SYSTEM PROBLEM-SOLVING PROCESS (กระบวนการคิดเชิงแก้ปัญหา)

1. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
SYSTEM PROBLEM-SOLVING PROCESS
(กระบวนการคิด เชิง แก้ป ัญ หา )

2. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
ความหมายของการคิด
- ฮิลการ์ด (Hilgard ) กล่าวว่า การคิดเป็นพฤติกรรมทีเกิดขึ้นในสมองอันเนื่องมา
่
จากการใช้สญลักษณ์แทนสิ่งของ เหตุการณ์หรือ สถานการณ์ ต่าง ๆ
ั
- บรูโน (Bruno ) กล่าวว่า การคิดเป็นกระบวนการทางสมองทีใช้สัญลักษณ์
่
จินตภาพ ความคิดเห็น และความคิด รวบยอด แทนประสบการณ์ในอดีต ความ
เป็นไปได้ในอนาคต และความเป็นจริงที่ปรากฏ การคิดจึงทำาให้คนเรา มี
กระบวนการ ทางสมองในระดับสูง กระบวนการเหล่านีได้แก่ ตรรกศาสตร์
้
คณิตศาสตร์ ภาษา จินตนาการ ความใส่ใจ เชาวน์ปัญญา ความคิดสร้างสรรค์
และอื่นๆ
- มากาเรต ดับบลิว แมทลิน (Matlin ) กล่าวว่า การคิดเป็นกิจกรรมทางสมอง
เป็นกระบวนการทางปัญญา ซึ่งประกอบด้วย การสัมผัส การรับรู้ การรวบรวม
การจำา การรื้อฟืนข้อมูลเก่าหรือประสบการณ์ โดยที่บุคคลนำาข้อมูลข่าวสารต่าง ๆ
้
เก็บไว้เป็นระบบ การคิดเป็นการจัด รูปแบบของข้อมูลข่าวสารใหม่กับข้อมูลเก่า
ผลจากการจัดสามารถแสดงออกมาภายนอกให้ผู้อื่นรับรู้ได้

3. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
สรุปได้ว่าการคิดเป็นกระบวนการทีเกิดขึ้น
่
ในสมองทีใช้สญลักษณ์หรือภาพแทนสิ่งของ
่
ั
เหตุการณ์หรือสถานการณ์ต่างๆ โดยมี การจัดระบบ
ความรู้ ข้อมูล ข่าวสารซึ่งเป็นประสบการณ์เดิมกับ
ประสบการณ์ใหม่หรือสิ่งเร้าใหม่ ทีไปได้ทงในรูป
่
ั้
แบบธรรมดา และสลับซับซ้อน ผลจากการจัดระบบ
สามารถแสดงออกได้หลายลักษณะ เช่น การให้
เหตุผลการแก้ปัญหาต่าง ๆ เป็นต้น

4. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
กระบวนการของการคิด
การคิดเป็นกระบวนการของจิตใจหรือกระบวนการทางสมอง ซึ่งมี
ความสำาคัญต่อการเรียนรู้ การคิดไม่มีขอบเขตจำากัด กระบวนการคิด
ของมนุษย์เป็นกระบวนการที่มีขั้นตอนที่เริ่มจากสิ่งเร้ามากระตุ้นทำาให้
จิตใส่ใจ กับสิ่งเร้า และสมองนำาข้อมูล หรือความรู้ที่มอยู่มา ประมวล
ี
เพื่อให้ได้ผลของการคิดออกมา
เหตุของการคิด >> ต้นเหตุของการคิดคือสิ่งเร้าที่เป็นปัญหา หรือ
สิ่งเร้าที่เป็นความต้องการ หรือสิงเร้าที่ชวนสงสัย
่
ผลของการคิด >> คำาตอบของปัญหาที่พบ ซึ่งรวมไปถึงวิธีการ
ในการแก้ปญหา ขั้นตอนในการปฏิบติงาน เพื่อให้ได้คำาตอบนั้นๆ
ั
ั
นอกจากนั้นยังมีแนวคิด ความรู้ ทางเลือก และสิงประดิษฐ์ ซึ่งเป็นสิ่ง
่
ใหม่ๆเกิดขึ้นด้วย

5. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
กระบวนการคิด เชิง แก้ป ัญ หา
ความหมายของการคิดแก้ปัญหา
การคิดแก้ปัญหา หมายถึง ความสามารถทางสมองในการขจัดสภาวะ
ความไม่สมดุลทีเกิดขึ้น โดยพยายามปรับตัวเองและสิงแวดล้อมให้ผสมกลมกลืน
่
่
กลับเข้าสู่สภาวะสมดุลหรือสภาวะที่เราคาดหวัง
ความสำาคัญของการคิดแก้ปัญหา
การคิดแก้ปัญหา ถือว่าเป็นพืนฐานทีสำาคัญทีสุดของการคิดทังหมด การ
้
่
่
้
คิดแก้ปัญหาเป็นสิ่งสำาคัญต่อวิถีการดำาเนินชีวิตในสังคมของมนุษย์ ซึ่งจะต้องใช้
การคิดเพือแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นตลอดเวลา ทักษะการคิดแก้ปัญหาเป็นทักษะที่
่
เกี่ยวข้องและมีประโยชน์ต่อการดำารงชีวิตทีวุ่นวายสับสนได้เป็นอย่างดี ผู้ทมี
่
ี่
ทักษะการคิดแก้ปัญหาจะสามารถเผชิญกับภาวะสังคมที่เคร่งเครียดได้อย่างเข้ม
แข็ง ทักษะการแก้ปัญหาจึงมิใช่เป็นเพียงการรู้จักคิดและรู้จักการใช้สมองหรือเป็น
ทักษะทีมงพัฒนาสติปัญญาแต่เพียงอย่างเดียวเท่านัน แต่ยังเป็นทักษะทีสามารถ
่ ุ่
้
่
พัฒนาทัศนคติ วิธีคิด ค่านิยมความรู้ ความเข้าใจในสภาพการณ์ของสังคมได้ดี
อีกด้วย

6. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
การคิด โดยตรงที่ใ ช้ใ นการแก้ป ัญ หา ( Directed Thinking) แบ่งออกได้ 2
ประเภทคือ
1. การคิด เชิง วิจ ารณ์ (Critical Thinking) เป็นการคิดเกียวกับข้อเท็จจริง
่
หรือสถานการณ์ต่างๆ ว่าถูกหรือผิดโดยใช้เหตุผลประกอบซึ่งการให้เหตุผลนั้นมี 2 แบบ
คือ การคิดแบบอนุมาน(Deductive Thinking) เป็นการคิดหาเหตุผลในการหาคำาตอบ
จากหลักเกณฑ์ที่มีอยู่ และการคิดแบบอุปมาน(InductiveThinking) เป็นการคิดหาเหตุ
ผลในการสรุปหลักเกณฑ์จากข้อมูลที่สังเกตได้
2. การคิด สร้า งสรรค์ (Creative Thinking) หมายถึงกระบวนการคิดการกระ
ทำาผลงานใหม่ๆ ที่มนุษย์คิดและประดิษฐ์ขึ้น โดยทั่วไปความคิดสร้างสรรค์จะเกิดขึ้นได้
สองลักษณะ คือ เกิดจากความคิดริเริ่มประดิษฐ์อะไรใหม่ ๆ ที่ไม่เคยมีใครคิดมาก่อน
และเกิดจากการคิดดัดแปลงสิ่งเดิมที่มีอยู่แล้วให้เป็นประโยชน์แก่มนุษย์

7. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
องค์ป ระกอบหลัก สำา หรับ การคิด แก้ป ญ หา
ั
1.แยกแยะและกำาหนดปัญหา (Identify and Define the Problem )
2.สำารวจข้อมูลและสร้างกระบวนการคิด (Explore Information and
Create Ideas)
3.เลือกวิธีที่สามารถแก้ปญหาได้ดีที่สุด (Select the Best Idea)
ั
4.นำาวิธการที่เลือกมาทดสอบ (Build and Test the Idea)
ี
5.ประเมินผลที่ได้จากการทดสอบ (Evaluate and Results)

8. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
กระบวนการคิด เชิง แก้ป ญ หาในรูป แบบต่า งๆ
ั
กระบวนการคิดแก้ปัญหาของกิลฟอร์ด มีดงนี้
ั
1. ขั้นเตรียมการ คือขั้นของการค้นพบปัญหาทีแท้จริง
่
2. วิเคราะห์ปัญหา คือการพิจารณาสาเหตุสำาคัญๆ ของปัญหา
3. ขั้นเสนอแนวทางแก้ปัญหา คือการหาวิธีการแก้ปัญหา เป็นทางเลือกที่
ตรงกับสาเหตุ แล้วนำามาใช้ในการแก้ปัญหา
4. ขั้นตรวจสอบผล เป็นการติดตามประเมินผลจากข้อ 3 เพื่อให้พบ
ผลลัพธ์ทพอใจ อาจต้องแก้ไขทิศทางการแก้ปัญหาใหม่
ี่
5. ขั้นการนำาไปประยุกต์ใช้ เมือพบปัญหาใกล้เคียงอาจนำาไปศึกษาเพื่อ
่
แก้ไข เพือหาทิศทางการแก้ปัญหาใหม่
่

9. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
กระบวนการคิด เชิง แก้ป ญ หาในรูป แบบต่า งๆ
ั
กระบวนการคิดแก้ปัญหาของจอห์น ดิวอี้ มีดังนี้:
ขั้นที่ 1 กำาหนดปัญหา
ขั้นที่ 2 ขั้นวิเคราะห์ปัญหา
ขั้นที่ 3 ตั้งสมมุติฐาน
ขั้นที่ 4 เก็บรวบรวมข้อมูล
ขั้นที่ 5 วิเคราะห์ข้อมูล
ขั้นที่ 6 สรุปผล

10. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
กระบวนการคิด เชิง แก้ป ญ หาในรูป แบบต่า งๆ
ั
กระบวนการคิดแก้ปัญหาของสเตนิช (Stanish) มี 6 ขั้นตอน คือ
1.ขั้นตระหนักรู้ปัญหา (Sensing Problem and Challenges)
2.ขั้นค้นหาสาเหตุของปัญหา หรือขั้นรวบรวมข้อมูล (Data Finding)
3.ขั้นกำาหนดปัญหา (Problem Finding)
4.ขั้นหาแนวทางในการแก้ปัญหา (Idea Finding)
5.ขั้นค้นหาข้อสรุปและเลือกวิธีการแก้ปัญหา (Solution Finding)
6.ขั้นยอมรับข้อสรุปและดำาเนินการแก้ปัญหา (Acceptance Finding)

11. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
กระบวนการคิด เชิง แก้ป ญ หาในรูป แบบต่า งๆ
ั
กระบวนการคิดแก้ปัญหาตามหลักทางพระพุทธศาสนา
เป็นลำาดับขั้นตอนของการคิดและการดำาเนินการแก้ปัญหาโดยยึดหลักการ
คิดแบบ “อริยสัจ 4” เพือให้สามารถแก้ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
่
วิธีคิดแบบอริยสัจ 4 เรียกตามทางธรรมะได้ว่า วิธีแห่งความดับทุกข์
โดยเริ่มจากตัวปัญหา หรือ ทุกข์ แล้วทำาความเข้าใจปัญหาให้ชัดเจน จึงสืบค้น
หาสาเหตุเตรียมแก้ไข และวางแผนกำาจัดสาเหตุแห่งปัญหานัน มีวิธีการปฏิบัติ 4
้
ขั้นตอน ได้แก่

12. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
1.ทุกข์ คือ การกำาหนดให้รู้จักสภาพปัญหา หมายถึง ความไม่สบายกาย
ความไม่สบายใจ อันเนื่องมาจากสภาวะทีทนได้ยาก คือ เป็นสภาวะทีบีบคั้นจิตใจ
่
่
อาจเกิดจากความขัดแย้ง การขาดความเที่ยงแท้การพลัดพรากจากสิ่งที่รัก
ความไม่สมปรารถนา เมือเกิดทุกข์เราต้องไม่ประมาท และต้องพร้อมทีจะเผชิญ
่
่
กับความเป็นจริง
2.สมุทย คือ การกำาหนดเหตุแห่งทุกข์เพือกำาจัดทุกข์เหล่านัน หมายถึง เหตุที่
ั
่
้
ทำาให้เกิดทุกข์ เป็นสิ่งเริ่มต้นทีทำาให้เกิดทุกข์ ทุกข์ทเกิดขึ้นนันมีสาเหตุทแตกต่าง
่
ี่
้
ี่
กันออกไป แต่สาเหตุที่แท้จริงทีก่อให้เกิดทุกข์ ก็คือ ตัณหา หรือความอยาก โดย
่
มีอยู่ 3 ประการคือ
2.1 กามตัณหา หมายถึง ความอยากได้สิ่งทีปรารถนาทุกอย่าง
่
2.2 ภวตัณหา หมายถึง ความอยากเป็น
2.3 วิภวตัณหา หมายถึง ความไม่อยากเป็น

13. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
3.นิโรธ คือ การดับทุกข์อย่างมีจุดหมาย ต้องมีการกำาหนดว่าจุดหมายที่ต้องการ
คืออะไร โดยนิโรธนั้นคือความดับทุกข์ หรือภาวะที่ทำาให้ตัณหาดับสินไปแล้ว ทุกข์
้
ส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นมีสาเหตุมาจากตัณหา หรือความอยาก ถ้าคนเราลดตัณหาหรือ
ความอยากได้มากเท่าไร ทุกข์ก็ย่อมน้อยลงไปด้วย แต่ถาเราดับได้โดยสิ้นเชิงชีวิต
้
เราก็จะมีแต่ความสงบ
4.มรรค คือ การกำาหนดวิธีการ รายละเอียดและปฏิบัติตนเพือกำาจัดปัญหาที่
่
ก่อให้เกิดทุกข์ ซึงก็คือการเดินทางสายกลาง มรรคมีองค์ประกอบ 8 ประการ คือ
่
4.1 สัมมาทิฏฐิ หมายถึง ความเห็นชอบ
4.2 สัมมาสังกัปปะ หมายถึง ความดำาริชอบ
4.3 สัมมาวาจา หมายถึง การเจรจาชอบ
4.4 สัมมากัมมันตะ หมายถึง การกระทำาชอบ
4.5 สัมมาอาชีวะ หมายถึง การเลี้ยงชีพชอบ
4.6 สัมมาวายามะ หมายถึง พยายามชอบ
4.7 สัมมาสติ หมายถึง การระลึกชอบ
4.8 สัมมาสมาธิ หมายถึง การตั้งจิตมั่นชอบ

14. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
อ้า งอิง
http://thinkingekawit.blogspot.com/
http://www.gotoknow.org/posts/233001
http://www.thaigoodview.com/library
http://www.novabizz.com/NovaAce/Intelligence/Thinking_is.htm

15. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
Teacher
Asst.Prof.Dr.Charuni Samat
237 117 System Thinking
Process For Computer Educator

16. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
Members
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Mr.Sunan Arrisapho 563050180-4
Ms.Rawinnipa Manee 563050177-3
Ms.Patchanida Yooyen 563050430-7
Ms.Monthira Khumhiran 563050432-3
Ms.Chadchanat Pushpawanish 563050423-4
Mr.Manawat Khamrin 563050433-1
Mr.Watcharawit Nanjantee 563050438-1

17. 237 117 SYSTEM THINKING PROCESS FOR COMPUTER EDUCATOR
Members