Большинство поляков считает виноватой в конфликте на Донбассе Россию

Polacy o konflikcie
na Ukrainie
- sondaż LBM UW

Warszawa, luty 2017

Wydawca:
Laboratorium Badań Medioznawczych UW
ul. Bednarska 2/4
00-310 Warszawa
biuro@lbm.uw.edu.pl
Wykonanie raportu:
Zespół Laboratorium Badań Medioznawczych UW pod kierownictwem dr. Tomasza Gackowskiego i dr
Karoliny Brylskiej
Autorzy raportu:
Karolina Brylska, Tomasz Gackowski, Marcin Łączyński, Mateusz Patera
Koordynacja zespołów koderskich:
Adam Balcerzak, Karolina Brylska, Tomasz Gackowski, Mateusz Patera
Zespół realizujący projekt:
Adam Balcerzak, Karolina Brylska, Tomasz Gackowski, Marcin Łączyński, Mateusz Patera oraz ankieterzy:
Mateusz Bednarz, Dominika Brysk, Anna Buss, Aleksandra Chlebowska, Dominik Daszkiewicz, Adrianna
Dobrzyńska, Lizaveta Dubitskaya, Kinga Głogowska, Przemysław Gołaszewski, Katarzyna Gurmińska,
Katarzyna Jaworska, Klara Kluczykowska, Maja Kopacz, Grzegorz Kowalczyk, Łukasz Krawczyński, Anita
Kwiatkowska, Katarzyna Leszczyńska, Aneta Lewkowicz, Yuliia Litkovets, Olga Łęcka, Mariola Machalska,
Paulina Mazurek, Katarzyna Męzik, Arkadiusz Michałowski, Aleksandra Miniak, Michał Mijalski, Radosław
Prachnio, Maria Rajchert, Dagmara Sidyk, Amanda Siwek, Oliwia Siwińska, Bartłomiej Skalik, Agnieszka
Sułkowska, Marlena Sztyber, Igor Szulich, Konrad Tyszka, Kamila Węclewska, Jakub Więckowski, Jan
Wiśniewski, Maciej Zajdenc
Wsparcie techniczne:
Adam Balcerzak
ISBN 978-83-944298-1-2
© Copyright Laboratorium Badań Medioznawczych UW
Na okładce wykorzystano grafikę autorstwa Freepik pochodzącą ze strony www.flaticon.com (CC 3.0 BY).

Polacy o konflikcie na Ukrainie Laboratorium Badań Medioznawczych UW
|SPISTREŚCI|
-3-
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI .........................................................................................................................2
WYBRANE WNIOSKI Z BADANIA .........................................................................................4
WSTĘP ..................................................................................................................................5
PYTANIE 1: KTO JEST WEDŁUG PANA/PANI ODPOWIEDZIALNY ZA KONFLIKT NA
UKRAINIE? ............................................................................................................................7
PYTANIE 2: LICZĄC OD DZISIAJ, JAK DŁUGO PANA/PANI ZDANIEM POTRWA
KONFLIKT NA UKRAINIE? ..................................................................................................15
PYTANIE 3: CZY UWAŻA PAN/PANI, ŻE MEDIA W POLSCE W SPOSÓB WIARYGODNY
RELACJONUJĄ KONFLIKT NA UKRAINIE?........................................................................20
ZESTAWIENIE PROFILI RESPONDENTÓW ........................................................................24
PODSUMOWANIE ...............................................................................................................32
KOMENTARZ EKSPERCKI ..................................................................................................34

|WYBRANEWNIOSKIZBADANIA|
-4-
WYBRANE WNIOSKI Z BADANIA

• Polacy – bez względu na płeć i miejsce zamieszkania - uważają, że za konflikt na
Ukrainie odpowiedzialna jest Rosja.
• 66 proc. Polaków sądzi, że to ojczyzna Władimira Putina jest odpowiedzialna bądź
współodpowiedzialna za konflikt na terenie naszego południowo-wschodniego
sąsiada. Natomiast dla blisko 60 proc. Polaków Rosja jest jedynym podmiotem
odpowiedzialnym za wojnę na Ukrainie.
• Osoby starsze i mieszkające w dużych ośrodkach generalnie częściej wskazywały
na winę Rosji, zaś najmłodsze osoby z małych ośrodków wymieniały Rosję
najrzadziej (w grupie tej najwyższy był odsetek osób niezdecydowanych co do
głównego winowajcy konfliktu).
• Kobiety blisko dwa razy częściej niż mężczyźni wyrażają zdanie, że nie wiedzą, kto
jest odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie (różnica 6,10 punktu proc.).
• Polacy nie są zgodni w przewidywaniach dotyczących czasu trwania konfliktu na
Ukrainie. Częściej od innych odpowiedzi (0-1 lat, 1-2 lata, 2-3 lata, 3-5 lat, Powyżej 5
lat, Nigdy się nie skończy) pojawiało się wskazanie żadne z powyższych (26,79 proc.).
• Statystycznie największymi pesymistami w temacie prognozowania czasu trwania
konfliktu na Ukrainie są mężczyźni powyżej 55. roku życia zamieszkujący w
miastach powyżej 500 tys.
• Mężczyźni wydają się być bardziej pesymistycznie nastawieni niż kobiety, jeśli
chodzi o długości trwania konfliktu - częściej od kobiet wybierali odpowiedzi: Nigdy
się nie skończy, Powyżej 5 lat, 3-5 lat.
• 41 proc. Polaków uważa, że media w sposób niewiarygodny relacjonują konflikt na
Ukrainie. Z kolei 31,25 proc. uważa zupełnie odwrotnie.
• Za najbardziej krytycznych wobec mediów można uznać mężczyzn
zamieszkujących miasta oraz generalnie osoby do 30. roku życia. W gronie najmniej
krytycznych wobec mediów znaleźli się mężczyźni – mieszkańcy wsi oraz, ogólnie
rzecz biorąc, osoby powyżej 55. roku życia.
• Mężczyźni na pytanie o wiarygodność mediów w Polsce w kontekście
relacjonowania konfliktu na terenie naszego południowo-wschodniego sąsiada
nieco częściej decydują się na precyzyjną odpowiedź Tak lub Nie. Kobiety częściej
od mężczyzn wybierają Trudno stwierdzić i nie mam zdania.

|WSTĘP|
-5-
WSTĘP

W dniach 9 - 12 maja 2016 roku w Laboratorium Badań Medioznawczych UW
przeprowadzono sondaż za pomocą metody CATI (ang. Computer Assisted Telephone
Interview, czyli wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo). Przez cztery kolejne
dni, dokładnie 32 godziny (połączenia wykonywano między 12:00 a 20:00), ankieterom
udało się przeprowadzić wywiady z 1683 respondentami.
Sondaż był swoistą kontynuacją medioznawczo-socjologicznych badań LBM UW
dotyczących sytuacji na Ukrainie. Wcześniej Laboratorium Badań Medioznawczych
opracowało m. in. raport pt. „Od ucieczki Wiktora Janukowycza, do aneksji Krymu przez
Federację Rosyjską. Wydarzenia na Krymie w polskich gazetach i czasopismach w
lutym i marcu 2014 roku” opublikowany w marcu 2015 roku.
Badanie sondażowe miało pomóc odpowiedzieć na pytanie o to, co Polacy sądzą na
temat konfliktu na Ukrainie i w jaki sposób oceniają sposób relacjonowania tych
wydarzeń przez polskie media in gremio.
W trakcie badania pytano Polaków o następujące kwestie (przytaczamy pełne brzmienie
pytań zadawanych respondentom):
1. Kto jest według Pana/Pani odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie?
2. Licząc od dzisiaj, jak długo Pana/Pani zdaniem potrwa konflikt na Ukrainie?
3. Czy uważa Pan/Pani, że media w Polsce w sposób wiarygodny relacjonują konflikt
na Ukrainie?
Poniższa tabela obrazuje, ile wywiadów telefonicznych przeprowadzono w
następujących po sobie dniach (od poniedziałku do czwartku).
Tabela 1: Liczba przeprowadzonych wywiadów w każdym dniu badania
Data Liczba przeprowadzonych wywiadów
09.05.2016 269
10.05.2016 490
11.05.2016 348
12.05.2016 576
SUMA 1683
Spośród wszystkich przeprowadzonych i wyeksportowanych do bazy danych rozmów
na początku procesu rekodowania usunięto 31 pozycji, co stanowi mniej niż 2 proc.
wszystkich wywiadów. Przyczyną takiego zabiegu była niekompletność wpisu –
respondent mógł nie zechcieć odpowiedzieć na jedno z pytań problemowych lub
metryczkowych. Wśród kompletnych ankiet znalazły się dwa kwestionariusze od osoby
mającej w momencie badania mniej niż 16 lat. Ze względów statystycznych rzeczone
rekordy zostały pominięte w procesie ważenia i przetwarzania danych.

|WSTĘP|
-6-
Tabela 2: Przyczyny niezakwalifikowania do badania i podstawa procentowania
Liczba przeprowadzonych wywiadów 1683
Ankiety niekompletne 31
Respondent w wieku <16 lat 2
Podstawa procentowania (100 proc.) 1650
Dla powyższej próby błąd maksymalny oszacowania frakcji wynosi (przy wysokim, 99
proc. poziomie ufności):
• Dla frakcji 1 proc. - błąd maksymalny 0,6 proc.
Pytania pierwsze i drugie miały charakter otwarty, respondent mógł w nich udzielić
dowolnej odpowiedzi. Podczas procesu rekodowania odpowiedzi na pytanie otwarte,
dotyczące podmiotu odpowiedzialnego za konflikt na Ukrainie, zostały zakwalifikowane
na początku w wąskie, a następnie w szersze klastry. W przypadku pytania 2. ankieter
po usłyszeniu odpowiedzi klasyfikował ją do jednego z przedziałów (0-1 lat; 1-2 lata; 2-3
lat; 3-5 lat; Powyżej 5 lat; Nigdy się nie skończy; Żadne z powyższych). W pytaniu nr 3
respondent miał do dyspozycji kafeterię, z której mógł wybrać odpowiedź (Tak; Nie;
Trudno stwierdzić; Nie mam zdania).
W metryczce ankieter prosił o podanie pięciu informacji na temat respondenta:
1. płeć;
2. wiek;
3. wykształcenie;
4. liczba mieszkańców w miejscowości zamieszkania;
5. czy respondent mieszka w mieście czy na wsi?
Wyniki, które znalazły się w niniejszej publikacji zostały poddane procesowi ważenia
celem oddania proporcji statystycznych w populacji dorosłych Polaków,
przedstawianych w raportach Głównego Urzędu Statystycznego za rok 2015. Kolejne
strony raportu będą prezentacją odpowiedzi na trzy pytania stanowiące część
badawczą wywiadu w kilku ujęciach statystycznych – ogólnym, w podziale ze względu
na płeć, ze względu na miejsce zamieszkania (miasto lub wieś), ze względu na liczbę
mieszkańców w miejscowości zamieszkania oraz ze względu na wiek.

|PYTANIE1:KTOJESTWEDŁUGPANA/PANIODPOWIEDZIALNYZAKONFLIKTNAUKRAINIE?|
-7-
PYTANIE 1: KTO JEST WEDŁUG PANA/PANI
ODPOWIEDZIALNY ZA KONFLIKT NA UKRAINIE?
Wykres 1: Kto jest według Pana/Pani odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie?
Blisko 60 proc. Polaków uważa, że to Rosja jest odpowiedzialna za konflikt na Ukrainie.
Rosja jako podmiot odpowiedzialny pojawia się także w odpowiedziach, w których
występuje więcej niż jeden aktor – np. Rosja, Ukraina czy Rosja, Stany Zjednoczone.
Całkowity odsetek odpowiedzi, w których występuje lub współwystępuje Rosja wynosi
66 proc.
Ponad 9 proc. Polaków uważa, że to Ukraina jest odpowiedzialna za konflikt na swoim
terytorium. Blisko 9 proc. nie wiedziało, kto jest odpowiedzialny, a ponad 5 proc.
badanych wyraziło zdanie, że Trudno stwierdzić, kto odpowiada za rzeczone wydarzenia.
5,60%
1,67%
8,48%
0,71%
58,47%
0,33%
6,40%
0,48%
0,32%
1,98%
5,24%
9,02%
0,49%
0,82%
Inne
Nie mam zdania
Nie wiem
Polska
Rosja
Rosja; Stany Zjednoczone
Rosja; Ukraina
Rosja; Unia Europejska
Rosja; Zachód
Stany Zjednoczone
Trudno stwierdzić
Ukraina
Unia Europejska
Zachód
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%

-8-
Wśród podanych odpowiedzi ponad 5 proc. stanowią Inne. Tak wysoki odsetek jest
konsekwencją charakteru pytania, które miało formułę otwartą. W procesie rekodowania
grupowego w kategorii Inne zaklasyfikowano m.in. wypowiedzi zawierające
sformułowania typu „politycy”, „obywatele”, „władze”. Wśród odpowiedzi warto
wyróżnić Stany Zjednoczone, Zachód i Unię Europejską, które sumarycznie przekroczyły
próg 3 proc.

-9-
(X-squared = 55.9092, df = 14, p-value = 6.039e-07)
Jeśli chodzi o podział odpowiedzi na pytanie pierwsze ze względu na płeć respondenta,
to Polki i Polacy uważają niemal w takich samych proporcjach, że to Rosja jest
odpowiedzialna za konflikt na Ukrainie. Wśród odpowiedzialnych Polacy częściej od
Polek wymieniają Rosję (różnica 2,58 punktu proc.), Stany Zjednoczone (różnica 1,86
punktu proc.), Unię Europejską (różnica 0,36 punktu proc.), Rosję; Stany Zjednoczone
(różnica 0,38 punktu proc.) oraz Inne (różnica 1,36 punktu proc.). Mężczyźni także
wyrażali opinie, które nie pojawiły się u kobiet, między innymi twierdzili, że za konflikt
odpowiedzialny jest Zachód (1,31 proc.), Rosja; Zachód (0,51 proc.).
Kobiety blisko dwa razy częściej niż mężczyźni wyrażają zdanie, że nie wiedzą, kto jest
odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie (różnica 6,10 punktu proc.), częściej jako
odpowiedzialny podmiot podają Rosję; Ukrainę (różnica 0,92 punktu proc.) oraz samą
Ukrainę (różnica 0,57 punktu proc.). Polki i Polacy równie rzadko sądzą, że to Polska jest
4,76%
2,07%
12,26%
0,65%
56,87%
0,09%
6,97%
0,55%
0,00%
0,83%
5,31%
9,38%
0,26%
0,00%
6,12%
1,43%
6,16%
0,74%
59,45%
0,47%
6,05%
0,43%
0,51%
2,69%
5,20%
8,81%
0,62%
1,31%
Inne
Nie mam zdania
Nie wiem
Polska
Rosja
Rosja; Ukraina
Rosja; Zachód
Stany Zjednoczone
Trudno stwierdzić
Ukraina
Unia Europejska
Zachód
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
Mężczyźni Kobiety

-10-
odpowiedzialna za to, co – w kontekście konfliktu zbrojnego – dzieje się za naszą
południowo-wschodnią granicą. Najczęstszymi odpowiedziami, zarówno kobiet i
mężczyzn, są: Rosja, Ukraina oraz Rosja; Ukraina, czyli odpowiedzialność została
rozłożona przez polskiego respondenta pomiędzy strony zaangażowane w wojnę. To,
co ważne, to fakt, iż wyniki badania ze względu na płeć respondentów są istotne
statystycznie.
(X-squared = 26.6153, df = 14, p-value = 0.02159)
Różnice w odpowiedziach mieszkańców wsi i miast na pytanie o podmiot
odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie są niewielkie. W najczęściej wskazywanej wśród
respondentów odpowiedzi: Rosja różnica wyniosła mniej niż 3 punkty proc. Nie ma
zatem istotnych rozbieżności w ocenie odpowiedzialnych za sytuację u naszego
południowo-wschodniego sąsiada pomiędzy mieszkańcami miast i wsi. Powyższe
relacje na poziomie statystycznym nie są dość silne, aby uznać je za istotne.
6,57%
2,07%
6,58%
0,29%
59,32%
0,59%
6,16%
0,34%
0,40%
2,45%
5,16%
8,88%
0,53%
0,64%
4,13%
0,92%
11,84%
1,08%
56,88%
0,17%
7,24%
0,91%
0,37%
1,31%
4,47%
9,46%
0,39%
0,82%
Inne
Nie mam zdania
Nie wiem
Polska
Rosja
Rosja; Ukraina
Rosja; Zachód
Stany Zjednoczone
Trudno stwierdzić
Ukraina
Unia Europejska
Zachód
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
Wieś Miasto

-11-
Mieszkańcy dużych miast (powyżej 100 tysięcy mieszkańców) częściej niż mieszkańcy
miast średniej wielkości (pomiędzy 10 a 100 tysięcy mieszkańców) i małych miast i wsi
5,19%
2,72%
5,49%
0,00%
60,01%
0,95%
5,79%
0,46%
0,29%
3,92%
5,23%
8,47%
0,87%
0,60%
7,89%
1,64%
7,69%
0,60%
58,17%
0,00%
5,05%
0,47%
0,37%
1,89%
4,59%
10,83%
0,13%
0,68%
4,14%
0,51%
12,73%
0,98%
55,83%
0,37%
8,24%
0,55%
0,54%
1,10%
5,02%
8,94%
0,49%
0,57%
Inne
Nie mam zdania
Nie wiem
Polska
Rosja
Rosja; Ukraina
Rosja; Zachód
Stany Zjednoczone
Trudno stwierdzić
Ukraina
Unia Europejska
Zachód
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
<10 tys. mieszkańców 10 tys. - 100 tys. mieszkańców >100 tys. mieszkańców

-12-
(poniżej 10 tysięcy mieszkańców) wskazywali Rosję jako podmiot odpowiedzialny za
konflikt na Ukrainie. Osoby zamieszkujące miejscowości, w których liczba mieszkańców
jest mniejsza niż 10 tysięcy niemal dwukrotnie częściej niż pozostali odpowiadali Nie
wiem. Warto podkreślić, że opisywane zależności są istotne statystycznie.

-13-
5,07%
2,96%
10,07%
0,45%
56,25%
0,88%
6,71%
0,73%
0,67%
3,59%
3,05%
8,36%
0,85%
0,36%
6,54%
1,49%
9,46%
0,23%
59,92%
0,19%
4,71%
0,56%
0,31%
2,04%
4,89%
8,91%
0,33%
0,42%
3,88%
0,27%
4,87%
2,06%
58,99%
0,31%
9,22%
0,31%
0,00%
0,74%
5,47%
10,84%
0,41%
2,62%
6,00%
1,71%
8,09%
0,67%
58,14%
0,00%
6,53%
0,22%
0,21%
1,21%
7,76%
8,53%
0,41%
0,53%
Inne
Nie mam zdania
Nie wiem
Polska
Rosja
Rosja; Ukraina
Rosja; Zachód
Stany Zjednoczone
Trudno stwierdzić
Ukraina
Unia Europejska
Zachód
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
>60 lat 51-60 lat 31-50 lat <31 lat

-14-
Większość Polaków, niezależnie od wieku, uważa, że to Rosja jest odpowiedzialna za
konflikt na Ukrainie. Wśród osób powyżej 50. roku życia drugim pod względem
frekwencji wskazaniem była Ukraina. Natomiast osoby w wieku 50 lat i mniej na drugim
miejscu wymieniały Nie wiem. W grupie osób poniżej 30. roku życia stosunkowo dużo
osób wskazywało na odpowiedzialność Stanów Zjednoczonych – częściej niż osoby od
nich starsze wskazywali odpowiedzi: Stany Zjednoczone, Rosja; Stany Zjednoczone.
Należy nadmienić, iż zaobserwowane zależności są istotne statystycznie.

|PYTANIE2:LICZĄCODDZISIAJ,JAKDŁUGOPANA/PANIZDANIEMPOTRWAKONFLIKTNAUKRAINIE?|
-15-
PYTANIE 2: LICZĄC OD DZISIAJ, JAK DŁUGO
PANA/PANI ZDANIEM POTRWA KONFLIKT NA
UKRAINIE?
Wykres 6: Licząc od dzisiaj, jak długo Pana/Pani zdaniem potrwa konflikt na Ukrainie?
Polacy zapytani o przewidywany czas trwania konfliktu na Ukrainie najczęściej
odpowiadają żadne z powyższych (26,79 proc.). Drugim wyborem Polaków była
odpowiedź Powyżej 5 lat (21,70 proc.). W przedziale 10-15 proc. zmieściły się dwie
odpowiedzi – 3-5 lat (13,78 proc.) oraz Nigdy się nie skończy (10,51 proc.). Podobny
udział procentowy miały odpowiedzi: 0-1 lat, 1-2 lata, 2-3 lata – żadna z nich nie
przekroczyła progu 10 proc. Powyższy wykres wyraźnie pokazuje, iż Polacy są
podzieleni w ocenie długości trwania konfliktu na Ukrainie. Żadna z odpowiedzi nie
otrzymała dominującego odsetka wskazań..
9,64%
9,15%
8,43%
13,78%
21,70%
10,51%
26,79% 0-1 lat
1-2 lata
2-3 lata
3-5 lat
powyżej 5 lat
nigdy się nie skończy
żadne z powyższych

Konflikt na Ukrainie Laboratorium Badań Medioznawczych UW
-16-
Powyższy wykres obrazuje odpowiedzi respondentów na pytanie dotyczące czasu
trwania konfliktu na Ukrainie w podziale ze względu na płeć. Mężczyźni wydają się
bardziej pesymistycznie nastawieni, jeśli chodzi o długość trwania konfliktu - częściej
od kobiet wybierali odpowiedzi: Nigdy się nie skończy, Powyżej 5 lat, 3-5 lat. Kobiety
względem mężczyzn dominowały w odpowiedziach: 0-1 lat, co by wskazywało, że ich
zdaniem konflikt zakończy się w ciągu kilkunastu najbliższych miesięcy, 2-3 lata oraz
żadne z powyższych. Wyniki analizy statystycznej dowodzą, że zachodzące relacje są
istotne statystycznie.
11,30%
8,29%
8,65%
12,20%
19,49%
8,45%
31,62%
8,63%
9,67%
8,30%
14,75%
23,05%
11,77%
23,83%
0-1 lat
1-2 lata
2-3 lata
3-5 lat
powyżej 5 lat
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%

-17-
Osoby mieszkające na wsi są bardziej optymistyczne, jeżeli chodzi o czas trwania
konfliktu na Ukrainie – częściej od osób zamieszkujących miasta wskazują, jakoby
wojna miała się zakończyć w przedziałach 0-1 lat, 1-2 lata, 2-3 lata – różnice w tych
trzech przypadkach wynoszą nieco powyżej 1 punktu proc. Mieszkańcy miast są
zdecydowanie bardziej sceptyczni – o blisko 10 punktów proc. częściej niż osoby
mieszkające na wsiach twierdzą, że konflikt potrwa jeszcze Powyżej 5 lat. Osoby
mieszkające na wsi uzyskały przewagę w odpowiedzi Żadne z powyższych (różnica 9,03
punktu proc.). Analiza statystyczna wykazała, że wyniki badania również i w tym
wypadku są istotne statystycznie.
8,81%
8,83%
8,22%
15,58%
25,10%
9,57%
23,89%
9,85%
10,00%
9,43%
12,64%
16,26%
8,91%
32,92%
0-1 lat
1-2 lata
2-3 lata
3-5 lat
powyżej 5 lat
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
Wieś Miasto

-18-
Niemal 8 punktów proc. dzieli mieszkańców średnich miast i najmniejszych
miejscowości oraz wsi (poniżej 10 tysięcy mieszkańców) w ocenie, że konflikt na
Ukrainie potrwa jeszcze Powyżej 5 lat. Odpowiedzi 2-3 lata. 1-2 lata, 0-1 lat miały podobny
udział procentowy – niezależnie od liczby mieszkańców w miejscowości zamieszkania.
Mieszkańcy najmniejszych miejscowości częściej niż mieszkańcy dużych miast
wybierali odpowiedź żadne z powyższych (różnica wyniosła 10 punktów proc.). Co 10.
mieszkaniec dużej miejscowości twierdził, że konflikt nigdy się nie skończy. Analiza
statystyczna pokazała, że związki pomiędzy liczbą mieszkańców w miejscowości
zamieszkania a opinią na temat długości trwania konfliktu na Ukrainie są również
istotne statystycznie.
8,65%
9,22%
8,26%
16,51%
24,50%
10,83%
22,04%
8,61%
9,89%
8,44%
14,79%
26,09%
6,97%
25,20%
9,85%
8,92%
10,60%
11,41%
18,55%
8,59%
32,07%
0-1 lat
1-2 lata
2-3 lata
3-5 lat
powyżej 5 lat
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%

-19-
Polacy w wieku od 51 do 60 lat najczęściej wskazywali, że konflikt na Ukrainie potrwa
powyżej 5 lat. Wszystkie pozostałe grupy wiekowe najchętniej wybierały żadne z
powyższych. Za przyczynę wysokiego wyniku powyższej odpowiedzi może uchodzić
konieczność wyboru jednej z opcji wypowiadanych przez ankietera. To, co trzeba
zauważyć, to fakt, iż odpowiedź żadne z powyższych jest spośród wszystkich
odpowiedzi najbardziej ogólną, co mogło zachęcać respondenta do właśnie takiego, a
nie innego wyboru. Pozostałe są precyzyjne, a niektóre niezwykle śmiałe – Nigdy się nie
skończy, Powyżej 5 lat. Na uwagę zasługuje wysoki odsetek odpowiedzi 3-5 lat wśród
osób poniżej 30. roku życia – 21,16 proc. Najmłodsze osoby relatywnie najrzadziej
wskazywały odpowiedź Nigdy się nie skończy. Zaobserwowany rozkład wyraźnie
wskazuje na istotne statystycznie różnice pomiędzy grupami osób w różnym wieku.
9,89%
11,58%
11,10%
21,16%
19,08%
5,34%
21,84%
10,09%
10,81%
8,72%
12,23%
21,56%
9,53%
27,06%
11,94%
7,23%
4,97%
11,81%
25,81%
14,43%
23,79%
7,07%
5,69%
7,89%
10,22%
21,47%
14,19%
33,46%
0-1 lat
1-2 lata
2-3 lata
3-5 lat
powyżej 5 lat
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
>60 lat 51-60 lat 31-50 lat <31 lat

|PYTANIE3:CZYUWAŻAPAN/PANI,ŻEMEDIAWPOLSCEWSPOSÓBWIARYGODNYRELACJONUJĄKONFLIKTNAUKRAINIE?|
-20-
PYTANIE 3: CZY UWAŻA PAN/PANI, ŻE MEDIA W
POLSCE W SPOSÓB WIARYGODNY RELACJONUJĄ
KONFLIKT NA UKRAINIE?
Wykres 11: Czy uważa Pan/Pani, że media w Polsce w sposób wiarygodny relacjonują konflikt
na Ukrainie?
Ponad 41 proc. Polaków uważa, że media w Polsce w sposób niewiarygodny relacjonują
konflikt na Ukrainie. Niemal co trzeci Polak (31,25 proc.) sądzi, że wojna za naszą
południowo-wschodnią granicą jest przedstawiana wiarygodnie. 5 proc. nie ma na ten
temat zdania, natomiast blisko co piąta osoba (22,43 proc.) uważa, że Trudno stwierdzić
czy media – są wiarygodne bądź niewiarygodne w relacjonowaniu zdarzeń z Ukrainy.
31,25%
41,31%
5,01%
22,43%
Tak
Nie
Nie mam zdania
Trudno stwierdzić

-21-
na Ukrainie?
Mężczyźni na pytanie o wiarygodność mediów w Polsce w kontekście relacjonowania
konfliktu na terenie naszego południowo-wschodniego sąsiada nieco częściej decydują
się na precyzyjną odpowiedź Tak lub Nie. Kobiety częściej od mężczyzn wybierają
Trudno stwierdzić i nie mam zdania. Jednak, jak pokazują wykresy, bez względu na płeć
– tak samo w przypadku kobiet, jak i mężczyzn – hierarchia odpowiedzi respondentów
jest taka sama. Analiza statystyczna opisywanych danych dowiodła – choć niezbyt silną
– istotność zachodzących relacji.
na Ukrainie?
29,60%
39,08%
7,38%
23,95%
32,36%
41,61%
4,49%
21,55%
Tak
Nie
Nie mam zdania
Trudno stwierdzić
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
29,90%
42,67%
4,96%
22,47%
32,66%
39,05%
6,10%
22,18%
Tak
Nie
Nie mam zdania
Trudno stwierdzić
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
Wieś Miasto

-22-
Na podstawie wyników badania, które prezentuje wykres nr 13, możemy zauważyć
następującą tendencję: osoby mieszkające w mieście są bardziej nieufne wobec
mediów w kontekście relacji dotyczących konfliktu na Ukrainie (różnica w ocenie
wiarygodności wynosi 3,62 punktu proc.). Niemal identyczny udział w odpowiedziach
mieszkańców wsi i miast ma odpowiedź Trudno stwierdzić. Nie można jednak
powyższych zależności uznać za istotne statystycznie.
na Ukrainie?
Układ ocen dotyczących wiarygodności mediów w Polsce w kontekście konfliktu na
Ukrainie jest zachowany. Bez względu na liczbę mieszkańców w miejscowości
zamieszkania, najczęściej wybierano odpowiedź Nie, potem Tak, a następnie Trudno
stwierdzić i Nie mam zdania. W badaniu uwidoczniono trend prezentujący zależność
wyników od liczby mieszkańców miejscowości, w której mieszkają respondenci, ale nie
jest on na tyle silny, by wyniki uznać za istotne statystycznie.
31,36%
44,11%
3,86%
20,67%
29,75%
43,29%
6,40%
20,57%
32,23%
38,69%
5,94%
23,14%
Tak
Nie
Nie mam zdania
Trudno stwierdzić
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%

-23-
Wykres 15 :Czy uważa Pan/Pani, że media w Polsce w sposób wiarygodny relacjonują konflikt
na Ukrainie?
Najmłodsi respondenci mają najwięcej zarzutów i dystansu do informacji
prezentowanych w mediach. Im ankietowany starszy, tym częściej wskazuje, że media
w Polsce wiarygodnie przedstawiają sytuację u naszego południowo-wschodniego
sąsiada. To osoby powyżej 60. roku życia w 35,58 proc. wskazań wypowiedziały się
pozytywnie na temat wiarygodności polskich mediów. Polacy w przedziale wieku 31-50
lat w 42,23 proc. odpowiedzi negatywnie ocenili relacje polskich przekazów medialnych
– w tej grupie wiekowej była to najczęstsza odpowiedź. W każdej grupie wiekowej
najrzadziej padała odpowiedź Nie mam zdania (około 5 proc. wskazań). Zaobserwowany
rozkład podobnie jak w poprzednim pytaniu wskazuje na istotne statystycznie różnice
pomiędzy grupami osób w różnym wieku.
22,64%
54,85%
4,43%
18,08%
33,41%
42,23%
6,11%
18,24%
32,93%
34,68%
5,24%
27,16%
35,58%
28,63%
6,21%
29,58%
Tak
Nie
Nie mam zdania
Trudno stwierdzić
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
>60 lat 51-60 lat 31-50 lat <31 lat

|ZESTAWIENIEPROFILIRESPONDENTÓW|
-24-
ZESTAWIENIE PROFILI RESPONDENTÓW

Jako podsumowanie badania sporządzone zostały sylwetki ośmiu grup respondentów,
dla których przeanalizowane zostały odpowiedzi na trzy powyższe pytania. Dwie grupy
tych profili demograficznych obejmowały:
• Zestawienie pierwsze:
o Kobiety - mieszkanki miasta
o Mężczyźni - mieszkańcy miasta
o Kobiety - mieszkanki wsi
o Mężczyźni - mieszkańcy wsi
• Zestawienie drugie:
o Osoby do 30. roku życia z miejscowości do 10 tys. mieszk.
o Osoby do 30. roku życia z miejscowości powyżej 500 tys. mieszk.
o Osoby po 55. roku życia z miejscowości do 10 tys. mieszk.
o Osoby po 55. roku życia z miejscowości powyżej 500 tys. mieszk.
Pytanie 1: Kto jest według Pana/Pani odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie?
Z racji dużego rozproszenia wyników dla tego pytania istotne statystycznie różnice
uzyskano tylko dla odpowiedzi dotyczących roli Rosji w konflikcie. Na Rosję, jako
głównego winowajcę, wskazywali częściej mieszkańcy miast obu płci, a najczęściej
mężczyźni mieszkańcy miast.
Wykres 16. Kto jest według Pana/Pani odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie?: Rosja jako winna
konfliktu
W zestawieniu wieku i miejsca zamieszkania widoczny jest podobny związek: osoby
starsze i mieszkające w dużych ośrodkach generalnie częściej wskazywały winę Rosji,
zaś najmłodsze osoby z małych ośrodków wymieniały Rosję najrzadziej (jednak nie
58,42%
60,37%
56,87% 56,10%
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
70,0%
Kobiety - mieszkanki miasta Mężczyźni - mieszkańcy
miasta
Kobiety - mieszkanki wsi Mężczyźni - mieszkańcy wsi

-25-
wskazując, kto jest winny – w grupie tej najwyższy był odsetek osób niezdecydowanych,
co do głównego winowajcy konfliktu).
Wykres 17: Kto jest według Pana/Pani odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie?: Rosja jako winna
konfliktu
49,32%
55,80% 55,23%
61,26%
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
70,0%
Osoby do 30 roku życia z
miejscowości do 10 tys.
mieszk.
miejscowości powyżej 500
tys. mieszk.
Osoby po 55 roku życia z
mieszk.
tys. mieszk.

-26-
Pytanie 2: Licząc od dzisiaj, jak długo Pana/Pani zdaniem potrwa konflikt na Ukrainie?
Dla tego pytania większość różnic była wyższa niż poziom błędu dla oszacowania
poszczególnych frakcji, stąd też zaprezentowano pełne wykresy dotyczące
przewidywanej, dalszej długości trwania konfliktu.
Powyższy rozkład wyraźnie wskazuje, że mężczyźni, a w szczególności ci mieszkający
w miastach są generalnie bardziej sceptyczni wobec możliwości szybkiego zakończenia
badanego konfliktu. Jednocześnie kobiety i mężczyźni mieszkający na wsi najczęściej
wskazywali opcję Żadne z powyższych, oznaczającą brak zdecydowanej opinii na temat
dalszej przewidywanej długości konfliktu.
11,54%
7,20%
10,90% 9,27%
8,97%
8,93%
8,53% 10,24%
7,33%
9,08%
9,48% 8,29%
12,82% 17,44% 12,32% 13,17%
23,26%
25,22%
13,74%
20,49%
8,06%
10,95%
7,11%
10,24%
27,84%
21,04%
37,44%
27,80%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Kobiety - mieszkanki
miasta
Mężczyźni -
mieszkańcy miasta
wsi
Mężczyźni -
mieszkańcy wsi
powyżej 5 lat
3-5 lat
2-3 lata
1-2 lata
0-1 lat

-27-
Powyższy wykres wskazuje, że osoby młode i mieszkające w większych ośrodkach mają
bardziej zdecydowane opinie na temat konfliktu, natomiast osoby po 55. roku życia
przewidują dłuższe trwanie sporu (częściej wybierając odpowiedzi Powyżej 5 lat i Nigdy
się nie skończy). Grupą deklarującą najczęściej, że konflikt Nigdy się nie skończy są
osoby po 55. roku życia z dużych miast.
12,33%
8,70% 10,47% 8,11%
10,96%
10,87% 5,23%
4,50%
13,70%
9,42%
8,14%
5,41%
17,81%
27,54%
8,14%
6,31%
20,55% 18,84%
20,35% 35,14%
2,74% 5,80%
8,72%
16,22%
20,55% 18,12%
38,37%
23,42%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Osoby do 30 roku
życia z miejscowości
do 10 tys. mieszk.
Osoby do 30 roku
powyżej 500 tys.
mieszk.
Osoby po 55 roku
do 10 tys. mieszk.
Osoby po 55 roku
powyżej 500 tys.
mieszk.
powyżej 5 lat
3-5 lat
2-3 lata
1-2 lata
0-1 lat

-28-
Pytanie 3: Czy uważa Pan/Pani, że media w Polsce w sposób wiarygodny relacjonują
konflikt na Ukrainie?
Dla tego pytania większość różnic była wyższa niż poziom błędu dla oszacowania
poszczególnych frakcji, stąd też zaprezentowano pełne wykresy dotyczące
przewidywanej dalszej długości trwania konfliktu.
na Ukrainie?
W powyższym zestawieniu widoczna jest interesująca różnica – grupą najbardziej
krytyczną wobec mediów są mężczyźni mieszkający w miastach, zaś grupą mającą
najlepszą opinię o nich są mężczyźni mieszkający na wsi. Co interesujące, taki sam
odsetek mężczyzn zamieszkujących wsie uważa medialne relacje dotyczące konfliktu
za wiarygodne i niewiarygodne (po 36,10 proc.). Opinie kobiet lokują się pomiędzy tymi
dwoma skrajnymi biegunami, przy czym kobiety mieszkające na wsi są także krytyczne
wobec jakości relacji medialnych na temat konfliktu na Ukrainie.
30,40% 29,83% 27,49%
36,10%
38,64%
46,25%
43,60%
36,10%
6,96%
3,17%
7,11% 5,85%
23,81% 20,61% 21,33% 21,46%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
miasta
Mężczyźni -
mieszkańcy miasta
wsi
Mężczyźni -
mieszkańcy wsi
trudno stwierdzić
nie mam zdania
nie
tak

-29-
na Ukrainie?
Powyższe zestawienie wskazuje, że osoby młode i z mniejszych miejscowości są
bardziej krytyczne wobec mediów – 58,9 procent osób do 30. roku życia z ośrodków
poniżej 10 tys. mieszkańców uważa, że media w Polsce nie relacjonują konfliktu na
Ukrainie w sposób wiarygodny. Grupą najlepiej oceniającą jakość relacji medialnych z
konfliktu są osoby starsze, z dużych ośrodków powyżej 500 tys. mieszkańców.
20,55% 23,19%
33,14%
37,84%
58,90% 55,07%
27,91%
29,73%
4,11% 3,62%
6,98%
4,50%
15,07% 17,39%
31,40%
27,03%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Osoby do 30 roku
do 10 tys. mieszk.
Osoby do 30 roku
powyżej 500 tys.
mieszk.
Osoby po 55 roku
do 10 tys. mieszk.
Osoby po 55 roku
powyżej 500 tys.
mieszk.
trudno stwierdzić
nie mam zdania
nie
tak

-30-
Syntetyczny portret omawianych grup w świetle trzech pytań badawczych kształtuje się
następująco:
Kto jest według
Pana/Pani
odpowiedzialny
za konflikt na
Ukrainie?
Licząc od dzisiaj, jak
długo Pana/Pani
zdaniem potrwa
Czy uważa
Pan/Pani, że
media w Polsce w
sposób
wiarygodny
relacjonują
konflikt na
Ukrainie?
Zestawienie pierwsze:
Kobiety - mieszkanki miasta --- --- ---
Mężczyźni - mieszkańcy
miasta
Najbardziej
krytyczni wobec
Rosji
Najwięksi pesymiści
– konflikt potrwa
relatywnie długo
Najbardziej
krytyczni wobec
mediów
Kobiety - mieszkanki wsi ---
Najmniej
zainteresowane
---
Mężczyźni - mieszkańcy wsi
Najmniej
krytyczni wobec
Rosji
---
Najmniej krytyczni
wobec mediów
Zestawienie drugie:
mieszk.
Najmniej
krytyczni wobec
Rosji
Najmniej
zainteresowani
Krytyczni wobec
mediów
tys. mieszk.
--- ---
Krytyczni wobec
mediów
mieszk.
--- ---
Przychylni
mediom
tys. mieszk.
Najbardziej
krytyczni wobec
Rosji
Najwięksi pesymiści
– konflikt potrwa
relatywnie długo
Przychylni
mediom
Za najbardziej krytycznych wobec mediów można uznać mężczyzn, zamieszkujących
miasta oraz ogólnie osoby do 30. roku życia. Po drugiej stronie, czyli w gronie najmniej
krytycznych wobec mediów znaleźli się mężczyźni – mieszkańcy wsi oraz generalnie
osoby powyżej 55 roku życia.
Pogląd krytykujący i obarczający Rosję za konflikt na Ukrainie prezentują przede
wszystkim mężczyźni mieszkający w mieście, którzy mają powyżej 55. roku życia i
zamieszkują miejscowości powyżej 500 tys. mieszkańców. Natomiast mężczyzna
poniżej 30. roku życia, mieszkający na wsi, to osoba, która jest najmniej krytyczna
wobec Rosji w kontekście przypisania jej odpowiedzialności za konflikt.
Statystycznie największymi pesymistami w temacie prognozowania czasu trwania
konfliktu na Ukrainie są – tak samo jak w przypadku najbardziej krytycznych wobec

-31-
Rosji – mężczyźni powyżej 55. roku życia, zamieszkujący w miastach powyżej 500 tys.
mieszkańców. Z kolei najmniejsze zainteresowanie konfliktem na Ukrainie stwierdzono
wśród kobiet poniżej 30. roku życia, zamieszkujących miejscowości poniżej 10 tys.
mieszkańców i wsie.
Mieszkańcy wsi są najmniej krytyczni zarówno wobec mediów, jak i wobec
odpowiedzialnej za konflikt Rosji. To oni także są najmniej zainteresowani wyrażaniem
opinii na temat długości konfliktu.
Na przeciwległym biegunie znajdują się mieszkańcy miast – wykazują największy
pesymizm w kontekście długości wojny u naszego południowo-wschodniego sąsiada.
Wykazują się najbardziej krytycznymi opiniami wobec Rosji (odpowiedzialność za
konflikt), a także wobec mediów (wiarygodność relacjonowania wydarzeń).

|PODSUMOWANIE|
-32-
PODSUMOWANIE

Co do jednego nie ma wątpliwości: Polacy – zarówno kobiety, jak i mężczyźni, zarówno
ci mieszkający na wsi, jak i w mieście – uważają, że za konflikt na Ukrainie
odpowiedzialna jest przede wszystkim Rosja.
Można przyjąć, że 66 proc. Polaków sądzi, że to ojczyzna Władimira Putina jest
odpowiedzialna bądź współodpowiedzialna za konflikt na terenie naszego południowo-
wschodniego sąsiada. Natomiast dla blisko 60 proc. Polaków Rosja jest jedynym
podmiotem odpowiedzialnym za wojnę na Ukrainie.
Polacy nie są zgodni w przewidywaniach dotyczących czasu trwania konfliktu na
Ukrainie. Często pojawiała się odpowiedź żadne z powyższych (26,79 proc.). Jeżeli już
podawano konkretną liczbę lat, to najczęściej decydowano się na odpowiedź Powyżej 5
lat (21,70 proc.). W przedziale 10-15 proc. zmieściły się dwie odpowiedzi – 3-5 lat (13,78
proc.) oraz Nigdy się nie skończy (10,51 proc.). Podobny udział procentowy miały
odpowiedzi: 0-1 lat, 1-2 lata, 2-3 lata – żadna z nich nie przekroczyła progu 10 proc.
Co może niepokoić, większość Polaków (ponad 41 proc.) uważa, że media w sposób
niewiarygodny relacjonują konflikt na Ukrainie. Pocieszeniem dla obecnych wydawców,
dziennikarzy, publicystów, ale także właścicieli koncernów medialnych jest fakt, że
druga pod względem frekwencji odpowiedź na pytanie „Czy uważa Pan/Pani, że media
w Polsce w sposób wiarygodny relacjonują konflikt na Ukrainie?”, z udziałem 31,25
proc., brzmi Tak. Tylko 5 proc. badanych nie ma zdania na ten temat, natomiast 22,43
proc. uważa, że Trudno stwierdzić, czy media in gremio relacjonują wydarzenia
dotyczące konfliktu na Ukrainie w sposób wiarygodny.
Polacy w swoich odpowiedziach w większości stwierdzili, iż media w Polsce w
niewiarygodny sposób relacjonują wydarzenia na Ukrainie. Warto podkreślić, iż Polska
faktycznie i prawnie nie jest stroną rzeczonego konfliktu, a tylko pośrednio – poprzez
struktury unijne i NATO – może być postrzegana jako aktor na międzynarodowej mapie
podmiotów szczególnie zainteresowanych wydarzeniami u naszego południowo-
wschodniego sąsiada. Nie ulega wątpliwości, iż Polacy mają zastrzeżenia do sposobu
pracy polskich mediów w przypadku relacjonowania wydarzeń na Ukrainie. Oczywiście
tego typu odpowiedzi nie muszą być tylko i wyłącznie związane z perspektywą oceny
sposobu relacjonowania konfliktu ukraińskiego przez polskie media. Może to być
pokłosiem generalnej, niskiej oceny wiarygodności polskich mediów w relacjonowaniu
różnych problemów i zjawisk. Warto również pamiętać, iż doświadczenie Polskiej
Rzeczpospolitej Ludowej i szeroko reprezentowana wśród odbiorców nieufność
względem mediów może mieć podstawowy wpływ na taki a nie inny odsetek
negatywnych odpowiedzi.
Jako społeczeństwo jesteśmy podzieleni ze względu na prognozy dalszego rozwoju
konfliktu – co jednak niepokojące, ponad jedna trzecia Polaków przewiduje, że konflikt
na Ukrainie nigdy się nie skończy lub potrwa więcej niż pięć lat.
Średnio co szósty obywatel naszego kraju ma kłopot ze wskazaniem podmiotu
odpowiedzialnego za wydarzenia na Ukrainie – można założyć, że część tej grupy

|PODSUMOWANIE|
-33-
rozumie sytuację jako bardziej złożoną, zniuansowaną lub, co gorsza, nie rozumie jej
wcale.
Reasumując, wyniki sondażu pokazują, że opinie dotyczące podmiotu
odpowiedzialnego za wojnę u naszego południowo-wschodniego sąsiada – zarówno
kobiet, jak i mężczyzn, mieszkańców miast i wsi – są zgodne. Polacy są zasadniczo
jednomyślni w osądach na temat odpowiedzialności za konflikt na Ukrainie. Różnice
pojawiają się natomiast w pytaniu o wiarygodność mediów w Polsce w kontekście
konfliktu na Ukrainie. Sondaż pokazał także, że żadna z prognoz dotyczących długości
trwania wojny nie jest zdecydowanie przeważająca na tle pozostałych.
---
Badanie zostało przeprowadzone w dniach 9 - 12 maja 2016 roku w Laboratorium
Badań Medioznawczych UW za pomocą metody CATI (ang. Computer Assisted
Telephone Interview, czyli wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo). W tym
czasie ankieterzy przeprowadzili wywiady z 1683 respondentami.
Sondaż był swoistą kontynuacją badań medioznawczo-socjologicznych LBM UW
dotyczących sytuacji na Ukrainie. Wcześniej Laboratorium Badań Medioznawczych
opracowało już m.in. raport pt. „Od ucieczki Wiktora Janukowycza, do aneksji Krymu
przez Federację Rosyjską. Wydarzenia na Krymie w polskich gazetach i czasopismach
w lutym i marcu 2014 roku”, który został opublikowany w marcu 2015 roku.
W trakcie badania pytano Polaków o następujące kwestie (przytaczamy pełne brzmienie
pytań zadawanych respondentom):
1. Kto jest według Pana/Pani odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie?
2. Licząc od dzisiaj, jak długo Pana/Pani zdaniem potrwa konflikt na Ukrainie?
3. Czy uważa Pan/Pani, że media w Polsce w sposób wiarygodny relacjonują
Pytania pierwsze i drugie miały charakter otwarty W przypadku pytania 2., ankieter po
usłyszeniu odpowiedzi klasyfikował ją do jednego z przedziałów (0-1 lat; 1-2 lata; 2-3 lat;
3-5 lat; Powyżej 5 lat; Nigdy się nie skończy; Żadne z powyższych). W pytaniu nr 3
respondent miał do dyspozycji kafeterię, z której mógł wybrać odpowiedź (Tak; Nie;
Trudno stwierdzić; Nie mam zdania).
W metryczce ankieter prosił o podanie pięciu informacji na temat respondenta:
1. płeć;
2. wiek;
3. wykształcenie;
4. liczba mieszkańców w miejscowości zamieszkania;
5. czy respondent mieszka w mieście, czy na wsi?
Wyniki, które znalazły się w niniejszej publikacji zostały poddane procesowi ważenia
celem oddania proporcji statystycznych w populacji dorosłych Polaków,
przedstawianych w raportach Głównego Urzędu Statystycznego za rok 2015.

|PODSUMOWANIE|
-34-
KOMENTARZ EKSPERCKI
Dr Karolina Brylska, medioznawca i politolog:
Przeprowadzone przez LBM UW badanie dostarcza ważnej wiedzy na temat stosunku
Polaków do jednego z najważniejszych wydarzeń w Europie ostatnich lat. Wyniki
jednoznacznie pokazują, że Polacy widzą konflikt na Ukrainie jako binarny –
zdecydowana większość respondentów dostrzega tylko Rosję i Ukrainę jako podmioty
odpowiedzialne za komentowane wydarzenia. Jednocześnie jesteśmy bardzo
podzieleni, jeśli chodzi o prognozę dalszego rozwoju konfliktu – co jednak niepokojące,
ponad jedna trzecia Polaków przewiduje, że konflikt na Ukrainie nigdy się nie skończy
lub potrwa więcej niż pięć lat. Można zatem powiedzieć, że Polacy sytuują Rosję w roli
regionalnego hegemona, który na trwałe zmienia porządek polityczno-militarny we
współczesnej Europie. To zresztą potwierdza wyniki badań przeprowadzonych przez
CBOS kilka miesięcy temu (Komunikat z badań nr 33/2016), w których Polacy w dużej
części wyrażali przekonanie, że Rosja nadal będzie prowadzić ekspansywne działania
wobec Ukrainy. Średnio co szósty obywatel naszego kraju ma kłopot ze wskazaniem
podmiotu odpowiedzialnego za wydarzenia na Ukrainie – można założyć, że część tej
grupy rozumie sytuację jako bardziej złożoną, zniuansowaną lub, co gorsza, nie rozumie
jej wcale.
Dr Tomasz Gackowski, medioznawca i politolog:
To, co może martwić w wynikach sondażu Laboratorium Badań Medioznawczych UW,
to relatywnie niski odsetek pozytywnych odpowiedzi Polaków na pytanie o
wiarygodność w relacjonowaniu konfliktu na Ukrainie przez polskie media. Polska nie
jest stroną niniejszego konfliktu. Jednakże polsko-ukraińska granica liczy sobie ponad
pół tysiąca kilometrów. Dłuższą granicę Polska ma tylko z Czechami i Słowacją, które,
w przeciwieństwie do Ukrainy, przynależą do tych samych organizacji
międzynarodowych – Unii Europejskiej i NATO. Do tego konflikt na Ukrainie, jego
przebieg i charakter – jak wynika z innych raportów LBM UW – może przypominać
Polakom czasy dominacji ZSRR w środkowo-wschodniej Europie. Ten złożony kontekst
historyczno-społeczny, zarówno w przypadku relacji polsko-ukraińskich, jak i polsko-
rosyjskich, ale też pamięć czasów komunistycznych, powoduje, że dziennikarzom i
polskim odbiorcom mediów trudno zachować chłodny dystans wobec doniesień
z Ukrainy i analiz próbujących wytłumaczyć problematykę konfliktu na Ukrainie. Warto
pamiętać, iż w tej multilateralnej układance Polska jest bez wątpienia ważnym graczem,
choćby ze względów geopolitycznych (mam tutaj na myśli NATO oraz Unię Europejską)
na międzynarodowej mapie ryzyk, ale także konsekwencji, jakie niosą ze sobą
wydarzenia na Ukrainie. Ponadto wydaje się, że w niniejszym sondażu w odpowiedziach
dotyczących wiarygodności w relacjonowaniu konfliktu na Ukrainie przez polskie media
pobrzmiewa reliktowa, ale też dziedziczona w kolejnych pokoleniach (z różnych rzecz
jasna względów) nieufność Polaków względem mediów, sięgająca czasów PRL-u.
Warto byłoby powyższe ustalenia monitorować oraz pogłębić poprzez kolejne analizy.

W sondażu LBM UW badani Polacy mieli wskazać kto odpowiada za konflikt krymski, jak długa
będzie sytuacja konfliktu oraz na ile wiarygodnie media w Polsce relacjonują te wydarzenia? O ile
odpowiedzi na pyt.1 nie zaskakują – tu dość jednoznacznie wskazywano inicjatora konfliktu, o
tyle zaskakują dwie kwestie, które dotyczyły pozostałych pytań. Interesujące jest mianowicie to,
że mężczyźni powyżej 55 roku życia są grupą sceptycznie nastawioną do szans zakończenia
konfliktu – znacznie częściej niż kobiety przewidują, że będzie on długotrwały. By może dlatego,
że jest to grupa pamiętająca realną potęgę militarną okresu ZSRR i towarzyszącą jej propagandę
– wszak to głównie na sile wojskowej bazowała polityczna zależność PRL wobec Kremla.
Po drugie natomiast, interesujące jest to, że aż 41 proc. respondentów uważa, że media w Polsce
nie informują o konflikcie w sposób adekwatny i wiarygodny. Ten wątek wymagałby dalszych
badań – dlaczego tak jest i jakiego typu informowania oczekiwaliby respondenci, jakiego typu
informacje uważaliby za wiarygodne. Czy jest to ogólna nieufność Polaków do mediów, czy
dotyczy wybranych rodzajów mediów lub stacji/tytułów medialnych? Ten wątek uchwycony w
badaniu uważam za najbardziej interesujący i godny dalszej eksploracji.
- Prof. dr hab. Marek Jeziński, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Raport z sondażu LBM UW dotyczący de facto świadomości Polaków o konflikcie na Ukrainie jest
doskonałym uzupełnieniem raportu o tym, jak o konflikcie informowały media. Niesie odpowiedzi
ponad 1600 respondentów na pytania, kto jest odpowiedzialny za konflikt na Ukrainie, jak długo
może on potrwa i czy media w sposób wiarygodny go relacjonują.
Oprócz prezentacji nieoczywistego, jak się okazuje, rozkładu niektórych opinii, raport stanowi
świetny zestaw danych do oceny współczesnych zjawisk społeczno-politycznych. Okazuje się, że
najmłodsi respondenci mają najwięcej zarzutów i dystansu do informacji prezentowanych w
mediach. Grupą najbardziej krytyczną wobec mediów są mężczyźni mieszkający w miastach, zaś
grupą mającą najlepszą opinię o nich są mężczyźni mieszkający na wsi.
Jakie grupy są nastawione pesymistycznie? Skąd bierze się tak duża różnica w przypisywaniu
odpowiedzialności za konflikt wśród mężczyzn i kobiet? Raport jako całość jest dobrym probier-
zem szerszego problemu - jak Polacy widzą Polskę w relacji z Rosją i Ukrainą, i na arenie
międzynarodowej, jako gracza swoim regonie. To warta uwagi lektura!
- Dr hab. Jacek Wasilewski, Uniwersytet Warszawski

Большинство поляков считает виноватой в конфликте на Донбассе Россию

Recommended

Recommended

More Related Content

More from mResearcher

More from mResearcher (20)

Большинство поляков считает виноватой в конфликте на Донбассе Россию