2. Ποιός είναι ο Πικάσο
Γεννήθηκε την 25 Οκτωβρίου 1881 στην Ισπανία.
Είχε την απεριόριστη αγάπη της δραστήριας και
πρόσχαρης μητέρας του από την οποία κληρονόμησε
το έντονο βλέμα του ο Πικάσο που έμοιαζε να διαπερνά
όλους εκείνους στους οποίους εστίαζε, σε τέτοιο μάλιστα
βαθμό, που τους έκανε να αισθάνονται αμήχανα…
Στο πέρασμα των χρόνων, η Δόνια Μαρία δεν θα χάσει
ποτέ ευκαιρία προκειμένου να δικαιολογήσει τον
απεριόριστο θαυμασμό που έτρεφε για το γιο της.
«...Ήταν» θα πει «ένας άγγελος κι ένας δαίμονας συνάμα
ομορφιάς. Κανείς δεν μπορούσε να μην γυρίσει να τον
κοιτάξει».
3. Οι γονείς του (ξεχωριστή ζωή)
Ο πατέρας του, ο Χοσέ Ρουίθ Μπλάσκο, καταγόταν από
μια οικογένεια της Σιέρα Λεόν, της οποίας τα ίχνη φτάνουν
μέχρι τον 15ο αιώνα. Η μόνη ένδειξη που θα μπορούσε να
σχετιστεί με το πηγαίο ταλέντο του Πικάσο ήταν η κλίση
του πατέρα του, Δον Χοσέ Ρουίθ στην ζωγραφική.
Επρόκειτο για έναν άντρα ξεχωριστό, λεπτοκαμωμένο αν
και μεγαλόσωμο, με τόσο κόκκινα μαλλιά και γαλανά μάτια,
που του έμεινε το παρατσούκλι «ο Άγγλος». Τα πορτρέτα
που μας άφησε ο γιος του αποκαλύπτουν ένα ιδιαίτερα
μελαγχολικό βλέμμα. Ζωγράφος κακός και
απογοητευμένος, ο Δον Χοσέ δεν παύει ωστόσο ν’
αποτελεί μία πολυσύνθετη προσωπικότητα.
Ο Δον Χοσέ περνά τα βράδια του στο Λίσεο, καλλιτεχνικό
στέκι προορισμένο αποκλειστικά για την αστική κοινωνία
της Μάλαγα. Εκεί φαίνεται πως λάμπει με το πνεύμα του,
τις ατάκες, τα λογοπαίγνιά του, τη λεπτή ειρωνεία του ―
που γίνεται σταδιακά όλο και πιο πικρόχολη καθώς
πληθαίνουν οι απογοητεύσεις. Πρόκειται σαφώς για ένα
άτομο τελείως διαφορετικό από τη μητέρα του καλλιτέχνη
Μαρία Πικάσο Λόπεθ. Όσο ψηλός ήταν ο σύζυγός της,
τόσο μικρόσωμη ήταν η ίδια. Όσο λεπτός ήταν αυτός, τόσο
κοντόχοντρη εκείνη. Η ζωή δεν στάθηκε γενναιόδωρη με τη
Μαρία Λόπεθ Πικάσο, τη μητέρα του Πάμπλο. Ο πατέρας
της, Δον Φρανσίσκο Πικάσο Γκουαρδένα, γεννημένος στη
Μάλαγα, όπου η οικογένεια μετρούσε ήδη δύο γενιές
εγκατεστημένη, ήταν εύπορος μεγαλοαστός: ζούσε από το
εισόδημα που του άφηναν οι αμπελώνες του.
Συνεπαρμένος ωστόσο από ένα πνεύμα εξωτισμού και
νιώθοντας να τον κατακλύζει η σπιτική ανία, φεύγει για την
Κούβα, απ’ όπου και σύντομα σταματά να στέλνει νέα του.
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, η οικογένεια μαθαίνει πως
είχε πεθάνει από κίτρινο πυρετό, τη στιγμή ακριβώς που,
προετοιμάζοντας την επιστροφή του στη Μάλαγα, είχε ήδη
αποστείλει τα πράγματά του. Για πολύ καιρό, ετούτος ο
μυστηριώδης παππούς έκανε τον Πάμπλο να ονειρεύεται...
4. Οι γονείς του (κοινή ζωή)
Η Μαρία παντρεύτηκε τον Χοσέ Ρουίθ, γείτονά της, γεροντοπαλίκαρο πια, στις 8 Δεκεμβρίου 1880.Ο Χοσέ πείστηκε γιαυτόν τον γάμο, ύστερα από τις επίμονες
παρακλήσεις του αδερφού του Δον Χοσέ, κληρικού Πάμπλο. που συμμετείχε γενναιόδωρα στα διάφορα έξοδά του, μιας που οι πίνακες του αδελφού του δεν είχαν
ζήτηση. Ο Χοσέ ήταν σαράντα δύο ετών κι εκείνη είκοσι πέντε.
Μετά το θάνατο του κληρικού, τον Οκτώβριο του 1878, ο Δον Χοσέ έπρεπε στο εξής να εξασφαλίσει νέες πηγές εσόδων προκειμένου να αντικαταστήσει τις
πλουσιοπάροχες παροχές του αδελφού του. Είχε βρει βέβαια πρωτύτερα μία θέση βοηθού καθηγητή στο σχέδιο στη Σχολή Καλών Τεχνών του Σαν Τέλμα, αλλά ο
μισθός του ήταν παραπάνω κι από πενιχρός. Για καλή του τύχη, ένα από τα άλλα αδέλφια του, ο δόκτωρ Σαλβαδόρ Ρουίθ, ο μόνος στον οποίο θα μπορούσε εφεξής να
υπολογίζει, ήταν αρκετά επιφανής στη Μάλαγα, έτσι ώστε να καταφέρει να τον προωθήσει στη θέση του συντηρητή του νέου δημοτικού μουσείου.
5. Η νεαρή ηλικία του
Ο Πικάσο άρχισε να ζωγραφίζει από παιδί και σ' ηλικία 14 ετών μπήκε στη Σχολή Καλών Τεχνών Βαρκελώνης όπου
δίδασκε εκεί ο πατέρας του! Πολύ βοηθητικό αυτό γενικά!! Το 1897 πήρε χρυσό βραβείο εκεί. Έχοντας τεχνική σταθερή,
πλησίαζε τους πρωτοποριακούς καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής που επιδράσανε στη διαμόρφωση του. Το 1904
μετακόμισε στο Παρίσι όπου ζούσε σε ένα σπίτι ιδιαίτερα ακατάστατο μαζί με σκύλους, γάτες, μια μαϊμού, πεταμένες
μποτίλιες και ψωμιά τριγύρω στο πάτωμα. Τότε γνωρίστηκε μ' άλλους μεγάλους καλλιτέχνης, όπως Ματίς και Μιρό. Τα
χρόνια 1912-14 τα έργα του γίνονταν όλο και πιο γνωστά με την βοήθεια της προστάτιδας του, την Αμερικανίδα
συγγραφέα Γερτρούδη Σταιν. Στις διεθνείς εκθέσεις: Μονάχου, Κολωνίας & Βερολίνου, οι κυβιστικοί του πίνακες
βρίσκονταν στη πρώτη σειρά, δημοσιεύονταν στα πρωτοποριακά περιοδικά κι οι ανανεωτικές αντιλήψεις του γίνονταν
αντικείμενο συζήτησης στα πιο προωθημένα καλλιτεχνικά κέντρα. Το όνομα του έγινε συνώνυμο με το καινούργιο και το
τολμηρό.
Η ευχέρεια του για πειραματισμούς δυσχεραίνουν τη κατάταξη του σε συγκεκριμένη καλλιτεχνική κατηγορία. Αυτό δεν
είναι καθόλου ευχάριστο στους γκαλερίστες που σε θέλουν τυποποιημένο και άρα αμέσως αναγνωρίσιμο. Οι συνεχείς
μεταλλαγές του ερμηνεύτηκαν ως έλλειψη συνέπειας, αν και θεωρείται ο πρόδρομος κι ένας από τους κυριότερους
εκπροσώπους της ζωγραφικής του 20ου αιώνα. Ο Πικάσο δούλεψε εξίσου με ελαιογραφίες, παστέλ, κάρβουνο, μολύβι
και μελάνι. Απέδωσε σύνθετες σκηνές ως απλές γεωμετρικές μορφές στα έργα του Κυβισμού, αλλά δημιούργησε και
ρεαλιστικά πορτραίτα.. Ο Πικάσσο είχε περιορισμένη ακαδημαϊκή κατάρτιση: παρακολούθησε μόνο για 1 χρόνο στη
βασιλική ακαδημία της Μαδρίτης.
6. Οι καλλιτεχνικές περίοδοι του
Λόγω της ποικιλομορφίας αλλά και της χρονικής έκτασης που παρουσιάζει το έργο του Πικάσο, χωρίζεται συνήθως σε
διαφορετικές περιόδους. Ο κυριότερες από αυτές είναι:
Ροζ περίοδος (1905-1907): Σε αυτούς τους πίνακες κυριαρχούν οι γήινοι τόνοι. Χαρακτηρίζονται συχνά ως
περισσότερο λυρικοί και εύθυμοι. Θεωρείται η περίοδος όπου ο Πικάσο επηρεάστηκε περισσότερο από την γαλλική
ζωγραφική.
Αναλυτικός κυβισμός (1907-1912): είναι η τεχνοτροπία που ανέπτυξε ο ίδιος ο Πικάσο μαζί με τον Μπρακ .
Συνθετικός κυβισμός (1912-1915): η περίοδος κατά την οποία ο Πικάσο και ο Μπρακ εξέλιξαν την κυβιστική οπτική,
χρησιμοποιώντας την τεχνική του κολάζ. Ο Πικάσο με τον Μπράκ ήταν αυτοκόλλητοι για πάνω από 8 χρόνια
Οι επόμενες περίοδοι στο έργο του Πικάσο περιλαμβάνουν μια στροφή του σε περισσότερο κλασικές μορφές και ένα
μεσογειακό πνεύμα (1916-1924), την αλληλεπίδρασή του με το υπερρεαλιστικό κίνημα στα μέσα της δεκαετίας του 1920
την ενασχόλησή του με την γλυπτική (από τα τέλη της δεκαετίας του '20) καθώς και το έργο που πραγματοποίησε μετά το
Β παγκόσμιο πόλεμο.
Ως παρακαταθήκη άφησε περίπου 20.000 αυτοτελή έργα του, κάθε μορφής. Κορυφαία στιγμή της καλλιτεχνικής του
δημιουργίας αποτελεί η «Γκουέρνικα», ένας πίνακας καταγγελίας για τα εγκλήματα κατά του λαού του στον ισπανικό
εμφύλιο.
Ο Πάμπλο Πικάσο πέθανε στις 8 Απριλίου του 1973.
