Этүгэн их сургуулийн ЭТТИ-401 ангийн оюутан Ц.Хашшагай компьютерт томографи семинар

1. Компьютер томографи
Гүйцэтгэсэн: Ц.хашшагай
Д.ганзориг
Б.очиржанцан

2. Зорилго
Компьютер томографийг ангийнханд энгийн болон
хэрэглээний анхан шатны ойлголтын тайлбарлаж
өгөх.

3. Зорилт
Ажиллах зарчим
физик зарчим, бүтэц зохион байгуулалт, ойлголтийг
зураг болон видео бичлэг ашиглан харуулж
тайлбарлаж өгөх.

4. КОМПЬЮТЕРТ
ТОМОГРАФИ
 Компьютер томографийн /КТ/ шинжилгээ гэдэг нь
тусгай зориулалтын рентген туяаны тусламжтай
төрөл бүрийн өнцгөөс хүний биеийг нэвтэлсэн
цацрагийг цахим тоолуурын тусламжтай зураг
болгон хувиргах шинжилгээний арга юм.
Компьютерт томографийн оношлогоо нь
шинжлүүлэгчдэд зовиургүй туяаны ачаалал хэвийн
хэмжээнд явагддаг.

5. КОМПЬЮТЕРТ
ТОМОГРАФИЙН
ҮҮСЭЛ
ХӨГЖИЛ
Компьютер томограф нь: “Computer” тооцоологч
“Tomography” давхаргаар зүссэн зураг гэсэн утгатай.
Английн инженер Годрей хэунсфилод физикчид,
инженерүүдийн хамт Комьпютерт Томограф /KT/ийн
бүтцэнд шаардлагатай бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг 20 жил
судалсны эцэст 1970-аад онд КТ-ийн үйл ажиллагааг
нийтэд танилцуулсан.

6. ДЭЛХИЙН
КТ-ЫН
ХӨГЖЛИЙН
ҮЕ ШАТ
 1-р үе. Эргэлдэх хөрвүүлэх харандаан туяа
 2-р үе.Нарийн дэвүүрт туяа
 3-р үе. Өргөн дэвүүр туяа /800 гарсан детектор/
 4-р үе. Эргэлдсэн суурин
 5-р үе. Суурин үе
 6-р үе. Ороомгон Дэлхийн хөгжлийн үе шатууд
 7-р үе. Олон детекторт талбар
 1 үеийн КТ зөвхөн 1 детектортой, 1 зүслэг хийх
хугацаа нь 5-10 мин байсан бол 3, 4 үеийнх 512-1100
детектортой, зүслэг хийх хугацаа 2-5 сек болж
оношлох чадвар нь өссөн.

7. КОМПЬЮТЕРТ
ТОМОГРАФИЙН
АЖИЛЛАХ
ЗАРЧИМ
 Компьютерт томографийн аппарат нь рентген
хоолойг ашиглаж рентген туяа гарган түүнийг
цөмийн оношлогооны нэмэх электрон тоолуураар
бүртгэж авдаг.
 Рентген туяаны багц нь шууд хүн рүү чиглэсэн
байдаг. Нэвт гарсан туяа нь детектороор бүртгэгдэж,
компьютерт боловсруулагдахаар очдог. Детектороос
сигнал анализ хийгдэн дахин боловсруулагдан
түүний дэлгэцэнд хуурмаг дүрс болон дүрслэгддэг.
Дүрсийг буулган оношлогоонд ашигладаг.

8. дүрс
оношилгооны
салбар: КТ
1. Электроник
2. Мэдээллийн техник
3. Технологийн

9. Цацрагийн
төрөл
 Орчин үед шинжилгээ хийхэд ашиглаж буй
цацрагийнх нь төрлөөс хамаарч КТ-ийг:
 Рентгений
 Эмиссионный
 Цөмийн
 Соронзон резонансийн
 Хэт авианы гэх зэргээр ангилан үздэг. Эмиссионный
КТ гэдэг нь өвчтөний биед цацраг идэвхит изотопыг
оруулж цацаргалтыг нь биеийн гаднаас өндөр мэдрэг
хүлээн авуураар (детектор) бүртгэн авч өсгөөд,
цахим тооцоолох машинд боловсруулалт (ЦТМ)
хийж түүнийгээ тусгай дэлгэц дээр дүрс болгон
шинжилнэ.

10. КОМПЬЮТЕРТ
ТОМОГРАФИЙН
ТӨРӨЛ
1. Компьютер томограф нь зүсэлтээсээ хамаарч олон
янзаар тодорхойлогддог: компьютер аксиал
томографи (KAT)
2. компьютерт трансаксиал томограф (KTAT)
3. компьютерт боловсруулалтын томограф (КБТ)
4. тоон аксиал томограф (TAT)
5. Компьютер томограф (KT) нь хамгийн их түгээмэл
таашагдан хэрэглэгддэг юм.

11. КОМПЬЮТЕРТ
ТОМОГРАФИЙН
БҮТЭЦ
БҮРЭЛДЭХҮҮН
 Компьютерт томографийн үйл ажиллагаа нь
ерөнхийдөө X-цацраг үүсгүүр (X-ray source), Х-
цацрагийн тусгал (X-ray beam), детектор (Detector
array) буюу зураг хүлээн авах, өгөгдөл ба зураг
боловсруулах ба дамжуулах (Data acquisition System)
хэсгээс бүрдэнэ.

12. Гантри
 Компьютерт Томографийн гантрийн гол иж
бүрдэлд рентген хоолой, детектор, шүүлтүүр,
коллиматорууд, өндөр хүчдлийн генератор
өвчтөн байрлуулах ор зэрэг орно.

13. Детектор
 Эхэн үедээ СТ сканер нь нэг детектор
ашигладаг байсан. Орчин үед сцинтилляцийн
детектор болон хийн детектор гэсэн 2 хэсэгт
детекторыг ангилж, 10-2000 элементтэй
мультидетекторыг ашиглах болсон.

14. Коллиматор
 Коллиматор бол СТ сканийн үед зайлшгүй
шаардлагатай зүйлийн нэг. Коллиматор нь
өвчтөний тунг бууруулдаг. Энэ нь эд эсэд
нөлөөлөх Х-цацрагийг хязгаарладаг.

15. Стандарт
хэмжээ

16. ОНЦЛОГ
ДАВУУ ТАЛ
 • Нягт ихтэй рентген туяа ашигладаг
 • Перпендикуляр өнцгөөс зураг авна
 • Детекторууд нь хүлээн авах өндөр мэдрэмжтэй.
 • Ямарч өвдөлт зовиургүй, эдийг гэмтээхгүй
нарийвчлал сайтай
 • Богино хугацаанд шинжилж хариу гаргана
 • Эмгэгүүдийг хооронд нь сайн ялгаж өгдөг. Жишээ
нь хавдар, үрэвсэл, уйланхай гэх мэт
 • КТ хийснээр шаардлаггүй мэс засал, эдийн
шинжилгээ хийлгэх шаардлагагүй.

17. КТ
оношилгоонд
орох
шаардлага
1. 40-өөс дээс насныхан жилд 1 удаа
2. 55-аас дээш насныхан жилд 2 удаа
3. Олон жил хорт зуршилтай байсан хүмүүс
4. Шалтгаангүй удаан хугацаагаар ханиалгах, хөлрөх,
халуурах, ядарч бие сульдах, турж эцэх, суулгах,
толгой өвдөх, янз бүрийн өнгөтэй цэр гарах, ууц
нуруугаар өвдөх зэрэг зовиурууд илрэх
5. Олон жил суурь өвчтэй явсан хүмүүс болон
элэгний үрэвсэл, хатуурал, уушгиний архаг үрэвсэл,
сахарын эмгэгийн үед
6. Ямар нэг эмийн эмчилгээнд үр дүн өгөхгүй,
зовиур арилахгуй байгаа тохиолдолд оношоо нарийн
тогтоож эмчилгээг чиглүүлэх хүмүүс
7. Өвчний явцыг үнэлэх, эмчилгээний үр дүнг хянах
8 Эхо, рентген, цус, шээс гэх мэт шиншилгээнд ямар
нэгэн сэжигтэй өөрчлөлт гарсан үед уг өөрчлөлтийг
тодруулах зорилгоор тус оношлогоог хийдэг.

18. Шинжилгээ
хийлгэх
бэлтгэл
1. Өөрт эвтэйхэн хувцас өмсөх
2. Шинжилгээ хийгдэх хэсэгт төмөр товч, цахилгаан,
үсний зүүлт, үнэт зүйлс, хиймэл шүд, сонсголын
аппарат, хиймэл үе, нуруу байгааг анхаарах
3. Шаардлагагүй бол жирэмсэн хүн оруулахгүй байх
4. Зарим шинжилгээний үед өлөн байх эсвэл давсаг
шээстэй байх зэргийг шаарддаг.

19. CS SCAN

20. CS SCAN

21. CS SCAN

22. Video

23. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа