne
● Praca bieżąca,
● wszelkie przeszukiwanie obszaru gminy, według żądanej działki (po numerze
obrębu i działki), żądanego terenu planistycznego, formy ochrony przyrody,
● sprawdzanie statusu prawnego, stanu zagospodarowania, dostępności transportowej
wyszukanych obszarów, itp.
● Wyspecjalizowane raporty i sprawozdania,
● Sprawozdania GUS, wymagające agregacji informacji przestrzennej
● sprawozdania dotyczące stanu planistycznego (liczba obszarów i ich powierzchnia
wyznaczonych na różne cele w studium, w planach miejscowych, liczba i
powierzchnia planów miejscowych z uwzględnieniem przeznaczenia terenu, zmiany
przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolne i nieleśne itp.),
● inne sprawozdania wymagające określenia wielkości odnoszących się do terenu
lub położenia.
● Zaawansowane analizy
● Analizy określone w art. 32 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (analiza stopnia wypełnienia struktur przestrzennych zgodnie z
przeznaczeniem, tempo rozwoju zabudowy, bilansowanie potrzeb rozwoju gminy z
możliwościami obsługi transportowej i infrastrukturalnej itp.),

GIS
w procesie planistycznym

Planowanie przestrzenne
SPORZĄDZANIE DOKUMENTU
PLANISTYCZNEGO

● Proces planowania przestrzennego – uproszczony schemat jednego cyklu planistycznego

● Przetwarzanie i integracja danych przestrzennych oraz tworzenie nowego zasobu

● Tworzenie warstw
planistycznych przy
użyciu narzędzi edycji
obiektów
przestrzennych
● Widok warstwy
terenów o różnym
przeznaczeniu i
zasadach
zagospodarowania
(terenów
planistycznych) w
aplikacji desktopowej
Kosmo GIS

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
● Włączenie warstwy
WMS przy pracy nad
planem miejscowym
aplikacji Desktop GIS
(Kosmo).

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
● Warstwa danych
katastralnych
z zasobów GUGiK
(geoportla.gov.pl)
udostępnianych
w usłudze WMS

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
WMS przy pracy nad
planem miejscowym
(Kosmo).
● Wybór usługi

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
WMS przy pracy nad
planem miejscowym
(Kosmo).
● Wybór warstw

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
WMS przy pracy nad
planem miejscowym
(Kosmo).
● Parametry WMS

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
● Widok warstwy
terenów
planistycznych w
Kosmo GIS
na tle warstwy danych
katastralnych GUGiK
udostępnianych
w usłudze WMS.

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
● Plan miejscowy w
(Kosmo), na
podkładzie danych
katastralnych
i danych GDOŚ
dostarczanych
w usłudze WMS

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
● Widok warstwy
terenów
planistycznych w
Kosmo GIS
na podkładzie danych
katastralnych,
razem z mapą
topograficzną
i danymi GDOŚ
dostarczanymi
w usłudze WMS

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
● Informacja o obiekcie
z warstwy WMS GDOŚ
uzyskanej przy pracy
nad planem miejscowym
w aplikacji Desktop GIS
(Kosmo) a wyświetlonej
w przeglądarce WWW.

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
● Widok warstwy
terenów
planistycznych
WMS budynki
(BDOT 2010)
w aplikacji
Desktop GIS (Kosmo).

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
● Widok warstwy
terenów
planistycznych
WMS budynki
(BDOT 2010)
w aplikacji
Desktop GIS (Kosmo).
● Zbliżenie

planistycznych przy
obiektów
przestrzennych
● Informacja o obiekcie
z warstwy WMS
(BDOT 2010)
uzyskanej przy pracy
nad planem
miejscowym w aplikacji
Desktop GIS (Kosmo)
a wyświetlonej

Planowanie przestrzenne
ANALIZY PLANISTYCZNE

Gęstość zaludnienia
i średnia wielkość
jednostki osadniczej

Zapytanie SQL
generujące liniową
warstwę powiązań
funkcjonalnych
pomiędzy ośrodkami
sieci osadniczej

Wynik analizy,
która na podstawie
wyników
z poprzedniego
przykładu określiła,
które z ośrodków
mają charakter
centralny, a które
są satelitami oraz
wyznaczyła
dominujące powiązania
funkcjonalne pomiędzy
tymi ośrodkami,
z uwzględnieniem
siły tych powiązań.

Łączna wielkość
powierzchni całkowitej
zabudowy oraz jej
struktura funkcjonalna
w obrębach
geodezyjnych

Gęstość zaludnienia
oraz liczba ludności
ośrodków wiejskich

GIS
w administracji

Zarządzanie przestrzenią
KONTEKST PRAWNY

Misja samorządu terytorialnego
● Istnienie każdej organizacji wynika z potrzeb, które ma ona
zaspokoić.
● Każdy podmiot, w szczególności podmiot publiczny, został powołany
do realizacji ściśle określonych zadań.
● Powierzając mu te zadania ustalone zostały również zasady ich
realizacji.
● W przypadku instytucji publicznych, zarówno zadania, jak i zasady
ich wypełniania, są określone w prawie, jako kompetencje podmiotu.
● Stanowią one przyczynę i sens jego istnienia, czyli jego misję.

Misja samorządu terytorialnego
● 1. Kim jesteśmy ?
● 2. Jakie potrzeby musimy zaspokajać ?
● 3. Jakim zadaniom służymy ?
● 4. Jakim wartościom jesteśmy wierni ?
● 5. W oparciu o jakie zasady działamy ?

Czym jest Gmina ?
Gmina to nie jest urząd gminy
Art. 1 ustawy z dnia z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
1. Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę
samorządową.
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć
wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Zadania gminy
● Art. 7 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym:
● Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne
obejmują sprawy:
● 1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
● 2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
● 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i
porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i
cieplną oraz gaz,
● 3a) działalności w zakresie telekomunikacji,
● 4) lokalnego transportu zbiorowego,
● 5) ochrony zdrowia,
● 6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
● 7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
● 8) edukacji publicznej,
● 9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
● 10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
● 11) targowisk i hal targowych,
● 12) zieleni gminnej i zadrzewień,
● 13) cmentarzy gminnych,
● 14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym
wyposażenia i utrzymania gminnego
● magazynu przeciwpowodziowego,
● 15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, (...)

Komu i czemu służy Gmina ?
Zadania gminy mają charakter złożony, obejmując szeroki zakres
potrzeb wspólnoty samorządowej
● Art. 6 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o
znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych
podmiotów.

Samorząd i jego rola w strukturze administracyjnej
● Gmina, Powiat, Województwo, jako wspólnota samorządowa, musi wykształcić
swój system komunikacji na linii organy samorządowe, administracja –
obywatel.
● Samorząd zajmuje się szerokim spektrum zadań, a większość z nich musi być
adresowana w sposób zróżnicowany dla różnych fragmentów obszaru
administracyjnego.
● Samorząd jest właścicielem nieruchomości oraz zarządza infrastrukturą
społeczną, techniczną i transportową, której rozmieszczenie ma wpływ na
efektywność gospodarowania tymi zasobami
● Wśród kompetencji samorządu są zadania planowania przestrzennego
● Gmina, jako najniższy poziom samorządu terytorialnego jest bezpośrednio
wyeksponowana na problemy życia mieszkańców.
● Gmina posiada władztwo planistyczne, z którego wynika stanowienie prawa
lokalnego wpływającego na kształtowanie ładu przestrzennego oraz
skutkującego ograniczeniem prawa własności nieruchomości – jest to
wyjątkowa w systemie prawnym państwa sytuacja, kiedy przepis prawny
adresowany jest do konkretnej lokalizacji.

Obowiązki podmiotów publicznych w zakresie informowania
obywateli oraz uczestnictwa społeczeństwa w postępowaniach
administracyjnych
● Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z
2001 r. Nr 112, poz. 1198 z poźń. zm.).
● Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych
innych aktów prawnych (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 17, poz. 95 z późn. zm.)
● Ustawa z dnia 4 marca 2010 o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz.U.
Nr 76 Poz. 489)
● Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) - art. 11 i 17 –
obowiązek ogłoszeń prasowych, wyłożenia projektów dokumentów,
przeprowadzenia dyskusji publicznej.
● Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227. ).

Czy samorząd potrzebuje systemu informacji przestrzennej (GIS) ?
● Doświadczenia administracji na świecie wskazują, że tak.
● Tak, gdyż samorząd zajmuje się zadaniami publicznymi obejmującymi
różne dziedziny życia – dla wielu z nich istotne jest rozmieszczenie
osadnictwa, obiektów, usług i różnych zjawisk w przestrzeni. System
informacji przestrzennej może pozwolić zintegrować wiedzę o
powyższych zagadnieniach w spójny sposób.
● Tak, gdyż samorząd odpowiada za ład przestrzenny, prowadzi politykę
przestrzenną, kształtuje lokalne systemy transportowe i systemy
infrastruktury technicznej – wszystkie stanowią podstawę do tworzenia
dokumentów, rejestrów i ewidencji, służących zarządzaniu tymi
dziedzinami, które mają charakter przestrzenno-opisowy. System
informacji przestrzennej jest rozwiązaniem informatyzacji powyższych
zasobów.

Zarządzanie przestrzenią w administracji
ZASTOSOWANIE GIS ADMINISTRACJI

Obszary zastosowań GIS w administracji publicznej
● Wsparcie procedur administracyjnych.
● Prezentacja informacji publicznej wchodzącej w zakres gospodarki
przestrzennej.
Zapewnienie dostępności do informacji przestrzennej zarówno dla użytkowników
wewnętrznych podmiotów administracji, jak dla użytkowników zewnętrznych: obywateli,
podmiotów gospodarczych i społecznych (NGOs)

Dokumenty, rejestry i zasoby zarządzane przy wsparciu GIS
● studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego,
● miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego,
● decyzje o warunkach zabudowy oraz decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji
celu publicznego,
● dane o środowisku (opracowania ekofizjograficzne, dokumenty sporządzane
w związku z oceną oddziaływania na środowisko),
● dane o gminnych zasobach nieruchomości,
● ewidencja dróg i obiektów mostowych,
● system transportu publicznego,
● ewidencje gminnych systemów infrastruktury technicznej,
● ewidencja ludności (odniesienie rekordów mieszkańców do bazy adresowej),
● sieć placówek oświatowych i rejonizacja oświatowa,
● okręgi wyborcze (do rad gmin) i obwody wyborcze,
● gminna ewidencja zabytków.

Zdefiniowanie źródła
danych w aplikacji
sieciowej
geoportal.gov.pl
obejmującego warstwę
terenów przykładowego
planu miejscowego
udostępnianej
jako usługa WMS
za pośrednictwem
serwera mapowego
GeoSever
wyświetlonej

Efekt wyświetlenia
warstwy terenów
przykładowego
planu miejscowego
w aplikacji
sieciowej
geoportal.gov.pl
wyświetlonej

Informacja o obiekcie
z warstwy WMS
(GDOŚ)
w aplikacji sieciowej
geoportal.gov.pl
w okienku generowanym
przez tę aplikację

Efekt wyświetlenia
w powiększeniu
warstwy terenów
przykładowego
planu miejscowego
w aplikacji
sieciowej
geoportal.gov.pl
wyświetlonej

Informacja o obiekcie
z warstwy WMS
"MPZP_TERENY"
przykładowego
planu miejscowego
w aplikacji sieciowej
geoportal.gov.pl
w okienku generowanym
przez tę aplikację

Prezentacja
warstwy WMS
"MPZP_TERENY"
przykładowego
planu miejscowego
we własnej
aplikacji sieciowej
opartej na bibiotece
OpenLayers
na podkładzie
GoogleMaps
"mapa fizyczna"

Prezentacja
warstwy WMS
"MPZP_TERENY"
przykładowego
planu miejscowego
we własnej
aplikacji sieciowej
OpenLayers
na podkładzie
GoogleMaps
"zdjęcie satelitarne"

Prezentacja
warstwy WMS
"PM_TB_GARCZ"
(warstwa terenów)
przykładowego
planu miejscowego
we własnej
aplikacji sieciowej
OpenLayers
W dolnej części
widoczna tabela,
stanowiąca efekt
wykonania funkcji
GetFeatureInfo();.
W atrybucie
KARTA_TERENU
znajdują się "linki"
do strony Karty
Terenu, generowanej
z bazy danych.

Prezentacja
warstwy WMS
"PM_TB_GARCZ"
(warstwa terenów)
przykładowego
planu miejscowego
we własnej
aplikacji sieciowej
OpenLayers
w przeglądarce WWW
(zbliżenie).

Prezentacja
warstwy WMS
"PM_TB_GARCZ"
(warstwa terenów)
przykładowego
planu miejscowego
we własnej
aplikacji sieciowej
OpenLayers
w przeglądarce WWW
(zbliżenie).
Selekcja terenów o
funkcji usługowej
i mieszkaniowej
dokonana przy użyciu
CQL (Common Query
Language) - prawa
kontrolka nad oknem
rysunku planu.

Wyświetlenie karty
terenu w postaci
html, generowanego
z bazy danych
ustaleń planu
miejscowego.
"Link" znajdował się
w atrybucie
KARTA_TERENU
w tabeli
pod oknem rysunku
planu.

ZASTOSOWANIE GIS
W ADMINISTRACJI
Model architektury GIS
w administracji publicznej

● Narzędzia do przetwarzania i integracji danych przestrzennych
Dane
opisoweDane
opisowe
Zewnętrzne
OWS
(WMS,WFS,WCS)
Serwisy
Katalogowe /
słowniki
metadanych
Schematy
danych,
Zewnętrzne dane
opisowe i
statystyczne
Serwisy sieciowe
Dane opisowe
DOKUMENT
PLANISTYCZNY
●Oprogramowanie klienckie
serwisów mapowych
i specjalizowanych
● Desktop GIS, jako klient
serwisów mapowych
● QGIS
● Kosmo Desktop
● U-Dig
● aplikacje sieciowe
●Extract, Transform, Load (ETL)
● KETL (GPL/LGPL)
● Talend Open Studio (TOS)
●Spatial ETL
● GeoKetl (GPL/LGPL)
● Spatial module for Talend
Open Studio (aka. Spatial
Data Integrator or SDI)
●Oprogramowanie biurowe
● OpenOffice.org, LibreOffice
● KOffice
●Edytory tekstu, w tym
specjalizowane edytory XML
●Aplkiacje klienckie do RDBMS
● psql
● pgAdmin, phpPgAdmin
●RDBMS: PostgreSQL
●Oprogramowanie narzędziowe
●Oprogramowanie GIS do danych
rastrowych
● GDAL
● GRASS
●Pozostałe oprogramowanie do
● ImageMagic
● GIMP
●Oprogramowanie narzędziowe
●Oprogramowanie GIS do danych
wektorowych
● OGR
● GRASS
● PostGIS (shp2pgsql i
funkcje db).
Dane opisowe
Serwisy sieciowe
●Oprogramowanie
●desktop GIS do danych
wektorowych i rastrowych
● QGIS
● Kosmo Desktop
● U-Dig
● OpenJump / Jump
● Wiele innych

● Model wymiany danych pomiędzy zasobami i użytkownikami zewnętrznymi i wewnętrznymi.

● Integracja danych zewnętrznych i wewnętrznych w ramach jednostki organizacyjnej.
RDBMS
XML
(GML)
DANE GEOMETRYCZNE
RDBMS
XML
DANE OPISOWE
(akty prawne,treść dokumentów
RDBMS
XML/
RDF,
OWL
METADANE
Serwis
katalogowy
identyfikatory
obiektów
georeferencje METADANE
Funkcje
edycji
geometrii
Funkcje
edycji
dokumentów
Funkcje
edycji
metadanych
WMS
WFS
DOSTĘP DO DANYCH
ZEWNĘTRZNYCH -
wspomaganie projektowania,
wspomaganie decyzji
Stanowisko
pracy
Stanowisko
pracy
Stanowisko
pracy
...
APLIKACJE
SIECIOWE
Zewnętrzne
OWS
(WMS,WFS,WCS)
Serwisy
Katalogowe /
słowniki
metadanych
Schematy
danych,
Zewnętrzne dane
opisowe i
statystyczne
Stanowisko
pracy

● Integracja danych zewnętrznych i wewnętrznych w celu udostępnienia na zewnątrz
SERWIS GISPlanner
RDBMS
XML
(GML)
DANE GEOMETRYCZNE
RDBMS
XML
DANE OPISOWE
(akty prawne,treść dokumentów
RDBMS
XML/
RDF,
OWL
METADANE
Serwis
katalogowy
identyfikatory
obiektów
georeferencje METADANE
Zewnętrzne
OWS
(WMS,WFS,WCS)
Serwisy
Katalogowe /
słowniki
metadanych
Schematy
danych,
Zewnętrzne dane
opisowe i
statystyczne
ETL opakowanie
GML
OWS:
WMS, WFS
WCS...
XML
akt
prawny
XML
HTML
Udostępnienie
SERWISU

Podsumowanie

Korzyści z wykorzystania narzędzi GIS oraz rozwiązań
INSPIRE do wspomagania procesu planowania
przestrzennego i zadań administracji
● Dostarczenie narzędzi poprawiających:
● dostępność do danych przestrzennych,
● integrację danych z różnych źródeł,
● wspierających decyzje projektowe i administracyjne oraz
● zapewniających publikację informacji przestrzennej.
● Zapewnienie odpowiedniej koordynacji pomiędzy podmiotami
dostarczającymi informacje i użytkownikami tych informacji,
tak aby możliwe było połączenie informacji i wiedzy
pochodzących z różnych sektorów.

Dziękuję za uwagę

Systemy informacji przestrzennej (GIS) w warsztacie projektanta urbanisty oraz jako narzędzie dla administracji publicznej

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (18)

Similar to Systemy informacji przestrzennej (GIS) w warsztacie projektanta urbanisty oraz jako narzędzie dla administracji publicznej

Similar to Systemy informacji przestrzennej (GIS) w warsztacie projektanta urbanisty oraz jako narzędzie dla administracji publicznej (9)

Systemy informacji przestrzennej (GIS) w warsztacie projektanta urbanisty oraz jako narzędzie dla administracji publicznej