Բայց ինչպես ցանկացած էներգիայի աղբյուր, այնպես էլ ՀԷԿ-էրը կարելի է օգտագործել ավելի խելամիտ, այսինքն մարդկությունը պետք է գտնի միջոցներ....

1. Այլընտրանքային
էներգիայի աղբյուրներ
ՀԷԿ-էր

3. Ամբողջ աշխարհի
էլեկտրոեներգիայի մոտ 20%-ը
ապահովում են ՀԷԿ-էրը: Կան
երկրներ որոնց էներգիայի
պաշարները ապահովում են
գրեթե միայն ՀԷԿ-էրը: Իսկ ինչու
Հայաստանը շատ չի
օգտագործում ջրի հոսքը, չէ որ
մեր երկիրը լեռնային է դրանից
կարող ենք եզրակացնել, որ մեր
գետերը` ճիշտ է մեծ չեն, բայց
բավականին արագ են և մենք
կարող ենք օգտագործել այդ մեծ
քանակությամբ մեխանիկական
էներգիան, վերածելով
էլեկտրական էներգիայի:

4. Բայց ինչպես ցանկացած էներգիայի աղբյուր,
այնպես էլ ՀԷԿ-էրը կարելի է օգտագործել ավելի
խելամիտ, այսինքն մարդկությունը պետք է գտնի
միջոցներ, որպեսզի էլեկտրաեներգիա
ստանալուց, բարձր լինի Օգգ-ն (օգտակար
գործողության գործակից): Բայց պետքե հաշվի
առնել, որ բարձր պետք է լինի ոչ միայն
էլեկրաեներգիայի քանակը այլ նաև պետք է հաշվի
առնել և նվազագույնի հասցնել էկոլոգիային
հասցվող վնասների չափը: Չնայած ՀԷԿ-էրը
արտանետումներ չունեն, բայց քիչ չէ էկոլոգիային
հասցվող վնասները:

5. Այո այո` պարտադիր չէ գործարանը ունենա
արտանետումներ որպեսզի վնասի էկոոգիային: ՀԷԿ-
էրը էկոլոգիային ամենաշատը վնաս են հասցնում
հենց կարուցելու ժամանակ: Հիմնականում ՀԷԿ-էրը
կառուցում են բետոնից, և ինչպես գիտենք բետոնը
ջրային պայմաններում չի չորանում և կամ պետք է
փոխել գետի հունը կամ պետք է ուրիշ տեսակի
շինանյութ գնեն: Բայց բետոնի
առանձնահատկությունը կայանում է նրանում, որ նրա
հիմնական ուժը կայանում է իր ծանրության մեջ: Եվ
բետոնը չորանալուց հետո ջրի կոռոզիայի շատ ուշ է
ենթարկվում քան մեկ այլ շինանյութ, կամ ցանկացած
այլ մետաղ, իհարկե բացառությամբ ազնիվ
մետաղները:

7. Եվ իհարկե մի քանի հարյուր տոննա բետոնը
չորանալու համար արհրաժեշտ է ամենաքիչը
մի քանի ամիս: Իսկ մի քանի ամիս գետի
հունը փոխելը դա ահռելի վնաս է էկոլոգիայի
համար: Նաև ՀԷԿ-էրը շահագրծման
ընթացքում են վնաս հասցնում: Օրինակ` երբ
կարուցում են մեծ ջրամբարներ, մեծ
քանակությամբ ջուր է գոլորշանում, քանի որ
կանգնած ջուրը ավելի շուտ է տաքանում
քան հոսող ջուրը:

8. Եվ այդ համեմատաբար տաք
ջրամբարներում մեխանիկորեն
հայտնվում են բույսեր, որոնք չեն
հարմարվում այդ ջերմաստիճանին և
ուղղակի ոչնչանում են: Եվ այդ
բույսերը կեր են հանդիսնում որոշ
ջրային կենդանիների համար: Այսինքն
ՀԷԿ-էրը ոչ միայն վնաս են հասցնում
բուսական աշխարհին այլ նաև
խաղտում են սննդի շղթան: Նաև ՀԷԿ-
էրը վնաս են հասցնում կենդանական
աշխարհին: Ինչպես գիտենք ջրում
ապրող կենդանինեը որոշակի
ժամանակում ձվադրում են և
ձվադրելու համար նրանք գնում են
գետի հոսանքին հակառակ, իսկ ՀԷԿ-ը
ահռելի խոչնդոտ է նրանց
ճանապարհին:

10. Ամբողջ աշխարհում գիտնականները փորձում են
գտնել էներգիայի այլնտրանքային աղբյուրներ,
որոնք ի տարբերություն վառելիքային
ռեսուրսների կլինեն անսպառ և չեն աղտոտր
մթնոլորտը:
Մթնոլորտը աղտոտող հիմնական նյութը
ածխաթթու գազն է, որը մեծամասամբ առաջանում
է ներքին այրման շարժիչով աշխատող
ավտոմեքենաներից: Այդ իսկ պատճառով
հեռանկարային է համարվում ջրածնային
էներգիան:

13. Տարբեր ժամանակներում մարդիկ տարբեր
կերպ էին օգտագործում քամու էներգիան
բայց որպես այլընտրանքային Էներգիաի
աղբյուր այն օգտագործվու է տուրբինների
միջոցով:Հողմային
տուրբիններ օգտագործվում են քամու
էներգիան էլեկտրականության վերածելու
համար: Քամու էներգիայի տեխնոլոգիայի և
կիրառման զարգացումը բարենպաստ
պայմանում էր գտնվում մինչև 1930-
ականները, երբ թվով 600,000 հողմային
տուրբիններ գյուղական շրջաններին
ապահովեցին էլեկտրականությամբ և ջրով:
Էլեկտրականության լայնածավալ
մատակարարումն արագորեն տարածվեց
ֆերմաներում, գյուղերում, և ԱՄՆ-ում: 1980
թվականի կեսերին քամու տուրբիններն
ունեին բնորոշ մաքսիմալ հզորություն՝ 150

14. Այսօր բոլոր զարգացած ավելի շատ սկսում է
պահանջարկ ունենալ այլընտրանքային էներգիան:
Պատճառները հիմնականում որ չեն աղտոտում
բնությունը, անսպառ են և չեն ազդում բնական
գործընթացների վրա: Քամու էներգիան նույնպես
ունի այս հատկությունները և առանձնանում է
մյուսներից, իհարկե այս պահին շատ զարգացած
երկրներում այն շատ քիչ մաս է զբաղեցնում
համեմատած մյուս էներգիայի ստացման
աղբյուրներից, բայց լինելով ավելի մաքուր քան
մյուս աղբյուրները ավելի շատ բաժին է սկսում
զբաղեցնել տնտեսության մեջ:

15. Նրա առանձհատկությունը կայանում է նրանում որ մակերևույթին մոտ ավելի քիչ է
քամու արագությունը և ավելի շատ էներգիա ստանալու համար պետք է սարքեր
տեղադրել ավելի բարձր մթնոլորտի շերտերում բայց քանի որ մարդկությունը այս
պահին չի կարող այդ ամենը անել դա դեռ հնարավոր չէ:Հայաստանի վերաբերյալ
կարող ենք ասել որ դեռ ամեն ինչ դեռ մաշտաբների առումով այդքան մեծ չէ բայց
օրինակ` Շիրակի մարզում , մասնավորոպես Արագածի լանջերին` Մանթաշի
ջրամբարին հարող շրջանում , Ղարախաչի, Ջաջուռի, Լանջիկի , Բավրայի
լեռնանցքներում քամու միջին տարեկան արագությունը 3,6-4,5 մետր վայրկյան է ,
որը լրիվ բավարար է ցանկացած քանակի 240-450կվտ հզորությամբ
հողմակայանների արդյունավետ աշխատանքի համար: Քամու էներգիայից
հիմնականում կարողանում են էներգիա ստանալ լեռնային և ծովի մոտ գտնվող
երկրները որոնց համար քամին ավելի երկար է լինում քան մյուսների դրանք քամու
տարբեր տեսակների պատճառով է հիմնականում լինում: Տարբեր տվյալներով շատ
երկրներում արդեն սկսում են հրաժարվել էներգիայի ավանդական աղբյուրներից և
սկսում են ավելի շատ օգտագործել այլընտրանքային աղբյուրներ քանի որ դրանք
ունեն առավելություններ, նրանք ավելի քիչ կախվածություն են առաջացնում
նավթից, գազից, կամ ածուխից, երկրորդը շատ տարածքներ չեն բուսազրկվում,
իհարկե այլընտրանաքյին էներգիան նույնպես ունի շատ թերություններ բայց
համեմատած ավանդական աղբյուրների դրանք շատ ավելի քիչ են բացի ավելի քիչ
կախվածություն ստեղծելու և ավելի քիչ տարածություն բուսազրկելու
հատկությունից նրանք նաև շատ ավելի էժան կարող են արժենալ տնտեսության վրա
քան մյուս ավելի բնությունը աղտոտող աղբյուրները: Հայաստանը նույնպես ունի լավ
հնարավորություններ ստանալու քամու էներգիա ինչպես շատ եվրոպական երկրներ,
բայց լինելով լեռնային երկիր, այս էներգիաի ստացման աղբյուրը շատ ներդրումներ է
պահանջում, որի ընթացքում կատարելագործվելով դառնա իրոք էժան և ձեռնտու

16. Այս պահին կառավարության կողմվից չեն իրականացվում
որոշակի քայլեր այս էներգիաի ստացման աղբյուրը
զարգացնելու համար, բայց ներդրումների դեպքում հնարավոր
կլինի գտնել այդ էժան էներգիա ստանալու
ձևը:Էլեկտրաեներգիաի այս ստացման ձևը բացի
մաքրությունից նաև համեմատելով մյուս էներգիաի աղբյորների
հետ ավելի քիչ հետքեր է թողում վթար կամ այլ արտառոց
դեպքերում: Օրինակ` եթե ատոմակայանում ինչ որ վթար տեղի
ունենա պարզ է որ հետքերը կլինեն ռադիոակտիվ վնասի
տեսքով, որը տարիների ընթացքում չի կորցնում իր վատ
հատկությունները: ՋԷԿ- երի դեպքում նույնպես կուղեկցվի օդի
աղտոտմամբ և համեմատելով մյուս էներգիաի ստացման
աղբյուրների հետ պարզ է որ վնասները շատ ավելի շատ
կլինեն:

18. Մակընթացություն ու տեղատվություն են կոչվում այն
երևույթները, երբ Լուսնի և Արեգակի ձգողության ուժերի
ազդեցությամբ Համաշխարհային օվկիանոսի ջրի մակար
դակըպարբերաբար տատանվում է: Ով եղել է ծովի ափին,
նկատածկլինի, թե ինչպես ջրի մակարդակը որոշակիպա
րբերականությամբ՝ օրական 2 անգամ բարձրանում և իջն
ումէ՝ փոխելով ափագիծը: Մակընթացության երևույթըծով
ագնացներին հայտնի էր դեռևս վաղ անցյալից.փյունիկեցի
ներն ու Միջերկրական ծովի ափին ապրող այլժողովուրդ
ներ Ջիբրալթարից Ատլանտյան օվկիանոս դուրս գալիսնկ
ատել են այդ երևույթը:

19. Մակընթացությունը, այսինքն՝ ծովի շարժումը դեպի ցամաք
,լինում է Երկրագնդի շուրջը Լուսնի շարժմանը զուգընթաց.
Լուսնիձգողության ազդեցությամբ Համաշխարհային օվկի
անոսի ջուրնուռչում, ձգվում է դեպի Լուսին և ափերից դուր
ս է գալիս: Այդնույն ժամանակ մակընթացություն դիտվում
է նաև Երկրագնդիտվյալ հատվածի ճիշտ հակառակ կողմու
մ: Իսկ մակընթացությանառանցքին ուղղահայաց ուղղությ
ամբ ջուրը սեղմվում է, նրամակարդակն իջնում է, ծովը նա
հանջում է ափից՝ տեղի էունենում տեղատվություն: Մակըն
թացությունն ուտեղատվությունն իրար հաջորդում են 6 ժա
մում.
1 օրվա կամԵրկրի շուրջը Լուսնի 1 պտույտի ընթացքում տ
վյալ վայրումլինում են 2 մակընթացություն և 2 տեղատվութ
յուն: