კომპოსტირება

1. 2017

2. Kkompostireba - aris organuli narCenebis gadamuSavebis
bunebrivi meTodi. Kkompostireba warmoadgens organuli
narCenebis daSlis process, romelic mimdinareobs maRal
temperaturaze (65°C) da nestian garemoSi. Kkompostireba
mimdinareobsKgaremoSi arsebuli didi raodenobis sxvadasxva
organizmebis meSveobiT. Aam organizmebis saqmianobisa da
kvebis Sedegad xdeba sakomposte nedleulis gadamuSaveba.
kompostirebis Sedegad miiReba komposti, romelic niadagSi
moxvedrisas moqmedebs, rogorc sasuqi
Bbaqteriebi
sokoebi
xoWoebi,
WianWvelebi.
Wiebi,
Wia elebiყ

3. • komposti - aris muqi feris, fxvieri organuli
nivTiereba, romelsac aqvs miwis surneleba.
Kkomposti Trgunavs mcenareTa daavadebebs da
spobs parazitebs; amcirebs an saerTod
aRmofxvris qimiuri sasuqebis gamoyenebis
aucileblobas.
• Kkomposts “Sav oqros” uwodeben. is niadagis
aRdgenis yvelaze efeqturi saSualebaa.

4. ნარჩენების
შემადგენლობა
პლასტმასი
14%
მაკულატურა
10%
ლითონი
3%
მინა
2%
ორგანული
ნარჩენები
47%
სხვა
24%
მსოფლიოში
ქუთაისი

5. Kkompostis fizikuri Tvisebebi:
• komposti aris erTgvarovani
masa, romelsac gaaCnia fxvieri,
wvrilmarcvlovani struqtura,
• muqi an Savi feri,
• tenianoba – 45-60%,
• kuTri wona – 0,65-0,75 t/m3,
• aqvs sasiamovno suni

6. Kkompostis agroqimiuri da
agrobiologiuri Tvisebebi
komposti Seicavs:
• 1,35—2% azots,
• 0,57 – 1% Ffosfors,
• 0,97 – 1,5% Kkaliums,
• 0,66% manganums
• 3,00% kalciums
• 0,08% natriums
• 0,20% gogirds
• 20 – 50% organul
nivTierebebs
• 2,35% humusis mJava
• mcenarisTvis saWiro
raodenobiT mikroelementebs,
spilenZs, TuTias, bors,
da sxv.
mJavianoba - 7,0 – 7,9

7. Wiebis Sesaxeb.
dRe-RameSi gadamuSavebuli sakvebis raodenoba misi wonis
tolia.
Wiebis cxovelqmedebis Sedegad:
• warmoiqmneba humusi,
• xdeba miwebis gafxviereba.
zafxulis ganmavlobaSi 1 kv.m saxnavze 60 cal Wias gayavs 3
km-mde xvrelebi. amdenad, 1 ha-ze dRe RameSi
gadamuSavdeba 259 kg niadagi.
Cven pirobebSi sadac Wiebis aqtivobis periodi 200 dReze
metia sezonis ganmavlobaSi unda gadamuSavdes 50 t
niadagi.
sicocxlis xangrZlivoba 3-4 weli. saTanado pirobebis
arsebobisas misi populacia ormagdeba 40 dReSi,
mravldebian gazafxulze da Semodgomaze.
kompostirebis mikrobiologiur procesSi monawileobs
2000 mde baqteria, 50-ze meti soko

8. :ვიდეო ფილმი კომპოსტირების პროცესი

9. kompostis gamoyenebis Sedegad:
• izrdeba mosavlianoba,
• miRebuli produqti aris
biologiurad sufTa,
• izrdeba mcenareebis
medegoba aavadebebisდ
mimarT,
• nayofi ufro swrafad
mwifdeba,
• mcenare 20%-iTYnakleb
wyals moixmars,
• produqti xangrZlivad
inaxeba,
• umjobesdeba niadagis
struqtura,
• nayofs gaaCnia
gaumjobesebuli gemo
da sasaqonlo saxe.

10. mwvane
komponentebi:
• bostneulis, xilisa da
mwvanilis narCenebi,
•Mwvane balaxi, foTlebi,
•MmcenareTa mwvane totebi,
• sarevelebi (Tislis gareSe),
• wyalmcenareebi,
•Yyavis naleqi, Cai
muqi komponentebi:
• xmeli totebi, foTlebi,
• Tiva, xmeli balaxi an
mcenareebi,
• qaRaldi, miyao,
• naxerxi

11. • kompostirebisaTvis saWiro komponentebs ganasxvaveben
naxSirbadisa da azotis Semcvelobis mixedviT. kompostis
mosamzadeblad aucilebelia rogorc naxSirbadiT, ise azotiT
mdidari komponentebis erToblioba.
• “muqi” komponentebi xasiaTdeba naxSirbadis (C) didi
procentuli SemcvelobiT da, rogorc wesi, aris gamxmar an
mSral mdgomareobaSi.
• “mwvane” komponentebi xasiaTdeba azotis (N) maRali
SemadgenlobiTa da tenianobiT. ‘mwvane” komponents
miekuTvneba aseve nakeli, Tumca is ar aris mwvane feris.

12. • daavadebuli mcenareebi,
• cxovelebis narCenebi,
• xorcisa da Tevzis
narCenebi,
• cximebi,
• rZis produqtebi,
• feradi poligrafiuli
nawarmi,
• samSeneblo narCenebi,
• plastmasebi,
• mina,
• liTonis nawarmi,
• wamlebi,
• qimikatebi,
• gadauwvavi nakeli.

13. aucilebelia Semdegi xuTi pirobis dacva:
1. gadasamuSavebeli masalis kargi aeracia.
mikroorganizmebisaTvis metad mniSvnelovania, rom
imyofebodnen JangbadiT mdidar garemoSi.
2. optimaluri tenianoba. Mmikroorganizmebis
aqtiurobisaTvis saWiro minimaluri tenianoba Seadgens
12-15%-s, xolo optimaluri – 50-60%-s. tenianobis
SemcirebiT neldeba kompostirebis tempi. Tu tenianoba 40-
45%-ze naklebia, SesaZlebelia procesi mTlianad SeCerdes.
3. gadasamuSavebeli masalis nairsaxeoba. nivTierebebis
daSla da Semdgomi gardaqmnis procesi miT ufro efeqturia,
rac ufro mravalferovania kompostirebisaTvis
gamoyenebuli komponentebi. erTgvarovani
komponentebisagan Semdgar masaSi kompostirebis
procesi ar viTardeba.

14. 4. naxSirbadisa da azotis xelsayreli Sefardeba.
saukeTeso Tanafardobaa
C: N= 30:1
roca narevSi naxSirbadis Semcveloba dasaSvebze metia,
kompostireba neli tempiT mimdinareobs da narevSi
azotis Semcveloba mcirdeba.
C da N xelsayreli Sefardebis uzrunvelsayofad saWiroa
gamoyenebuli iqnas naxSirbadiT mdidari nedleulis
(“muqi” komponentebi) ori wili da azotiT mdidari
nedleulis (“mwvane komponentebi) erTi wili. magaliTad,
mwvane balaxis erTi wili da gamxmari foTlebis 2 wili
iZleba C da N swor Sefardebas.
naxSirbadiT mdidar masalebs miekuTvneba: Tiva, naxerxi,
totebi, qaRaldi.
azotiT mdidar masalebs miekuTvneba: ume xilis da bostneulis
narCenebi, balaxi, nakeli, yavis da Cais naleqi.
5. sawyiss etapze sakmarisi temperaturis uzrunvelyofa .

15. masala C:N
qaRaldi 1000:1
naxerxi 500:1
Tiva 100:1
samzareulos narCenebi 25:1
Bbostneulis narCenebi 500:1
xeebis foTlebi 60:1
nakeli 15:1
moTibuli balaxi 12:1

16. kompostis mosamzadeblad unda SeirCes mzisgan, gamWoli
qarisagan daculi adgili. sasurvelia sakomposte ormo
ganTavsdes amaRlebul adgilze, Senobebidan minimum 3
metrisa da sasmeli wylis Webisgan minimum 20 metris
daSorebiT, sasurveli ar aris xeebis qveS ganTavseba

20. sakomposte mza yuTebi

21. arsebobs kompostis momzadebis ori meTodi:
• aerobuli (haeris gamoyenebiT),
• anaerobuli (haeris miwodebis gareSe).
yvelaze martiv meTods miekuTvneba e.w. aerobuli meTodi,
romlis dros kompostirebis procesi haeris zegavleniT
mimdinareobs.

22. ar saWiroebs specialur konstruqcias. igi haeris gamoyenebiT
mimdinareobs.
saWiroa SevurioT ‘mwvane” da ‘muqi” komponentebi
erTmaneTs (C da N rekomendebuli Sefardebis dacviT),
gakeTdes grova (grovis moculoba ar unda iyos 1 m3-ze
naklebi) da davayovnoT 6-dan 24 Tvemde, vidre
mikroorganizmebi, Wiebi da mwerebi ar gardaqmnian
mas kompostad. Pprocesis dasaCqareblad saWiroa grova
periodulad gadabrundes, xolo cxel dReebSi moirwyas.

23. kompostis damzadebis xangrZlivoba - 3-6 Tve.
saWiroa gamoyenebuli iqnas romeli zemoT aRweriliმე
konstruqcia. konstruqciis moculoba – aranakleb 1 m3.
sakomposte moculobis Sevseba SeiZleba Semdegi
TanmimdevrobiT ganxorcieldes:
• fskerze unda moTavsdes iseTi masalebi, romlebic
uzrunvelyofen karg aeracias. kerZod, es fena SeiZleba
Seivsos Calis RerebiT, xis totebiT an nafotebiT, an
parkosani kulturebis totebiT, namjiT an TiviT.
• meore fena (20-25 sm): “mwvane” komponentebi (mwvane
mcenareebi an mcenareuli kvebis produqtebis narCenebi
da a.S.). FENA.
• mesame fena (1-5 sm): “muqi” komponentebi
(daqucmacebuli qaRaldi, kartoni, gamxmari xis totebi da
a.S.).
• meoTxe fena: miwa an gadamwvari nakeli.

24. • Semdegi fenebi TanmimdevrobiT:
“mwvane”-“muqi” komponentebi,
SeanacvleT “mSrali” da “sveli”,
“myari” da “rbili” fenebi ise, rom
daculi iyos C:N fardoba
(magaliTad, ori fena “muqi” da
erTi fena “mwvane”
komponentebi).
• aRniSnuli TanmimdevrobiT
srulad unda Seivsos arsebuli
moculoba, ris Semdeg saTavso
unda gadaixuros, raTa is daculi
iyos wvimis wylisagan.
C:N =30:1

25. • kompostirebisaTvis gankuTvnili masis simaRle ar unda
aRematebodes 1-1,5 metrs, xolo sifarTe – 2-3,5 metrs, rac
uzrunvelyofs Jangbadis karg miwodebas.
• sakomposte grova an konstruqcia zamTarSi, gazafxulsa da
Semodgomaze unda iyos daxuruli, raTa SenarCundes
temperatura, xolo wvimis dros ar moxdes sasargeblo
nivTierebebis gamorecxva.
• sakomposte masis gadabruneba an areva kviraSi erTxel
uzrunvelyofs kompostirebis xangrZlivobis Semcirebas 1-2
Tvemde.
• kompostirebisTvis gankuTvnili
komponentebis mravalferovneba
aseve aCqarebs process.
• saWiroaDdidi zomis komponentebis
daqucmaceba sakomposte ormoSi
ganTavsebamde.

26. • komposti niadagSi SeaqvT gazafxulze Tesvis win.
rekomendebulia yovelwliurad 1 m2 farTobze 0,3-0,5 kg
kompostis Setana.
• Nnergebis gadargvis dros ormoSi ubralod daumateT
komposti.
• Kkomposti aseve gamoiyeneba sayvavile miwis
gasaumjobeseblad. saWiroa 1 wili komposti daumatoT 2
wil niadags.
• Kkomposti gamoiyeneba niadagis mulCirebisaTvis:
yovelwliurad SeitaneT komposti niadagSi bostneulisa da
yvavilebisaTvis – 5 sm-mde, xolo xeebisa da buCqebisaTvis-
15 sm-mde.

28. კომპოსტზე მოყვანილი გოგრა

29. • kompostirebis procesi ar mimdinareobs,
mizezi – komponentebis zedmeti simSrale.
problemis aRmofxvra – sakomposte masa unda moიrwyas
an daematos narCenebis axali fena.
• igrZnoba lpobis suni,
mizezi– kvebis produqtebis Warbi raodenoba.
problemis aRmofxvra – sakomposte masas unda
da matos naxerxi, gamxmari totebi an foTlebiე .

30. • igrZnoba amiakis suni,
mizezi – azotis Semcveli komponentebis Warbi
moculoba.
problemis aRmofxvra– sakomposte masas unda
daumatos qaRaldi an muyao.
• igrZnoba gafuWebuli kvercxis suni,
mizezi – Jangbadis deficiti.
problemis aRmofxvra – gadaabruneT sakomposte masa da
daumateT Tiva an burbuSela.

31. კომპოსტირების ცენტრი
,გალაცი რუმინეთი
ვიდეოფილმი

32. ორგანული ნარჩენების მართვა
გერმანია
• 1994 წელს მიიღო კანონი პროდუქტების გადამუშავებისა და
. :ნარჩენების მართვის შესახებ კანონის მიზანია მინიმუმამდე
,იქნეს დაყვანილი ისეთი პროდუქტების გამოყენება რომელიც
.უვარგისია მეორადი გადამუშავებისა და გამოყენებისათვის
• 2005 ,წლიდან მოქმედებაში შევიდა კანონი რომელიც კრძალავს
ნაგავსაყრელებზე გადაუმუშავებელი ორგანული ნარჩენების
შეტანას.
• 2015 ,წლის იანვრიდან ძალაში შევიდა კანონი რომელიც
მოითხოვს ორგანული და არაორგანული ნარჩენების
.ცალკე შეგროვებას
ნიდერლანდები
1994 წელს ნიდერლანდებმა მიიღო კანონი, რომლის მიხედვით
მუნიციპალიტეტებს მოეთხოვება ორგანული ნარჩენების ცალკე
შეგროვება