Хашшагай-Маммографи
- 3. Зорилго
Бид маммографи аппаратны ажиллах зарчим, физик үндэс, техник
үзүүлэлтийн харьцуулалт хийж гадна харагдах байдал, бүтэц
бүрэлдэхүүн тус бүрийг тайлбарлана.
- 5. Маммографи
Маммографи нь хөхний хийгээд
зөөлөн эдийн өөрөөр хэлбэл
сүүний булчирхайн рентген зураг
авч шинжлэхэд зориулагдсан
аппарат юм. Заримдаа зөөлөн
эдийн зураг авагч аппарат буюу
рентген ч гэж нэрлдэг (soft tissue
radiography). Зөөлөн эдийн
рентген зураг авалтаас өөр шинж
чанартай техник шаарддаг.
- 6. Маммографи
Зөөлөн эдийн рентген зураг
авалтанд булчин зузаан хэсгүүд
дүрслэгдэх боловч эдгээр эдүүд
нь ижил ашигт атомын тоо ба
ижил ашигт нягтралтай байдаг.
Иймээс зөөлөн эдийн рентген
зураг авах техник нь эдгээр
төсөөтэй эдүүдийн шингээлтийн
дифференциал өсгөлтийн
зарчимаар ашигладаг.
- 7. Маммографийн үндэс
Хэвийн хөхний бүтэц нь гурван хэсгээс
тогтоно. Үүнд:
Холбогч эд
Булчирхайн эд
Өөлхөг эд
Цацрагийн улмаас хорт хавдар үүсэх
хамгийн их мэдрэг эд нь булчирхайлаг эд юм.
Хөхний хавдартай байгаа цоргоны хэлбэрийн
өөрчлөлт жижиг шохойжилтоор илэрдэг.
Маммографи нь бага хүчдэлийн техникийг
ашигладаг.
- 8. Маммографи
Маммографи нь үүссэнээр хөхний
хорт хавдрыг эрт илрүүлж эмчилгээ
хийх боломжтой болсноор
эмэгтэйчүүдийн нас баралтыг
багасгаж чадсан дэвшилтэд аппарат
юм. Маммографи нь рентген аппарат
ба дүрслэлийн системийг илүү
хөгжүүлснээр дүрсийн чанар
сайжирч өвчтөнд өгөх тун буурна.
Маммографийн өвчтөний тун нь
буцаад хорт хавдар үүсгэх
боломжтой.
- 9. Маммографи
Ихэнх маммографууд өвчтөнийг
босоо ба хэвтээ үед зураг авах
штативтай. Энэ штативийг С гар
гэж нэрлэх бөгөөд хэвтээ тэнхлэгээ
тойрч эргэдэг. Маммографийн
оношилгоог 2 үндсэн зорилгоор
хийдэг.
Скрининг маммографи
Оношилгооны маммографи
- 11. Скрининг маммографи
Хөхний талаас ямар нэгэн
эмгэг өөрчлөлтийн шинж
тэмдэггүй зовиур
шаналгаагүй, эмнэлзүйн хувьд
эрүүл эмэгтэйчүүдийн
дундаас хөхний өмөнг эрт
илрүүлэх зорилгоор хийдэг.
Скрининг маммографийг 40
нас хүрсэн эмэгтэйчүүд 2
жилд 1 удаа, +50 бол жилд 1
удаа хийх нь олон улсын
стандарт юм.
- 12. Оношилгооны маммографи
Сарын тэмдгийн мөчлөгийн үед (сарын тэмдгийн эхний өдрөөс 5-12
хоногийн дотор хийдэг). Шинжилгээг явуулхад цацрагийн ачаалал
0,0006-0,0012 Грейгээс илүү гарах ёсгүй. Ийм тунгаар шарлагын
нөлөөллөөс үүсэх хорт хавдрын аюул нь өчүүхэн бага буюу шалган
үзсэн сая хүний 5 хүнд тохиолдох магадлалтай.
- 13. Түгээмэл таван хослол бүхий материал
Үүнд:
Молбиден/молбиден
Вольфрам/молбиден 2,5-4,5см
Вольфрам/родий 2,5-4,5см
Молбиден/родий 4,5-6см
Родий/родий 4,5-6см
- 14. Маммографийн үндсэн хэсэг
Х Цацраг хоолой
Шахах компрессор
Хальс баригч буюу боловсруулах хэсэг мөн өвчтнийг байруулах, шахах
төхөөрөмжтэй хамт зохион бүтээгджээ. Түүнээс гадна грид тортой автомат хяналттай,
рентген зургийг өсгөх Х цацратг хоолойн микрофокустай. Микрофокус “0,1-0,3мм”
эргэдэг анодтой.
- 16. Шахагч
Шахалт нь маммографийн аппаратын чухал хэсэг бөгөөд зураг авалтанд
тогтмол хэрэглэгддэг ба сайн хавчих шахуургатай хаалт байдаг.
Шахуургын зузаан нь 2,5-4,5см молбиден/молбиден хослолыг ихэвчлэн
хэргэлдэг.
Молбиден/родий
Родий/родий хосолыг хөхний булчирхайн зузаан 4,5-6см үед хэрэглэх
нь тохиромжтой.
Вольфрам/родий ашиглах үед х-цацрагийн тунг багасгаж хоолойн
хялбар ажиллагааг сайжруулдаг. Энэ холсолыг булчирхайн нягтыг
шалгаж үзэхэд хэрэглэдэг.
- 17. Маммографид шахалтын давуу тал
Шахагдасан хөхний зузаан багасах бөгөөд ингэснээр дүрс тодорно.
Цээж орчмын эдүүд бага туяаагаар, хөхний толгойд ойролцоох эдүүд нь
их туяагаар шарагдана.
Шахалт хийснэээр дүрслэх хэсгийн бүх обектийг бүрэн хаах ба
геометрийн харанхуйлалтыг үүсгэнэ.
Хамгийн чанартай дүрсийг гаргаж авна.
- 18. Шүүлтүүр
Маммографи нь дүрслэл хамгийн бага хүчдэл, нимгэн шүүлтүүрйн
төрлийг сонгодог. Шүүлтүүрийн зузаан нь 0,5мм-ээс баггүй хөнгөн
цагааны эквивалент шүүлтүүрийг өвчтөний шаардлагагүй Х-цацрагт
өртөхөөс хамгаалхын тулд хэрэглэдэг. Оновчтой спектрийн родий ба
молибдены шүүлтүүрийн аль нэгийг хэрэглэж байна.
- 19. Грид тор
Ширхэглэг грид торыг маммографид
өргөн хэрэглдэг байна. Маммографийн
дүрсний тодрол өндөр байдаг. Учир нь
нам хүчдэлийн кв-г хэргэлдэг. SID
тохируулсан 3:1, 5:1 хүртлэх хэмжээтэй
торыг өргөн хэргэлдэг. Зарим грид торыг
ашиглахад өндөр тодроцтой зураг гаргаж
авах боловч өвчтөний тун ихсэхгүй. 4:1
харьцаатай хэмжээний грид торыг
хэрэгэдэхэп гридгүй маммографийн
зураг авсанаас хоёр дахин илүү туяаг
өвчтөнд өгнө.
- 20. Маммографийн өсгөлт
Маммографи өсгөх төхөөрөмжийг ашигладаг. Өсөлтөнд тусгай
зориулалтын өсгөгчийг хэрэглэхээс гадна хэд хэдэн шаардлагыг
хангасан байх ёстой. 11/2 хугацаанд хэвийн хэмжээтэй дүрс
боловсруулдаг ба тусгай зориулалтын микрофокус хоолой, шаардлага
хангах хэмжээний шахалт, өвчтөний байрлуулах төхөөрөмж бүхий
багтана. Маммографийн өсөлтийг байнга буюу тогтмол хэрэглэдэг байх
шаардлаггүй. Учир нь :
Маммографи нь ихэнх өвчтөнд хангалтгүй байдаг.
Эрүүл хөх бүрэн дүслэгдээгүй
Өвчтөний тунгийн хэмжээ хоёр дахих ихсэх
- 21. Дүрс хүлээн авагч
Маммографи нь 3 төрлийн дүрс хүлээн авагч ажилладаг:
1 direct-exposure film (шууд зураг буулгах халсьс)
2 screen- film (дэлгэцэт хальс)
3 xerox- кесрокс зургийн хуурай боловсруулалт буюу цахилгаан зураг.
Орчин үед сүүлийн хоёр дүрс хүлээн авагчийг ашиглаж байна. Харин
шууд зураг буулгах хальс нь өвчтөнд хэрэглэгдэх тунгийн хэмжээг хэт
өндөр дутагталтай тал бий.
- 22. Процессор
Дүрс боловсруулахад процессор нь чухал үүрэгтэй бөгөөд өөрөөр
хэлбэл процессороор дүрс боловсруулалт хийгдэнэ. Х-цацраг өгсөний
дараагаар операторчин ксерокс кассетийг процессор луу хийх бөгөөд
кассет бөгөөд автоматоор онгойно. Дүрс боловсруулахад бүр үе шат
харанхуй нөхцөлд явагдана.
- 23. Дэлгэцийн систем
Дүрс үүсгэх дэлгэц нь эмиссийн гэрэл мэдрэмтгийн шинж чанартай,
хальс нь туяаны сарнил багатай тусгай зориулалтын байдаг. Дүрс үүсгэх
дэлгэцийг ашиглснаар дүрслэх системийн хурдыг нэмэгдүүлж, шууд
туяа өгөх зураг авалтаас хэд дахин бага туяаны тунг өвчтөн авна.
Хальсанд буулгах, дэлгэцэнд харуулах гэсэн 2 арга байна.
