Preferencje partyjne Polaków rok po wyborach parlamentarnych

PREFERENCJE PARTYJNE
POLAKÓW ROK PO WYBORACH
PARLAMENTARNYCH
Warszawa, listopad 2016r.
Opracowanie:
Instytut Badań Rynkowych i Społecznych

Jesienią zeszłego roku doszło do największego od dekady przesilenia na polskiej scenie
politycznej. Po dwóch kadencjach władzę straciła Platforma Obywatelska, która wcześniej przegrała
także wybory samorządowe (jesień 2014) i wybory prezydenckie (wiosna 2015). W październiku 2015
r. PO zdobyła 24,1 proc. głosów, co oznaczało utratę ok. 2/5 wyborców względem zwycięstw z 2007 i
2011 r. (39,2 – 41,5 proc.). Tym samym PO wróciła do poziomu poparcia identycznego jak w elekcji
parlamentarnej w 2005 r.
Po ośmioletniej przerwie ster rządów odzyskała partia Jarosława Kaczyńskiego. PIS uzyskał
najlepszy wynik w swej historii (37,6%), choć realizowane w trakcie letnich miesięcy 2015 r. sondaże
dawały tej formacji szanse nawet na ponad 40-procentowy rezultat. PiS udało się jednak przebić
„szklany sufit” i zwiększyć stan posiadania o 6-8 punktów proc. ponad 30-32% odnotowywane w
poprzednich wyborach parlamentarnych. Co więcej, szczęśliwy dla tej partii zbieg okoliczności sprawił,
że 37,6% głosów wyborców zapewniło PIS jako pierwszej partii w historii ponad 50% miejsc w Sejmie.
W nowowybranym parlamencie zabrakło po raz pierwszy w historii III RP formacji lewicowych. Koalicja
Zjednoczonej Lewicy z udziałem sejmowego weterana – SLD – nie zdołała przekroczyć progu
wyborczego (7,6%). Na drodze sojuszowi stanęła Partia Razem (3,6%), która aż do zwycięskiej dla
Adriana Zandberga debaty telewizyjnej w ostatnim tygodniu kampanii notowała poparcie poniżej 1%.
Otworzyło to drogę samodzielnej większości PIS w Sejmie. Niewiele brakowało, a los SLD podzieliliby
także ludowcy. PSL ledwo przekroczył próg wyborczy (5,1%), uzyskując najgorszy wynik po 1989
roku. Nieznacznie pod progiem z kolei uplasowała się partia KORWiN (4,8%). Rewolucji na scenie
partyjnej dopełniło pojawienie się nowych inicjatyw politycznych. Do Sejmu weszły po raz pierwszy
ugrupowania Ryszarda Petru (7,6%) i Pawła Kukiza (8,8%).
25 października minęło 12 miesięcy od ostatnich wyborów parlamentarnych, a 16 listopada
upłynęła pierwsza rocznica powołania przez prezydenta rządu Beaty Szydło. To dobry moment na
analizę zmian poparcia dla partii rządzącej i ugrupowań opozycyjnych w tym okresie. Instytut Badań
Rynkowych i Społecznych trafnie przewidział wynik ostatnich wyborów parlamentarnych. Nasze
sondaże wiernie odzwierciedlały preferencje partyjne Polaków, co docenili naukowcy z Centrum
Badań Ilościowych nad Polityką Uniwersytetu Jagiellońskiego, przyznając IBRiS wyróżnienie (drugie
miejsce) w konkursie trafności oszacowania wyniku głosowania w wyborach.
W ostatnim roku Instytut Badań Rynkowych i Społecznych zrealizował kilkadziesiąt pomiarów
preferencji partyjnych. Od listopada 2015 do października 2016 r. przeprowadzono łącznie niemal 50
tys. wywiadów telefonicznych z Polakami. Zagregowane dane pozwalają prześledzić fluktuację
elektoratów oraz cechy społeczno-demograficzne zwolenników najważniejszych ugrupowań.
W analizowanym okresie zdecydowanym liderem rankingu partyjnego był PiS. Przeciętne poparcie dla
partii rządzącej w ostatnim roku wyniosło 32,9%. Drugie miejsce na podium i pozycję „lidera opozycji”
zapewniła sobie Nowoczesna (21,8%). Trzecie miejsce przypadło PO (15,1%). Średnie notowania
Kukiz’15 między listopadem ub. r. a październikiem b.r. ukształtowały się na poziomie 9,1%. Ostatnią
partią z szansami na wejście do parlamentu był SLD (5,5%). Pozostałe formacje uplasowały się pod
progiem wyborczym: PSL 4,2%, Razem 3,0%, KORWiN 2,6%. Odsetek niezdecydowanych w
ostatnich 12 miesiącach wynosił średnio 5,8%.

Rys. 1. Zmiany pozimu poparcia głównych partii politycznych w Polsce od listopada 2015r. do października 2016r.
34%
33% 32% 32%
34%
33%
32% 32%
35%
34% 34%
30%
19%
14% 13% 14%
15%
16%
14%
16%
14%
17%
15% 15%
19%
24%
27%
25%
21% 21%
22% 22%
21% 20%
17%
22%
14%
10%
7%
10%
9% 9%
7%
10%
9% 9%
8% 8%
2%
3%
2%
4%
3%
2%
4%
2%
3% 3%
4% 3%
5%
7%
5%
4%
4%
5%
6%
6% 6%
5%
6%
5%
2%
4% 3%
3% 2% 2%
4%
2%
3%
2%
3%
2%
4%
3%
4%
2%
3%
4% 4%
5%
6%
5%
4%
5%
LISTOPAD
2015
GRUDZIEŃ
2015
STYCZEŃ 2016 LUTY 2016 MARZEC 2016 KWIECIEŃ
2016
MAJ 2016 CZERWIEC
2016
LIPIEC 2016 SIERPIEŃ 2016 WRZESIEŃ
2016
PAŹDZIERNIK
2016
PiS PO .N Kukiz '15 RAZEM SLD / ZL KORWiN PSL

Na który komitet oddał(a)by Pan(i) swój głos?
PiS PO .N Kukiz '15
Partia
RAZEM SLD / ZL KORWiN PSL Niezdecydowani
Miesiąc
badania
Listopad 2015 33,8% 18,7% 18,9% 13,9% 2,4% 5,3% 2,2% 4,3% ,6%
Grudzień 2015 32,8% 13,8% 23,9% 9,9% 3,3% 7,0% 3,6% 2,5% 3,3%
Styczeń 2016 32,4% 13,4% 26,8% 6,7% 1,6% 5,4% 3,3% 3,9% 6,6%
Luty 2016 32,2% 13,7% 25,5% 10,0% 3,8% 4,0% 2,7% 2,5% 5,6%
Marzec 2016 34,0% 14,8% 21,2% 9,4% 3,3% 4,5% 2,4% 3,3% 7,0%
Kwiecień 2016 32,9% 16,3% 21,2% 9,2% 2,4% 5,4% 2,0% 4,3% 6,2%
Maj 2016 31,9% 13,8% 21,9% 7,0% 4,0% 6,0% 3,7% 4,2% 7,6%
Czerwiec 2016 32,1% 15,8% 22,1% 10,1% 2,5% 5,5% 2,1% 5,1% 4,6%
Lipiec 2016 35,2% 14,0% 20,8% 8,6% 3,0% 5,6% 2,7% 5,9% 4,3%
Sierpień 2016 33,7% 17,4% 20,5% 8,9% 2,9% 5,1% 1,6% 5,4% 4,5%
Wrzesień 2016 33,8% 14,7% 17,2% 7,6% 3,6% 6,2% 2,9% 4,2% 9,8%
Październik 2016 30,0% 15,1% 22,2% 7,7% 3,4% 5,4% 1,9% 5,3% 9,1%
Ogółem 32,9% 15,1% 21,8% 9,1% 3,0% 5,5% 2,6% 4,2% 5,8%
Tab. 1. Zmiany pozimu poparcia głównych partii politycznych w Polsce od listopada 2015r. do października 2016r.

Po wyłączeniu z podstawy procentowania wyborców niezdecydowanych, średnie notowania partii w
ostatnim roku prezentują się następująco: PIS 34,9%, Nowoczesna 23,1%, PO 16,0%, Kukiz 9,7%,
SLD 5,8%, PSL 4,5%, Razem 3,2%, KORWiN 2,8%.
PIS utrzymuje zatem pozycję lidera, choć w porównaniu do wyniku ostatnich wyborów stracił ok. 3
punkty proc. Notowania partii rządzącej zniżkowały w okresach nasilania się sporu o Trybunał
Konstytucyjny. Jednocześnie wbrew oczekiwaniom polityków PIS uruchomienie rządowego programu
„Rodzina 500 Plus” i olbrzymie transfery socjalne nie przełożyły się jak dotąd na wzrost poparcia
ponad rezultat wyborczy.
Rozpoczęty niemal nazajutrz po wyborach konflikt wokół TK przysłużył się Nowoczesnej. Już w
końcówce 2015 r. doszło do „mijanki” ugrupowania Petru z PO. Od tamtej pory to Nowoczesna ma
większą liczbę zwolenników niż formacja Schetyny. Zagregowane dane z ostatniego roku pozwalają
szacować, że elektorat Nowoczesnej uległ potrojeniu (z 7,6% do 23%). W tym czasie PO straciła
kolejne 8 punktów proc. (z 24 do 16%), a więc 1/3 wyborców z 2015 roku.
Stabilne poparcie utrzymuje ruch Kukiza. Niemal 10-procentowe wyniki sugerują, że przynajmniej dla
części rozczarowanych sympatyków PIS to właśnie Kukiz’15 stał się ugrupowaniem „zapasowym”.
Ponad 2 punkty proc. mniej niż Zjednoczona Lewica uzyskuje SLD. O 2 punkty spadło także
przeciętne poparcie dla partii KORWiN. Porównywalne z wynikiem wyborów notowania w minionym
roku miały dwa ugrupowania: PSL i Razem.
Najważniejsze trzy wnioski, jakie można wyciągnąć z sondaży z ostatnich 12 miesięcy:
- nieznaczne zmniejszenie się liczebności elektoratu PIS i tym samym utrata przez tę partię potencjału
do sprawowania samodzielnych rządów;
- zmiana na pozycji wicelidera i gwałtowny wzrost popularności Nowoczesnej;
- zdobycie przez połączone siły PO i Nowoczesną przewagi nad PIS. W ostatnich wyborach obie
partie mogły liczyć na ok. 32% głosów wobec prawie 38% PIS. W przeciągu minionego roku formacje
opozycyjne zamieniły się miejscami z partią rządzącą: łączne poparcie dla Nowoczesnej i PO (39%)
było wyższe niż dla PIS (35%).

POPARCIE DLA PARTII POLITYCZNYCH
WEDŁUG PŁCI

POPARCIE DLA PARTII POLITYCZNYCH WG PŁCI
W ostatnim roku ujawniły się ciekawe prawidłowości w różnicach sympatii partyjnych między płciami.
Kobiety częściej niż mężczyźni deklarują oddanie głosu na trzy największe formacje: Nowoczesną,
PO i w pewnym stopniu także PIS. Dwa elektoraty – Pawła Kukiza i Janusza Korwin-Mikkego – mają
wyraźnie bardziej „męskie” oblicze. W przypadku PSL i Razem nie ma istotnych różnic między płciami.
Gdyby Sejm wybierały tylko kobiety, to przewaga Nowoczesnej i PO (łącznie 42,3% zdecydowanych
wyborców w ostatnim roku) nad PIS (35,7%) byłaby bardzo wyraźna. Preferencje wyborcze mężczyzn
wskazują na dużo bardziej remisowy rozkład głosów między dwiema największymi ugrupowaniami
opozycji (35,1%) a partią rządzącą (34,1%).
Kobiety zareagowały bardziej negatywnie na spór o Trybunał Konstytucyjny. Na przełomie 2015 i
2016 r. wyraźnie pogorszyły się notowania PIS w tym elektoracie, za to ogromny wzrost poparcia
zanotowała Nowoczesna. Partia Petru zbliżyła się do PIS głównie dzięki sondażowym głosom kobiet
(28-30% w styczniu i lutym). PIS odrobił straty wśród kobiet po starcie programu „Rodzina 500+”, gdy
znów poparcie płci pięknej było wyższe niż mężczyzn. W ostatnich miesiącach problem z
mężczyznami miała Nowoczesna. Za pogorszenie się notowań tej partii między czerwcem a
wrześniem w największym stopniu odpowiadał odpływ męskiego elektoratu (17-18%). Kulminacja
sporu aborcyjnego w październiku – ostatnim miesiącu objętym naszą analizą – znów wahnęła
słupkami partyjnymi. Jak można było się spodziewać, PIS stracił zwolenników wśród kobiet, za to
wzrosło poparcie dla Nowoczesnej, PO i SLD. Warto też zauważyć, że stanowisko Kukiz’15 ws.
„czarnego protestu” kosztowało to ugrupowanie znaczny spadek poparcia kobiet (zaledwie 4% w
październiku).
W dalszej części wykresy dla zmian poparcia w grupach wiekowych dla PiS, PO, Nowoczesnej, Kukiz
’15, PSL, SLD/ZL, RAZEM. Dane dotyczące KORWiN (Wolność) oraz niezdecydowanych w tabeli.
Rys. 2. Zmiany poparcia Prawa i Sprawiedliwości w grupach płciowych październik 2015 – listopad
2016.
33%
31%
31%
32%
35% 35%
33%
32%
38%
35%
37%
34%
34%
29%
34%
33% 33%
30%
31%
33% 32% 32%
38%
32%
Prawo i Sprawiedliwość
Serie1 Serie2

Rys. 3. Zmiany poparcia Platofrmy Obywatelskiej w grupach płciowych październik 2015 – listopad
2016.
Rys. 4. Zmiany poparcia Nowoczesnej w grupach płciowych październik 2015 – listopad 2016.
23%
15%
18%
16%
18%
16%
18%
13%
17%
17%
19%
15%
13%
9%
11%
15% 15%
12%
14%
15%
10%
11%
7%
9%
11%
13%
15%
17%
19%
21%
23%
Platforma Obywatelska
Kobieta Mężczyzna
23%
25%
28%
27%
23%
21% 21%
26%
24%
22%
18%
23%
15%
23%
26%
24%
21%
22%
23%
18% 17%
19%
16%
22%
13%
15%
17%
19%
21%
23%
25%
27%
29%
Nowoczesna
Kobieta Mężczyzna

Rys. 5. Zmiany poparcia Kukiz ‘15 w grupach płciowych październik 2015 – listopad 2016.
Rys. 6. Zmiany poparcia Sojuszu Lewicy Demokratycznej / Zjednoczonej Lewicy w grupach płciowych
październik 2015 – listopad 2016.
7%
9%
5%
8% 8%
7%
5%
7%
9% 9%
7%
4%
20%
11%
7%
12%
11%
12%
9%
13%
8%
11%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
Kukiz '15
Kobieta Mężczyzna
3%
8%
5% 5% 5% 5%
7%
5% 6%
5% 4%
6%
6%
10%
7% 8%
9% 9% 8%
7%
9%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
11%
SLD / ZL
Kobieta Mężczyzna

Rys. 7. Zmiany poparcia Polskiego Stronnictwa Ludowego w grupach płciowych październik 2015 –
listopad 2016.
Rys. 8. Zmiany poparcia Partii RAZEM w grupach płciowych październik 2015 – listopad 2016.
5%
3%
5%
2%
3%
4%
5% 5%
3%
5%
3%
2%
3% 3%
4%
4%
6%
7%
6%
5%
6%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
PSL
Kobieta Mężczyzna
3% 3% 3%
3%
3%
4%
3%
3%
3% 3%
2%
4%
2%
5%
4%
1%
4%
2%
3%
3%
2%
1%
1%
2%
2%
3%
3%
4%
4%
5%
5%
RAZEM
Kobieta Mężczyzna

Płeć
Przeczytam Panu(i) pełną listę komitetów, proszę powiedzieć na który komitet
oddał(a)by Pan(i) swój głos?
OgółemPiS PO .N Kukiz '15 RAZEM SLD/ZL KORWiN PSL Niezdec.
Kobieta
Miesiąc
badania
Listopad 2015 33% 23% 23% 7% 3% 3% 1% 5% 1% 100%
Grudzień 2015 31% 15% 25% 9% 3% 8% 2% 3% 5% 100%
Styczeń 2016 31% 18% 28% 5% 3% 5% 1% 5% 4% 100%
Luty 2016 32% 16% 27% 8% 3% 5% 1% 2% 6% 101%
Marzec 2016 35% 15% 23% 8% 3% 5% 1% 3% 7% 100%
Kwiecień 2016 35% 18% 21% 7% 4% 5% 1% 4% 5% 100%
Maj 2016 33% 16% 21% 5% 4% 7% 2% 4% 9% 100%
Czerwiec 2016 32% 18% 26% 7% 3% 5% 1% 4% 4% 100%
Lipiec 2016 38% 13% 24% 9% 3% 6% 1% 5% 1% 100%
Sierpień 2016 35% 17% 22% 9% 3% 5% 1% 5% 4% 100%
Wrzesień 2016 37% 17% 18% 7% 3% 4% 1% 3% 9% 100%
Październik 2016 34% 19% 23% 4% 3% 6% % 5% 7% 100%
Ogółem 34% 17% 23% 7% 3% 5% 1% 4% 5% 100%
Mężczyzna
Miesiąc
badania
Listopad 2015 34% 15% 15% 20% 2% 6% 3% 3% 1% 100%
Grudzień 2015 29% 13% 23% 11% 4% 10% 6% 2% 3% 100%
Styczeń 2016 34% 9% 26% 7% 2% 7% 5% 3% 7% 100%
Luty 2016 33% 11% 24% 12% 5% 5% 4% 3% 3% 100%
Marzec 2016 33% 15% 21% 11% 4% 5% 4% 3% 3% 100%
Kwiecień 2016 30% 15% 22% 12% 1% 8% 3% 4% 6% 100%
Maj 2016 31% 12% 23% 9% 4% 7% 6% 4% 4% 100%
Czerwiec 2016 33% 14% 18% 13% 2% 9% 4% 6% 3% 100%
Lipiec 2016 32% 15% 17% 9% 3% 9% 4% 7% 5% 100%
Sierpień 2016 32% 17% 19% 9% 3% 8% 2% 6% 3% 100%
Wrzesień 2016 38% 10% 16% 8% 2% 7% 5% 5% 8% 100%
Październik 2016 32% 11% 22% 11% 1% 9% 2% 6% 6% 100%
Ogółem 33% 13% 21% 11% 3% 8% 4% 5% 4% 100%
Tab. 2. Zmiany poparcia partii politycznych w grupach płciowych październik 2015 – listopad 2016.

WEDŁUG WIEKU

POPARCIE DLA PARTII POLITYCZNYCH WG WIEKU
Analiza prawie 50 tys. wywiadów badawczych nie pozostawia wątpliwości co do ukształtowania
poparcia dla partii w zależności od wieku obywateli. Trzy ugrupowania poprawiają swoje wyniki wraz z
przesuwaniem się od najmłodszych do najstarszych Polaków: PIS, PO oraz SLD. Trzy partie cieszą
się wyraźnie większą sympatią młodych: słupki Kukiza, Razem i KORWiN bardzo gwałtownie topnieją
wraz z przechodzeniem do starszych kategorii wiekowych. Na tle poprzednich ugrupowań ciekawym
wyjątkiem jest Nowoczesna. Poparcie dla tej partii rośnie od najmłodszych roczników wyborców (18-
24) i osiąga swoje apogeum wśród osób w wieku średnim (35-44 lat), po czym znów notowania
formacji Petru spadają, a najstarsze roczniki (65+) generują podobne wyniki jak najmłodsi.
W ostatnim roku najciekawszą z socjologicznego punktu widzenia grupę stanowiło najmłodsze
pokolenie wyborców. PiS (21%) stracił tu pozycję lidera na rzecz Kukiza (22%), choć należy raczej
mówić o spadku PIS niż wzrostach tego drugiego. Partii rządzącej po piętach depcze także
Nowoczesna (20%). Niewiele gorsze notowania ma kolejne ugrupowanie – KORWiN (17%). W żadnej
innej grupie wiekowej preferencje partyjne nie są tak zdefragmentowane pomiędzy cztery partie o
zbliżonym poparciu. Najmłodsi z dużą rezerwą odnoszą się także do rządzącej do niedawna Platformy
(niecałe 10% i najgorszy wynik tej partii ze wszystkich grup wiekowych).
Kolejną kategorią oprócz 18-24 latków, w której PIS traci grunt pod nogami, są także Polacy w wieku
25-34 lat. Na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy średnie poparcie dla PIS i Nowoczesnej kształtowało
się tu na identycznym poziomie – po 24%. Nie tak wysokie jak wśród najmłodszych, choć wciąż
zdecydowanie wyższe od przeciętnego poparcie zdobywają także Kukiz (19%) i KORWiN (10%).
Także wśród Polaków w średnim wieku (35-44 lat) jest remisowo. PIS (30%) tylko minimalnie
wyprzedza Nowoczesną (29%), która właśnie w tej grupie ma najwięcej zwolenników. Na podium
wskakuje PO (14%), która wreszcie wyprzedza Kukiza (9%) i KORWiN (4%).
Pozostałe trzy grupy wiekowe (45-54, 55-64 oraz 65+) to już zdecydowana dominacja partii
Kaczyńskiego (odpowiednio: 35, 39 i 38%). Najwyższe poparcie dla PIS odnotowujemy zatem w
„przedemerytalnej” grupie wiekowej, która najbardziej skorzysta na projektowanym obniżeniu wieku
emerytalnego. Jednocześnie wzrasta stopniowo poparcie dla PO, która wśród najstarszych Polaków
wskakuje na drugie miejsce i wyprzedza Nowoczesną. Tym samym struktura poparcia dla PO
upodobniła się zdecydowanie do PIS: obie partie wybierają częściej starsi. Warto jednak podkreślić,
że także Nowoczesna odnotowuje bardzo przyzwoite rezultaty w trzech najstarszych grupach
wiekowych (20-25%).
Najciekawszą zmianę pod względem wieku obserwowaliśmy na początku 2016 r. Aktywność KOD, na
którego manifestacjach można było dotrzeć wielu seniorów, zaowocowała zwyżką notowań
Nowoczesnej w grupie Polaków po 65. r.ż. W tym czasie partia Petru zdołała nawet wyprzedzić PO,
która w ostatnim roku była zwykle drugim po PIS wyborem seniorów. Trudniej wytłumaczyć wzrosty
SLD, którego notowania wśród najstarszych Polaków, a zwłaszcza mężczyzn (8-10%), wyraźnie
poprawiły się w ostatnim półroczu.
Październik – miesiąc „czarnego protestu” – przyniósł zachwianie poparcia dla PIS zwłaszcza wśród
młodszej części obywateli. Skierowanie do prac w komisji sejmowej radykalnego projektu
antyaborcyjnego najmocniej obniżyło słupki PIS w trzech „reprodukcyjnych” grupach wiekowych: 18-
24, 25-34 i 35-44. Najmocniej skorzystała na tym Nowoczesna, która odnotowała wzrost liczby
sympatyków w wieku 18-44 lat.
W dalszej części wykresy dla zmian poparcia w grupach wiekowych dla PiS, PO, Nowoczesnej i
Kukiz’15. Dane dotyczące SLD/ZL, RAZEM, KORWiN (Wolność), PSL oraz niezdecydowanych w
tabeli.

Rys. 9. Zmiany poparcia Prawa i Sprawiedliwości w grupach wiekowych: październik 2015 – listopad 2016.
32%
25%
15%
22%
24%
3%
14%
25%
19%
13%
20%
17%
24%
13%
23%
20%
22%
25%
15%
31%
28%
22%
24%
18%
33%
39%
35%
37%
37%
36%
38%
28%
26%
30%
31%
32%
39%
29%
36%
33% 33% 34%
38%
41%
40%
44%
39%
34%
31%
37%
36%
38%
35%
35%
31%
41%
37%
43%
35%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65 i więcej lat

Rys. 10. Zmiany poparcia Platformy Obywatelskiej w grupach wiekowych: październik 2015 – listopad 2016.
32%
25%
15%
22%
24%
3%
14%
25%
19%
13%
20%
17%
24%
13%
23%
20%
22%
25%
15%
31%
28%
22%
24%
18%
15%
11% 11%
13%
16%
19%
13%
9%
14%
12%
14%
26%
21%
13%
9%
11%
13%
11%
17%
13%
16% 16%
22%
15% 15%
19%
18%
18%
14%
13%
28%
21%
23%
26%
23%
24%
22%
21%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65 i więcej lat

Rys. 11. Zmiany poparcia Nowoczesnej w grupach wiekowych: październik 2015 – listopad 2016.
10%
13%
22%
15%
17%
31%
11%
10%
22%
31%
10%
18%
22%
25%
17%
21%
19%
19%
31%
23%
23%
17%
22%
27%
20%
29%
37%
26%
32%
25%
27%
24%
24%
26%
34%
17%
16%
28%
23%
22%
20%
26%
23%
25%
28%
24%
27%
28%
24%
25%
23%
27%
21%
18%
17%
24%
24%
27%
20%
18%
19%
13%
18%
11%
20%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
Nowoczesna
18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65 i więcej lat

Rys. 12. Zmiany poparcia Kukiz ‘15 w grupach wiekowych: październik 2015 – listopad 2016.
36%
22%
9%
27%
18% 18%
22%
25%
16%
15%
17%
14%
29%
24%
10%
19%
20%
6%
13% 15%
21%
14%
20%
16%
6%
7%
9%
8%
9%
5%
12%
4%
8%
5%
10%
5%
7%
5%
7%
8%
7%
6%
8%
3%
6%
2%
3%
4%
3%
4% 4%
3%
2%
1%
2%
3%
1% 2% 1% 1% 2%
1% 1%
2% 2%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
Kukiz '15
18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65 i więcej lat

18-24
Miesiąc
badania
Listopad 2015 32% 7% 10% 36% 1% % 7% % 7% 100%
Grudzień 2015 25% % 13% 22% 4% 2% 13% 4% 16% 100%
Styczeń 2016 15% 12% 22% 9% 2% 3% 18% 6% 14% 100%
Luty 2016 22% 5% 15% 27% 3% 2% 16% % 10% 100%
Marzec 2016 24% 9% 17% 18% 6% 9% 12% 3% 4% 100%
Kwiecień 2016 3% 6% 31% 18% 4% 12% 18% % 9% 100%
Maj 2016 14% 4% 11% 22% 4% 4% 26% 4% 12% 100%
Czerwiec 2016 25% 11% 10% 25% 3% 6% 11% % 9% 100%
Lipiec 2016 19% 11% 22% 16% 5% % 21% % 6% 100%
Sierpień 2016 13% 20% 31% 15% 5% % 15% % 1% 100%
Wrzesień 2016 20% 10% 10% 17% 3% 14% 14% % 11% 100%
Październik 2016 17% 7% 18% 14% 10% 2% 7% % 25% 100%
Ogółem 19% 9% 18% 20% 4% 4% 15% 1% 10% 100%
25-34
Miesiąc
badania
Listopad 2015 24% 12% 22% 29% % % 10% 2% 1% 100%
Grudzień 2015 13% 8% 25% 24% 2% % 12% 6% 9% 100%
Styczeń 2016 23% 11% 17% 10% 4% 3% 15% 6% 10% 100%
Luty 2016 20% 15% 21% 19% 5% 2% 9% 3% 6% 100%
Marzec 2016 22% 13% 19% 20% 8% 1% 8% 1% 8% 100%
Kwiecień 2016 25% 13% 19% 18% 4% 4% 8% 1% 8% 100%
Maj 2016 15% 8% 31% 6% 8% 6% 20% 2% 3% 100%
Czerwiec 2016 31% 13% 23% 13% 3% 4% 7% % 7% 100%
Lipiec 2016 28% 12% 23% 15% 1% 4% 3% 7% 6% 100%
Sierpień 2016 22% 16% 17% 21% 3% % 5% 7% 10% 100%
Wrzesień 2016 24% 9% 22% 14% 3% 5% 15% 2% 8% 100%
Październik 2016 18% 10% 27% 20% 4% 3% 3% 3% 10% 100%
Ogółem 22% 12% 22% 17% 4% 3% 10% 3% 7% 100%

35-44
Miesiąc
badania
Listopad 2015 30% 15% 20% 16% 5% 2% 2% 5% 5% 100%
Grudzień 2015 28% 11% 29% 6% 6% 2% 8% 4% 6% 100%
Styczeń 2016 23% 11% 37% 7% 3% 5% 5% 4% 6% 100%
Luty 2016 25% 13% 26% 9% 8% 3% 7% 2% 8% 100%
Marzec 2016 23% 16% 32% 8% 5% 2% 5% 2% 5% 100%
Kwiecień 2016 34% 19% 25% 9% 2% 2% 1% 5% 4% 100%
Maj 2016 28% 15% 27% 5% 8% 5% 5% 4% 5% 100%
Czerwiec 2016 32% 13% 26% 12% 1% 2% 5% 7% 2% 100%
Lipiec 2016 26% 9% 24% 15% 3% 5% 6% 5% 6% 100%
Sierpień 2016 29% 14% 24% 4% 4% 11% 1% 4% 9% 100%
Wrzesień 2016 31% 12% 26% 8% 1% 4% 1% 7% 9% 100%
Październik 2016 26% 14% 34% 5% 3% 5% 1% 6% 5% 100%
Ogółem 28% 13% 27% 9% 4% 4% 4% 5% 6% 100%
45-54
Miesiąc
badania
Listopad 2015 33% 26% 17% 10% 5% % 1% 5% 3% 100%
Grudzień 2015 39% 21% 16% 5% 2% 5% 4% 4% 5% 100%
Styczeń 2016 35% 13% 28% 7% 1% 2% 3% 7% 3% 100%
Luty 2016 37% 9% 28% 5% 4% 5% 2% 4% 5% 100%
Marzec 2016 37% 11% 23% 7% 2% 4% 1% 9% 5% 100%
Kwiecień 2016 36% 13% 22% 8% 4% 3% 3% 4% 8% 100%
Maj 2016 38% 11% 20% 6% 2% 7% 2% 5% 9% 100%
Czerwiec 2016 28% 17% 26% 7% 6% 5% 1% 5% 5% 100%
Lipiec 2016 26% 13% 24% 6% 6% 8% 5% 7% 7% 100%
Sierpień 2016 30% 16% 23% 8% 3% 6% 2% 4% 8% 100%
Wrzesień 2016 31% 16% 25% 3% 4% 6% 3% 4% 9% 100%
Październik 2016 32% 18% 28% 6% 2% 3% 3% 7% 3% 100%
Ogółem 33% 15% 23% 7% 3% 4% 2% 5% 6% 100%

55-64
Miesiąc
badania
Listopad 2015 39% 22% 24% 2% 1% 6% 1% 4% 1% 100%
Grudzień 2015 29% 15% 27% 3% 4% 7% 2% 4% 9% 100%
Styczeń 2016 36% 15% 28% 4% 2% 5% % 4% 6% 100%
Luty 2016 33% 19% 24% 3% 3% 8% 1% 2% 7% 100%
Marzec 2016 37% 16% 23% 4% 4% 5% 2% 4% 6% 100%
Kwiecień 2016 33% 18% 20% 4% 4% 7% 1% 5% 6% 100%
Maj 2016 34% 18% 25% 3% 3% 6% 1% 4% 6% 100%
Czerwiec 2016 38% 17% 23% 2% 3% 7% 1% 5% 4% 100%
Lipiec 2016 41% 14% 27% 1% 4% 5% % 4% 3% 100%
Sierpień 2016 40% 16% 21% 2% 3% 6% 1% 5% 6% 100%
Wrzesień 2016 44% 13% 18% 3% 4% 4% 2% 5% 7% 100%
Październik 2016 39% 17% 17% 3% 2% 7% % 4% 9% 100%
Ogółem 37% 17% 23% 3% 3% 6% 1% 4% 6% 100%
65 i więcej lat
Miesiąc
badania
Listopad 2015 34% 28% 17% 1% 1% 5% 1% 5% 8% 100%
Grudzień 2015 31% 25% 24% 2% 2% 6% % % 9% 100%
Styczeń 2016 37% 21% 24% 1% % 6% % 4% 7% 100%
Luty 2016 36% 19% 27% 1% 3% 6% % 3% 5% 100%
Marzec 2016 38% 23% 19% 2% 2% 7% % 6% 4% 100%
Kwiecień 2016 35% 25% 20% 1% 1% 9% % 5% 5% 100%
Maj 2016 35% 26% 18% 1% 3% 8% % 6% 1% 100%
Czerwiec 2016 31% 25% 19% 2% 1% 10% % 7% 5% 100%
Lipiec 2016 41% 23% 13% 1% 1% 10% 1% 6% 3% 100%
Sierpień 2016 37% 24% 18% 2% 2% 7% % 6% 3% 100%
Wrzesień 2016 43% 22% 11% 2% 2% 6% 1% 5% 8% 100%
Październik 2016 35% 21% 20% 2% 2% 10% % 5% 6% 100%
Ogółem 36% 23% 19% 1% 2% 7% % 5% 5% 100%
Tab. 3. Zmiany poparcia partii politycznych w grupach wiekowych: październik 2015 – listopad 2016.

WEDŁUG MIEJSCA ZAMIESZKANIA

POPARCIE DLA PARTII POLITYCZNYCH WG MIEJSCA ZAMIESZKANIA
Utrzymują się zaobserwowane w ostatnich wyborach prawidłowości w poziomie poparcia dla partii.
Notowania PIS są tym większe, im mniejsza miejscowość w której mieszka wyborca. Poparcie dla
Nowoczesnej i PO rośnie wraz z wielkością gminy. Na wsi partia rządząca nie ma w zasadzie
konkurencji i w ostatnim roku mogła przeciętnie liczyć na 43% głosów. To głównie poparcie
mieszkańców wsi buduje obecny wynik PIS. Nowością jest jednak utrata przez PIS pozycji lidera na
rzecz Nowoczesnej w największych miastach (powyżej 500 tys. mieszkańców). Partia Petru może
liczyć w metropoliach na prawie 30% głosów, niewiele gorzej wypada zresztą PO (24%). Dwa
największe ugrupowania opozycyjne zdobywają zatem w największych miastach aż 54% głosów.
Schemat poparcia dla Kukiz’15 przypomina w dużym stopniu PIS – wraz ze wzrostem wielkości gminy
poparcie dla tej formacji spada.
Zmiany poparcia dla PIS ze względu na miejsce zamieszkania dobrze oddają kluczowe wydarzenia
polityczne ostatniego roku. Początek kadencji to przede wszystkim spadek notowań tej partii w
największych miastach, w których prowadzenie przejęła Nowoczesna. Pierwsze wypłaty zasiłków na
dzieci od kwietnia umocniły PIS najbardziej na wsi i w małych miastach do 50 tys. Próba zaostrzenia
prawa aborcyjnego wbrew obiegowemu przekonaniu poruszyła nie tylko „liberalne elity z Warszawy”.
Październikowe spadki PIS to głównie zasługa obniżenia notowań w mniejszych gminach. W
największych miastach z kolei na „czarnym proteście” najbardziej stracił Kukiz.
W dalszej części wykresy dla zmian poparcia w grupach wielkości miejscowości dla PiS, PO,
Nowoczesnej i PSL. Dane dotyczące SLD/ZL, RAZEM, KORWiN (Wolność), Kukiz’15 oraz
niezdecydowanych w załączonym arkuszu.

Rys. 13. Zmiany poparcia Prawa i Sprawiedliwości w różnych wielkościach miejscowości: październik 2015 – listopad 2016.
50%
38%
40%
41%
44%
42%
38%
39%
41% 42%
46%
42%
32%
31%
32%
35%
37%
38%
35%
30%
37%
39%
29%
26%
33%
37%
31%
38%
33%
27%
30%
38%
34%
38%
33%
31%
26%
27%
35%
29%
31%
36%
35%
28%
35%
24%
20%
26% 25%
23%
25%
27%
28%
29%
28%
30%
19,0%
24,0%
29,0%
34,0%
39,0%
44,0%
49,0%
Wieś Małe miasta do 50 tys. mieszkańców Średnie miasta 50 - 250 tys. mieszkańców
Duże miasta 250 - 500 tys. mieszkańców Metropolie powyżej 500 tys. mieszkańców

Rys. 14. Zmiany poparcia Platformy Obywatelskiej w różnych wielkościach miejscowości: październik 2015 – listopad 2016.
17%
12% 13% 13%
15%
13%
11%
13%
14%
8%
12%
18%
20%
14%
14%
19%
18%
17% 16%
19% 19%
18%
23%
15% 15%
16%
15%
23%
25%
21%
15%
20%
28%
23%
17%
22%
25%
19%
11%
26%
22%
30%
24%
19%
23%
20% 20%
26%
21%
22%
23%
22%
21%

Rys. 15. Zmiany poparcia Nowoczesnej w różnych wielkościach miejscowości: październik 2015 – listopad 2016.
11%
20%
16%
15%
12%
17% 16%
15%
13% 13% 13% 12%
18%
23%
20%
25%
20%
15%
20%
23%
25%
21%
16%
23%
20%
24%
27%
26%
18%
17% 18%
15%
19%
14%14%
19%
28%
23%
19%
21% 21%
18%
16%
25%
20%
29%
38%
30%
31%
30%
27%
31%
22%
24%
22%
24%
Nowoczesna

Rys. 16. Zmiany poparcia Nowoczesnej w różnych wielkościach miejscowości: październik 2015 – listopad 2016.
8% 8%
10%
6%
7%
6%
7%
8%
12%
9%
6%
9%
1%
2%
4%
4%
3%
4%
2%
5%
1%
3%
1%
2% 2%
3%
5%
4%
1% 1%
2%
2%
4%
3%
1%
1% 0%
1% 1%
0%
3%
0% 0%
1%
2%
Polskie Stronnictwo Ludowe

Wielkość miejscowości w której Pan(i) mieszka pod
względem liczby ludności?
Wieś
Miesiąc
badania
Listopad 2015 50% 17% 11% 10% 2% 2% 8% 1% 100%
Grudzień 2015 38% 12% 20% 11% 3% 3% 8% 5% 100%
Styczeń 2016 40% 14% 16% 6% 3% 4% 2% 10% 5% 100%
Luty 2016 41% 13% 15% 12% 4% 5% 3% 6% 3% 100%
Marzec 2016 44% 13% 12% 12% 2% 4% 2% 7% 3% 100%
Kwiecień 2016 42% 15% 17% 9% 2% 4% 3% 6% 2% 100%
Maj 2016 38% 13% 16% 7% 2% 8% 4% 7% 4% 100%
Czerwiec 2016 39% 11% 15% 15% 2% 8% 2% 8% 1% 100%
Lipiec 2016 41% 13% 13% 9% 3% 6% 2% 12% 2% 100%
Sierpień 2016 42% 14% 13% 12% 2% 6% 9% 3% 100%
Wrzesień 2016 46% 8% 13% 7% 4% 6% 3% 6% 7% 100%
Październik 2016 42% 12% 12% 11% 2% 5% 1% 9% 5% 100%
Ogółem 42% 13% 14% 10% 3% 6% 2% 8% 3% 100%
Małe miasta do 50
tys. mieszkańców
Miesiąc
badania
Listopad 2015 32% 18% 18% 20% 3% % 1% 8% 1% 100%
Grudzień 2015 31% 20% 23% 17% 3% % 2% 4% 1% 100%
Styczeń 2016 40% 14% 20% 6% 1% 6% 4% 2% 7% 100%
Luty 2016 32% 14% 25% 15% 4% 4% 3% 1% 2% 100%
Marzec 2016 35% 19% 20% 9% 4% 4% 4% 2% 2% 100%
Kwiecień 2016 37% 18% 15% 11% 2% 7% 3% 4% 3% 100%
Maj 2016 38% 13% 20% 6% 6% 6% 4% 3% 4% 100%
Czerwiec 2016 35% 17% 23% 6% 2% 8% 2% 5% 3% 100%
Lipiec 2016 30% 16% 25% 11% 2% 4% 5% 3% 2% 100%
Sierpień 2016 37% 19% 21% 11% 1% 5% 1% 4% 1% 100%
Wrzesień 2016 39% 19% 16% 7% 3% 3% 3% 3% 7% 100%
Październik 2016 29% 18% 23% 11% 2% 9% 1% 3% 4% 100%
Ogółem 34% 17% 21% 11% 3% 5% 3% 4% 3% 100%

Średnie miasta 50
- 250 tys.
mieszkańców
Miesiąc
badania
Listopad 2015 26% 23% 20% 20% 2% 4% 3% 2% % 100%
Grudzień 2015 33% 15% 24% 8% 5% 4% 5% 1% 6% 100%
Styczeń 2016 37% 15% 27% 5% 2% 4% 3% 2% 6% 100%
Luty 2016 31% 16% 26% 7% 3% 7% 1% 3% 6% 100%
Marzec 2016 38% 15% 20% 8% 3% 6% 1% 5% 4% 100%
Kwiecień 2016 33% 23% 18% 8% 2% 8% 1% 4% 3% 100%
Maj 2016 27% 26% 17% 10% 4% 6% 3% 4% 4% 100%
Czerwiec 2016 30% 25% 18% 10% 1% 6% 2% 1% 7% 100%
Lipiec 2016 38% 21% 15% 9% 1% 7% 2% 1% 4% 100%
Sierpień 2016 34% 15% 19% 8% 5% 8% 1% 2% 7% 100%
Wrzesień 2016 38% 19% 14% 8% 2% 7% 3% 2% 8% 100%
Październik 2016 33% 20% 23% 4% 2% 8% 1% 4% 5% 100%
Ogółem 33% 19% 20% 9% 3% 6% 2% 3% 5% 100%
Duże miasta 250 -
500 tys.
mieszkańców
Miesiąc
badania
Listopad 2015 31% 28% 14% 10% 3% 4% 4% 3% 4% 100%
Grudzień 2015 26% 23% 19% 8% 3% 5% 6% 1% 9% 100%
Styczeń 2016 27% 17% 28% 11% 1% 5% 3% 1% 6% 100%
Luty 2016 35% 14% 25% 9% 3% 6% 4% % 4% 100%
Marzec 2016 29% 22% 23% 7% 4% 7% 3% 1% 4% 100%
Kwiecień 2016 31% 25% 19% 8% 2% 7% 1% 1% 5% 100%
Maj 2016 36% 19% 21% 5% 7% 6% 2% % 3% 100%
Czerwiec 2016 35% 25% 18% 10% 2% 4% 1% 3% 2% 100%
Lipiec 2016 41% 11% 21% 7% 4% 11% 1% 1% 3% 100%
Sierpień 2016 28% 26% 18% 5% 5% 6% 3% 2% 7% 100%
Wrzesień 2016 35% 19% 16% 11% 2% 7% 2% % 6% 100%
Październik 2016 33% 22% 25% 4% 4% 7% % % 5% 100%
Ogółem 32% 21% 21% 8% 3% 6% 3% 1% 5% 100%

Metropolie
powyżej 500 tys.
mieszkańców
Miesiąc
badania
Listopad 2015 31% 30% 20% 13% 2% 3% 1% 100%
Grudzień 2015 24% 24% 29% 4% 3% 5% 3% 1% 8% 100%
Styczeń 2016 20% 19% 38% 7% 3% 5% 5% 1% 4% 100%
Luty 2016 26% 23% 30% 4% 5% 3% 2% 7% 100%
Marzec 2016 25% 20% 31% 9% 4% 4% 2% 5% 100%
Kwiecień 2016 23% 20% 30% 11% 3% 7% 1% 1% 4% 100%
Maj 2016 25% 26% 27% 4% 1% 7% 4% 1% 5% 100%
Czerwiec 2016 27% 21% 31% 6% 4% 5% 2% 1% 4% 100%
Lipiec 2016 28% 22% 22% 5% 5% 8% 2% 2% 6% 100%
Sierpień 2016 29% 23% 24% 5% 2% 6% 5% 5% 100%
Wrzesień 2016 28% 22% 22% 5% 4% 3% 3% 2% 10% 100%
Październik 2016 30% 21% 24% 2% 4% 5% 1% 1% 12% 100%
Ogółem 26% 22% 27% 6% 3% 5% 3% 1% 6% 100%
Tab. 4. Zmiany poparcia partii politycznych w różnych wielkościach miejscowości: październik 2015 – listopad 2016.

POPARCIE DLA PARTII
WEDŁUG ORIENTACJI POLITYCZNYCH
Lewica Prawica

POPARCIE DLA PARTII WG ORIENTACJI POLITYCZNYCH
Różnice preferencji partyjnych w podziale na płeć, wiek czy miejsce zamieszkania bledną, gdy
porównamy poparcie dla partii ze względu na poglądy polityczne Polaków. PIS popiera 74% (!)
Polaków określających swoje poglądy jako zdecydowanie prawicowe i zaledwie 8% zdecydowanych
czy umiarkowanych lewicowców. Bardzo słabe poparcie dla PIS wśród centrowców (16%) i wysokie
wśród umiarkowanych prawicowców (46%) sugeruje, że obecny wynik PIS (w ostatnim roku
przeciętnie 35% głosów) generują w olbrzymiej mierze tylko wyborcy definiujący swoje poglądy jako
prawicowe.
Na przeciwległym biegunie znajduje się Nowoczesna. Ta partia najlepsze rezultaty uzyskuje na lewicy
– chce na nią głosować 39% osób o umiarkowanie lewicowych poglądach. Jednocześnie bardzo silnie
formacja Petru zadomowiła się w centrum sceny politycznej: poparcie wśród centrowców wynosi aż
35%. Zarówno na lewicy jak i w centrum Nowoczesna wyprzedza wyraźnie niedawnego lidera obu
grup z lat 2007-2014 czyli PO. Partia Schetyny największym wzięciem cieszy się w centrum (24%), a
także na lewicy (18%). Wśród umiarkowanej prawicy Nowoczesna i PO mogą liczyć na podobne
wyniki (16-17%), zaś wśród osób o zdecydowanie prawicowych poglądach obie partie notują
jednocyfrowe wyniki (PO 8%, Nowoczesna 4%).
Choć notowania PIS na lewicy pozostają jednocyfrowe, był jeden moment w minionym roku, gdy
Polacy o zdecydowanie lewicowych poglądach mniej niechętnie spoglądali na partię rządzącą. W
maju i czerwcu, gdy na konta wielu obywateli wpływały pierwsze wypłaty w ramach programu „500+”,
PISowi przybyło w tym elektoracie sympatyków (11-13%). Podobnie zresztą było wśród centrowców
(18-20%). Efekt ten okazał się jednak w obu grupach nietrwały (2-3 miesiące). Jak się jednak wydaje
bezpośrednie transfery pieniężne przekonały do PIS na dłużej Polaków o niesprecyzowanych
poglądach politycznych. Notowania partii rządzącej wśród nieokreślonych ideowo obywateli są od
kwietnia wyraźnie wyższe. Wskazuje to na pewien rezerwuar głosów PIS, bowiem wśród osób
niezamierzających brać udziału w wyborach jest zauważalnie więcej obywateli mających trudności z
politycznym samookreśleniem.

Rys. 17. Zmiany poparcia Prawa i Sprawiedliwości w podziale na orientację polityczną: październik 2015 – listopad 2016.
8% 5% 5%
13%
10%
9% 8%
11%
4%
6%
10% 10%
7% 6% 7%
3%
6%
8% 7%
11%
12%
17%
15% 16%
19% 20%
13%
14% 15% 12%
41%
47%
48%
41% 41%
38%
48% 49%
53%
48%
69%
73%
74% 73%
69%
76% 76%
82%
77%
58%
LISTOPAD 2015 GRUDZIEŃ
2015
STYCZEŃ 2016 LUTY 2016 MARZEC 2016 KWIECIEŃ 2016 MAJ 2016 CZERWIEC
2016
LIPIEC 2016 SIERPIEŃ 2016
Zdecydowanie o poglądach lewicowych Raczej o poglądach lewicowych Poglądy centrowe
Raczej o poglądach prawicowych Zdecydowanie o poglądach prawicowych

Rys. 18. Zmiany poparcia Platformy Obywatelskiej w podziale na orientację polityczną: październik 2015 – listopad 2016.
7%
18% 17%
21%
19%
16%
21%
19% 18%
10%
11%
21%
27%
26%
18%
14%
23%
16%
19%
8%
19%
22%
26%
18%
25%
23% 24%
25%
26%
16%
19%
15%
11%
18%
20%
14%
13%
20%
17%
10%
7% 8%
11% 11%
7%
6%
11%
4%
7%
16%
2015
2016

Rys. 19. Zmiany poparcia Nowoczesnej w podziale na orientację polityczną: październik 2015 – listopad 2016.
39%
27%
30%
25%
21%
26%
23%
22%
34% 35%
38%
40%
31% 32%
42%
50%
34%
39%
31%
40%
35% 32%
29% 29% 29%
27%
33%
48%
18%
14%
18%
21%
13%
14%
16%
10%
13%
28%
1% 2% 2%
5%
7%
3% 4% 4%
14%
2015
2016
Nowoczesna

Proszę określić w skali od 1 do 5 na ile uważa się
Pan(i) za osobę prawicową czy lewicową?
1 - Zdecydowanie
o poglądach
lewicowych
Miesiąc
badania
Luty 2016 8% 7% 39% 2% 10% 29% 2% 2% 1% 100%
Marzec 2016 5% 18% 27% 4% 11% 29% 1% 2% 4% 100%
Kwiecień 2016 5% 17% 30% 3% 5% 35% % % 5% 100%
Maj 2016 13% 21% 25% % 8% 27% 1% 1% 4% 100%
Czerwiec 2016 10% 19% 21% 2% 5% 33% 1% 5% 4% 100%
Lipiec 2016 9% 16% 26% 9% 8% 26% 2% 2% 1% 100%
Sierpień 2016 8% 21% 23% 13% 7% 25% % 2% 2% 100%
Wrzesień 2016 11% 19% 22% 5% 8% 26% 1% 1% 7% 100%
Październik 2016 4% 18% 34% 2% 6% 28% % 1% 7% 100%
Grudzień 2015 6% 10% 35% 4% 6% 25% % % 14% 100%
Ogółem 8% 16% 28% 4% 7% 28% 1% 2% 5% 100%
2 - raczej o
poglądach
lewicowych
Miesiąc
badania
Luty 2016 10% 11% 38% % 24% 9% % 4% 3% 100%
Marzec 2016 10% 21% 40% 3% 5% 11% 3% 2% 5% 100%
Kwiecień 2016 7% 27% 31% 8% 6% 13% 1% 7% % 100%
Maj 2016 6% 26% 32% 6% 11% 12% % 7% % 100%
Czerwiec 2016 7% 18% 42% 3% 11% 10% % 4% 5% 100%
Lipiec 2016 3% 14% 50% 6% 8% 8% 3% 8% % 100%
Sierpień 2016 6% 23% 34% 5% 11% 11% 2% 5% 2% 100%
Wrzesień 2016 8% 16% 39% 2% 10% 10% % 6% 10% 100%
Październik 2016 7% 19% 31% 11% 7% 14% 2% 8% 3% 100%
Grudzień 2015 11% 8% 40% % 8% 15% % 5% 13% 100%
Ogółem 7% 18% 38% 5% 10% 11% 1% 6% 4% 100%

3 - poglądy
centrowe
Miesiąc
badania
Luty 2016 12% 19% 38% 9% 6% 4% 2% 5% 6% 100%
Marzec 2016 17% 22% 35% 8% 3% 3% 2% 6% 5% 100%
Kwiecień 2016 15% 26% 32% 11% 3% 3% 2% 5% 5% 100%
Maj 2016 16% 18% 31% 12% 5% 5% 3% 6% 4% 100%
Czerwiec 2016 19% 25% 29% 10% 2% 3% 2% 6% 4% 100%
Lipiec 2016 20% 23% 29% 7% 3% 4% 1% 7% 5% 100%
Sierpień 2016 13% 24% 29% 9% 3% 5% 1% 7% 9% 100%
Wrzesień 2016 14% 25% 27% 9% 3% 4% 2% 6% 10% 100%
Październik 2016 15% 26% 33% 9% 1% 2% 1% 6% 8% 100%
Grudzień 2015 12% 16% 48% 13% 5% % 2% 2% 4% 100%
Ogółem 15% 22% 33% 10% 3% 3% 2% 5% 6% 100%
4 - raczej o
poglądach
prawicowych
Miesiąc
badania
Luty 2016 41% 19% 18% 11% % 2% 7% 2% 1% 100%
Marzec 2016 47% 15% 14% 14% 1% 1% 4% 3% 2% 100%
Kwiecień 2016 48% 11% 18% 16% % 1% 4% 2% 1% 100%
Maj 2016 41% 18% 21% 9% % 1% 7% 1% 2% 100%
Czerwiec 2016 41% 20% 13% 15% 1% 1% 4% 5% % 100%
Lipiec 2016 38% 14% 14% 17% 1% % 8% 7% 1% 100%
Sierpień 2016 48% 13% 16% 17% 1% % % 3% 2% 100%
Wrzesień 2016 49% 20% 10% 8% % % 8% 4% 1% 100%
Październik 2016 53% 17% 13% 8% % % 1% 2% 6% 100%
Grudzień 2015 48% 10% 28% 3% 2% % 6% % 2% 100%
Ogółem 45% 16% 16% 12% 1% 1% 5% 3% 2% 100%

5 - Zdecydowanie
o poglądach
prawicowych
Miesiąc
badania
Luty 2016 69% 7% 1% 16% % 1% 2% 3% 1% 100%
Marzec 2016 73% 8% 2% 9% 1% % 4% 1% 3% 100%
Kwiecień 2016 74% 11% 2% 5% % % 2% 4% 2% 100%
Maj 2016 73% 11% 5% 3% 1% % 4% 1% 3% 100%
Czerwiec 2016 69% 7% 7% 12% 1% 1% 2% 2% % 100%
Lipiec 2016 76% 6% 3% 3% 2% % 3% 4% 3% 100%
Sierpień 2016 76% 11% 4% 3% % % 1% 4% 1% 100%
Wrzesień 2016 82% 4% % 6% % % 4% 2% 1% 100%
Październik 2016 77% 7% 4% 7% 1% 2% % 1% 1% 100%
Grudzień 2015 58% 16% 14% 3% % % 8% % 3% 100%
Ogółem 73% 9% 4% 7% % % 3% 2% 2% 100%
Nie wiem/ trudno
powiedzieć
Miesiąc
badania
Luty 2016 20% 24% 16% 21% % 8% % % 11% 100%
Marzec 2016 20% 18% 14% 26% % 2% 2% 4% 15% 100%
Kwiecień 2016 15% 23% 16% 20% 3% % 3% 8% 14% 100%
Maj 2016 19% 42% 8% % % % 12% 8% 12% 100%
Czerwiec 2016 35% 19% 16% % % 3% 6% % 19% 100%
Lipiec 2016 23% % 7% 18% 8% 23% % % 21% 100%
Sierpień 2016 22% 26% 9% 24% 4% 4% % % 10% 100%
Wrzesień 2016 29% 13% 17% 24% % 4% % % 13% 100%
Październik 2016 31% 10% 12% % 4% 6% 2% % 35% 100%
Grudzień 2015 % 17% % 44% 17% % % % 23% 100%
Ogółem 21% 19% 11% 18% 4% 5% 2% 2% 17% 100%
Tab. 5. Zmiany poparcia partii politycznych w podziale na orientację polityczną: październik 2015 – listopad 2016.

Podsumowanie
Rok po wyborach parlamentarnych największą popularnością cieszy się wciąż PIS. Wysoka
temperatura sporu politycznego spowodowała zapewne, że partia nie zanotowała wzrostu notowań
ponad wynik wyborczy, jak było w przypadku PO. W przeciwieństwie do Platformy, PIS po roku
rządów cieszy się mniejszym o kilka punktów proc. poparciem niż 25 października 2015.
Nałożenie sondaży preferencji partyjnych na kalendarium polityczne prowadzi do wniosku, że w
minionym roku największe znaczenie dla notowań partii miały trzy wydarzenia: spór o Trybunał
Konstytucyjny, rządowy program 500+ oraz próba zmiany ustawy antyaborcyjnej.
Utrzymuje się silna przewaga partii rządzącej wśród mieszkańców wsi, najstarszych, osób o
przekonaniach prawicowych. Jednocześnie dostrzegalna jest erozja notowań PiS wśród młodszych,
lepiej wykształconych, mieszkających w dużych miastach obywateli. W tych grupach mocną pozycję
zbudowała Nowoczesna, nieźle wypada także Platforma. Jednocześnie szanse na prześcignięcie w
najbliższych latach PIS przez którąś z partii opozycyjnych w pojedynkę nie są duże. Dopiero koalicja
ugrupowań Petru i Schetyny może mieć szanse wyprzedzić PIS na wyborczej mecie. Realizacja
kolejnych obietnic z kampanii – w tym obniżenie wieku emerytalnego, co powinno przełożyć się na
poprawę sondaży PIS – może zamiary opozycji pokrzyżować.

Preferencje partyjne Polaków rok po wyborach parlamentarnych

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (11)

Viewers also liked

Viewers also liked (9)

Preferencje partyjne Polaków rok po wyborach parlamentarnych