эгшиг зохицох ёс

1. Балархай эгшиг.
Өргөлтөт ба балархай эгшиг.
•Үгэнд орсон богино эгшгийг өргөлттэй эгшиг,балархай эгшиг гэж
ангилна.
•Үгийн 1­р үед орсон тод сонсогдож байгаа богино эгшгийг өргөлтөт
эгшиг гэнэ. Жишээ нь: дэвтэрлэсэн, дэвтэртэй, авдартай
•Үгийн 1­р үеэс хойш тохиолдох богино эгшиг тод биш сонсогдох тул
балархай эгшиг гэнэ. Жишээ нь: дэвтэрлэсэн­дэвтэрлсн, цэвэрлэдэг­
цэвэрлдг
Эгшиг зохицох ёс.
•Үгийн 1­р үед байгаа өргөлттэй эгшиг нь дараах үедээ ямар эгшиг
байхыг ялган тогтоохыг эгшиг зохицох ёс гэнэ. Үгийн 1­р үед а,о,у
эгшгийн аль нэг байвал дараах үед э,ө,ү эгшиг огт ордоггүй.
•Хэлний хойгуур хэлэгдэх а,о,у,ы,я,ё,ю эгшгүүдтйг эр эгшиг, эдгээр
үгээс бүтсэн үгүүдийг эр үг гэнэ. Жишээ нь:
ааруул,онол,унага,ахын,ямар,ёотон, юутай
•Хэлний дундуур хэлэгдэх э,ө,ү,ю эгшгүүдийг эм эгшиг, эдгээр үгээс
бүтсэн үгийг эм үг гэнэ. Жишээ нь: эмэгтэй, үхэр, еэвэн, юүдэн
•Хэлний дундуур хэлэгдэх и­г саармаг эгшиг гэнэ. Жишээ нь: жимс,
жилүүд
•Нэг үгэнд эр эм эгшиг холилдон орохгүй. Харин саармаг эгшиг эр эм
үгийн алинд ч орж болно. Жишээ нь: алим, сорви, жүжиг, ажиллах
•Хоёр үгнээс бүтсэн нэг нэрд эр эм эгшиг холилдрн орж болно. Жишээ
нь: Өмнө­говь, Цэнд­аюуш