2. Το άτομο και η κοινωνία
• ΔΕΠΠΣ οι στόχοι της ενότητας
επικεντρώνονται :
• 1) Στο να κατανοήσουν οι μαθητές τα βασικά
στοιχεία και τους σκοπούς της κοινωνικής
οργάνωσης
• 2) Να αναζητήσουν τους παράγοντες που
οδηγούν στην κοινωνική μεταβολή καθώς
και τα αίτια και τις συνέπειές της
• 3) Να κατανοήσουν την εποχή τους ως
εποχή ραγδαίων μεταβολών .
3. Γενικός Σκοπός…
Να αντιληφθούν οι μαθητές και να
κατανοήσουν ότι ζουν στην εποχή των
μεγάλων και ταχύτατων μεταβολών που
επηρεάζουν την κοινωνία και το άτομο.
4. Επιμέρους Στόχοι
1. Να καταγραφούν οι τεράστιες μεταβολές στις
οποίες άτομα και κοινωνίες πρέπει να
προσαρμοστούν
π.χ. η οικονομική κρίση της ελληνικής και
ευρωπαϊκής κοινωνίας,
η βιώσιμη –αειφόρος ανάπτυξη στη
σύγχρονη κοινωνία, κλιματική αλλαγή κ.ά
2. Η χρήση της τεχνολογίας και η επίδραση της
στα άτομα και στις σύγχρονες κοινωνίες.
3. Οι συνέπειες των κοινωνικών μεταβολών για
το άτομο και την κοινωνία
5. Θεωρητικό πλαίσιο :
Για να διδαχτεί η ενότητα της κοινωνικής μεταβολής
• Ζητάμε από τους μαθητές να κάνουν ένα
κατάλογο με τις εποχές σημαντικών
κοινωνικών μεταβολών που θεωρούν ότι έχουν
συμβεί στον 20ο αιώνα.
• Τους αφήνουμε ελεύθερους να αναφερθούν σε
όποιο τομέα αυτοί θεωρούν σημαντικό
( π.χ. ιατρική, ΜΜΕ, υπολογιστές, η θέση της
γυναίκας, η μεταπολίτευση στην Ελλάδα, κλιματική
αλλαγή, το τέλος των κομμουνιστικών καθεστώτων
στην Ευρώπη και οτιδήποτε άλλο πιστεύουν).
6. Παιδαγωγικό πλαίσιο:
Δεν πρέπει να ξεφύγουμε από τον άξονα ότι
οι μαθητές πρέπει να οδηγηθούν στη νέα
γνώση μόνο με τη βοήθεια μας,
δεν τους δίνουμε τη νέα γνώση
απλά τα καθοδηγούμε.
Γι΄ αυτό τα αφήνουμε ελεύθερα να εκφράσουν
τις απόψεις τους.
7. Μεθοδολογικό πλαίσιο: Πως θα διδάξω;
1η ώρα διδασκαλίας
1. Χωρίζονται οι μαθητές σε ομάδες των 4-5 μελών και μαζί
δουλεύουν σε φύλλα εργασίας.
(κατάλογος σημαντικών κοινωνικών μεταβολών)
2. Στα πλαίσια της διαθεματικότητας ο καθηγητής
φιλόλογος–ιστορικός συζητά με τους μαθητές για τις
μεγάλες επαναστάσεις που σημειώθηκαν σε όλους τους
τομείς τον 20οαι, αλλά επικεντρώνει τη διδασκαλία του
στις συνέπειες του β΄ παγκοσμίου πολέμου και
κυρίως στον διαμελισμό του κόσμου που οδήγησε στον
ψυχρό πόλεμο. Οι μαθητές οδηγούνται ώστε να
κατανοήσουν το χωρισμό του κόσμου σε δύο πόλους,
ανατολικό-δυτικό, και τις συνέπειες που είχε αυτό για τα
άτομα αλλά και τις κοινωνίες.
Είναι πολύ σημαντική αυτή η παράμετρος γιατί θα μας
χρειαστεί στις συνέπειες των κοινωνικών μεταβολών.
8. 3. Εισάγουμε τα παιδιά στο θέμα που θα παρακολουθήσουν
και σύντομα αναφερόμαστε στις δυο Γερμανίες, δυτική –
ανατολική.
9. Με τη συμφωνία της Γιάλτας 1945, οι δυο υπερδυνάμεις
(Αμερική και Σοβιετική Ένωση) μοίρασαν την Ευρώπη σε
ζώνες επιρροής τους. Η Γερμανία μοιράστηκε σε τέσσερις
ζώνες κατοχής, τη ζώνη των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας
και της ΕΣΣΔ . Το Βερολίνο ,η παλιά πρωτεύουσα ήταν και
αυτό χωρισμένο σε τέσσερις αντίστοιχες ζώνες κατοχής και το
1949, δημιουργήθηκαν δύο γερμανικά κράτη ,η Δυτική
Γερμανία, με πρωτεύουσα Βόννη και η Ανατολική Γερμανία, με
πρωτεύουσα το Ανατολικό Βερολίνο. . Με το πέρασμα του
χρόνου πολλοί Ανατολικογερμανοί, κυρίως νέοι, έφευγαν προς
το Δυτικό τμήμα και γι΄ αυτό τον Αύγουστο του 1961 η ΕΣΣΔ
και η Αν. Γερμανία ανήγειραν, γύρω από το Δυτικό Βερολίνο,
το περιβόητο Τείχος, ώστε να εμποδίσουν την επικοινωνία
μεταξύ των δύο τμημάτων της πόλης. Για πολλά χρόνια πολλοί
Ανατολικογερμανοί έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να
περάσουν το Τείχος και να διαφύγουν στη Δύση, η οποία
κατήγγειλε την ανέγερση του Τείχους ως εκδήλωση
βαρβαρότητας. Το Τείχος του Βερολίνου έγινε το σύμβολο
της διαίρεσης της Ευρώπης, μέχρι την πτώση του, το Νοέμβρη
του 1989.
10. 2-3η ώρα διδασκαλίας:
Παρακολούθηση ταινίας
1. Για τη συγκεκριμένη ενότητα χρησιμοποιείται η
ταινία Goodbye Lenin. Πρόκειται για μια
πολιτική φαρσοκωμωδία, η οποία περιγράφει
με χιουμοριστικό τρόπο την πτώση του
Τείχους και τις συνέπειες που επιφέρει στους
κατοίκους του Αν. Βερολίνου.
2. Πριν δούμε την ταινία υπενθυμίζω στους
μαθητές τι ακριβώς συνέβη στη Γερμανία μετά
την ήττα της από τους συμμάχους και την
Αμερική στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
3. Μοιράζω στους μαθητές φύλλο εργασίας για
την κινηματογραφική ταινία .
11. 4η ώρα διδασκαλίας
• Μετά το πέρας της προβολής της ταινίας δουλεύουμε το φύλλο
εργασίας . Επικεντρώνεται η διδασκαλία μας στις αιτίες των
κοινωνικών μεταβολών, με ποιο τρόπο πραγματοποιείται η
κοινωνική μεταβολή και ποιες είναι οι συνέπειες για το άτομο και
την κοινωνία.
• Μοιράζουμε στους μαθητές φύλλο αξιολόγησης.
• Στις ομάδες, που έχουμε δημιουργήσει, δίνουμε τη δυνατότητα να
ασχοληθούν με σημαντικά γεγονότα του 20ου αιώνα και να
παρουσιάσουν στην τάξη τις εργασίες τους.
• Οι ομάδες αναλαμβάνουν θέματα που οι ίδιες προτείνουν
όπως π.χ.
Η κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων στη Ν. Αφρική
Η κοινωνική θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία και το γυναικείο
ζήτημα
Η μεταπολίτευση στην Ελλάδα και οι αλλαγές στην ελληνική κοινωνία κ.α.
• Αυτό γίνεται σε κάποια ημερομηνία που ορίζουμε μετά από
συμφωνία μαζί τους.
(μπορεί να είναι μια επόμενη διδακτική ώρα ή μια ημέρα που έχει
οριστεί ως μέρα ανακοινώσεων)
12. Φύλλο εργασίας:
(1η ώρα διδασκαλίας)
Κατάλογος σημαντικών κοινωνικών μεταβολών
• Να κάνετε ένα κατάλογο με τις σημαντικές
αλλαγές που σημειώθηκαν στον 20ο αι. σε
όποιο τομέα εσείς θεωρείτε ως τον πιο
σημαντικό. Μπορείτε να αναφέρετε τις
συνέπειες που είχε για τον άνθρωπο και τις
κοινωνίες.
13. •Φύλλο εργασίας
( 4η ώρα διδασκαλίας)
KOIΝΩΝΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ
Goodbye Lenin
Υπόθεση της ταινίας
Μια οικογένεια χωρισμένη. Η μητέρα μεσαίο στέλεχος του σοσιαλιστικού κόμματος
προσπαθεί να μεγαλώσει τα παιδιά της με τα ιδεώδη του σοσιαλισμού. Τα παιδιά ξέρουν
ότι ο πατέρας τους έχει εγκαταλείψει φεύγοντας για τη Δύση. Οι νέοι παλεύουν, ζητούν
ελευθερίες. Ένα τυχαίο γεγονός ανατρέπει τη δομή της οικογένειας αλλά και του κράτους
τους. Τυχαία η μητέρα παρακολουθεί να χτυπιέται ο γιος της ( Άλεξ ) σε διαδήλωση από
τους αστυνομικούς. Παθαίνει έμφραγμα και για οκτώ μήνες δεν συνέρχεται. Σ’ αυτό το
διάστημα το τείχος του Βερολίνου πέφτει.
Όταν ξυπνά από το κώμα όλα έχουν αλλάξει, αλλά αυτή δεν πρέπει να το μάθει, γιατί
κινδυνεύει. Ξεκινά ένας αγώνας από τον Άλεξ, την κόρη της και τους παλιούς
συντρόφους της να μην αντιληφθεί την αλήθεια…Το ψέμα συνεχίζεται. Ο άξονας ψέμα
ζωή- ψέμα σχέσεις -ψέμα ελπίδα συνεχίζεται.O Άλεξ μέχρι και την αποκάλυψη της
αλήθειας (πως ο πατέρας του όλα αυτά τα χρόνια τους έγραφε γράμματα τα οποία η
μάνα ποτέ δεν άνοιξε ) παραμένει πιστός στα ιδεώδη της μητέρας του από αγάπη ή
φόβο για την αλήθεια . Λυτρώνεται μόνο όταν θα επέλθει ο πραγματικός της θάνατος και
μαζί του το τέλος του ονείρου της παλιάς ζωής του.
14. Ανάλυση κινηματογραφικού έργου
1. Όνομα και εθνικότητα σκηνοθέτη.
2. Σε ποια περίοδο αναφέρεται το έργο, σε ποια χώρα ή περιοχή;
3. Το περιεχόμενο του έργου αναφέρεται σε : περίοδο κρίσης,
οικονομικών αλλαγών κοινωνικών ανατροπών, πολιτικών
αλλαγών ή άλλο;
4. Πρόκειται για έργο που αναφέρεται σε αληθινά γεγονότα; Σε ποια;
5. Τι είδους θέματα προσεγγίζει; Οικονομικά, κοινωνικά ,
ψυχολογικά, άλλα;
6. Σε ποιο είδος κατατάσσεται; Ντοκιμαντέρ, επιστημονικό, δράμα,
κωμωδία, άλλα
7. Πως παρουσιάζεται η ζωή στο Α. Βερολίνο πριν πέσει το τείχος.
Τι σας εντυπωσιάζει από τον τρόπο ζωής τους;
8. Ποια είναι τα κεντρικά πρόσωπα του έργου;
9. Για κάθε πρόσωπο να φτιάξετε έναν πίνακα που να περιλαμβάνει:
την ηλικία, την οικογενειακή κατάσταση, την κοινωνική τάξη στην
οποία ανήκει
10. Τι παρουσιάζουν τα ΜΜΕ και με ποιο τρόπο;
15. Ανάλυση κινηματογραφικού έργου
11. Με ποιο τρόπο γίνεται η ένωση της Γερμανίας και τι
σημαίνει αυτή η αλλαγή για την καθημερινότητα του λαού;
12. Πως δέχονται οι ηλικιωμένοι και πως οι νέοι την κοινωνική
αλλαγή;
13. Σχολιάστε τον τρόπο με τον οποίο αποκρύπτεται η αλήθεια
σε επίπεδο πολιτικών επιλογών (πριν τη πτώση του
τείχους) αλλά και σε προσωπικό επίπεδο (επιλογή του
ήρωα της ταινίας).
14. Καθοριστικό ρόλο στην ταινία έχει η ανατροπή όλων των
κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων. Ποιες απ’ αυτές
θεωρείτε τις πιο σημαντικές για εσάς;
15. Έχετε ποτέ βιώσει ανάλογες ανατροπές και αν ναι τι είδους;
16. Θεωρείτε πως η κοινωνία μας σήμερα μπορεί να
χαρακτηριστεί ως κοινωνία των ανατροπών και αν ναι σε
ποιους τομείς;
16. Φύλλο εργασίας:
Αξιολόγηση
Δίνω στους μαθητές τις ακόλουθες ερωτήσεις
(Οι ερωτήσεις μπορούν να απαντηθούν από τις ομάδες
των μαθητών).
• Ποιες συνέπειες έχουν οι σύγχρονες ραγδαίες μεταβολές
στο άτομο και την κοινωνία;
Σκεφθείτε τις επιδράσεις που αυτές είχαν στους
κατοίκους του Ανατολικού Βερολίνου.
• Οι κοινωνικές μεταβολές επηρεάζουν περισσότερο τη
ζωή των νέων από ότι των μεγαλυτέρων σε ηλικία
ατόμων;
• Να αναφέρετε σημαντικές κοινωνικές μεταβολές που
αφορούν τη χώρα μας.
17. Υλικοτεχνική Υποδομή
Για τη διδασκαλία της Κοινωνικής Μεταβολής χρειαζόμαστε.
• Την αίθουσα προβολών για να δουν οι μαθητές την ταινία ή
Υπολογιστή, προβολέα και οθόνη προβολής.
• Το εκπαιδευτικό λογισμικό για το μάθημα τη Κοινωνικής και Πολιτική
Αγωγής της Γ΄ Γυμνασίου
• Στα πλαίσια της διαθεματικότητας οι καθηγητές μπορεί να
χρησιμοποιήσουν τους υπολογιστές ώστε να δουν οι μαθητές
αποσπάσματα από ιστορικά video πριν και μετά το Τείχος του
Βερολίνου.
Υπάρχει άφθονο υλικό στο διαδίκτυο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
• Επειδή συχνά δεν έχουμε τη δυνατότητα χρήσης των υπολογιστών οι
καθηγητές μπορούν να δείξουν φωτογραφίες από το Τείχος και να
μοιράσουν μικρά διηγήματα ώστε οι μαθητές να καταλάβουν τις
συνέπειες των κοινωνικών μεταβολών για τους απλούς ανθρώπους
αλλά και για την κοινωνία τους.
Στο Amazon. Com υπάρχει άφθονο υλικό.
• Οι μαθητές μπορούν να διαβάσουν και το βιβλίο του Marc Ferro:
«Εξηγώντας την πτώση του τείχους του Βερολίνου και του
κομμουνισμού στην εγγονή μου »
